30.11.2009
ELEKTROTERAPIA
Dział fizykoterapii, w którym do celów terapeutycznych stosuje się prąd stały oraz prądy małej,
średniej i wielkiej częstotliwości.
GALWANIZACJA
Zabieg miejscowy z wykorzystaniem prądu stałego, polegający na przepływie prądu w ciele
pacjenta pomiędzy dwiema elektrodami. Prąd ten nie zmienia kierunku oraz wartości natę\
enia
w czasie. Ten rodzaj prądu nie powoduje skurczu mięśni (ewentualne wywołanie skurczu
mięśni mo\
e pojawić się podczas szybkiego włączenia napięcia  nagły skok napięcia).
Rodzaje elektrod:
1. Elektrody płaskie:
- z taśmy cynkowej,
- węglowe.
2. Elektrody specjalne
- dyskowa (na okolice gałek ocznych, uszu),
- wałeczkowa (galwanizacja labilna),
- Bergoniego tzw. półmaska (na okolice twarzy).
Podział galwanizacji:
1. Ze względu na uło\
enie elektrod
- podłu\
ne (elektrody uło\
one na jednej płaszczyz
nie lub wzdłu\
przebiegu osi kości
długiej kończyny),
- poprzeczne (elektrody umieszczone są naprzeciw siebie i uło\
one tak, \
e prąd
przepływa przez wymiar poprzeczny kończyny)
2. Ze względu na sposób wykonywania zabiegu
- stabilne,
- labilne.
3. Ze względu na elektrodę czynną
" anodowa (+)  działanie przeciwbólowe, kojące, uspokajające, zmniejsza
pobudliwość nerwów i mięśni (czerwone)
- wytworzenie reakcji kwaśnej,
- ścinanie białka tkankowego,
- wzrost koncentracji jonów H,
- kataforeza: ruch dodatnio naładowanych cząsteczek ku katodzie (-).
" katodowa (-)  działanie przekrwienne, pobudzające, dra\
niące, zwiększa
pobudliwość nerwów i mięśni (czarna)
- wytworzenie reakcji zasadowej,
- reakcje o charakterze martwicy rozpływanej,
- wzrost koncentracji jonów OH,
- anaforeza: ruch ujemnie naładowanych cząsteczek ku anodzie (+).
Elektroda czynna (lecznicza)  wywołuje efekt leczniczy
Elektroda bierna  zamyka obwód
Rozmiar elektrod  decyduje o gęstości przepływającego prądu, jest to stosunek natę\
enia
prądu do powierzchni elektrody wyra\
onej w cm2, przez którą przepływa prąd.
J = I/S
I  natę\
enie
S  powierzchnia elektrody
GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia 1
Sugerowane natę\
enie prądu w zale\
ności od powierzchni:
- 24 cm2  2,5 mA
- 36 cm2 - 3,5 mA
- 72 cm2  7 mA
Aby być pewnym czy powy\
sze wartości nie są przekroczone, nale\
y podzielić wyjściowe
natę\
enie prądu (wartość skuteczną) przez powierzchnię elektrody w cm2; otrzymana wartość
powinna być mniejsza ni\
2 mA/cm2.
Czas trwania:
- 10-30 min (przeciętnie 15 min),
- codziennie, co 2 dzień,
- cykl 10-20 zabiegów.
Działanie brzegowe:
Charakteryzuje się nadmiernym zagęszczeniem prądu na sąsiadujących ze sobą krawędziach
elektrod, objawiające się nadmiernym odczynem naczyniowym lub uszkodzeniem tkanki.
Zwiększenie gęstości prądu mo\
e równie\
wystąpić przypadku, gdy powierzchnie elektrod nie
są równe lub, gdy podkład nie przylega.
Dawka zale\
y od:
- powierzchni elektrody czynnej,
- czasu trwania,
- rodzaju i umiejscowienia schorzenia.
Dawkę słabą od 0,001-0,1 mA/cm2 stosuje się w przypadku:
- u\
ycia małych elektrod o powierzchni 10-20 cm2,
- w podostrym stadium schorzenia,
- długotrwałego przepływu prądu.
Dawka średnia do 0,3 mA/cm2.
Dawkę mocną do 0,5 mA/cm2 stosuje się w przypadku:
- u\
ycia du\
ych elektrod,
- w przewlekłych schorzeniach,
- krótkotrwałego przepływu prądu.
Warunki bezpieczeństwa elektroterapii:
- aparat powinien stać na suchej i równej powierzchni, a tak\
e powinien być zabezpieczony
przed upadkiem i zalaniem,
- skóra w miejscu zabiegu powinna być czysta, wolna od makija\
u oraz odtłuszczona,
- stwierdzenie skaleczeń i znacznych zmian troficznych skóry wyklucza mo\
liwość prowadzenia
zabiegu (małe uszkodzenia skóry mo\
na zabezpieczyć wazeliną lub niewielkim fragmentem
folii),
- podkłady i woreczki wiskozowe powinny być zwil\
one ciepłą wodą,
- podkład właściwy powinien mieć grubość 1-2 cm,
- elektrody powinny dokładnie przylegać całą powierzchnią do okolicy zabiegowej (niedokładne
przyleganie mo\
e doprowadzić do poparzenia tkanki),
- niedopuszczalne jest przesuwanie elektrod w trakcie trwania zabiegu (odpowiednia
stabilizacja elektrod  elastyczne pasy, banda\
, woreczki z piaskiem),
- przyło\
one elektrody nale\
y zabezpieczyć wodoodpornym materiałem (najczęściej folią), tak,
aby nie pomoczyć równie\
kozetki, na której pacjent le\
y,
- niedopuszczalne jest czucie kłucia, pieczenia, parzenia, swędzenia przez pacjenta pod
elektrodami podczas zabiegu (w takiej sytuacji nale\
y przerwać zabieg i sprawdzić poprawność
uło\
enia elektrod, stopień ich zu\
ycia, ewentualne uszkodzenie kabli doprowadzających, czy
wilgotność podkładów  mogą być zbyt suche).
GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia 2
Wskazania:
- nerwobóle,
- przewlekłe zapalenia nerwów, korzeni, splotów,
- zespoły bólowe w chorobie zwyrodnieniowej,
- zaburzenia krą\
enia obwodowego,
- pora\
enie wiotkie,
- utrudniony zrost kości.
Przeciwwskazania:
- ropne zapalenie skóry i tkanek miękkich,
- wypryski,
- stany gorączkowe,
- zaburzenia czucia,
- choroby tarczycy,
- pora\
enie spastyczne,
- cią\
a,
- nowotwory,
- czynna gruz
lica,
- wszczepiony rozrusznik serca,
- zakrzepy.
JONOFOREZA
Zabieg elektroterapii polegający na wprowadzeniu leku w głąb tkanki przy pomocy prądu
stałego. Do tego rodzaju zabiegu stosowane są leki, które ulegają dysocjacji elektrolitowej:
kwasy, zasady i sole.
Metodyka jak w galwanizacji.
Anaforeza i kataforeza
Przeciwwskazania:
1. Wynikające ze stosowania leku:
- uczulenia na salicylany,
- w przypadku histaminy i lidokainy zaleca się wykonanie próby uczuleniowej,
- nie stosuje się histaminy u osób mających skłonności do alergii, chorujących na astmę
oskrzelową,
- stosowanie leków od małych dawek.
2. Wynikające ze stosowania prądu
- uszkodzenie skóry,
- infekcje,
- zakrzepowe zapalenie \
ył,
- ostra gorączka,
- cią\
a,
- nietolerancja.
GALWANIZACJA I JONOFOREZA - ćwiczenia 3