Projekty AVT
Mikroprocesorowy
Mikroprocesorowy
2721
2721
ZEGAR
ZEGAR
- inteligentny
- inteligentny
kombajn czasu
kombajn czasu
W elektronicznej prasie ukazało się multum PF można zastosować do wyłączenia wyjść " Timer/autoOFF wyłącza tylko wyjście
projektów najróżniejszych, bardziej lub mniej w momencie, gdy zabraknie głównego zasi- out1. Wyjście out2 może być również wyłą-
skomplikowanych zegarów. Rzadko jednak lania, a zegar będzie podtrzymywany baterią czane, ale tylko wtedy, gdy na to zezwolono.
zdarza się, aby za pomocą tak niewielu pros- rezerwową. Ma to zabezpieczyć urządzenie
tych podzespołów, procesora i wczytanego sterowane wyjściem zegara przed ponow- Kilka słów o programach
w jego  serce programu  udało się osiągnąć nym załączeniem, gdy napięcie główne " W programie ustawiamy dzień, miesiąc,
tak wiele. Oto charakterystyka tego niezwyk- (sieć) zostanie przywrócone. Można je rów- godzinę, minutę włączenia i takie same dane
łego układu: nież wykorzystać do zewnętrznego bloko- dla wyłączenia. Podczas ustawiania dostępna
" Wskazuje czas (cykl 24h) i datę (dzień, wania wyjść z jakiegoś innego układu/czuj- jest funkcja kopiowania czasu i daty, ułatwia-
miesiÄ…c, rok). nika itp. jÄ…ca wpisywanie.
" Kontroluje liczbę dni w miesiącu i lata " Można ustawić jeden z dwóch stopni jas- " Ustawiając datę startu programu, możemy
przestępne. ności wyświetlacza lub po podłączeniu pros- podać datę niepełną - chcemy np. włączać
" Wskazuje dzień tygodnia, który ustalany tego czujnika układ sam będzie dobierał sto- wyjście codziennie w danym miesiącu lub
jest na podstawie daty (do 2099 roku). pień jasności w zależności od oświetlenia. tego samego dnia każdego miesiąca.
" Można ustawić format daty (miesiąc/dzień Można również ustawić czas (od której do " Możemy podać również datę pustą - chce-
lub dzień/miesiąc). której godziny), kiedy wyświetlacz będzie my np. włączać dane wyjście codziennie
" Automatycznie zmienia czas z letniego na świecił słabiej (np. w nocy od 21 do 6). (w tym przypadku można ustalić dodatkowo,
zimowy i odwrotnie. Funkcję można zablo- " Istnieje możliwość podłączenia sekundnika w które dni tygodnia).
kować, podłączając odpowiednią nóżkę mik- pseudo-analogowego takiego jak w telewizyj- " Przy podaniu daty niepełnej lub pustej,
rokontrolera do masy. nym Teleexpresie, gdyż zegar wyposażony program może być uruchomiony maksymal-
" Posiada 6 programów. jest w wyjście umożliwiające sterowanie nie 23 godziny i 59 minut (nie podajemy daty
" Maksymalnie 10-godzinny timer  wyłą- takim sekundnikiem. końca programu).
czenie wyjść po upływie nastawionego czasu. " Układ wyposażony jest w cztery wyjścia " Istnieje możliwość ustawienia danego wyj-
" Funkcja autoOFF  wyłączenie wyjść służące do sterowania nadajnikiem podczer- ścia w cyklu tygodniowym na czas dłuższy
o określonej godzinie. wieni - małym pilotem. niż 23h59m np. od wtorku godz. 12 do piątku
" Dwa wyjścia sterujące układami wyko- Programy, timer, autoOFF i użytkownik godz. 8.20 - wymaga to jednak użycia dwóch
nawczymi. wspólnie wpływają na stan wyjść. W związ- programów.
" Wyjście alarmu (budzik). ku z tym zostały określone pewne zależności, " Możemy globalnie zablokować/odbloko-
" Tylko cztery przyciski sterujące. które regulują te wpływy. wać programy. W momencie blokowania
" Sygnał  beep przy pełnej godzinie (można " Wyjście może być włączone/wyłączone wyjścia włączone nie są wyłączane. W mo-
go wyłączyć). ręcznie, czyli przez użytkownika. mencie odblokowania nie są wyłączane/włą-
" Sygnalizacja optyczna stanu wyjść polega- " Wyjście włączone programem można wyłą- czane wyjścia, które byłyby wyłączone/włą-
jąca na miganiu kropką ostatniego wyświetla- czyć ręcznie przed końcem programu - zostają czone, gdyby programy nie były zablokowa-
cza (można wyłączyć). zakończone wszystkie uruchomione programy. ne.
" Możliwość zasilania ze z
ródła awaryjnego " Program nie może wyłączyć wyjścia włą- " Stan wyjść out1 i out2 jest ustalany na pod-
- wyświetlacz wygaszony. czonego ręcznie. stawie sumy stanów tych wyjść we wszyst-
" Posiada wejście PF. Podanie stanu niskie- " Wyjście włączone ręcznie może zostać kich 6 programach i stanu włączenia ręczne-
go (0) powoduje wyłączenie wszystkich wyłączone przez timer/autoOFF. go.
wyjść. Wyjść nie można wtedy włączyć, " Wyjście włączone programem może zostać " Każdy program może włączać dowolne
żaden program się nie uruchomi, a programy wyłączone przez timer/autoOFF, ale tylko wyjścia (nawet dwa na raz), łącznie z alar-
uruchomione zostaną zakończone. Wejście wtedy, gdy na to zezwolono. mem lub bez, lub np. sam alarm.
Elektronika dla Wszystkich
13
Projekty AVT
Opis układu
Do budowy zegara wyko-
rzystano mikrokontroler
AT89C51. Nie posiada
żadnego zewnętrznego
zegara czasu rzeczywiste-
go - został on zastąpiony
odpowiednio napisanym
programem. Sam zegar
stanowi moduł, który
można rozbudować o po-
trzebne elementy. Polega
to m.in. na tym, że np.
wyjściem sterującym jest
nóżka mikrokontrolera.
Oczywiście do nóżki nie
możemy podłączyć ele-
mentu wykonawczego
(np. przekaz
nika) w spo-
sób bezpośredni. Należy
zastosować jakiś układ
pośredniczący np. tran- Rys. 1
zystor czy transoptor. o1, o2 - wyjścia out1 i out2 służące do włą-
Schemat ideowy przedstawiony został na czania/wyłączania urządzeń zewnętrznych. Rys. 2
rysunku 1. Jak widać, nie jest skomplikowa- Na rysunku 3 przedstawiono przykład ukła-
ny: mikrokontroler w typowej aplikacji i kil- du wykonawczego z wykorzystaniem prze-
ka elementów go otaczających. Ale po kolei: kaz
nika, a na rysunku 4 transoptora.
Złącze Z1 pf - wejście to służy do dostarczenia infor-
tr, tr - podłączamy zasilanie, stałe lub zmien- macji o stanie zasilania głównego. Podanie
ne ok. 8V. Mostek M prostuje zasilanie, stabi- stanu niskiego (0) powoduje, że układ stwier-
lizator U1 obniża napięcie do wartości 5V. dza brak zasilania. Powoduje to wyłączenie
Kondensatory C1, C2, C3, C4 filtrują zasila- i blokadę wszystkich programów oraz wyłą-
nie. czenie wyjść out1 i out2. D1 i R11 tworzą
+, gnd - wyprowadzone jest zasilanie 5V, prosty układ detekcji stanu zasilania. Jeśli nie
które można wykorzystać do zasilania ukła- będzie podłączony żaden układ zewnętrzny,
dów pomocniczych. W układzie modelowym to wejście PF można połączyć z  wewnętrz-
jest wykorzystane do zasilania pilota. Kon- nym detektorem za pomocÄ… zworki ZW1.
densatory C10, C11 filtrują zasilanie i są br - wyświetlacz zegara posiada możliwość
umieszczone tuż przy złączu. pracy z dwoma stopniami jasności - pełną
+b - podłączamy baterię rezerwową. Napię- i zmniejszoną. To, w jaki sposób zachowuje
cie baterii nie powinno być wyższe od 4,8V. się wyświetlacz, jest uzależnione od stanu,
Dioda D3 zabezpiecza baterię przed napię- jaki panuje na wejściu i od ustawienia flagi br.
ciem ze stabilizatora. Na temat flag można przeczytać w
nc - wyjście niewykorzystane. instrukcji obsługi. zabezpiecza ją przed Rys. 3
al - jest to wyjście alarmu. W stanie spoczyn- Jeśli flaga br jest ustawiona na 1, to jas- rozładowaniem przez
ku na wyjściu panuje stan wysoki (1). Jeśli ność wyświetlacza zależy od stanu wejścia wyświetlacz, gdy za- Rys. 4
alarm jest aktywny, to wyjście przyjmuje stan br, czyli gdy wejście jest niepołączone lub braknie zasilania
niski (0). Wyjście to jest modulowane, tzn. podany jest na nie stan wysoki (1), to głównego. Sam wy-
podczas trwania alarmu pojawia się na zmia- wyświetlacz świeci ze zmniejszoną mocą. świetlacz jest zasila-
nę stan wysoki i niski. W układzie modelo- Podanie stanu niskiego (0) powoduje świece- ny tylko w przypad-
wym układem wykonawczym jest brzęczyk nie z pełną mocą. Można zastosować jakiś ku, gdy dostarczane
piezo z generatorem. Jest on podłączony do czujnik (fotorezystor + wzmacniacz op. itp), jest zasilanie główne.
wyjścia al i plusa zasilania al+. Zworka ZW2 aby moc wyświetlacza zmieniała się sama Jeśli zegar przejdzie
pozwala nam podłączyć brzęczyk piezo do w zależności od warunków zewnętrznych. na zasilanie rezerwo-
plusa zasilania za stabilizatorem lub do plusa Jeśli flaga br jest ustawiona na 0, to jas- we, wyświetlacz
panującego na mikrokontrolerze. W tym dru- ność wyświetlacza nie zależy od stanu wej- ulega wygaszeniu.
gim przypadku, podczas alarmu brzęczyk ścia br. Jasność ta zależy od czasu, który jest Kondensatory C5, C6 filtrują zasilanie już na
będzie działał również wtedy, gdy układ ustawiony w opcjach, i w określonym prze- samym mikrokontrolerze. Ze względu na
będzie zasilany z baterii rezerwowej, ale dziale (np. godziny nocne) jest zmniejszona. diodę, napięcie zasilania wynosi ok. 4,7V. C9
będzie obciążał tę baterię. Ponieważ wypro- Jeśli w opcjach godziny te będą sobie równe, i R9 tworzą układ resetu. C7, C8, XT oraz TR
wadzenia mikrokontrolera nie mogą być zbyt to moc wyświetlacza będzie przez całą dobę napędzają mikrokontroler. Trymerem TR
obciążane, w przypadku brzęczyka  większe- maksymalna. można dokonać kalibracji zegara. Jeżeli
go kalibru należy zastosować tranzystor Zasilanie 5V podawane jest na mikrokon- zakres regulacji będzie niewystarczający,
pośredniczący, tak jak przedstawiono to na troler za pośrednictwem diody D2. Jest ona trzeba będzie dobrać C7 i C8 lub wymienić
rysunku 2. niezbędna, ze względu na baterię rezerwową i rezonator XT na inny egzemplarz.
Elektronika dla Wszystkich
14
Projekty AVT
Złącze Z2  służy do podłączenia klawiatury. Pilot IRED
Klawiaturę 4  przyciskową łączymy zgodnie Większość opisywanych w literaturze zega-
ze schematem. rów, jeśli posiada możliwość sterowania
Złącze Z3  służy do podłączenia pilota. jakimś układem, to jest ona ograniczona do
Złącze Z4  dostępne są na nim sygnały, włączania i wyłączania tego układu za pomo-
które można wykorzystać do sterowania cą np. przekaz
nika. Sposób jest dobry, ale co Fot. 1
sekundnikiem. w przypadku urządzeń, które po podłączeniu
Rys. 6 Schemat montażowy
ZÅ‚Ä…cze Z5  nie jest na razie wykorzystywa- do zasilania przechodzÄ… w tryb
ne. Dostępne na nim są trzy wyprowadzenia czuwania (tzw. STANDBY)?
mikrokontrolera (bez pull-up) oraz zasilanie. Wyobraz
my sobie takÄ… sytuac-
Złącze może znalez
ć zastosowanie w póz
niej- je: posiadamy odtwarzacz
szych wersjach oprogramowania zegara lub wideo z możliwością nagry-
mogą je wykorzystać osoby piszące swój wania. Jest to powiedzmy
własny program. magnetowid, ale pozbawiony
Zwora ZW3 układu zegara i programatora.
Zegar wyposażony jest w funkcję automa- W przypadku naszej nieobe-
tycznej zmiany czasu z letniego na zimowy cności nie mamy możliwości
i odwrotnie. Założenie zworki powoduje nagrania sobie np. filmu.
zablokowanie tej funkcji. Rozwiązaniem jest moduł
Wyświetlacz pilota, który podłączony do
Wyświetlacz zegara składa się z czterech zegara będzie sterował np.
wyświetlaczy siedmiosegmentowych o wyżej wspomnianym odtwa-
wspólnej anodzie. Odpowiadające sobie kato- rzaczem. Prototypowy pilot
dy są ze sobą połączone i tworzą szynę. Wyko- steruje w moim domu wieżą
rzystana jest zasada multipleksowego wyświet- audio, umożliwiając włącza-
lania. Częstotliwość odświeżania wynosi nie, wyłączanie, uruchomie-
128Hz, a w przypadku zmniejszonej mocy nie np. magnetofonu czy
64Hz. Wyświetlacz w modelu został zmonto- radia, dokonanie nagrania
wany na kawałku płytki uniwersalnej. Rezysto- podczas nieobecności. Uru-
ry R12...R19 ograniczają prąd wyświetlaczy chamiając rano np. magneto-
i mają wpływ na moc świecenia. W zależności fon, pełni rolę niezłego Rys. 7
od jakości zastosowanych wyświetlaczy może budzika.
się okazać konieczne dobranie ich wartości. Zasada działania Rys. 8
Płytka drukowana Zasada działania przedstawiona jest na
Układ można zmontować na płytkach dru- rysunku 7. Jeżeli w miejsce przycisku pilota
kowanych pokazanych na rysunkach 5 i 6. podłączymy np. klucz 4066, to sterując tym
Punkty A1 i A2 należy połączyć odcinkiem kluczem, będziemy  naciskać przycisk
przewodu. Poza tym montaż płytki przepro- w pilocie. Zegar posiada 4 wyjścia do stero-
wadzamy w sposób klasyczny. Pod mikro- wania tymi kluczami, więc pilot potrafi
kontroler należy zastosować podstawkę. Sta- wydać tylko 4 polecenia. Takie przyjąłem
bilizator U1 wymaga niewielkiego radiatora. założenie podczas budowy zegara, i cztery było opisywanych w różnych czasopismach
polecenia powinny dla elektroników  i na jego podstawie zbu-
Rys. 5 Schemat montażowy spokojnie wystarczyć dować pilota.
do obsługi jakiegoś Może się zdarzyć, że układ pilota nie
urządzenia. będzie reagował na zwieranie kluczem 4066.
Na liniach a, b, c, W grę mogą wchodzić poziomy napięć itp.
d złącza Z3 normal- Nie testowałem układu z różnymi pilotami,
nie panuje stan niski więc nie można wykluczyć takiej możliwoś-
(0), a wszystkie klu- ci. W takim przypadku można się zastanowić,
cze są rozwarte. czy nie zastosować np. kontaktronów. Warto
Podanie stanu wyso- więc wcześniej zrobić próbę.
kiego (1) na daną Całość zasilana jest z układu zegara napię-
linie powoduje zwar- ciem +5V. Sam układ pilota zasilany jest
cie odpowiadającego poprzez diodę, która obniża napięcie. Ja zasto-
jej klucza. W ukła- sowałem diodę BAP812. Za diodą musiałem
dzie zostaÅ‚a wyko- doÅ‚ożyć kondensator elektrolityczny 10µF,
rzystana elektronika gdyż bez niego pilot nie za bardzo chciał nada-
z fabrycznego pilota wać. Na układzie utrzymuje się napięcie ok.
(klawiatura nie nada- 4V. Całość jest zamknięta w małej obudowie.
wała się już do reani- Fotografia 1 przedstawia mojego pilota.
macji). Można rów- Układu 4066 nie widać, ponieważ jest przy-
nież wykorzystać klejony od spodu.
któryś z dostępnych Użytkowanie
układów scalonych  Pierwszą ważną rzeczą, którą należy wiedzieć
kilka megapilotów jest to, że pilot zawsze generuje 4 polecenia,
Elektronika dla Wszystkich
15
Projekty AVT
ponieważ tak jest sterowany przez zegar. Jeże- mają po kilka
li np. chcemy tylko włączyć urządzenie, które funkcji, które
normalnie znajduje się w trybie czuwania, to zależą od kon-
wydajemy np. polecenia stop, stop, stop, tekstu.
on/off. Pierwsze trzy nie wpływają na stan Oznaczenia:
urządzenia, gdyż znajduje się ono w stanie (menu)  naciś-
spoczynku. Ostatnie polecenie powoduje włą- nięto klawisz
czenie. Każde polecenie ma swój symbol lite- (dół, góra)  Tabela 2 Ustawienie czasu
rowy - a, b, c, d, a wiąże się to z liniami, na naciśnięto dwa
których pojawiają się impulsy sterujące. klawisze jed- Tabela 3 Ustawienie daty
Możemy ustawić dwie sekwencje sygna- nocześnie
łów dla pilota. Jedna nosi nazwę start, a druga (dół),(góra) 
stop. Dzięki temu możemy sobie przygotować naciśnięto jeden
dwa zestawy poleceń  jedno dla włączenia, z podanych kla-
a drugie dla wyłączenia. Ustawiając programy, wiszy
możemy zaznaczyć, że ma zostać wygenero- ((dół))  naciś-
wany sygnał startu. W momencie gdy program nięto i przytrzy-
dobiegnie końca, przy wyłączeniu zostanie mano klawisz
wygenerowany sygnał stopu. Wcześniejsze .  oznacza kropkę świecącą się
przerwanie programu np. timerem nie powo- *  oznacza kropkÄ™ migajÄ…cÄ…
duje wyłączenia programu dla pilota, i gdy x  zawartość pozycji wyświetlacza jest
nadejdzie koniec programu, to sygnał stopu nieistotna
zostanie wysłany. Jeśli w programie data i czas 15  oznacza cyfry świecące się
startu będą takie same jak dla stopu, to zosta- 15  (podkreślenie) oznacza cyfry migające
nie wygenerowany tylko sygnał stopu. ^  wartość wyświetlana ulega zwiększaniu Tabela 4 Rok
Pierwszy sygnał wysłany przez pilota Klawisz menu pozwala wybrać, co
odbywa się po 4 sekundach od rozpoczęcia będziemy ustawiać (minuty lub godziny). Tabela 5 Dzień tygodnia
programu. Następne polecenia pojawiają się UWAGA! Naciśnięcie klawisza
w 2-sekundowych odstępach. Te 4 sekundy ustaw po raz drugi, czyli wyjście z usta-
zwłoki są przewidziane na rozruch urządze- wiania powoduje wyzerowanie sekund.
nia, które może być przecież podłączane do Jeżeli nie chcemy zerować sekund, to
zasilania poprzez wyjście sterujące zegara. należy zegar pozostawić w ustawianiu (nie które po chwili znikają, mają na celu funkcję
Sekundnik naciskać drugi raz ustaw), a sam po 20 sekun- informacyjną np. nn.dd oznacza, że ustawio-
Prototyp zegara został wyposażony dach powróci do wyświetlania czasu (wyjdzie no format daty miesiąc/dzień.
w wyjście, które umożliwia podłączenie se- z ustawiania bez zerowania sekund). UWAGA! Wyjście z ustawiania roku lub
kundnika pseudo-analogowego. Dostępne są Klawisz menu pozwala wybrać, co będzie- daty (niezależnie czy naciśnięto drugi raz
dwa przebiegi, które są przedstawione na my ustawiać (dzień lub miesiąc). ustaw, czy układ sam po 20 sekundach
rysunku 8. UWAGA! Zegar jest zabezpieczony przed wyszedł z opcji) inicjuje funkcję obliczającą
W 60 sekundzie na wyjściu cl pojawia się wprowadzeniem błędnej daty - kontroluje dzień tygodnia. Do czasu zakończenia obli-
ujemny impuls, który służy do synchroniza- liczbę dni w miesiącu i lata przestępne. Jeżeli czeń zegar jest nieczuły na naciskanie klawia-
cji. Sekundnik można wykonać w oparciu np. ustawimy datę 31.01 i będziemy zmieniać tury (im wyższy jest rok, tym dłuższy jest
o rejestry przesuwajÄ…ce np.74164. miesiÄ…c, to przy zmianie miesiÄ…ca np. na 11 czas zablokowania klawiatury). Czas ten jed-
liczba dni automatycznie zostanie zmniejszo- nak jest prawie niezauważalny i nie przekra-
Instrukcja obsługi na do 30 (w przypadku lutego będzie to 28 cza 1s dla roku 2099.
Zegar wyposażony jest w klawiaturę 4-przy- lub 29 w zależności od tego, czy bieżący rok Tutaj nie ma nic do ustawiania. Możemy
ciskową, która służy do ustawiania wszyst- jest przestępny, czy nie). tylko zobaczyć, jaki jest dzień tygodnia. Jest
kich parametrów. Poszczególne przyciski Format daty on automatycznie określany na podstawie daty.
Po włączeniu zega-
Tabela 1 ra, format daty jest Programy
zawsze ustawiany na Ustawienie programu składa się z dwóch eta-
dzień/miesiąc. Można pów. Kolejność jest dowolna.
go zmienić na format 1. Zaznaczamy wyjścia
miesiąc/dzień. Klawisz ustaw powoduje zaznaczenie, na
UWAGA! Poja- które wyjścia będzie ten program oddziaływał.
wiające się podczas Naciskanie przycisku ustaw będzie cyklicznie
ustawiania napisy, zmieniać zawartość 4 wyświetlacza. Naciskanie
Tabela 6
Elektronika dla Wszystkich
16
Projekty AVT
góra powoduje włączanie/wyłączanie wygenerował ir_start i został ręcznie wyłą-
litery r na trzecim wyświetlaczu, czyli czony przed czasem, to w momencie gdy
ustawienie, czy w momencie włączenia nadejdzie czas końca programu, sygnał
programu ma zostać wygenerowany ir_stop zostanie i tak wygenerowany.
sygnał startu dla pilota (ir_start). 2. Daty i godziny
Poszczególne segmenty odpowia- Klawisz dół powoduje wejście w menu
dają wyjściom wg tabeli 7. ustawienia daty, godziny startu i daty, godzi-
UWAGA! Dany program jest ny stopu danego programu.
zawsze sprawdzany pod kątem wyłą- Rozpatrujemy dwa przypadki:
Tabela 7 czenia, niezależnie od tego co zazna- Data startu jest pełna np. 20.09
czono na 3 i 4 wyświetlaczu. Tak więc Naciśnięcie w dowolnym miejscu menu
Tabela 8 Data startu jest pełna np. 20.09 powraca na początek.
Jeżeli data startu jest niepełna tzn. wyglą-
da np. tak --.01 (każdy dzień stycznia) lub
23.-- (dzień 23 każdego miesiąca), to powyż-
sze menu zostaje pozbawione elementu d En
(data stopu) i program działa maksymalnie
23h59m. np. d St=24.10; G St=20:00; G
En=11:00 => program zakończy działanie
25.10 (następny dzień) o godzinie 11:00.
Data startu jest pusta
TrochÄ™ inaczej wyglÄ…da menu, gdy wpro-
wadzono datÄ™ zerowÄ… --.-- czyli program
będzie uruchamiany codziennie. Możemy
określić dodatkowo, w które dni tygodnia
program ma być aktywny.
Naciśnięcie w dowolnym miejscu menu
powraca na poczÄ…tek.
UWAGA! W przypadku ustawiania daty
w programach kontrolowana jest liczba dni
w miesiącu, aby nie wprowadzić błędnej
daty. Rok przestępny nie jest sprawdzany, tak
że luty będzie miał zawsze 29 dni. Taki
skasowanie 3(4) wyświetlacza zabieg jest spowodowany tym, aby w roku
programu, który się już uru- np. 2003 w grudniu można było ustawić datę
chomił i trwa, nie spowoduje, startu programu na 29 lutego  bo np. chcemy
że ten program się nie wyłą- sobie już ustawić jakiś program na rok 2004,
czy o ustawionej dacie i go- który jest przestępny.
dzinie. Tylko globalne zablo- Jeśli program będzie ustawiony na datę
kowanie programów powodu- startu 29.02, to uruchomi się tylko w roku
je, że nic nie jest sprawdzane przestępnym.
i wtedy ewentualnie programy AutoOFF
już uruchomione się nie wyłą- Jest to funkcja zegara, która ma za zadanie
czą i pozostaną aktywne. wyłączyć wyjścia o określonej godzinie. Jej
Włączone wyjścia można działanie jest takie samo jak timera, ale timer
wyłączyć ręcznie, timerem odlicza ustawiony czas, natomiast autoOFF
lub autoOFFem, a globalna czeka na nadejście ustawionej godziny.
blokada ma właśnie uniemoż- Timer
liwić dalszą zmianę stanu Jest to funkcja zegara, która ma za zadanie
wyjść przez programy. wyłączyć wyjścia po upływie nastawionego
Sygnał ir_stop jest genero- czasu.
wany ZAWSZE w momencie Jeśli timer jest ustawiony, to minus na
automatycznego wyłączenia pierwszym wyświetlaczu miga sygnalizując
się programu (oczywiście jeśli odliczanie czasu.
przy włączeniu był generowa- Maksymalny czas: 9 godzin 59 minut. Te
Tabela 9 Data startu jest pusta
ny sygnał ir_start). Tak więc dwie funkcje (timer, autoOFF) powodują
Tabela 10 AutoOFF
jeśli program się uruchomił, wyłączenie wyjść, ale są ściśle związane
z dwoma ustawieniami (cP, Lo), które są opi-
sane niżej, a mające
Tabela 11 Timer
wpływ na sposób
wyłączania wyjść. A
więc: timer/autoOFF
wyłącza tylko wyj-
ście out1, jeżeli jest
ono włączone tylko
Elektronika dla Wszystkich
17
Projekty AVT
ręcznie. Ponieważ może się zdarzyć, że czas wyświetlania timera, jeżeli odlicza on
będziemy potrzebowali wyłączyć timerem/ jakiś czas.
autoOFF-em wyjście out1 włączone progra- Ręczne sterowanie wyjściami
mem (np. chcemy wyłączyć wyjście za 10 Podczas wyświetlania czasu istnieje moż-
minut, przed końcem programu), więc tu z liwość włączenia/wyłączenia wyjść.
pomocÄ… przychodzi znacznik cP. Ustawienie Znaczniki (flagi)
znacznika cP na 1 powoduje, że timer/auto- Podczas wyświetlania czasu istnieje moż-
OFF wyłącza wyjście out1, również włączo- liwość wejścia do specjalnego menu, w któ-
ne programem. Drugi znacznik (Lo) powodu- rym można ustawić pewne parametry zegara.
je że wyjscie out2 jest tak samo traktowane Wejście/wyjście do menu wykonuje się przez
przez timer/autoOFF jak wyjście out1. Czyli jednoczesne naciśnięcie i przytrzymanie kla-
dla Lo=0 timer/autoOff wyłącza tylko out1, wiszy dół i góra.
a dla Lo=1 wyłącza równocześnie out1 i out2. Powrót do wyświetlania czasu nastąpi rów- tak będziemy musieli podać godzinę końco-
UWAGA! Automatyczny powrót do nież automatycznie, jeżeli przez 20s nie zosta- wą. Jeśli godzina początkowa i końcowa będą
wyświetlania czasu jest zablokowany pod- nie naciśnięty żaden klawisz. sobie równe, to wyświetlacz będzie cały czas
UWAGA!!! Przy ustawianiu świecił pełną mocą (oczywiście jeśli br=0).
godzin, w których wyświetlacz
będzie świecił słabiej, zawsze przy Dodatkowe uwagi
ustawianiu godziny początkowej jest 1. Alarm wyłączamy poprzez naciśnięcie
ona kopiowana do godziny końco- dowolnego przycisku. Po wyłączeniu klawia-
wej. Jeżeli więc chcemy sobie zmie- tura jest blokowana na 8 sekund, co ma
Tabela 12 Ręczne sterowanie wyjściami
nić tylko godzinę początkową, to i zabezpieczyć zegar przed przypadkowym
Tabela 13 Znaczniki
przestawieniem przez  śpiącą jeszcze osobę.
2. Układ sygnalizuje stan wyjść poprzez miga-
nie kropką na ostatnim wyświetlaczu. Co czte-
ry sekundy pojawiają się mrugnięcia i tak:
jedno, gdy aktywne jest wyjście out1, dwa, gdy
aktywne jest wyjście out2 i trzy  gdy aktywne
są out1 i out2. Sygnalizację tę można wyłączyć.
3. Jeżeli timer jest wyzerowany (-0.00), to
naciśnięcie klawisza góra (zwiększanie minut)
spowoduje, że na liczniku minut pojawi się od
razu 2. Póz
niej minuty będą się zmieniać co 1.
Jest to zabezpieczenie, które jest związane ze
sposobem pracy timera. Licznik jest bowiem
zmniejszany za każdym razem, gdy zegar
zmienia minutÄ™. Wyobraz
my sobie sytuację, że
włączamy ręcznie jakieś wyjście i chcemy je
wyłączyć za 55 minut. Naciskamy góra, licznik
timera zwiększa się o 1, a 5ms póz
niej zmienia
się minuta, licznik timera osiąga zero i wyłą-
cza wyjście. Timer nie jest więc superdokład-
ny i np. ustawiony czas 20 minut w rzeczy-
wistości oznacza 19 minut + jakieś sekundy.
Wiesław Szlęk
[e-mail]
Wykaz elementów
Rezystory Półprzewodniki
R
e
z
y
s
t
o
r
y
P
ó
Å‚
p
r
z
e
w
o
d
n
i
k
i
R1-R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,8k&! D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
R5-R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .750&! D2,D3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N5818
R9,R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&! U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7805
R11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&! U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AT89C51
R12-R19 . . . . . . . . . . . . . . . . .100&! U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .ULN2803A
Kondensatory T1-T4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC327
K
o
n
d
e
n
s
a
t
o
r
y
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/25V M . . . . .mostek prostowniczy 1A/50V
C2,C4,C6,C11 . . . . . . . . . .47-100nF Pozostałe
P
o
z
o
s
t
a
Å‚
e
C3 . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/16V W1-W4 . . . . . . .wyÅ›wietlacz 7-segm.
C5 . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V anoda 14mm
C7,C8 . . . . . . . . . . . . . . . . .20-33pF S1-S4 . . . . . . . . . . . . . . . . . .µswitch
C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V goldpiny proste . . . . . . . . . . . .31 szt.
C10 . . . . . . . . . . . . . . . . .220µF/16V XT . . . . . . . . . . . . . . . . .11,0592MHz
TR . . . . . . . . . . . . . . . . . .trymer 20pF Podstawka DIL40 - 1szt.
* Obudowa KM-42 nie wchodzi w skład kitu AVT-2721.
Trzeba ją zamówić oddzielnie.
Komplet podzespołów z płytką jest dostępny w sieci
handlowej AVT jako kit szkolny AVT-2721
Elektronika dla Wszystkich
18