GORZKA PRAWDA
GORZKA PRAWDA
O SZTUCZNYCH SA
ODZIKACH
O SZTUCZNYCH SA
ODZIKACH
spartam to techniczna nazwa szeregu produktów, takich jak NutraSweet,
AEqual, Spoonful czy EqualMeasure. Aspartam odkryto przypadkiem w roku
1965, kiedy James Schlatter, chemik zatrudniony w G.D. Searle Company, testował
lek przeciwwrzodowy. Środek ten dopuszczono do stosowania w suchych wyrobach
spożywczych w roku 1981, a w napojach gazowanych w roku 1983. W rzeczywistości
po raz pierwszy dopuszczono go do stosowania w suchej żywności 26 lipca 1974
roku, jednak na skutek zastrzeżeń zgłoszonych przez neurologa dra Johna W.
Olneya oraz prawnika organizacji konsumenckiej Jamesa Turnera w sierpniu tego
Substytut cukru,
samego roku oraz po sprawdzeniu procedury badawczej zastosowanej w G.D.
Searle, amerykański Urząd ds. Leków i Żywności1 5 grudnia 1974 roku uchylił
aspartam, wywołuje
swoją zgodę. W roku 1985 firma G.D. Searle została nabyta przez koncern
Monsanto, który wydzielił następnie z siebie Searle Pharmaceuticals i NutraSweet
wiele niepokojących
jako niezależne firmy.
Aspartam jest obecnie najniebezpieczniejszą substancją na rynku, jaką dodaje
zaburzeń, od zaników
się do żywności.
Aspartam jest przyczyną ponad 75 procent negatywnych reakcji na występujące
pamięci po nowotwory
w żywności dodatki zgłaszanych do amerykańskiego Urządu ds. Leków i Żywności.
Wiele z tych reakcji ma bardzo poważny charakter, jak choćby napady apopleksji,
mózgu. Mimo to
a nawet śmierć, o czym w lutym 1994 roku doniósł raport Departamentu Zdrowia
i Opieki Społecznej.2 Wśród 90 udokumentowanych symptomów wymienionych
amerykański Urząd
w raporcie znajdują się między innymi: bóle głowy/migreny, zawroty głowy,
apopleksje, mdłości, drętwienie, skurcze mięśni, przybieranie na wadze, wysypki,
ds. Leków i Żywności
depresja, znużenie, rozdrażnienie, częstoskurcz, bezsenność, zaburzenia wzroku,
utrata słuchu, palpitacje serca, trudności w oddychaniu, napady niepokoju, zabu-
dopuścił do spożycia
rzenia mowy, utrata smaku, szum w uszach, zaburzenia pamięci i bóle stawów.
Zdaniem naukowców oraz lekarzy badających negatywne skutki wywoływane
i nadal toleruje tę
przez aspartam, spożywanie tego środka może wywołać lub zaostrzyć przebieg
następujących chorób:3 nowotwory mózgu, stwardnienie rozsiane, epilepsja, syn-
jedną z najniebezpie-
drom chronicznego zmęczenia, choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, zaniki
pamięci, chłoniak, wady wrodzone, cukrzyca.
czniejszych substancji
W skład aspartamu wchodzą trzy związki chemiczne: kwas asparaginowy,
fenyloalanina i metanol. Napisana przez Jamesa i Phyllis Balchów książka Prescrip-
dodawanych do
tion for Nutritional Healing (Recepta na leczenie żywnością) zalicza aspartam do
kategorii  chemicznych trucizn . Jak się przekonamy, nie ma w tym krzty przesady.
naszego pożywienia.
KWAS ASPARAGINOWY (40 % ASPARTAMU)
Dr Russell L. Blaylock, profesor neurochirurgii Uniwersytetu Medycznego
w Missisipi, opublikował ostatnio książkę opisującą szczegółowo zniszczenia spowo-
dowane spożywaniem nadmiernej ilości kwasu asparaginowego z aspartamu. (99
procent glutaminianu sodu to kwas glutaminowy. Zniszczenia, jakie on powoduje,
są również omówione w książce Blaylocka). Blaylock przytacza blisko 500 nauko-
wych z
ródeł, aby wykazać, że nadmiar występujących w żywności wolnych amino-
kwasów, takich jak kwas asparaginowy czy glutaminowy, wywołuje szereg poważ-
nych, chronicznych zaburzeń neurologicznych oraz wiele innych niepokojących
symptomów.4
Mark D. Gold
�1995
JAK ASPARTAM (I GLUTAMINIAN) DOKONUJE ZNISZCZEC
?
35 Inman St,
Asparaginian i glutaminian działają w mózgu jak neuroprzekaz
niki ułatwiając
Cambridge, MA 02139 przepływ informacji z neuronu do neuronu. Nadmiar tych substancji w mózgu
prowadzi do śmierci pewnych neuronów, gdyż umożliwia napływ zbyt dużej ilości
USA
wapnia do komórek. Nadmiar wapnia prowadzi z kolei do powstawania zbyt dużej
Tel. [phone]
liczby wolnych rodników, które zabijają komórki. Ponieważ nadmiar asparaginianu
E-mail: [e-mail]
bądz
glutaminianu może doprowadzić do uszkodzeń komórek nerwowych, substan-
http://www.tiac.net/mgold/users/health.html cje te nazywane są  toksynami pobudzającymi  pobudzają komórki nerwowe do
śmierci.
24 " NEXUS LISTOPAD-GRUDZIEC
1998
Kwas asparaginowy należy do aminokwasów. Przyjęty dzeń wywoływanych przez asparaginiany i glutaminiany, jest
w wolnej postaci (nie związany z proteinami) znacznie pod- specjalizująca się w projektowaniu badań dr psychologii
nosi poziom asparaginianu oraz glutaminianu w osoczu krwi. eksperymentalnej Adrienne Samuels. Kolejnym z nich jest
Nadmiar asparaginianu i glutaminianu w osoczu krwi wy- dr John Olney, profesor wydziału psychiatrii Szkoły Me-
stępujący wkrótce po spożyciu aspartamu albo produktów dycznej na Uniwersytecie Waszyngtońskim, naukowiec i ba-
zawierających wolny kwas glutaminowy (prekursor glutami- dacz w dziedzinie neurologii, światowy autorytet w dziedzinie
nianowy) prowadzi do wytworzenia wysokiego poziomu tych toksyn pobudzających. (W roku 1971 poinformował Searle,
neuroprzekaz
ników w pewnych obszarach mózgu. że kwas asparaginowy spowodował powstanie dziur w mózgu
Dzieje się tak, kiedy bariera naczyniowo-mózgowa myszy). Do tej dwójki należy dodać także Francisa J. Wa-
(BBB5), która normalnie chroni mózg przed nadmiarem ickmana, doktora medycyny, laureata nagród Rinkela i Fo-
glutaminianu i asparaginianu, podobnie jak przed toksynami, rmana, specjalisty w zakresie pediatrii, alergii oraz immu-
(1) nie została w pełni wykształcona w dzieciństwie, (2) nie nologii.
w pełni chroni wszystkie obszary mózgu, (3) jest uszkodzona Inni naukowcy wyrażający podobne poglądy to doktor
na skutek stale powtarzających się, niekorzystnych warunków medycyny i dyplomowany patolog sądowy John R. Hain oraz
i (4) pozwala na pewien przeciek nadmiaru asparaginianu doktor medycyny, członek Amerykańskiego Kolegium Lekars-
i glutaminianu do mózgu, mimo iż jest w pełni sprawna. kiego i Kolegium Pulmonologii, specjalista diabetyk, H.J.
Nadmiar glutaminianu i asparaginianu z wolna zaczyna Roberts, który wybrany został przez ogólnokrajowe czasopismo
niszczyć neurony. Zdecydowana większość (ponad 75 %) medyczne na  Najlepszego Lekarza w Stanach Zjednoczonych .
komórek nerwowych w określonym obszarze mózgu zostaje Do tej grupy dodać należy także Johna Samuelsa, który
uśmiercona, zanim pojawią się jakiekolwiek kliniczne objawy opracował listę badań naukowych jednoznacznie wykazują-
przewlekłej choroby. Do licznych schorzeń, których występo- cych szkodliwość spożywania nadmiernych ilości wolnego
wanie w udowodniony sposób wiąże się z uszkodzeniami kwasu asparaginowego i glutaminowego. Do tej długiej listy
wywołanymi przez długotrwałe oddziaływanie aminokwasu, dodać można jeszcze wiele innych nazwisk.
należą między innymi: stwardnienie rozsiane, stwardnienie
zanikowe boczne, utrata pamięci, zaburzenia hormonalne, FENYLOALANINA (50 % ASPARTAMU)
utrata słuchu, epilepsja, choroba Alzheimera, choroba Par- Fenyloalanina jest aminokwasem występującym normal-
kinsona, hipoglikemia, otępienie towarzyszące AIDS, zmiany nie w mózgu. Osoby z genetycznym zaburzeniem (fenyloketo-
chorobowe mózgu i zaburzenia neuroendokrynologiczne. nuria) nie mogą metabolizować fenyloalaniny. Prowadzi to do
Toksyny pobudzające stanowią wie- niebezpiecznie wysokiego poziomu
lkie zagrożenie dla dzieci, kobiet w cią- fenyloalaniny w mózgu (niekiedy
Nadmiar glutaminianu
ży, osób starszych oraz ludzi z przewle- wręcz śmiertelnego).
i asparaginianu z wolna
kłymi problemami zdrowotnymi. Na- Dowiedziono, że przyjmowanie
wet Federacja Amerykańskich Towa- zaczyna niszczyć neurony.
aspartamu, zwłaszcza w połączeniu
rzystw Biologii Eksperymentalnej (FA- z węglowodanami, może nadmiernie
Zdecydowana większość
SEB), zazwyczaj naśladująca Urząd ds. podnieść poziom fenyloalaniny
(ponad 75 %) komórek
Leków i Żywności, stwierdziła ostatnio, w mózgu nawet u osób nie cierpią-
nerwowych w określonym
że  jest rzeczą rozsądną, aby kobiety cych na fenyloketonurię. To wcale
w ciąży, niemowlęta i dzieci unikały nie jest teoria. Wiele osób, które na
obszarze mózgu zostaje
dodatków zawierających kwas L-gluta- przestrzeni długiego czasu spożyły
uśmiercona, zanim pojawią
minowy. Istniejące dowody potencjal- duże ilości aspartamu i nie chorują
się jakiekolwiek kliniczne
nej reakcji wydzielania wewnętrznego, na fenyloketonurię, mają podwyż-
to jest podniesienie poziomu kortyzonu objawy przewlekłej choroby. szony poziom fenyloalaniny w krwi.
i prolaktyny, a także zróżnicowane Podwyższony poziom fenyloala-
reakcje mężczyzn i kobiet, wskazują na niny w mózgu może spowodować
powiązanie neuroendokrynologiczne, toteż należy unikać podawa- zmniejszenie ilości serotoniny, co z kolei prowadzi do zabu-
nia kwasu L-glutaminowego kobietom w wieku rozrodczym, jak rzeń emocjonalnych, np. depresji. Wyniki badań potwier-
również osobom cierpiącym na psychozę maniakalno-depresyj- dzają, że poziom fenyloalaniny we krwi uległ znacznemu
ną .6 Kwas asparaginowy z aspartamu wywiera na ciało takie same podwyższeniu u ludzi, którzy systematycznie używali aspar-
szkodliwe działanie, co kwas glutaminowy. tamu.8 Nawet jednokrotne użycie aspartamu powodowało
W chwili obecnej trwają dyskusje nad mechanizmem wzrost poziomu fenyloalaniny w krwi.
reakcji na nadmiar wolnego glutaminianu i asparaginianu. Zeznając przed Kongresem Stanów Zjednoczonych, dr
W raporcie skierowanym do FDA (Urząd ds. Leków i Żyw- Louis J. Elsas wykazał, że obecna w krwi fenyloalanina może
ności) do takich reakcji zaliczono:7 bóle głowy/migreny, mdło- koncentrować się w pewnych rejonach mózgu i że jest szcze-
ści, bóle brzucha, znużenie (blokada prawidłowego napływu gólnie niebezpieczna dla niemowląt oraz płodu. Zwrócił
glukozy do mózgu), problemy ze snem, zaburzenia widzenia, również uwagę na fakt, że fenyloalanina jest znacznie lepiej
napady niepokoju, depresję i astmę. metabolizowana przez gryzonie niż ludzi.9
Osoby cierpiące z powodu aspartamu często uskarżają się Opis pewnego przypadku, w którym aspartam wywołał
na utratę pamięci. Jak na ironię, w roku 1987 G.D. Searle, szczególnie wysoki poziom fenyloalaniny, został ostatnio
producent aspartamu, rozpoczął prace nad lekiem mającym przedstawiony przez Wednesday Journal w artykule zatytuło-
zwalczyć utratę pamięci wywoływaną przez uszkodzenia, któ- wanym  Koszmar aspartamu . John Cook wypijał od 6 do
rych przyczyną są aminokwasy. 8 dietetycznych napojów dziennie. Po pewnym czasie zaczęły
Blaylock jest jednym z wielu naukowców oraz lekarzy go nękać zaniki pamięci oraz częste bóle głowy. Gdy w dal-
wyrażających troskę z powodu zniszczeń wywoływanych przez szym ciągu korzystał z tych napojów, stan jego uległ pogor-
pobudzające aminokwasy trafiające do organizmu w wyniku szeniu. Doznawał raptownych zmian nastroju albo bez powo-
spożycia aspartamu i MSG. Jednym spośród licznego grona du wpadał nagle we wściekłość. Choć nie chorował na fenylo-
ekspertów, którzy wyrazili zaniepokojenie z powodu uszko- ketonurię, badania krwi wykazały obecność fenyloalaniny
LISTOPAD-GRUDZIEC
1998 NEXUS " 25
w ilości 80 mg/dl. Doszło też do uszkodzeń mózgu, który do niego o  wstrzymanie się z akceptacją napojów, dopóki nie
zaczął nieprawidłowo funkcjonować. Po rezygnacji z zawiera- poznamy odpowiedzi na te ważne pytania. To nie w porząd-
jących aspartam napojów stan zdrowia Cooka uległ radykal- ku, że składacie cały ciężar dowodu na barkach kilku osób,
nej poprawie.10 które ta sprawa obchodzi, ale których możliwości finansowe
Jak wykazuje w swojej książce Baylock, wczesne pomiary są ograniczone. Musicie pamiętać, że jesteście ostatnim szań-
odkładającej się w mózgu fenyloalaniny skażone były błędem. cem obrony amerykańskiego społeczeństwa. Kiedy dopuścicie
Naukowcy, którzy badali póz
niej określone rejony mózgu, [aspartam] do stosowania, ja i moi koledzy nie będziemy
a nie średni rozkład w nim całym, spostrzegli znaczny wzrost mogli nic zrobić, aby odwrócić bieg rzeczy. Aspartam dołączy
poziomu fenyloalaniny. Szczególnie widoczny jest on w pod- wówczas do sacharyny, związków siarki i Bóg jeden wie, ilu
wzgórzu, rdzeniu przedłużonym i ciele prążkowanym. Blaylock jeszcze innych wątpliwych substancji wynalezionych na szko-
dochodzi do wniosku, że nagromadzenie w mózgu nadmiernej dę człowieka i wprowadzonych do powszechnego użytku za
ilości fenyloalaniny może wywołać schizofrenię bądz
sprawić, zgodą rządu .12 Wkrótce potem komisarz Urzędu ds. Leków
że człowiek staje się bardziej podatny na ataki apopleksji. i Żywności, Arthur Hull Hayes jr. zaakceptował stosowanie
Tak więc w dłuższej perspektywie czasu nadmierne spoży- aspartamu w napojach gazowanych, a następnie przeszedł do
wanie aspartamu może przyczynić się do wzrostu sprzedaży pracy w G.D. Searle w pionie public relations.13
środków przeciwdziałających zanikowi serotoniny, na przy- Niektóre soki owocowe oraz napoje alkoholowe zawierają
kład Prozacu oraz leków przeciwko schizofrenii i apopleksji. niewielkie ilości metanolu. Należy jednak pamiętać, że meta-
nol nigdy nie występuje w odosobnieniu. W każdym przypad-
METANOL (ALKOHOL DRZEWNY  TRUCIZNA) ku obecny jest również etanol, zazwyczaj w znacznie większej
(10 % ASPARTAMU) ilości. Etanol spełnia u ludzi rolę odtrutki na toksyczne
Metanol jest śmiertelną trucizną. Niektórzy mogą go działanie metanolu.11
pamiętać jako truciznę, która wielu alkoholików doprowadzi- Oddziały uczestniczące w operacji Pustynna Burza zostały
ła do ślepoty bądz
śmierci. Metanol zostaje stopniowo uwol-  uraczone ogromnymi ilościami słodzonych aspartamem na-
niony w jelicie cienkim, gdy grupa metylowa aspartamu styka pojów, którewsłońcuArabii Saudyjskiej ogrzewałysiępowyżej
się z enzymem chymotrypsyną. 30� C. Wielu żołnierzy wróciło do domu z licznymi zaburzenia-
Wchłanianie metanolu przez organizm ulega znacznemu mi przypominającymi objawy zatrucia formaldehydem. Mógł
przyśpieszeniu, kiedy spożywa się go w wolnej postaci. Wolny się do tego przyczynić wolny metanol pochodzący z napojów
metanol powstaje z aspartamu po podgrzaniu go do tem- słodzonych aspartamem. Inne substancje powstające z rozpadu
peratury powyżej 30� C. Dochodzi do tego, jeśli zawierający aspartamu, jak choćby (omówiona poniżej) DKP14, również
aspartam produkt jest niewłaściwie przechowywany lub pod- mogły mieć swój udział w powstaniu tego schorzenia.
grzewany (np. wyroby  spożywcze Jello). Podejmując w roku 1993 decyzję, którą można określić
Metanol rozkłada się w organizmie na kwas mrówkowy oraz jedynie jako nieodpowiedzialną, Urząd ds. Leków i Żywności
formaldehyd. Formaldehyd jest śmiertelnie niebezpieczną zaaprobował aspartam jako składnik wielu produktów spoży-
neurotoksyną. W swojej ocenie metanolu Agencja Ochrony wczych, które są zawsze podgrzewane powyżej 30� C.
Środowiska stwierdza, że jest on  uznawany za truciznę
o działaniu kumulacyjnym z uwagi na niewielki stopień wydalania DWUKETOPIPERAZYNA (DKP)
po spożyciu. W organizmie utlenia się do formaldehydu i kwasu DKP jest produktem ubocznym metabolizmu aspartamu
mrówkowego. Obie te substancje są toksyczne . Maksymalna i ma swój udział w powstawaniu nowotworów mózgu. Dr
dawka dopuszczalna do spożycia wynosi 7,8 mg/dzień. Litr Olney zauważył, że DKP łącząc się w jelicie z grupą nitro-
słodzonego aspartamem napoju zawiera około 56 mg metanolu. zylową tworzy związek podobny do N-nitrozylomocznika,
Zagorzali konsumenci zawierających aspartam produktów substancji bardzo silnie stymulującej rozwój nowotworów
potrafią spożyć do 250 mg metanolu dziennie, czyli 32 razy więcej mózgu. Niektórzy autorzy utrzymują, iż DKP powstaje po
niż opracowany przez Agencję Ochrony Środowiska limit.11 spożyciu aspartamu. Nie jestem pewien, czy jest to podejście
Do objawów zatrucia metanolem należy zaliczyć bóle prawidłowe. Z całą pewnością wiadomo natomiast, że DKP
i zawroty głowy, buczenie w uszach, mdłości, zaburzenia tworzy się w płynnych produktach z zawartością aspartamu
trawienno-jelitowe, osłabienie, dreszcze, zaniki pamięci, dręt- podczas ich długiego przechowywania (patrz poniższa tabela).
wotę i bóle kończyn, zaburzenia zachowania oraz zapalenie
Rozpad aspartamu, fenyloalaninowego estru metylowego,
nerwów. Najbardziej znane symptomy zatrucia metanolem to
dwuketopiperazyny (DKP), asparaginofenyloalaniny i fenyloalaniny
problemy ze wzrokiem, obejmujące między innymi zamglenie
przechowywanych w butelkach po upływie 6 i 36 miesięcy
obrazu, postępujące zawężenie pola widzenia i ciemność,
uszkodzenia siatkówki i w końcu ślepotę. Formaldehyd jest moment 6 miesięcy 36 miesięcy
wlania po wlaniu po wlaniu
znanym czynnikiem rakotwórczym, niszczy siatkówkę, wpływa
do butelki do butelki do butelki
na replikację DNA i powoduje wady płodu.12
Z braku kilku enzymów ludzie są o wiele bardziej wrażliwi aspartam 550,0 mg 155,34 mg 19,70 mg
na toksyczne oddziaływanie metanolu niż zwierzęta. Z tego
fenyloalaninowy
też powodu testy aspartamu bądz
metanolu dokonywane na
ester metylowy 0,0 mg 28,62 mg 13,01 mg
zwierzętach nie w pełni oddają zagrażające ludziom niebez-
DKP 0,0 mg 135,66 mg 173,28 mg
pieczeństwo. Dr Woodrow C. Monte, dyrektor Laboratorium
Żywności i Żywienia na Uniwersytecie Stanowym w Arizon-
asparagino-
nie, oświadczył:  Nie istnieją badania ludzi i ssaków pozwala- fenyloalanina 0,0 mg 158,31 mg 189,05 mg
jące ocenić możliwe mutagenne, teratogenne czy kancerogen-
0,0 mg 42,22 mg 101,27
ne efekty przewlekłego spożywania alkoholu metylowego .13 fenyloalanina
Nie wyjaśniona do końca kwestia bezpieczeństwa przy
(Zaczerpnięto z: Tsang, Wing-Sum, et. al.,  Determination of
Aspartame and its Breakdown Products in Soft Drinks by
spożywaniu aspartamu tak bardzo nie dawała mu spokoju, że
Reverse-Phase Chromatography with UV detection , Journal of
wystąpił z oskarżeniem przeciwko Urzędowi ds. Leków i Żyw-
Agriculture and Food Chemistry, vol. 33, no. 4, str. 734-738, 1985.)
ności, domagając się przesłuchania w tej sprawie. Zwrócił się
26 " NEXUS LISTOPAD-GRUDZIEC
1998
Firma G.D. Searle testowała na zwierzętach bezpieczeńst- otrzymujących małe dawki aspartamu.18 Akceptacja aspartamu
wo DKP. Urząd ds. Leków i Żywności odkrył liczne błędy stanowi naruszenie Poprawki Delaneya mającej zapobiegać
w przeprowadzanych eksperymentach, w tym  błędy maszy- obecności substancji rakotwórczych, takich jak metanol (form-
nowe, pomieszanie zwierząt, nie podawanie doświadczalnym aldehyd) i DKP, w naszej żywności. Dr Adrian Gross, nieżyjący
zwierzętom leków, które powinne były otrzymać, oraz utratę już toksykolog z FDA, zeznał przed Kongresem Stanów
patologicznych okazów z powodu niewłaściwego traktowa- Zjednoczonych, że aspartam może powodować guzy mózgu.
nia .15 Te wadliwe procedury laboratoryjne mogą tłumaczyć, Z tego powodu FDA nie miał prawa ustalać dopuszczalnej
dlaczego zarówno zwierzęta poddawane testom, jak i kontrol- dziennej dawki na jakimkolwiek poziomie. W swoich zezna-
ne miały szesnastokrotnie więcej nowotworów mózgu niż niach stwierdził, że badania przeprowadzone w firmie Searle
należałoby oczekiwać po eksperymentach tej długości. były  w znacznej mierze niewiarygodne oraz że  przynajmniej
Jak na ironię, wkrótce po tym, jak te błędy w doświad- jeden z tych testów wykazał ponad wszelką wątpliwość, że
czeniach wyszły na jaw, FDA oparł się na wskazówkach G.D. aspartam może wywoływać guzy mózgu u zwierząt doświadcza-
Searle przy opracowywaniu norm pracy w laboratorium prze- lnych&  Swoje wystąpienie zakończył pytaniem:  Skąd bierze
znaczonych dla przemysłu.13 się wyraz
na niechęć FDA do zastosowania wobec tego spożyw-
Zeznając przed Senatem Stanów Zjednoczonych, toksyko- czego dodatku tak zwanej Poprawki Delaneya do Ustawy
log FDA, dr Jacqueline Verrett wskazała DKP również jako o Żywności, Lekach i Kosmetykach?& Jeśli sam FDA narusza
przyczynę polipa macicy oraz zmian poziomu cholesterolu prawo, kto ma chronić zdrowie społeczeństwa? 19
w krwi.16 W połowie lat siedemdziesiątych odkryto, że producent
aspartamu na kilka sposobów fałszował wyniki badań. Jedna
SCHORZENIA WYWOA
YWANE PRZEZ ASPARTAM z oszukańczych technik polegała na wycinaniu guzów do-
Składowe aspartamu mogą wywoływać szereg różnych świadczalnym zwierzętom i ponownym włączaniu ich do
chorób. Niektóre z nich rozwijają się stopniowo, inne dają eksperymentu. W innym przypadku padłe zwierzęta wymie-
o sobie znać natychmiast, i to w sposób gwałtowny. niano w sprawozdaniu wśród osobników, które przeżyły eks-
Ogromna liczba ludzi cierpi z powodu objawów wywoły- peryment. Należy zatem przyjąć, że dane dotyczące guzów
wanych przez aspartam, nie rozumiejąc, dlaczego żadne zioła mózgu są w rzeczywistości jeszcze gorsze, niż to przed-
czy pigułki nie przynoszą im ulgi. Część spożywających aspar- stawiano. Ponadto były pracownik producenta aspartamu,
tam osób nie odczuwa początkowo Raymond Schroeder, poinformował
żadnych skutków, ale po pewnym 13 lipca 1977 roku FDA, iż cząste-
Dr Diana Dow Edwards
czasie nawet i one zaczynają narze- czki DKP były tak duże, że szczury
przeprowadziła sponsorowane
kać z powodu zniszczeń wywołanych mogły odróżniać je od zwykłego po-
przez Monsanto badania nad
przez długotrwałe działanie pobu- żywienia.15
dzających aminokwasów, fenyloala- możliwością powstawania wad
Co ciekawe, liczba przypadków
niny, metanolu i DKP. Spośród guza mózgu u osób powyżej 65 roku
wrodzonych na skutek
mnóstwa schorzeń, do szczególnie życia między rokiem 1973 a 1990
spożywania aspartamu. Po
poważnych zaliczam: zwiększyła się o 67 procent. Liczba
uzyskaniu wstępnych danych nowotworów mózgu we wszystkich
Wady wrodzone grupach wiekowych wzrosła o 10
potwierdzających niszczące
Dr Diana Dow Edwards prze- procent. Największy wzrost miał
działanie aspartamu,
prowadziła sponsorowane przez miejsce w latach 1985-1987.20
finansowanie dalszych badań
Monsanto badania nad możliwością W swojej książce Aspartame (Nu-
powstawania wad wrodzonych na tra Sweet): Is It Safe? (Aspartam
zostało przerwane.
skutek spożywania aspartamu. Po (NutraSweet)  czy to jest bezpiecz-
uzyskaniu wstępnych danych potwie- ne?) Roberts udowadnia, że aspar-
rdzających niszczące działanie aspartamu, finansowanie dal- tam może spowodować szczególnie niebezpieczną odmianę
szych badań zostało przerwane. Genetyk pediatra z Uniwer- raka  pierwotnego chłoniaka mózgu.
sytetu Emory potwierdził, że aspartam powoduje wady wro-
dzone.9 Cukrzyca
W książce While Waiting: A Prenatal Guidebook (W oczeki- Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne21 zaleca tę
waniu  poradnik przedurodzeniowy) George a R. Verrilliego chemiczną truciznę osobom chorym na cukrzycę. Według H.J.
i Anne Marie Mueser znajduje się stwierdzenie, że aspartam Robertsa, specjalisty w dziedzinie diabetyki, członka ADA
podejrzewany jest o wywoływanie uszkodzeń mózgu u wraż- i autorytetu w dziedzinie sztucznych słodzików, aspartam:
liwych osób. Również płód może być narażony na wystąpienie 1) przyśpiesza wystąpienie klinicznych objawów cukrzycy,
takich efektów. Niektórzy badacze sugerują, że duże dawki 2) pogarsza możliwość kontrolowania choroby u pacjen-
aspartamu mogą powodować różne problemy, od zawrotów tów przyjmujących insulinę i leki doustne,
głowy i drobnych zmian w mózgu po niedorozwój umysłowy. 3) wzmaga towarzyszące cukrzycy powikłania, takie jak
retynopatia, zaćma, neuropatia i gastropareza,
Rak (rak mózgu) 4) powoduje drgawki.
W roku 1981 Satya Dubey, statystyk z FDA, stwierdził, że W oświadczeniu poświęconym używaniu produktów za-
dane na temat wywoływania raka mózgu przez aspartam są wierających aspartam przez osoby z cukrzycą oraz hipo-
tak niepokojące, że nie może akceptować dopuszczenia Nut- glykemią, Roberts stwierdził:  Niestety, wielu moich pacjen-
raSweetu do spożycia.17 W dwuletnich badaniach przeprowa- tów, jak również tych, którzy przychodzili do mnie na konsul-
dzonych przez producenta aspartamu, u dwunastu spośród tacje, miało poważne komplikacje metaboliczne, neurologicz-
320 szczurów otrzymujących normalne pożywienie z dodat- ne i inne, które przypisać można wyłącznie używaniu produk-
kiem aspartamu rozwinęły się guzy mózgu, podczas gdy tów zawierających aspartam.
w grupie zwierząt kontrolnych nie pojawiły się one ani razu. Przejawiało się to utratą kontroli nad cukrzycą, wzmoże-
Pięć z owych dwunastu guzów rozwinęło się u szczurów niem hypoglikemii, wystąpieniem domniemanych �reakcji na
LISTOPAD-GRUDZIEC
1998 NEXUS " 27
insulinę (w tym również drgawek) będących w istocie reakcją aspartam jako bezpieczny środek. W Massachusetts Institute
na aspartam oraz przyśpieszeniem, pogorszeniem bądz
symu- of Technology przebadano 80 osób, które doznały ataku po
lacją powikłań diabetologicznych (zwłaszcza upośledzenia spożyciu aspartamu. Community Nutrition Institute doszedł
widzenia i neuropatii), a także gwałtownym ustąpieniem tych do następujących wniosków:
objawów po rezygnacji z aspartamu i szybkim powrocie  Tych osiemdziesiąt przypadków pasuje do opracowanej
problemów z chwilą, gdy pacjent świadomie lub nie ponownie przez FDA definicji zagrożenia zdrowia publicznego, co
sięgał po produkty zawierające aspartam . wymaga od FDA szybkiego usunięcia produktu z rynku .
I dalej dodaje: Zarówno magazyn sił powietrznych Flying Safety, jaki pismo
 Ubolewam, że inni lekarze i ADA nie biorą pod uwagę marynarki wojennej Navy Physiology opublikowały artykuły
tych powtarzających się ustaleń opisanych w moich z gruntu ostrzegające przed wieloma zagrożeniami związanymi z asparta-
neutralnych publikacjach i nie ostrzegają pacjentów oraz mem, w tym przed szkodliwymi efektami kumulatywnymi
konsumentów . metanolu oraz zwiększonym ryzykiem powstania wad wrodzo-
Blaylock stwierdził, że pobudzające toksyny, takie jak te nych. W artykułach tych jest takżemowa o tym, że aspartam może
występujące w aspartamie, mogą przyśpieszyć rozwój cuk- zwiększać podatność pilotówna ataki apopleksjiizawroty głowy.24
rzycy u osób genetycznie podatnych na tę chorobę.7 Dwadzieścia artykułów przestrzegających przed spożywa-
niem aspartamu podczas lotu ukazało się również w National
Zaburzenia emocjonalne Business Aircraft Association Digest (1993), Aviation Medical
Niezależne badania efektów, jakie aspartam wywołuje Bulletin (1988), The Aviation Consumer (1988), Canadian
u osób z zaburzeniami nastroju, przeprowadził ostatnio dr General Aviation News (1990), Pacific Flyer (1988), General
Ralph G. Walton. Ponieważ jego Aviation News (1989), Aviation Safe-
praca nie była finansowana/kontro- ASPARTAM MOŻNA ZNALEy
Ć W: ty Digest (1989) oraz Plane & Pilot
lowana przez producentów asparta- (1990). Ulotka przestrzegająca
błyskawicznych daniach śniadaniowych
mu, NutraSweet Company odmówi- przed aspartamem była również roz-
miętowych odświeżaczach oddechu
ła mu sprzedaży tego środka. Wal- powszechniana podczas 57 dorocz-
płatkach
ton był zmuszony zaopatrzyć się nego zjazdu Aerospace Medical As-
w aspartam gdzie indziej. gumie do żucia bez cukru sociation (Gaffney, 1986).
Doświadczenia wykazały znaczy Ostatnio uruchomiono gorącą li-
rozpuszczalnym kakao
wzrost poważnych symptomów nię dla pilotów cierpiących na ostre
napojach kawowych
u osób spożywających aspartam. Po- dolegliwości po spożyciu aspartamu.
mrożonych deserach
nieważ niektóre objawy okazały się Przeszło sześciuset pilotów zameldo-
galaretkach
bardzo ciężkie, Institutional Review wało o swoich symptomach, wśród
napojach owocowych
Board musiała przerwać dalsze ba- których były nawet ataki padaczki
środkach przeczyszczających
dania. Trzech spośród uczestników w kabinie samolotu wywołane przez
powiedziało, że ulegli  zatruciu aspartam.25
multiwitaminach
aspartamem. Oryginalne badania aspartamu
napojach mlecznych
Walton skonkludował to, mówiąc, przeprowadził w roku 1969 niezależ-
lekach
że  osoby z zaburzeniami nastroju są ny naukowiec, dr Harry Waisman.
drinkach
szczególnie wrażliwe na ten sztuczny Studiował on wpływ aspartamu na
słodzikach
słodzik i tego rodzaju ludziom należy niemowlęta naczelnych. Z grupy sied-
napojach z herbatą
odradzać jego używanie .22 Świadom miu małp jedna zmarła po 300 dniach,
tego, że eksperymentu nie można rozpuszczalnej kawie i herbacie a pięć innych miało ataki padaczki. Te
powtórzyć z powodu zagrożenia, ja- negatywne odkrycia nie zostały oczy-
polewach
kie stwarza dla uczestników, Walton wiście przedstawione FDA w trakcie
jogurcie
oznajmił ostatnio: procesu zatwierdzania aspartamu.26
 Wiem, że aspartam wywołuje
apopleksję. Jestem też przekonany, że powoduje zmiany DLACZEGO O TYM NIE SA
YSZYMY?
zachowania. Bardzo mnie złości, że ta substancja znajduje się Powody, dla których wielu ludzi nie słyszy o poważnych
na rynku. Osobiście poddaję w wątpliwość wiarygodność reakcjach organizmu na aspartam, można podzielić na dwie
wszelkich badań finansowanych przez NutraSweet .23 zasadnicze grupy:
Istnieją liczne relacje przypadków stwierdzenia niskiego 1) Brak świadomości społecznej. O wywołanych przez
poziomu serotoniny w mózgu, depresji oraz innych zaburzeń aspartam chorobach nie pisze się w gazetach, ponieważ nie
emocjonalnych, których wystąpienie łączono z aspartamem przyciągają one uwagi opinii publicznej jak na przykład
i które często ustępowały po zaprzestaniu używaniu tego katastrofy lotnicze. Dzieje się tak dlatego, że przypadki takie
środka. Badacze wskazują, że podwyższony poziom fenyloala- występują pojedynczo w tysiącu różnych miejsc na terenie
niny w mózgu, występujący u chorych na fenyloketonurię, Stanów Zjednoczonych.
prowadzi do spadku poziomu neuroprzekaz
nika serotoniny, 2) Większość ludzi nie kojarzy dostrzeżonych u siebie
co pociąga za sobą szereg zaburzeń emocjonalnych. Zeznając objawów z długotrwałym spożywaniem aspartamu. Osoby,
przed Senatem Stanów Zjednoczonych, dr William M. Pardri- które uśmierciły znaczny procent swoich komórek mózgo-
dge z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) wych, co doprowadziło następnie do powstania przewlekłej
stwierdził, że picie przez młodzież czterech szesnastouncjo- choroby, nie są w stanie powiązać takich dolegliwości ze
wych (ok. 0,5 l) butelek dietetycznych napojów gazowanych spożywaniem aspartamu. Sposób, w jaki aspartam został
dziennie prowadzi do dużego wzrostu poziomu fenyloalaniny. dopuszczony do stosowania, stanowi doskonałą lekcję tego,
jak chemiczne i farmaceutyczne firmy potrafią manipulować
Epilepsja/apopleksja rządowymi agencjami w rodzaju FDA,  łapówkarskimi or-
Liczba spowodowanych przez aspartam ataków jest duża ganizacjami pokroju American Dietetic Association27, a także
i stale rośnie, a tymczasem Fundacja Epilepsji promuje oddziaływać na społeczność naukową za pomocą wadliwych
28 " NEXUS LISTOPAD-GRUDZIEC
1998
czy wręcz oszukańczych badań sponsorowanych przez produ- rych produkty podlegały kontroli FDA. Wiele organizacji
centów aspartamu. oraz uczelni otrzymuje znaczne kwoty od firm powiązanych
Erik Millstone, badacz z Science Policy Research Unit na z NutraSweet Association, grupą firm promujących używanie
Uniwersytecie w Sussex, zgromadził tysiące stron dowodów, aspartamu. W styczniu 1993 roku Amerykańskie Towarzyst-
w tym niektóre na podstawie Ustawy o Wolności Informacji28, wo Dietetyczne otrzymało 75 000 dolarów dotacji od Nutra-
potwierdzających, że: Sweet Company. Amerykańskie Towarzystwo Dietetyczne
1. Laboratoryjne testy fałszowano, a zagrożenia ukrywano. oświadczyło, że NutraSweet Company pisze wydawane przez
2. Zwierzętom usuwano guzy, a sztuki padłe  ożywały nie broszury.31
w laboratoryjnych rejestrach. Także wiele innych  niezależnych organizacji oraz bada-
3. Do FDA trafiały fałszywe bądz
wprowadzające w błąd czy uzyskuje wielkie sumy pieniędzy od producentów aspar-
oświadczenia. tamu. Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne otrzyma-
4. Dwaj prawnicy, którym powierzono zadanie przygoto- ło pokaz
ne środki od NutraSweet, między innymi na prowa-
wanie oskarżenia o oszustwo przeciwko producentowi aspar- dzenie szkoły kucharskiej w Chicago (zapewne po to, aby
tamu, dogadali się z jego firmą prawniczą, pozwalając, aby nauczyć diabetyków gotowania z użyciem NutraSweet).
zadziałał przepis o przedawnieniu. Pewien badacz z Nowej Anglii, który kiedyś wskazywał
5. Szef FDA zlekceważył sprzeciwy własnej rady nauko- niebezpieczeństwa płynące ze stosowania aspartamu, jest
wej. Wkrótce po podjęciu tej decyzji objął posadę w Burson- dzisiaj konsultantem Monsanto. Inny badacz z południowego
Marsteller, firmie dbającej o public relations G.D. Searle. zachodu USA zajmował się zagrożeniami płodu ze strony
Publiczna Rada Kontroli29 (PBoI) powstała w roku 1980. aspartamu. Dociekliwy reporter odkrył, ze nakazano mu
W jej skład weszło trzech naukowców, którzy rozpatrywali trzymać język za zębami, o ile nie chce stracić dużego
protesty Olneya i Turnera przeciwko akceptacji aspartamu. stypendium od producenta dietetycznej coli wchodzącego
Rada jednogłośnie wypowiedziała się przeciwko dopuszcze- w skład NutraSweet Association.
niu aspartamu. Tymczasem szef FDA, dr Arthur Hull Hayes Co robi FDA, aby ochronić konsumenta przed niebez-
jr. powołał pięcioosobową Komisję Naukową, która miała pieczeństwem aspartamu? Zupełnie nic!
sprawdzić ustalenia PBoI. Kiedy stało się jasne, że Komisja W roku 1992 FDA zezwoliła na stosowanie aspartamu
podtrzyma decyzję PBoI stosunkiem głosów 3 do 2, do jej w napojach zaprawianych słodem, płatkach śniadaniowych,
składu dodano jeszcze jedną osobę, przez co głosowanie nie zimnych deserach i nadzieniach. W roku 1993 zezwoliła na
przyniosło rozstrzygnięcia. Dało to szefowi FDA sposobność dodawanie aspartamu do miękkich i twardych cukierków,
przechylenia głosowania na swoją korzyść i wydanie w roku napojów bezalkoholowych, herbat, soków owocowych oraz
1981 zgody na stosowanie aspartamu w wyrobach suchych. koncentratów, wyrobów piekarniczych, wszelkiego rodzaju
Dr Jacqueline Verrett, przełożona wydziału naukowego polew, lukrów i nadzień do tych wyrobów.
w Biurze Żywności FDA, poddała kontroli skład zespołu W roku 1991 zakazała z kolei importu stevii. Proszku
utworzonego w sierpniu 1977 w celu przeanalizowania Raportu z tych liści używano od stuleci jako alternatywnego słodzika.
Bresslera (dotyczącego nadużyć, jakich dopuszczono się w G.D. Jest on stosowany szeroko w Japonii, gdzie nie wywołuje
Searle podczas poprzedzających aprobatę testów) i powiedziała: jakichkolwiek efektów ubocznych. Naukowcy badający stevię
 Było całkiem oczywiste, że gdzieś po drodze urzędnicy twierdzą, że jest ona zupełnie niegroz
na dla ludzi, o czym
próbowali ukryć prawdę . dobrze wiadomo w wielu częściach świata, gdzie nie jest ona
W roku 1987 Verrett zeznawała przed Senatem Stanów zabroniona. Wszyscy ludzie, z którymi rozmawiałem na ten
Zjednoczonych, stwierdzając wówczas, że eksperymenty prowa- temat, są przekonani, że zakaz stosowania stevii wprowadzo-
dzone przez G.D. Searle okazały się  katastrofą . Oświadczyła, no po to, aby wyprzeć ten produkt z amerykańskiego rynku
że jej zespół został poinstruowany, aby nie wypowiadał jakich- i otworzyć drogę do wzrostu sprzedaży aspartamu.32
kolwiek komentarzy ani nie przejmował się wartością wyników Co robi amerykański Kongres, żeby uchronić konsumenta
doświadczeń. Wyjaśniła też, że na pytania dotyczące wad przed groz
bą aspartamu? Absolutnie nic!
wrodzonych nie uzyskała odpowiedzi. W dalszym ciągu swojej Spożycie aspartamu stwarza problemy nie tylko w USA.
wypowiedzi zwróciła uwagę na fakt, że dowiedziono wpływu Środek ten jest sprzedawany w przeszło siedemdziesięciu
DKP na powstawanie polipów macicy i zmianę poziomu krajach świata.33
cholesterolu w krwi, a także na to, że podwyższanie temperatury Mówiono mi, że aspartam można znalez
ć nawet w produk-
produktu prowadzi do wzmożonego wytwarzania DKP.16 tach, na etykiecie których nie jest on wyszczególniony. Szcze-
gólną ostrożność należy zachować wobec leków i środków
OBROTOWE DRZWI uzupełniających. Uzyskałem informacje, że nawet tak znani
FDA i producenci aspartamu na długie lata wprawili producenci jak Twinlabs dodają do swoich wyrobów aspartam.
w ruch obrotowe drzwi zatrudnienia. Oprócz szefa FDA Przytoczone przeze mnie informacje stanowią zaledwie
i dwóch prawników, którzy objęli stanowiska w firmach wierzchołek góry lodowej. Na wypadek, gdyby czytelnik chciał
powiązanych z G.D. Searle, także czterech innych urzęd- dowiedzieć się czegoś więcej, podaję poniżej listę materiałów
ników FDA uczestniczących w procesie aprobowania aspar- z
ródłowych.
tamu w latach 1979-1982 otrzymało posady w przedsiębiorst-
Przełożył Mirosław Kościuk
wach współpracujących z NutraSweet. Byli to Zastępca Komi-
Przypisy:
sarza FDA, Specjalny Asystent Komisarza FDA, Dyrektor
1. Food and Drug Administration; w skrócie FDA.  Przyp. red.
Biura Żywności i Toksykologii oraz prawnik uczestniczący
2. Department of Health and Human Services,  Report on All
w pracach Publicznej Rady Kontroli (PBoI).30
Adverse Reactions in the Adverse Reaction Monitoring System ( Raport
Ważne jest, abyśmy uświadomili sobie, że podobne prak-
na temat wszystkich reakcji ubocznych w Systemie Monitorowania Reakcji
tyki stosowane są od dziesięcioleci. Townsend Letter for Ubocznych ), 25 i 28 luty 1994 roku.
3. Sporządzony przez grupę naukowców, lekarzy i specjalistów od
Doctors (nr 11, 1992) ujawnił, że 37 spośród 49 czołowych
sztucznych słodzików, której celem jest ostrzeganie ludzi przed aspartamem.
postaci FDA po opuszczeniu macierzystej jednostki podjęło
4. Russell Baylock, M.D., Excitotoxins: The Taste That Kills (Pobu-
pracę w firmach, które przedtem kontrolowały. Ponadto 150
dzające toksyny  smak, który zabija).
urzędników FDA posiada akcje firm farmaceutycznych, któ- 5. Blood-brain barrier.
LISTOPAD-GRUDZIEC
1998 NEXUS " 29
6. Life Science Research Office, Safety of Amino Acids (Bezpieczeńst- 23. Barbara Mullarkey,  How Safe Is Your Artificial Sweetener?
wo aminokwasów), FASEB, Kontrakt FDA nr 223-88-2124, Zlecenie nr 8. ( Jak bezpieczny jest twój sztuczny słodzik? ), Informed Consent Magazi-
7. FDA Adverse Monitoring System (System Monitorowania Reakcji ne, wrzesień-paz
dziernik 1994.
Ubocznych Urzędu ds. Leków i Żywności). 24. US Air Force,  Aspartame Alert , Flying Safety, 48(5):20-21, maj
8. Wurtman & Walker,  Dietary Phenylalanine and Brain Function 1992.
( Fenyloalanina i funcjonowanie mózgu ), Proceedings of the First Inter- 25. Sygnalizowane przez Aspartame Consumer Safety Network (Kon-
national Meeting on Dietary Phenylalanine and Brain Function (Biuletyn sumencka Sieć Bezpieczeństwa ds. Aspartamu).
Pierwszego Międzynarodowego Kongresu Poświęconego Fenyloalaninie 26. Barbara Mullarkey (ed.), Bittersweet Aspartame: A Diet Delusion
i Funkcjonowaniu Mózgu), Waszyngton, DC, USA, 8 maj 1987. (Gorzko-słodki aspartam  dietetyczna iluzja).
9. Hearing Before the Committee on Labor and Human Resources, 27. Amerykańskie Towarzystwo Dietetyczne; w skrócie ADA.
First Session on Examining the Health and Safety Concerns of NutraSweet 28. Eric Millstone,  Sweet and Sour ( Słodki i cierpki ), The Ecolo-
[aspartame] (Przesłuchanie przed Komisją ds. Pracy i Ludzkich Zasobów, gist, nr 25, marzec-kwiecień 1994.
Pierwsze posiedzenie poświęcone sprawie zagrożeń zdrowia wynikających 29. Public Board of Inquiry; w skrócie PBoI.
ze spożywania NutraSweetu [aspartamu]), Senat Stanów Zjednoczonych. 30. Mary Nash Stoddard (ed.), The Deadly Deception (Śmiertelny
10. Przypadek Johna Cooka opisany w: Barbara Mullarkey,  How podstęp), Aspartame Consumer Safety Network.
Safe Is Your Artificial Sweetener? ( Jak bezpieczny jest twój sztuczny 31. ADA Courier, vol. 32, nr 1, styczeń 1993.
słodzik? ), Informed Consent, wrzesień-paz
dziernik 1994. 32. Mark Blumenthal,  FDA Rejects Stevia Petition ( FDA odrzuca
11. Woodrow C. Monte, Ph.D.,R.D.,  Aspartame: Methanol and the wniosek w sprawie stevii ), Whole Foods, kwiecień 1994.
Public Health ( Aspartam  metanol i publiczne zdrowie ), Journal of 33. W Polsce również. Proszę sprawdzić skład wyrobów z grupy  light .
Applied Nutrition, 36(1):42-53. Aspartam widnieje na przykład w składzie czekolady  Light Wawela,
12. US Court of Appeals for the Distict of Columbia Circuit, nr soków Jeden typu light firmy POL-MOT Longinus z Płocka, gum do żucia
84-1153, Community Nutrition Institute and Dr. Woodrow Monte v. Dr. Mark etc. O słodzikach już nie wspominam, bo to jest oczywiste.  Przyp. red.
Novitch, Acting Commissioner, US FDA (Instytut Żywienia Ludności i dr
Woodrow Monte kontra dr Mark Novitch, komisarz wykonawczy FDA), 24 ZALECANE LEKTURY
wrzesień 1985. (większość wymienionych poniżej publikacji można nabyć pod
13. Barbara Mullarkey,  Aspartame Time Line , Informed Consent, podanym na końcu adresem)
maj-czerwiec 1994.
1. Russell L. Baylock, Excitotoxins: The Taste that Kills (Pobudzające
14. Skrót od Diketopiperazyne (dwuketopiperazyna).
toksyny  smak, który zabija), Health Press, Santa Fe, New Mexico, USA,
15. FDA Searle Investigation Task Force,  Final Report of Inves-
1994. (Jedna z najlepszych książek na temat pobudzających toksyn).
tigation of G.D. Searle Company ( Raport końcowy z badania spółki
2. H.J. Roberts, M.D., Aspartame (NutraSweet): Is It Safe? (Aspartam
G.D. Searle ), 24 marzec 1976.
(Nutra Sweet)  czy to jest bezpieczne?).
16. Zeznanie dr Jacqueline Verrett, toksykologa FDA, przed senacką
3. Sweet ner Dearest,
Komisją ds. Pracy i Ludzkich Zasobów, 3 listopad 1987.
4. Mary Nash Stoddard (ed.), Bittersweet Aspartame: A Diet Delusion
17. Wewnętrzne pismo FDA.
(Gorzko-słodki aspartam  dietetyczna iluzja).
18. Analiza przygotowana przez dra Johna Olneya jako wystąpienie
5. The Aspartame Consumer Safety Network, The Aspartame Con-
przed Komisją Dochodzeniową ds. Aspartamu FDA (Aspartame Board of
sumer Safety Network Synopsis.
Inquiry of the FDA). Także Russell Baylock, M.D., Excitotoxins: The Taste
6. Dennis Remington, M.D., Barbara Higa, R.D., The Bitter Truth
That Kills (Pobudzające toksyny  smak, który zabija).
About Artificial Sweeteners (Gorzka prawda o sztucznych słodzikach).
19. Rejestr Kongresu SID835:131, 1 sierpień 1985.
20. National Cancer Institute SEER Program Data. Dalsze informacje uzyskać można pod adresem:
21. American Diabetes Association; w skrócie ADA. ASPARTAME CONSUMER SAFETY NETWORK
22. Ralph G. Walton, Robert Hudak, Ruth Green-Waite,  Adverse PO Box 780634
Reactions to Aspartame: Double-Blind Challenge in Patiens from a Vul- Dallas, Texas 75378
nerable Population , Biological Psychiatry (1993), 34:13-17. USA
CZY HIV RZECZYWIŚCIE WYWOA
UJE AIDS?
dokończenie ze strony 16
30 " NEXUS LISTOPAD-GRUDZIEC
1998