Korektor i wzmacniaczRakustycznyK4x40W
P O J E T Y
Korektor i wzmacniacz
akustyczny 4x40W,
część 2
AVT-5035/1
W drugiej czÍÅ›ci artykuÅ‚u
zawarliśmy opis
oprogramowania sterujÄ…cego
pracÄ… przedwzmacniacza Oprogramowanie 3. Ustawienie proporcji pomiÍ-
procesora sterujÄ…cego dzy sygnaÅ‚ami dla gÅ‚oÅ›nikÛw
oraz montału urządzenia.
Program sterujÄ…cy urzÄ…dzeniem przednich i tylnych.
mołna napisaĘ samemu, korzysta- 4. Zaprogramowanie charakte-
jąc z podanych wcześniej informa- rystyki przenoszenia.
cji o sposobie dziaÅ‚ania ukÅ‚adÛw Po naciÅ›niÍciu przycisku im-
scalonych ułytych do jego budo- pulsatora K1, na wyświetlaczu
wy. Nie jest to trudne, jeÅ›li ma pojawiajÄ… siÍ parametry kolejnej
siÍ podstawowÄ… wiedzÍ i narzÍ- funkcji, ktÛre moÅ‚na zmieniaĘ
dzia potrzebne do zaprogramowa- przez obrÛt pokrÍtÅ‚a impulsatora.
nia uÅ‚ytego procesora. Tak po- PrzejÅ›cie do nastÍpnej funkcji od-
wstaÅ‚e urzÄ…dzenie bÍdzie napraw- bywa siÍ w taki sam sposÛb.
dÍ autorskie i idealnie dostosowa- JeÅ‚eli parametry zostaÅ‚y zmienio-
ne do potrzeb swojego uÅ‚ytkow- ne, np. zwiÍkszona zostaÅ‚a gÅ‚oÅ›-
nika. Jednak dla tych czytelnikÛw, nośĘ, to w momencie przechodze-
ktÛrzy nie majÄ… ochoty robiĘ tego nia do nastÍpnej opcji nowa war-
samodzielnie przedstawiamy nasz tośĘ parametru zostaje zapisana
projekt oprogramowania ukÅ‚adu. w pamiÍci EEPROM i zostanie au-
Sterowanie urzÄ…dzeniem opiera tomatycznie przywrÛcona w cza-
siÍ na dostÍpie do kolejnych sie kolejnego wÅ‚Ä…czenia urzÄ…dze-
funkcji po naciÅ›niÍciu przycisku nia do sieci. JeÅ‚eli w czasie ko-
impulsatora K1 (przycisk jest dołą- lejnych 10s ułytkownik nie zmie-
czany do wyprowadzenia P1.2 ni Å‚adnej z nastaw, program au-
procesora). DostÍpne sÄ… nastÍpu- tomatycznie wrÛci do wyÅ›wietla-
jące funkcje regulacyjne: nia poziomu głośności ewentual-
1. Zmiana gÅ‚oÅ›noÅ›ci. nie zapisujÄ…c przedtem do pamiÍ-
2. Ustawienie balansu pomiÍ- ci parametr funkcji. Opcja regu-
dzy kanałami (lewym i prawym). lacji głośności jest zazwyczaj naj-
Elektronika Praktyczna 10/2001
47
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
czÍÅ›ciej uÅ‚ywana i z tego powodu z kanaÅ‚Ûw. Tak jak przy po- wianego filtru oraz stopieÒ korek-
program wraca do niej automa- przednio opisanej funkcji, w dol- cji w zakresie od -5 do 5. Wy-
tycznie oraz wyÅ›wietla jÄ… po nej linii wyÅ›wietlacza pojawi siÍ Å›wietlane z prawej strony, w oby-
włączeniu zasilania. symbol pokazujący połołenie dwu liniach wyświetlacza pozio-
Ad 1. Podczas regulacji gÅ‚oÅ›- umownego suwaka balansu miÍ- me kreski pokazujÄ… graficznie
noÅ›ci w gÛrnej linii wyÅ›wietlacza dzy dwoma koÒcami sceny poziom korekcji przyjÍty dla kaÅ‚-
pojawia siÍ napis ìVOLUMEî düwiÍkowej. dego z filtrÛw. TakÅ‚e w przypad-
oraz wartośĘ w decybelach okreś- Ad 3. Funkcja ustalania pro- ku tej grafiki wykorzystane zosta-
lajÄ…ca wzmocnienie przedwzmac- porcji miÍdzy sygnaÅ‚ami gÅ‚oÅ›ni- Å‚y moÅ‚liwoÅ›ci sterownika
niacza. WartośĘ tÍ moÅ‚na zmie- kÛw tylnych i przednich jest nie- pozwalajÄ…ce definiowaĘ 8 wÅ‚as-
niaĘ w zakresie od ìOFFî (wy- co podobna do funkcji balansu, nych znakÛw. PrzejÅ›cie miÍdzy
ciszenie wszystkich kanaÅ‚Ûw) do ale dotyczy kierunku przÛd i tyÅ‚. kolejnymi filtrami nastÍpuje po
20dB (najwyÅ‚szy poziom düwiÍ- Jest szczegÛlne przydatna gdy naciÅ›niÍciu przycisku impulsato-
ku) krÍcÄ…c impulsatorem. W dol- urzÄ…dzenie bÍdzie wspÛÅ‚dziaÅ‚aĘ ra K1, natomiast poziom korekcji
nej linii wyÅ›wietlany jest symbol z torami düwiÍkowymi w niewiel- jest ustawiany pokrÍtÅ‚em impul-
suwaka potencjometru, ktÛry kiej kubaturze, np. we wnÍtrzu satora.
w zalełności od ustalonego po- samochodu. Ułytkownik mołe Istnieje jeszcze jedna mołli-
ziomu düwiÍku przemieszcza siÍ dziÍki tej funkcji wybraĘ, czy wośĘ oferowana przez program -
pomiÍdzy znakami ì-î i ì+î. woli wiÍcej düwiÍku z tyÅ‚u, czy przywrÛcenie wartoÅ›ci domyÅ›l-
ChociaÅ‚ wyÅ›wietlacz alfanume- teÅ‚ z przodu. W gÛrnej linii wy- nych. JeÅ‚eli podczas wÅ‚Ä…czania
ryczny LCD nie nadaje siÍ do Å›wietlacza pojawiajÄ… siÍ dwa zasilania przycisk impulsatora bÍ-
pokazywania grafiki, jednak wy- skrÛty ìFrî (Front) i ìBkî (Back) dzie naciÅ›niÍty, na wyÅ›wietlaczu
Å›wietlane informacje moÅ‚na wraz z wartoÅ›ciami w decybelach pojawi siÍ napis ìEqualizer v.2.01
uatrakcyjniĘ chociaÅ‚by przez sy- oznaczajÄ…cymi rÛÅ‚nicÍ w natÍÅ‚e- resetî a do EEPROM-u zapisane
mulowanie takiego graficznego niu düwiÍku miÍdzy gÅ‚oÅ›nikami zostanÄ… wartoÅ›ci domyÅ›lne ozna-
potencjometru. MoÅ‚na w tym ce- przodu i tyÅ‚u. DüwiÍk w kaÅ‚dej czajÄ…ce najczÍÅ›ciej brak jakiejkol-
lu wykorzystaĘ opcjÍ defi- z grup gÅ‚oÅ›nikÛw moÅ‚na osÅ‚abiĘ wiek korekcji.
niowania 8 znakÛw uÅ‚ytkownika, w zakresie od 0dB do -30dB albo
jaka jest dostÍpna w standardo- wyÅ‚Ä…czyĘ. Symbol suwaka w dol- MontaÅ‚ i uruchomienie
wych sterownikach wyÅ›wietlacza. nej linii, poruszajÄ…cy siÍ pomiÍ- Modelowy ukÅ‚ad zmontowano
Odpowiednio definiując własne dzy literami F i B, pokazuje gra- na dwustronnej płytce drukowa-
znaki mołna graficzny suwak ficznie wartośĘ ustawionego pa- nej o wymiarach 122x80mm. Jej
przesuwaĘ piksel po pikselu rametru. schemat montałowy pokazano na
wzdłuł całej linii. Nie jest to Ad 4. Korekcja charakterystyki rys. 4.
ruch caÅ‚kiem pÅ‚ynny, ale trochÍ polega na zmianie parametrÛw WyÅ›wietlacz LCD1, gniazda
ìoÅ‚ywiaî suche informacje teks- kaÅ‚dego z 5 filtrÛw (patrz opis CC1 i CC2, przycisk SW2 oraz
towe pokazywane przez wyÅ›wiet- rejestrÛw ukÅ‚adu TEA6360), jed- impulsator K1 przewidziane zo-
lacz. nocześnie dla kanału lewego stały do montału po przeciwnej
Ad 2. Podczas ustawiania i prawego. Na wyświetlaczu wyś- stronie nił pozostałe elementy
balansu gÛrna linia wyÅ›wietla wietlana jest czÍstotliwośĘ usta- ukÅ‚adu, aby uÅ‚atwiĘ przykrÍcenie
rÛÅ‚nicÍ poziomÛw w decybe-
lach miÍdzy kanaÅ‚em lewym
i prawym (celowo, na stałe
ustawiona rÛÅ‚nica poziomÛw).
Balans ma za zadanie skom-
pensowaĘ tÍ rÛÅ‚nicÍ wzmoc-
nienia kanaÅ‚Ûw tak, aby na
umownej scenie düwiÍkowej,
pomiÍdzy gÅ‚oÅ›nikiem lewym i
prawym, düwiÍk wydobywaÅ‚
siÍ z wÅ‚aÅ›ciwego miejsca. RÛÅ‚-
nice w odbiorze düwiÍku mo-
gą byĘ wywołane czynnikami
czysto subiektywnymi: ktoÅ›
np. lepiej słyszy z prawej
strony nił z lewej albo tłu-
mienie düwiÍku w pomiesz-
czeniu jest niejednakowe. Ba-
lans słuły właśnie do niwe-
lowania tych rÛÅ‚nic.
Funkcją balansu mołna
osÅ‚abiĘ düwiÍk w wybranym
kanale od 0dB do -66dB, a na-
wet wyłączyĘ zupełnie jeden
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 10/2001
48
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
pÅ‚ytki do przedniej Å›cianki wy- niu wszystkich elementÛw,
branej przez ułytkownika obudo- sprawdziĘ czy wzmacniacz za-
wy. Ze wzglÍdu na wymiary dziaÅ‚a. W przypadku opisanego
płytki montał korektora w takiej oprogramowania powinna wy-
postaci, np. w samochodzie mo- Å›wietliĘ siÍ opcja regulacji gÅ‚oÅ›-
Å‚e okazaĘ siÍ kÅ‚opotliwy. W ta- noÅ›ci. JeÅ‚eli na wyÅ›wietlaczu nic
kim przypadku wymienione po- nie ma, naleły sprawdziĘ, czy
wyłej elementy naleły zamonto- potencjometr kontrastu PR1 jest
waĘ na wykonanej osobno i do- wÅ‚aÅ›ciwie ustawiony (najczÍÅ›ciej
stosowanej wymiarami do po- jego suwak powinien byĘ zwarty
trzeb płytce czołowej obudowy. do masy).
PÅ‚ytkÍ z pozostaÅ‚ymi elementami Podczas pierwszego uruchomie-
naleły zamontowaĘ w obudowie nia w EEPROM-ie mogą byĘ za-
w połołeniu poziomym i połą- pisane przypadkowe wartości.
czyĘ z elementami na płytce Dobrze jest w takim przypadku
czoÅ‚owej za pomocÄ… przewodÛw, wywoÅ‚aĘ procedurÍ przywrÛcenia
wykorzystujÄ…c do poÅ‚Ä…czeÒ styki wartoÅ›ci domyÅ›lnych, opisanÄ…
gniazda wyÅ›wietlacza i zÅ‚Ä…cze w omÛwieniu programu sterujÄ…ce-
JP3, na ktÛrym wyprowadzone sÄ… go. NastÍpnie do wejśĘ moÅ‚na
połączenia do przycisku SW2, dołączyĘ sygnał stereofoniczny
impulsatora K1 oraz masy. i na wyjściach (na złączu JP1)
Gniazda CC1 i CC2 naleły połą- sprawdziĘ jak na kształt sygnału
czyĘ z pomocniczymi otworami wpÅ‚ywajÄ… poszczegÛlne regulacje.
na pÅ‚ytce, oznaczonymi jako CC1' MoÅ‚na siÍ posÅ‚uÅ‚yĘ oscyloskopem
i CC2', za pomocą przewodu ek- lub podłączyĘ do wyjśĘ wzmac-
ranowanego. niacz z odsłuchem.
Montał pozostałych elemen-
tÛw na pÅ‚ytce rozpoczynamy od Uwagi eksploatacyjne
podstawek pod ukÅ‚ady U2, U3, UrzÄ…dzenie w czasie prÛb dzia-
U4 oraz mniejszych elementÛw, Å‚aÅ‚o w sposÛb zadowalajÄ…cy. Czy-
takich jak oporniki i kondensa- telnicy pragnący je zastosowaĘ
tory. Przed zamontowaniem wy- w samochodzie powinni pamiÍtaĘ
sokich elementÛw w otoczeniu o trudnoÅ›ciach wynikajÄ…cych
ukÅ‚adu U1 najlepiej najpierw z ìniskiej jakoÅ›ciî napiÍcia zasi-
przylutowaĘ ten układ do płytki. lającego dostarczanego przez prąd-
PoniewaÅ‚ jego obudowa jest nicÍ lub akumulator. WpÅ‚yw na
przystosowana do montaÅ‚u po- to majÄ… gÅ‚Ûwnie zakÅ‚Ûcenia pow-
wierzchniowego, wysokie kon- stajÄ…ce podczas pracy takich urzÄ…-
densatory bÍdÄ… przeszkadzaÅ‚y dzeÒ w samochodzie jak rozrusz-
przy precyzyjnym wykonaniu tej nik i aparat zapłonowy. Z tego
operacji. NaleÅ‚y wczeÅ›niej prze- powodu moÅ‚e okazaĘ siÍ niezbÍd-
myÅ›leĘ sposÛb montaÅ‚u elemen- na dodatkowa filtracja napiÍcia
tÛw regulacyjnych, gniazd i wy- zasilajÄ…cego poprzez filtry odkÅ‚Û-
Å›wietlacza. JeÅ‚eli znajdÄ… siÍ na cajÄ…ce oraz montaÅ‚ ukÅ‚adu w me-
osobnej płytce, naleły je połą- talowej obudowie.
czyĘ z pÅ‚ytkÄ… wzmacniacza za Ze wzglÍdu na zmiany w kon-
pomocą np. taśmy wielołyłowej strukcji i programie wynikłe po
i przewodÛw ekranowanych. naradzie technicznej w redakcji,
Przed włołeniem do podstawek ostateczny kształt urządzenia
pozostaÅ‚ych ukÅ‚adÛw scalonych, nieco siÍ rÛÅ‚ni w stosunku do
naleły dołączyĘ zasilanie +12V prototypu. Zrezygnowano z dru-
i sprawdziĘ, czy stabilizatory do- giego klawisza przeznaczonego
starczajÄ… napiÍĘ stabilizowanych specjalnie do zapisu paramet-
+8V i +5V. JeÅ‚eli napiÍcie zasi- rÛw w EEPROM-ie oraz przesu-
lajÄ…ce bÍdzie znacznie przekra- niÍto na pÅ‚ytce niektÛre elemen-
czało wartośĘ 12V, a wyświet- ty.
lacz bÍdzie podÅ›wietlany Ryszard Szymaniak, AVT
i bÍdzie pobieraÅ‚ sporo prÄ…du, to [e-mail]
stabilizator U5 bÍdzie siÍ nagrze-
wał i naleły pomyśleĘ o niewiel- Wzory płytek drukowanych w for-
kim radiatorze. macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
Po sprawdzeniu prawidłowoś- pod adresem: http://www.ep.com.pl/
ci montaÅ‚u i poziomÛw napiÍĘ ?pdf/pazdziernik01.htm oraz na pÅ‚ycie
zasilających mołna, po dołącze- CD-EP10/2001B w katalogu PCB.
Elektronika Praktyczna 10/2001
49