Pozytywiści a romantycy.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Pozytywiści a
romantycy.











kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-17




Młode pokolenie
końca lat 60 - tych, które ujrzało na własne oczy klęskę powstania
styczniowego, wystosowało protest wobec ideologii romantycznej.
Młodzi byli już zniecierpliwieni irracjonalnymi koncepcjami,
zrywami, które kończyły się śmiercią wielu Polaków, konfiskatą dóbr,
zsyłkami i koniecznością emigracji. Zachęceni racjonalną filozofią
Zachodu, porażeni wizją ziemskiej nędzy i niesprawiedliwości
społecznej zaczęli głosić przyziemne lecz praktyczne ideały.
Zasadniczo odbiegały one od romantycznych postaw, co więcej - były
im zdecydowanie przeciwne. Jednak w twórczości pozytywistów wciąż
gdzieś hasła romantyków istniały, wciąż były ważne.
Przykładowo w "Lalce" znajdujemy echa walk
narodowowyzwoleńczych, sięgające początków XIX stulecia: Rzecki i
Katz - Wiosna Ludów, Wokulski - powstanie styczniowe, ojciec
Rzeckiego - wojny napoleońskie. Szczególnie ważne są więc tutaj idee
ojczyzny, echa walk, które już się odbyły, nadzieje na wolność i
powrót do wielkości (bardzo widoczne w przypadku Rzeckiego).
Zwłaszcza wspaniały portret "ostatniego romantyka" -
Rzeckiego - zawarty przez Prusa w "Lalce" stanowi echo romantycznych
poglądów. Dzieje tego bohatera opisane są w jego pamiętniku.
Najjaśniejsze karty jego życia to dzieciństwo, spędzone u boku ojca,
uczestnika kampanii napoleońskiej i lata wojennej tułaczki w
szeregach powstańczej armii węgierskiej. Rzecki na zawsze pozostał
romantykiem, wyobcowanym ze świata pozytywistycznych ideałów. W
młodości walczył o wyzwolenie narodów spod tyranii. Nie umiał
pogodzić się z biernością, zadowolić małymi efektami. Pomimo
wzorowego wywiązywania się z zadań subiekta całe życie czekał na
sytuację, która pozwoliłaby mu podjąć walkę. Romantyczny rodowód
mają też wątki miłosne "Lalki": miłość Wokulskiego do Izabeli
Łęckiej, nie spełnione uczucie prezesowej Zasławskiej i stryja
Wokulskiego, dramatyczna miłość doktora Szumana. Istotą
romantycznego modelu miłości było poczucie tragizmu, niespełnienia,
goryczy - kochanków rozdzielał wrogi świat zewnętrzny lub
przepełniało ich rozczarowanie (podobnie jak Kordiana). Jednak
Kordian, utraciwszy miłość, potrafił odnaleźć inną ideę. Wokulski,
dawny powstaniec a późniejszy pozytywista, nowego sensu życia
znaleźć nie potrafił. Tradycje romantyczne odnajdujemy także
w "Nad Niemnem". Tak jak romantycy Orzeszkowa szukała prawdziwych
wartości w prostym ludzie, jego wierzeniach, obyczajach, wyznawanych
wartościach moralnych. Obok tych wartości umieszczony jest także
wyraz hołdu w stosunku do powstańców 1863 roku - mogiła w lesie to
miejsce święte, wspomnienie dawnych wydarzeń, to miejsce jedności
wszystkich stanów. Także zachwyt pięknem nadniemeńskiej natury
przywodzi na myśl romantyczną koncepcję człowieka i przyrody.
Umiłowanie piękna przyrody i rodzimego krajobrazu
utożsamione jest z miłością ojczyzny. Kultem otoczona jest pamięć
walk narodowowyzwoleńczych. Nowela "Gloria victis"
Orzeszkowej to znów obraz powstańczej tragedii, nieszczęśliwej,
rozdartej przez historię miłości i głębokiego patriotyzmu - a więc
hasła typowe dla romantycznej tradycji. Postacią obdarzoną
wieloma romantycznymi cechami jest główny bohater "Potopu", Kmicic.
Jego dzieje bardzo przypominają losy Jacka Soplicy, bohatera "Pana
Tadeusza". W młodości Kmicic popełnił tragiczny błąd, przez co
przylgnęło do niego imię zdrajcy. Gdy zrozumiał swą winę i zapragnął
zasłużyć na miłość pięknej i uczciwej Oleńki, przyjął nazwisko
"Babinicza". Z szaleńczą odwagą walczył za ojczyznę, chcąc w ten
sposób odkupić swe winy. Zorganizował obronę klasztoru
jasnogórskiego, oblężonego przez Szwedów. Z narażeniem życia
uratował króla Jana Kazimierza, powracającego ze Śląska. To tylko
dwa wydarzenia z bogatego rejestru zasług dla ojczyzny.
Jacek Soplica nie dożył dnia swej rehabilitacji. Andrzej
Kmicic został przywrócony w poczet obywateli Rzeczpospolitej,
ukochana Oleńka ze łzami szczęścia zgodziła się zostać jego żoną a
Szwedzi w walce z Rzeczpospolitą ponieśli klęskę. Optymistyczny
finał powieści jednakże w żadnym stopniu nie umniejsza romantycznego
charakteru bohatera. "Contra spem spero" Konopnickiej jest
hasłem romantycznym, nie pozytywistycznym. Poetka i cała jej
twórczość w zasadzie bardziej zbliżona jest do poprzedniej epoki,
niż do pozytywizmu. Wg. Konopnickiej poeta to przede wszystkim
wieszcz, wódz narodu, a jego poezja powinna porywać do walki.
Najważniejsza jest szlachetna i zaszczytna idea patriotyzmu,
wszystkie inne są mniej ważne. A więc - pozytywiści głosząc swój
nowy program żywili szacunek dla poprzedniej epoki.








Autor: Nieznany

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000