Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
P R O J E K T Y
Korektor i wzmacniacz
akustyczny 4x40W,
część 1
AVT-5035/1
Układy i urządzenia
zwiÄ…zane z technikÄ…
akustycznÄ… cieszÄ… siÍ
Opracowane przez nas urzÄ…- Firma stara siÍ oferowaĘ komplet-
niesłabnącym zainteresowaniem
dzenia majÄ… bardzo przyzwoite ny zestaw ukÅ‚adÛw potrzebnych
CzytelnikÛw Elektroniki
parametry techniczne, wymagajÄ… do budowy danego urzÄ…dzenia.
Praktycznej. Postanowiliśmy
niewielu dodatkowych czÍÅ›ci ze- UkÅ‚ady TEA6330, TEA6360
wyjśĘ naprzeciw tym
wnÍtrznych i sÄ… Å‚atwe w urucho- oraz TDA8571 takÅ‚e moÅ‚na trak-
oczekiwaniom, zwłaszcza łe
mieniu. Dodatkowo, stosując do towaĘ jako pewien komplet, za
producenci oferujÄ… wciÄ…Å‚
sterowania pracÄ… zestawu proce- pomocÄ… ktÛrego moÅ‚na zbudowaĘ
nowe i interesujące układy sor, mołna osiągnąĘ komfort ob- zestaw akustyczny do ułytku do-
sÅ‚ugi porÛwnywalny z tym, jakim mowego lub do samochodu.
scalone zwiÄ…zane z tÄ…
cechujÄ… siÍ urzÄ…dzenia wytwarza- åwiadczy o tym jednolity sposÛb
dziedzinÄ… elektroniki
ne seryjnie przez renomowanych sterowania za pomocÄ… magistrali
ułytkowej.
producentÛw. I2C, a takÅ‚e dopasowanie elekt-
Tym razem skorzystaliśmy
ryczne ograniczajÄ…ce liczbÍ ele-
z ukÅ‚adÛw zaprojektowanych
UkÅ‚adanka Philipsa mentÛw sprzÍgajÄ…cych oraz zbli-
przez Philipsa, dziÍki ktÛrym
Firma Philips jest jednym Å‚one poziomy napiÍĘ zasilajÄ…cych.
mołna zbudowaĘ zestaw
z tych producentÛw, ktÛry sku- KaÅ‚dy z ukÅ‚adÛw moÅ‚na oczywiÅ›-
akustyczny skÅ‚adajÄ…cy siÍ
tecznie uczestniczy w rywalizacji cie wykorzystaĘ oddzielnie i łą-
z 5-punktowego korektora
o rynek urzÄ…dzeÒ powszechnego czyĘ w urzÄ…dzeniu z elementami
graficznego wspÛÅ‚pracujÄ…cego
ułytku. Firma wiele uwagi po- innych firm. Z tego teł powodu
z czterokanaÅ‚owym Å›wiÍca opracowaniu ukÅ‚adÛw proponowany ukÅ‚ad zostanie po-
przeznaczonych do pracy w to- dzielony na dwa osobne urzÄ…dze-
wzmacniaczem mocy.
rach akustycznych, o czym najle- nia: przedwzmacniacz wraz z ko-
piej Å›wiadczy objÍtośĘ katalogu rektorem düwiÍku oraz wzmac-
poÅ›wiÍconego systemom radio- niacz mocy.
wym i urzÄ…dzeniom audio. Zawar-
to w nim elementy i układy sca- TEA6330 - stereofoniczny
lone przeznaczone do odbioru przedwzmacniacz
i dekodowania sygnaÅ‚u radiowego UkÅ‚ad TEA6330 peÅ‚ni rolÍ zin-
w torze w.cz. (diody pojemnościo- tegrowanego przedwzmacniacza
we, tranzystory, wzmacniacze), do i przeÅ‚Ä…cznika kanaÅ‚Ûw toru au-
pracy w torze niskiej czÍstotliwoÅ›- dio. Przedwzmacniacz moÅ‚e pra-
ci (ukÅ‚ady przeÅ‚Ä…czajÄ…ce, korekcji cowaĘ samodzielnie lub wspÛÅ‚pra-
düwiÍku, wzmacniacze mocy) oraz cowaĘ z ukÅ‚adem TEA6360. Naj-
układy towarzyszące (sterowniki wałniejsze parametry układu są
wyÅ›wietlaczy, dekodery sygnaÅ‚Ûw). nastÍpujÄ…ce:
Elektronika Praktyczna 9/2001
10
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
danych do zapisu w rejestrze. Je-
Å‚eli procesor wyÅ›le wiÍcej niÅ‚
jeden bajt danych, nastÍpne zosta-
nÄ… zapisane w kolejnych rejestrach
TEA6330. Do magistrali mołe byĘ
dołączony tylko jeden układ przed-
wzmacniacza o adresie 80h. Po
wysłaniu danych procesor sterują-
cy powinien wygenerowaĘ sek-
wencjÍ STOP.
Działaniem układu TEA6330
steruje 6 rejestrÛw o kolejnych nu-
merach subadresÛw:
00h regulacja głośności kanału
lewego
01h regulacja głośności kanału
prawego
Rys. 1. Schemat blokowy układu TEA6330.
02h regulacja tonÛw niskich
- liczba wejśĘ - niezaleÅ‚ne wej- balansu, uÅ‚ytkownik moÅ‚e ustaliĘ 03h regulacja tonÛw wysokich
Å›cie kanaÅ‚Ûw lewego i prawego, proporcje natÍÅ‚enia düwiÍku po- 04h regulacja stosunku sygna-
- liczba wyjśĘ - cztery wyjÅ›cia dawanego na gÅ‚oÅ›niki z przodu Å‚Ûw dla gÅ‚oÅ›nikÛw przed-
(wyjścia stereofoniczne podzie- i z tyłu. Dodatkowo, wyprowadze- nich i tylnych
lone na sygnaÅ‚ dla gÅ‚oÅ›nikÛw nie MUTE umoÅ‚liwia natychmias- 05h przeÅ‚Ä…czniki wyciszenia
z przodu i tyłu), towe wyciszenie sygnału we i korekcji charakterystyki
- amplituda sygnaÅ‚u wejÅ›ciowego: wszystkich kanaÅ‚ach jednoczeÅ›nie. Do rejestrÛw 00h i 01h odpo-
do 2V wartoÅ›ci miÍdzyszczyto- Osobne bloki ukÅ‚adu zarzÄ…dzajÄ… wiadajÄ…cych za regulacjÍ wzmoc-
wej RMS, zasilaniem i interfejsem magistrali nienia sygnału w obydwu kana-
- amplituda sygnaÅ‚u wyjÅ›ciowego: I2C. WÅ‚aÅ›nie poprzez tÍ magistralÍ Å‚ach moÅ‚na wpisaĘ wartośĘ z prze-
od 1,1V wartoÅ›ci miÍdzyszczy- uÅ‚ytkownik moÅ‚e wpÅ‚ywaĘ na dziaÅ‚u 3Fh - 00h. Dla wartoÅ›ci
towej RMS, działanie układu i regulowaĘ 3Fh wzmocnienie przedwzmac-
- wbudowane regulatory: głośnoś- wszystkie wymienione parametry. niacza wyniesie +20dB, dla war-
ci, balansu, tonÛw niskich i wy- toÅ›ci 3Eh wzmocnienie wyniesie
sokich, Rejestry sterujÄ…ce TEA6330 +18dB itd. Wzmocnienie 0dB (po-
- zasilanie: 7V..10V, przy poborze Do sterowania funkcjami ukła- ziom sygnału wyjściowego jest
prÄ…du ok. 26mA. du uÅ‚ywa siÍ jego wewnÍtrznych rÛwny sygnaÅ‚owi wejÅ›ciowemu)
Na rys. 1 pokazano schemat rejestrÛw, do ktÛrych naleÅ‚y wpi- wymaga wpisania do rejestru war-
blokowy układu TEA6330. Mołna saĘ odpowiednie wartości. Jak tości 35h, natomiast zapisanie do
zauwałyĘ, łe sygnał podawany z tego wynika, jest to cyfrowy rejestru wartości mniejszej od 14h
jest na dwa odrÍbne wejÅ›cia IN- sposÛb sterowania przedwzmac- spowoduje wyciszenie düwiÍku
L i IN-R. W bloku przedwzmac- niaczem, bardziej odporny na za- w wybranym kanale.
niacza sygnaÅ‚y kanaÅ‚u lewego kÅ‚Ûcenia niÅ‚ w przypadku trady- Rejestr 02h, odpowiadajÄ…cy za
i prawego mogÄ… zostaĘ w rÛÅ‚nym cyjnych potencjometrÛw, jednak regulacjÍ tonÛw niskich, umoÅ‚li-
stopniu wzmocnione, co umoÅ‚li- wymagajÄ…cy uÅ‚ycia do tego celu wia ich regulacjÍ w zakresie od
wia realizacjÍ funkcji balansu ka- mikroprocesora. +15dB do -12dB. Kolejny skok
naÅ‚Ûw oraz regulacjÍ gÅ‚oÅ›noÅ›ci. Jak zawsze w przypadku magis- wzmocnienia dla zmiany zawar-
NastÍpne dwa bloki ukÅ‚adu umoÅ‚- trali I2C, dostÍp do konkretnego toÅ›ci rejestru o jeden wynosi 3dB.
liwiajÄ… regulacjÍ niskich i wyso- rejestru wymaga znajomoÅ›ci trzech PowiÄ…zanie wpisywanych do re-
kich tonÛw. Regulacja przeprowa- parametrÛw: ogÛlnego adresu ukÅ‚a- jestru wartoÅ›ci ze wzmocnieniem
dzana jest symetrycznie dla oby- du, adresu pomocniczego (subad- ukÅ‚adu jest nastÍpujÄ…ce:
dwu kanaÅ‚Ûw. JeÅ‚eli przedwzmac- resu) oraz wartoÅ›ci, ktÛra ma byĘ 0Ch..0Fh wzmocnienie +15dB
niacz wspÛÅ‚pracuje z ukÅ‚adem TE- zapisana w rejestrze. Adresem 0Bh wzmocnienie +12dB
A6360, funkcjÍ korygowania cha- ogÛlnym ukÅ‚adÛw TEA6330 jest ...
rakterystyki czÍstotliwoÅ›ci prze- liczba 80h (w zapisie heksadecy- 07h wzmocnienie 0dB
jmuje ten ostatni. Po opuszczeniu malnym). Układ traktowany jest ...
bloku filtrÛw oba sygnaÅ‚y trafiajÄ… w systemie jako urzÄ…dzenie podpo- 03h..00h wzmocnienie -12dB
do wyjÅ›ciowego ukÅ‚adu wzmac- rzÄ…dkowane, do ktÛrego moÅ‚na W przypadku, gdy ukÅ‚ad wspÛÅ‚-
niaczy i przeÅ‚Ä…cznikÛw. Tutaj na- jedynie zapisywaĘ informacje (naj- pracuje z korektorem TEA6360, ten
stÍpuje wyodrÍbnienie sygnaÅ‚Ûw mÅ‚odszy bit adresu bÍdzie w takim ostatni przejmuje funkcjÍ regulacji
dla czterech wyjściowych kana- przypadku zawsze miał wartośĘ 0). charakterystyki przenoszenia
Å‚Ûw düwiÍkowych. SygnaÅ‚ zarÛ- Po wysÅ‚aniu magistralÄ… I2C do przedwzmacniacza. Wpisanie do
wno kanału lewego, jak i prawego układu sekwencji START i adresu, rejestru wartości odpowiadających
zostaje podzielony na sygnał dla odpowiada on impulsem potwier- wzmocnieniu ujemnemu nie spo-
gÅ‚oÅ›nikÛw przednich oraz tylnych. dzenia ACK, po ktÛrym procesor woduje Å‚adnego skutku. MoÅ‚liwe
Tak jak w przypadku regulacji mołe wysłaĘ bajt subadresu i bajt jest natomiast dodatkowe wzmoc-
Elektronika Praktyczna 9/2001
11
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
Rys. 2. Schemat blokowy układu TEA6360.
nienie tonÛw niskich, co pozwala w kanaÅ‚ach wskazywanych przez - pasmo: od 0 do 20kHz,
uzyskaĘ w ten sposÛb efekt su- bit FCH. Skok wzmocnienia wy- - napiÍcie zasilania: od 7V do 13V,
perbasu. nosi 2dB. PowiÄ…zanie ustawienia przy poborze prÄ…du ok. 24,5mA.
Rejestr 03h dziaÅ‚a podobnie jak bitÛw ze wzmocnieniem ukÅ‚adu Na rys. 2 pokazano wewnÍtrznÄ…
opisany powyÅ‚ej, ale wpÅ‚ywa na jest nastÍpujÄ…ce: budowÍ ukÅ‚adu TEA6360. NajwaÅ‚-
regulacjÍ wzmocnienia tonÛw wy- 0Fh wzmocnienie 0dB niejszÄ… jego czÍśĘ stanowi blok
sokich. 0Eh wzmocnienie -2dB 5 filtrÛw czÍstotliwoÅ›ci dla kanaÅ‚u
0Ch..0Fh wzmocnienie +15dB ... prawego i analogiczny blok dla
0Bh wzmocnienie +12dB 00h wzmocnienie -30dB kanału lewego. Są to filtry środ-
... W ostatnim rejestrze 05h ak- kowo-przepustowe o ustawianym
07h wzmocnienie 0dB tywne sÄ… jedynie dwa najstarsze przez projektanta wzmocnieniu
... bity, pozostaÅ‚e powinny byĘ wy- bÄ…dü tÅ‚umieniu. CzÍstotliwośĘ Å›rod-
03h..00h wzmocnienie -12dB zerowane. kowa kaÅ‚dego z filtrÛw zaleÅ‚y od
Jedyna rÛÅ‚nica polega na spo- GMU (b.7) - wpisanie na tÍ wartoÅ›ci zewnÍtrznych elementÛw:
sobie wspÛÅ‚pracy przedwzmacnia- pozycjÍ wartoÅ›ci 1 powoduje wy- dwÛch kondensatorÛw i rezystora.
cza z układem korektora TEA6360. ciszenie wszystkich wyjśĘ bez Dla takich wartości jak na
Gdy on wystÍpuje, to wpisanie wzglÍdu na wartoÅ›ci zapisane rysunku, czÍstotliwoÅ›ci Å›rodkowe
jakiejkolwiek wartoÅ›ci do rejestru w innych rejestrach. WartośĘ bitu kolejnych filtrÛw wynoszÄ…: 59Hz,
nie wpÅ‚ywa na pracÍ przedwzmac- 0 oznacza pracÍ normalnÄ…. 205Hz, 790Hz, 2,95kHz, 12kHz.
niacza. EQN (b.6) - wyzerowanie tego W obydwu kanaÅ‚ach czÍstotliwośĘ
Rejestr 04h umoÅ‚liwia regulacjÍ bitu oznacza, Å‚e ukÅ‚ad TEA6330 Å›rodkowa odpowiadajÄ…cej sobie
stosunku poziomu sygnaÅ‚u w kana- wspÛÅ‚pracuje z korektorem TEA6360, pary filtrÛw powinna byĘ taka
Å‚ach przednich i tylnych. NastÍpuje ktÛry przejmuje funkcje zwiÄ…zane sama. Projektant moÅ‚e ustawiĘ
to wskutek osÅ‚abienia poziomu syg- z ksztaÅ‚towaniem charakterystyki wzmocnienie bÄ…dü tÅ‚umienie od-
naÅ‚u we wskazanej parze wyjśĘ przenoszenia przedwzmacniacza. powiadajÄ…cej sobie pary filtrÛw
(dla gÅ‚oÅ›nikÛw przednich lub tyl- WartośĘ 1 oznacza samodzielnÄ… pra- kanaÅ‚u lewego i prawego, poprzez
nych). W rejestrze istotnych jest cÍ ukÅ‚adu przedwzmacniacza. zapisanie odpowiedniej wartoÅ›ci
6 najmÅ‚odszych bitÛw, pozostaÅ‚e po- do jednego z 5 wewnÍtrznych re-
winny mieĘ wartośĘ 0. TEA6360 - stereofoniczny jestrÛw ukÅ‚adu. ZaleÅ‚nie od wpi-
MFN (b.5) - jełeli bit zostanie korektor 5-punktowy sanych wartości kształtowana jest
wyzerowany, wskazane kanaÅ‚y UkÅ‚ad peÅ‚ni rolÍ stereofonicz- charakterystyka przenoszenia ko-
(przednie lub tylne) zostaną wy- nego 5-punktowego korektora rektora. Sterowanie układem od-
ciszone. düwiÍku (equalizera) mogÄ…cego bywa siÍ za poÅ›rednictwem ma-
FCH (b.4) - stan tego bitu pracowaĘ samodzielnie lub wspÛÅ‚- gistrali I2C.
okreÅ›la, w ktÛrych kanaÅ‚ach po- pracujÄ…cego z przedwzmacniaczem
ziom düwiÍku bÍdzie zmniejsza- TEA6330. Podstawowe parametry Rejestry sterujÄ…ce TEA6360
ny. ì1î oznacza, Å‚e regulacje ukÅ‚adu sÄ… nastÍpujÄ…ce: Sterowanie ukÅ‚adem za poÅ›red-
dotyczÄ… kanaÅ‚Ûw przednich, a ì0î - regulacja: dla 5 czÍstotliwoÅ›ci nictwem magistrali przebiega
- kanaÅ‚Ûw tylnych. w dwÛch kanaÅ‚ach stereo, w sposÛb podobny do opisanego
FA3..0 (b.3..b.0) - bity okreÅ›- - zakres korekcji: dla kaÅ‚dej czÍs- wczeÅ›niej sterowania ukÅ‚adem
lajÄ…ce poziom wyciszenia düwiÍku totliwoÅ›ci od +12dB do -12dB przedwzmacniacza TEA6330.
Elektronika Praktyczna 9/2001
12
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
Układ korektora widziany jest
jako urzÄ…dzenie podrzÍdne, do
ktÛrego moÅ‚na jedynie zapisy-
waĘ informacje. W systemie mo-
gą jednocześnie pracowaĘ dwa
ukÅ‚ady korektorÛw, poniewaÅ‚
wyprowadzenie MAD pozwala
wybraĘ jeden z dwÛch adresÛw
ogÛlnych. JeÅ‚eli wyprowadzenie
to jest zwarte do masy, układ
bÍdzie reagowaÅ‚ na adres 84h,
natomiast jełeli zostanie nie
podÅ‚Ä…czone bÄ…dü zwarte z napiÍ-
ciem zasilajÄ…cym, adresem ogÛl-
nym ukÅ‚adu bÍdzie 86h. Rejestry
odpowiadajÄ…ce za pracÍ kolej-
nych filtrÛw majÄ… przyporzÄ…dko-
wane subadresy od 00h do 04h.
Procesor rozpoczyna transmisjÍ
danych do układu sekwencją
START i wysÅ‚aniem adresu ogÛl-
nego. Po otrzymaniu potwier-
dzenia ACK, procesor kontynu-
Rys. 3. Schemat elektryczny przedwzmacniacza z korektorem.
Elektronika Praktyczna 9/2001
13
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
uje transmisjÍ wysyÅ‚ajÄ…c subadres rÛw ustalanych przez zewnÍtrzne
WYKAZ ELEMENTÓW
rejestru i bajt danych, ktÛry ma elementy: kondensatory i rezystor.
Rezystory
byĘ zapisany. Jełeli wysłany zo- Ponadto, szerokośĘ pasma kałde-
R1, R2, R5..R8: 5,1k&!
stanie wiÍcej niÅ‚ jeden bajt da- go z filtrÛw jest na tyle duÅ‚a, Å‚e
R3, R4: 6,8k&!
nych, bÍdÄ… one wpisywane do moÅ‚e wpÅ‚ywaĘ na filtry sÄ…siednie
R9, R10: 6,2k&!
kolejnych rejestrÛw wewnÍtrznych i poziom tÅ‚umienia lub podbicia
R11..R14: 3k&!
ukÅ‚adu. ZakoÒczenie transmisji moÅ‚e siÍgaĘ 15dB. JeÅ‚eli przyjąĘ,
wymaga wysÅ‚ania przez procesor Å‚e kaÅ‚dy z filtrÛw dziaÅ‚a w nomi- PR1, R15: 10k&!
sekwencji STOP. nalnym zakresie, to na kolejny Kondensatory
W kaÅ‚dym z rejestrÛw do zapi- krok przypada 2,4dB podbicia lub
C1, C2: 330nF
su przeznaczone sÄ… bity b.0..b.2 tÅ‚umienia czÍstotliwoÅ›ci Å›rodko- C3, C4: 33nF
i b.4..b.6, pozostałe powinny byĘ wej.
C5, C6: 4,7µF/16V
wyzerowane. WyjÄ…tek stanowi re-
C7, C8: 3,3nF
jestr o subadresie 00h. Jełeli bit Opis układu
C9, C10: 820pF
b.7 tego rejestru zostanie ustawio- Na rys. 3 przedstawiono sche-
C11, C12: 1nF
ny, charakterystyka przenoszenia mat elektryczny przedwzmacnia-
C13, C14: 18nF
caÅ‚ego korektora bÍdzie liniowa cza z korektorem czÍstotliwoÅ›ci
C15, C16: 12nF
bez wzglÍdu na zawartośĘ pozo- wykonanym na ukÅ‚adach TEA6330
C17, C18: 68nF
staÅ‚ych rejestrÛw. i TEA6360. W czÍÅ›ci analogowej
C19, C20: 47nF
WartoÅ›ciami zapisanymi do re- zastosowano konfiguracjÍ propo-
C21..C24: 180nF
jestru moÅ‚na ustawiĘ 5 poziomÛw nowanÄ… w nocie aplikacyjnej pro-
C25, C26: 27pF
podbicia bÄ…dü tÅ‚umienia czÍstot- ducenta. Stereofoniczny sygnaÅ‚ ka-
C27..C29: 100nF
liwości środkowej kałdego filtru. nału lewego i prawego podawany
CE1, CE2: 100µF/16V
Grupa bitÛw b.0..b.2 odpowiada jest na gniazda wejÅ›ciowe odpo-
CE3..CE6: 4,7µF/16V
za ustawienie poziomu tłumienia wiednio CC1 i CC2, a dalej na
CE7, CE8: 22µF/16V
filtru, a grupa b.4..b.6 za poziom układ U1. Z przedwzmacniaczem
podbicia. wspÛÅ‚pracuje ukÅ‚ad korektora U3 CE9: 2,2µF/16V
MoÅ‚liwe sÄ… takÅ‚e kombinacje z zespoÅ‚em filtrÛw o czÍstotliwoÅ›- CE10, CE12: 220µF/25V
poÅ›rednie, z jednoczesnym wyko- ciach Å›rodkowych ustalanych zew- CE11: 470µF/16V
rzystaniem podbijania i tÅ‚umienia nÍtrznie doÅ‚Ä…czanymi kondensato-
Półprzewodniki
czÍstotliwoÅ›ci filtru. Jest to wy- rami i opornikami. Z U1, poprzez
D1: 1N4004
korzystywane przy nieliniowej ko- pojemnoÅ›ci sprzÍgajÄ…ce CE3..CE6,
LCD1: wyświetlacz 2 x 16 znaków
rekcji czÍstotliwoÅ›ci. podawane sÄ… sygnaÅ‚y czterech
U1: TEA6330
Do kaÅ‚dej z grup bitÛw rejestru kanaÅ‚Ûw wyjÅ›ciowych na zÅ‚Ä…cze
U2: AT89C51PLCC (zaprogramowa-
mołna wpisaĘ wartośĘ z przedzia- JP1. Sygnały te odpowiadają ka-
ny)
łu 0..7. Dla zera filtr przenosi nałom lewemu i prawemu oraz
U3: TEA6360
sygnaÅ‚ o czÍstotliwoÅ›ci Å›rodkowej gÅ‚oÅ›nikom przednim i tylnym.
U4: 24C02
bez ładnej korekcji, a kolejne Działaniem wzmacniacza steruje
U5: 7805
wartoÅ›ci oznaczajÄ… coraz wyÅ‚szy procesor U2, ktÛry wyÅ›wietla in-
U6: 7808
stopieÒ tÅ‚umienia bÄ…dü podbicia formacje dotyczÄ…ce aktualnego sta-
Różne
czÍstotliwoÅ›ci Å›rodkowej filtru. nu ukÅ‚adu na wyÅ›wietlaczu alfa-
CC1, CC2: gniazda typu CINCH
Wpisanie wartoÅ›ci wiÍkszej od 4 numerycznym LCD o organizacji
K1: impulsator C1-11V153H05ABT
oznacza, Å‚e filtr ma tÅ‚umiĘ lub 2 linie po 16 znakÛw kaÅ‚da. Pa-
podstawka PLCC44
podbijaĘ czÍstotliwośĘ Å›rodkowÄ… miÍĘ EEPROM U4 sÅ‚uÅ‚y do prze-
podstawka DIP32 typ SOT232
maksymalnie. NastÍpujÄ…ce przy- chowywania nastaw poczÄ…tko-
podstawka DIP8
kÅ‚ady najlepiej wyjaÅ›niÄ… zasadÍ wych, ktÛrymi powinno zostaĘ
programowania wewnÍtrznych re- zaprogramowane urzÄ…dzenie po SW2: przycisk astabilny digitest
jestrÛw korektora: wÅ‚Ä…czeniu napiÍcia zasilajÄ…cego. X1: 12MHz
10H czÍstotliwośĘ Å›rodkowa fil- Nastawy dotyczÄ… poziomu düwiÍ- JP2: zÅ‚Ä…cze typu ARK2 3,5mm
tru bÍdzie podbijana do ku, balansu kanaÅ‚Ûw, stosunku
listwa goldpin 1x26
poziomu 1; sygnaÅ‚u pomiÍdzy gÅ‚oÅ›nikami
03H czÍstotliwośĘ Å›rodkowa fil- przednimi i tylnymi, a takÅ‚e pa-
tru bÍdzie tÅ‚umiona do po- rametrÛw charakterystyki przeno- sÅ‚uÅ‚y do regulacji parametrÛw
ziomu 3; szenia. Nastawy w kaÅ‚dej chwili urzÄ…dzenia i przeÅ‚Ä…czania siÍ po-
60H czÍstotliwośĘ Å›rodkowa fil- mogÄ… byĘ zmienione przez uÅ‚yt- miÍdzy kolejnymi opcjami.
tru bÍdzie podbijana do kownika. CaÅ‚y ukÅ‚ad zasilany jest Ryszard Szymaniak, AVT
poziomu 5. dwoma napiÍciami: +8V czÍśĘ [e-mail]
W opisie celowo nie podaje siÍ analogowa i +5V procesor wraz
wartości określających w decybe- z otaczającymi go układami. Przy- Wzory płytek drukowanych w for-
lach podbicie bÄ…dü tÅ‚umienie czÍs- cisk SW2 umoÅ‚liwia natychmias- macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
totliwoÅ›ci Å›rodkowej kaÅ‚dego z fil- towe chwilowe wyciszenie düwiÍ- pod adresem: http://www.ep.com.pl/
tru. Wynika to z faktu, łe rzeczy- ku we wszystkich kanałach, na- ?pdf/wrzesien01.htm oraz na płycie
wisty poziom zaleły od paramet- tomiast impulsator K1 (kliker) CD-EP09/2001B w katalogu PCB.
Elektronika Praktyczna 9/2001
14
Korektor i wzmacniaczRakustycznyK4x40W
P O J E T Y
Korektor i wzmacniacz
akustyczny 4x40W,
część 2
AVT-5035/1
W drugiej czÍÅ›ci artykuÅ‚u
zawarliśmy opis
oprogramowania sterujÄ…cego
pracÄ… przedwzmacniacza Oprogramowanie 3. Ustawienie proporcji pomiÍ-
procesora sterujÄ…cego dzy sygnaÅ‚ami dla gÅ‚oÅ›nikÛw
oraz montału urządzenia.
Program sterujÄ…cy urzÄ…dzeniem przednich i tylnych.
mołna napisaĘ samemu, korzysta- 4. Zaprogramowanie charakte-
jąc z podanych wcześniej informa- rystyki przenoszenia.
cji o sposobie dziaÅ‚ania ukÅ‚adÛw Po naciÅ›niÍciu przycisku im-
scalonych ułytych do jego budo- pulsatora K1, na wyświetlaczu
wy. Nie jest to trudne, jeÅ›li ma pojawiajÄ… siÍ parametry kolejnej
siÍ podstawowÄ… wiedzÍ i narzÍ- funkcji, ktÛre moÅ‚na zmieniaĘ
dzia potrzebne do zaprogramowa- przez obrÛt pokrÍtÅ‚a impulsatora.
nia uÅ‚ytego procesora. Tak po- PrzejÅ›cie do nastÍpnej funkcji od-
wstaÅ‚e urzÄ…dzenie bÍdzie napraw- bywa siÍ w taki sam sposÛb.
dÍ autorskie i idealnie dostosowa- JeÅ‚eli parametry zostaÅ‚y zmienio-
ne do potrzeb swojego uÅ‚ytkow- ne, np. zwiÍkszona zostaÅ‚a gÅ‚oÅ›-
nika. Jednak dla tych czytelnikÛw, nośĘ, to w momencie przechodze-
ktÛrzy nie majÄ… ochoty robiĘ tego nia do nastÍpnej opcji nowa war-
samodzielnie przedstawiamy nasz tośĘ parametru zostaje zapisana
projekt oprogramowania ukÅ‚adu. w pamiÍci EEPROM i zostanie au-
Sterowanie urzÄ…dzeniem opiera tomatycznie przywrÛcona w cza-
siÍ na dostÍpie do kolejnych sie kolejnego wÅ‚Ä…czenia urzÄ…dze-
funkcji po naciÅ›niÍciu przycisku nia do sieci. JeÅ‚eli w czasie ko-
impulsatora K1 (przycisk jest dołą- lejnych 10s ułytkownik nie zmie-
czany do wyprowadzenia P1.2 ni Å‚adnej z nastaw, program au-
procesora). DostÍpne sÄ… nastÍpu- tomatycznie wrÛci do wyÅ›wietla-
jące funkcje regulacyjne: nia poziomu głośności ewentual-
1. Zmiana gÅ‚oÅ›noÅ›ci. nie zapisujÄ…c przedtem do pamiÍ-
2. Ustawienie balansu pomiÍ- ci parametr funkcji. Opcja regu-
dzy kanałami (lewym i prawym). lacji głośności jest zazwyczaj naj-
Elektronika Praktyczna 10/2001
47
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
czÍÅ›ciej uÅ‚ywana i z tego powodu z kanaÅ‚Ûw. Tak jak przy po- wianego filtru oraz stopieÒ korek-
program wraca do niej automa- przednio opisanej funkcji, w dol- cji w zakresie od -5 do 5. Wy-
tycznie oraz wyÅ›wietla jÄ… po nej linii wyÅ›wietlacza pojawi siÍ Å›wietlane z prawej strony, w oby-
włączeniu zasilania. symbol pokazujący połołenie dwu liniach wyświetlacza pozio-
Ad 1. Podczas regulacji gÅ‚oÅ›- umownego suwaka balansu miÍ- me kreski pokazujÄ… graficznie
noÅ›ci w gÛrnej linii wyÅ›wietlacza dzy dwoma koÒcami sceny poziom korekcji przyjÍty dla kaÅ‚-
pojawia siÍ napis ìVOLUMEî düwiÍkowej. dego z filtrÛw. TakÅ‚e w przypad-
oraz wartośĘ w decybelach okreś- Ad 3. Funkcja ustalania pro- ku tej grafiki wykorzystane zosta-
lajÄ…ca wzmocnienie przedwzmac- porcji miÍdzy sygnaÅ‚ami gÅ‚oÅ›ni- Å‚y moÅ‚liwoÅ›ci sterownika
niacza. WartośĘ tÍ moÅ‚na zmie- kÛw tylnych i przednich jest nie- pozwalajÄ…ce definiowaĘ 8 wÅ‚as-
niaĘ w zakresie od ìOFFî (wy- co podobna do funkcji balansu, nych znakÛw. PrzejÅ›cie miÍdzy
ciszenie wszystkich kanaÅ‚Ûw) do ale dotyczy kierunku przÛd i tyÅ‚. kolejnymi filtrami nastÍpuje po
20dB (najwyÅ‚szy poziom düwiÍ- Jest szczegÛlne przydatna gdy naciÅ›niÍciu przycisku impulsato-
ku) krÍcÄ…c impulsatorem. W dol- urzÄ…dzenie bÍdzie wspÛÅ‚dziaÅ‚aĘ ra K1, natomiast poziom korekcji
nej linii wyÅ›wietlany jest symbol z torami düwiÍkowymi w niewiel- jest ustawiany pokrÍtÅ‚em impul-
suwaka potencjometru, ktÛry kiej kubaturze, np. we wnÍtrzu satora.
w zalełności od ustalonego po- samochodu. Ułytkownik mołe Istnieje jeszcze jedna mołli-
ziomu düwiÍku przemieszcza siÍ dziÍki tej funkcji wybraĘ, czy wośĘ oferowana przez program -
pomiÍdzy znakami ì-î i ì+î. woli wiÍcej düwiÍku z tyÅ‚u, czy przywrÛcenie wartoÅ›ci domyÅ›l-
ChociaÅ‚ wyÅ›wietlacz alfanume- teÅ‚ z przodu. W gÛrnej linii wy- nych. JeÅ‚eli podczas wÅ‚Ä…czania
ryczny LCD nie nadaje siÍ do Å›wietlacza pojawiajÄ… siÍ dwa zasilania przycisk impulsatora bÍ-
pokazywania grafiki, jednak wy- skrÛty ìFrî (Front) i ìBkî (Back) dzie naciÅ›niÍty, na wyÅ›wietlaczu
Å›wietlane informacje moÅ‚na wraz z wartoÅ›ciami w decybelach pojawi siÍ napis ìEqualizer v.2.01
uatrakcyjniĘ chociaÅ‚by przez sy- oznaczajÄ…cymi rÛÅ‚nicÍ w natÍÅ‚e- resetî a do EEPROM-u zapisane
mulowanie takiego graficznego niu düwiÍku miÍdzy gÅ‚oÅ›nikami zostanÄ… wartoÅ›ci domyÅ›lne ozna-
potencjometru. MoÅ‚na w tym ce- przodu i tyÅ‚u. DüwiÍk w kaÅ‚dej czajÄ…ce najczÍÅ›ciej brak jakiejkol-
lu wykorzystaĘ opcjÍ defi- z grup gÅ‚oÅ›nikÛw moÅ‚na osÅ‚abiĘ wiek korekcji.
niowania 8 znakÛw uÅ‚ytkownika, w zakresie od 0dB do -30dB albo
jaka jest dostÍpna w standardo- wyÅ‚Ä…czyĘ. Symbol suwaka w dol- MontaÅ‚ i uruchomienie
wych sterownikach wyÅ›wietlacza. nej linii, poruszajÄ…cy siÍ pomiÍ- Modelowy ukÅ‚ad zmontowano
Odpowiednio definiując własne dzy literami F i B, pokazuje gra- na dwustronnej płytce drukowa-
znaki mołna graficzny suwak ficznie wartośĘ ustawionego pa- nej o wymiarach 122x80mm. Jej
przesuwaĘ piksel po pikselu rametru. schemat montałowy pokazano na
wzdłuł całej linii. Nie jest to Ad 4. Korekcja charakterystyki rys. 4.
ruch caÅ‚kiem pÅ‚ynny, ale trochÍ polega na zmianie parametrÛw WyÅ›wietlacz LCD1, gniazda
ìoÅ‚ywiaî suche informacje teks- kaÅ‚dego z 5 filtrÛw (patrz opis CC1 i CC2, przycisk SW2 oraz
towe pokazywane przez wyÅ›wiet- rejestrÛw ukÅ‚adu TEA6360), jed- impulsator K1 przewidziane zo-
lacz. nocześnie dla kanału lewego stały do montału po przeciwnej
Ad 2. Podczas ustawiania i prawego. Na wyświetlaczu wyś- stronie nił pozostałe elementy
balansu gÛrna linia wyÅ›wietla wietlana jest czÍstotliwośĘ usta- ukÅ‚adu, aby uÅ‚atwiĘ przykrÍcenie
rÛÅ‚nicÍ poziomÛw w decybe-
lach miÍdzy kanaÅ‚em lewym
i prawym (celowo, na stałe
ustawiona rÛÅ‚nica poziomÛw).
Balans ma za zadanie skom-
pensowaĘ tÍ rÛÅ‚nicÍ wzmoc-
nienia kanaÅ‚Ûw tak, aby na
umownej scenie düwiÍkowej,
pomiÍdzy gÅ‚oÅ›nikiem lewym i
prawym, düwiÍk wydobywaÅ‚
siÍ z wÅ‚aÅ›ciwego miejsca. RÛÅ‚-
nice w odbiorze düwiÍku mo-
gą byĘ wywołane czynnikami
czysto subiektywnymi: ktoÅ›
np. lepiej słyszy z prawej
strony nił z lewej albo tłu-
mienie düwiÍku w pomiesz-
czeniu jest niejednakowe. Ba-
lans słuły właśnie do niwe-
lowania tych rÛÅ‚nic.
Funkcją balansu mołna
osÅ‚abiĘ düwiÍk w wybranym
kanale od 0dB do -66dB, a na-
wet wyłączyĘ zupełnie jeden
Rys. 4. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej.
Elektronika Praktyczna 10/2001
48
Korektor i wzmacniacz akustyczny 4x40W
pÅ‚ytki do przedniej Å›cianki wy- niu wszystkich elementÛw,
branej przez ułytkownika obudo- sprawdziĘ czy wzmacniacz za-
wy. Ze wzglÍdu na wymiary dziaÅ‚a. W przypadku opisanego
płytki montał korektora w takiej oprogramowania powinna wy-
postaci, np. w samochodzie mo- Å›wietliĘ siÍ opcja regulacji gÅ‚oÅ›-
Å‚e okazaĘ siÍ kÅ‚opotliwy. W ta- noÅ›ci. JeÅ‚eli na wyÅ›wietlaczu nic
kim przypadku wymienione po- nie ma, naleły sprawdziĘ, czy
wyłej elementy naleły zamonto- potencjometr kontrastu PR1 jest
waĘ na wykonanej osobno i do- wÅ‚aÅ›ciwie ustawiony (najczÍÅ›ciej
stosowanej wymiarami do po- jego suwak powinien byĘ zwarty
trzeb płytce czołowej obudowy. do masy).
PÅ‚ytkÍ z pozostaÅ‚ymi elementami Podczas pierwszego uruchomie-
naleły zamontowaĘ w obudowie nia w EEPROM-ie mogą byĘ za-
w połołeniu poziomym i połą- pisane przypadkowe wartości.
czyĘ z elementami na płytce Dobrze jest w takim przypadku
czoÅ‚owej za pomocÄ… przewodÛw, wywoÅ‚aĘ procedurÍ przywrÛcenia
wykorzystujÄ…c do poÅ‚Ä…czeÒ styki wartoÅ›ci domyÅ›lnych, opisanÄ…
gniazda wyÅ›wietlacza i zÅ‚Ä…cze w omÛwieniu programu sterujÄ…ce-
JP3, na ktÛrym wyprowadzone sÄ… go. NastÍpnie do wejśĘ moÅ‚na
połączenia do przycisku SW2, dołączyĘ sygnał stereofoniczny
impulsatora K1 oraz masy. i na wyjściach (na złączu JP1)
Gniazda CC1 i CC2 naleły połą- sprawdziĘ jak na kształt sygnału
czyĘ z pomocniczymi otworami wpÅ‚ywajÄ… poszczegÛlne regulacje.
na pÅ‚ytce, oznaczonymi jako CC1' MoÅ‚na siÍ posÅ‚uÅ‚yĘ oscyloskopem
i CC2', za pomocą przewodu ek- lub podłączyĘ do wyjśĘ wzmac-
ranowanego. niacz z odsłuchem.
Montał pozostałych elemen-
tÛw na pÅ‚ytce rozpoczynamy od Uwagi eksploatacyjne
podstawek pod ukÅ‚ady U2, U3, UrzÄ…dzenie w czasie prÛb dzia-
U4 oraz mniejszych elementÛw, Å‚aÅ‚o w sposÛb zadowalajÄ…cy. Czy-
takich jak oporniki i kondensa- telnicy pragnący je zastosowaĘ
tory. Przed zamontowaniem wy- w samochodzie powinni pamiÍtaĘ
sokich elementÛw w otoczeniu o trudnoÅ›ciach wynikajÄ…cych
ukÅ‚adu U1 najlepiej najpierw z ìniskiej jakoÅ›ciî napiÍcia zasi-
przylutowaĘ ten układ do płytki. lającego dostarczanego przez prąd-
PoniewaÅ‚ jego obudowa jest nicÍ lub akumulator. WpÅ‚yw na
przystosowana do montaÅ‚u po- to majÄ… gÅ‚Ûwnie zakÅ‚Ûcenia pow-
wierzchniowego, wysokie kon- stajÄ…ce podczas pracy takich urzÄ…-
densatory bÍdÄ… przeszkadzaÅ‚y dzeÒ w samochodzie jak rozrusz-
przy precyzyjnym wykonaniu tej nik i aparat zapłonowy. Z tego
operacji. NaleÅ‚y wczeÅ›niej prze- powodu moÅ‚e okazaĘ siÍ niezbÍd-
myÅ›leĘ sposÛb montaÅ‚u elemen- na dodatkowa filtracja napiÍcia
tÛw regulacyjnych, gniazd i wy- zasilajÄ…cego poprzez filtry odkÅ‚Û-
Å›wietlacza. JeÅ‚eli znajdÄ… siÍ na cajÄ…ce oraz montaÅ‚ ukÅ‚adu w me-
osobnej płytce, naleły je połą- talowej obudowie.
czyĘ z pÅ‚ytkÄ… wzmacniacza za Ze wzglÍdu na zmiany w kon-
pomocą np. taśmy wielołyłowej strukcji i programie wynikłe po
i przewodÛw ekranowanych. naradzie technicznej w redakcji,
Przed włołeniem do podstawek ostateczny kształt urządzenia
pozostaÅ‚ych ukÅ‚adÛw scalonych, nieco siÍ rÛÅ‚ni w stosunku do
naleły dołączyĘ zasilanie +12V prototypu. Zrezygnowano z dru-
i sprawdziĘ, czy stabilizatory do- giego klawisza przeznaczonego
starczajÄ… napiÍĘ stabilizowanych specjalnie do zapisu paramet-
+8V i +5V. JeÅ‚eli napiÍcie zasi- rÛw w EEPROM-ie oraz przesu-
lajÄ…ce bÍdzie znacznie przekra- niÍto na pÅ‚ytce niektÛre elemen-
czało wartośĘ 12V, a wyświet- ty.
lacz bÍdzie podÅ›wietlany Ryszard Szymaniak, AVT
i bÍdzie pobieraÅ‚ sporo prÄ…du, to [e-mail]
stabilizator U5 bÍdzie siÍ nagrze-
wał i naleły pomyśleĘ o niewiel- Wzory płytek drukowanych w for-
kim radiatorze. macie PDF sÄ… dostÍpne w Internecie
Po sprawdzeniu prawidłowoś- pod adresem: http://www.ep.com.pl/
ci montaÅ‚u i poziomÛw napiÍĘ ?pdf/pazdziernik01.htm oraz na pÅ‚ycie
zasilających mołna, po dołącze- CD-EP10/2001B w katalogu PCB.
Elektronika Praktyczna 10/2001
49