Edukacja uniwersytecka i stratyfikacja społeczna.
Merytokratyczna koncepcja uniwersytetu

Pojęcie merytokracji dotyczy sytuacji, w której społeczny status jednostki
zależy od jej "udokumentowanych osiągnięć". Nawiązuje ono do tradycyjnego
przekonania, iż edukacja- szczególnie uniwersytecka- stanowi najprostszą i
najszybszą drogę do najlepszych miejsc na rynku pracy, najlepiej płatnych i
prestiżowych stanowisk; że jest głównym czynnikiem ruchliwości społecznej.

Zwolennicy merytokracji uważają, że bez dyplomu akademickiego jednostka nie
jest w stanie spełnić wymagań społecznych, wynikającego z nowego społecznego
podziału.

W podejściu merytokratycznym dyplomy edukacyjne spełniają dwie funkcje:
Rozdzielają w sprawiedliwy sposób " nagrody społeczne" takie jak prestiż,
płace, stanowiska pracy, w oparciu o " obiektywnie zmierzone kognitywne
osiągnięci.
Stanowią formalny dowód istnienia grupy osób wykształconych i
wykwalifikowanych.

Społeczeństwo merytokratyczne sankcjonuje społeczną nierówność. Dąży do
wytworzenia nowych mechanizmów stratyfikacyjnych, które będą w optymalny sposób
kanalizować ludzi zarówno do niskich jak i wysokich pozycji społecznych.
Koncepcja ta zakłada , że nierówność społeczna powinna być rezultatem
indywidualnych różnic posiadanej inteligencji lub talentów i stanowić
konsekwencję rywalizacji o nierównomiernie rozdzielaną władzę i nagrody. Celem
procesu stratyfikacyjnego jest zatem wychwycenie najlepszych. Osiągnięcia
edukacyjne stanowią w tym przypadku najważniejszy czynnik determinujący miejsce
jednostki w strukturze nagród.
Edukacja ma tworzyć wstępne warunki równości oraz dać możliwość przemieszczania
się ludzi w sposób swobodny w górę lub dół zawodowej hierarchii, stosownie do
osobistych zasług.

KREDENCJONALIZM- ( krytyka merytoktatyzmu)- jest krytyką zjawiska
wykorzystywania dyplomów edukacyjnych jako " instrumentu selekcji społecznej".
Przedstawiciele tego nurtu odrzucają:
- fakt, iż wzrost inwestycji edukacyjnych ( zwiększenie liczby osób z dyplomem
)przyczynia się do rozwoju ekonomicznego i zmniejszenia nierówności społecznej
-tezę o istnieniu równości społecznej, harmonii, spójności zwracając się ku
teorii konfliktu
- tezę występowania korelacji miedzy dochodami a poziomem uzyskanej edukacji
Główną funkcją dyplomu jest utrzymywanie istniejącej stratyfikacji społecznej.
Typy kredencjalizmu( wg. Collinsa)
- kredencjalny kapitalizm
jednostka powinna dostać tyle edukacji ,ile to jest
możliwe , a następnie wykorzystać ja w największym możliwym stopniu dla
osiągnięcia kariery społecnej
- kredencjalny socjalizm
rolę dystrybutora kredencjałów przyjmuje rząd, który
dokonuje różnorodnych interwencji, zorientowanych na wyrównywanie dostępu do
edukacji.
-etyczno-prktyczny kredencjalizm- powstał na żądanie różnorodnych grup
mniejszościowych, zmierzających do swobodnego dostępu do edukacji i
kredencjałów
- kredencjalny faszyzm
przedstawiciele jego dążyli do wykluczenia z dostępu
do kredencjałów osób z mniejszości tylko dlatego, że do tej mniejszości należą.
Ta forma kredencjalizmu wyrażała interesy grup etnicznie dominujących.
- kredencjalny radykalizm
zmierza do całkowitej decentralizacji procesu
nadawania kredencjałów i przekazania kontroli w tym zakresie lokalnym
społeczeństwom, co przynosi zasadniczy upadek standardów.
- kredencjalny Keynesizm
edukacja tworzy sztuczną walutę, która jest
ekonomicznie użyteczna. W tej perspektywie, inwestycja w rozwój systemu
szkolnictwa i kredencjalizacja rynku pracy leży w interesie narodowej ekonomii.
Występuje tu jedynie ostry podział na lepsze i gorsze kredencjały oraz zawody.
- kredencjalny abolicjonizm
może on doprowadzić do wysokiej inflacji dyplomu.
A to z kolei doprowadzi do tego, że pracownik fizyczny będzie musiał wykazać
się wysokim wykształceniem, a osoby przyjmowane na wysokie stanowiska będą
potrzebować jeszcze wyższych kwalifikacji.

AKADEMICKIE PRZEEDUKOWANIE I INFLACJA DYPLOMÓW.
STRATYFIKACJA SPOŁECZNA A STRATYFIKACJA UNIWERSYTETÓW.
Już obecnie mamy do czynienia ze zjawiskiem przeedukowania społeczeństwa,
odnoszącym się do sytuacji, w której nie istnieje korelacja między istniejącą
strukturą zawodową i potrzebami rynku a strukturą absolwentów opuszczających
placówki edukacji wyższej.
Innymi słowy istnieje nadwyżka absolwentów: liczba osób z dyplomami
akademickimi przewyższa społeczne potrzeby. Prowadzi to do inflacji dyplomu i
powoduje, że część absolwentów podejmuje pracę, która wymaga znacznie niższych
kompetencji i formalnej edukacji, niż posiadają.
Wartość dyplomu jest relatywna - zależy od relacji między liczbą absolwentów
uniwersytetów w proporcji do dwóch czynników ogólnej liczby młodych ludzi
wkraczających w życie zawodowe i zapotrzebowania zgłaszanego przez rynek
pracy.
Efekt Matthewa odnosi się do sytuacji w, której określona instytucja społeczna
posiada tak znaczący prestiż, iż to on sam w sobie generuje dalszy wzrost
prestiżu tej instytucji (uprzywilejowanie przynosi uprzywilejowanie).
M. Trow przedstawia 5 typów poglądów dotyczących relacji między grupą
elitarnych uniwersytetów a nowymi placówkami edukacji wyższej oraz
nie-akademickim sektorem kształcenia na poziomie wyższym.
Merytokratyczni unitarianie- to zwolennicy tradycyjnego sposobu wyłaniania się
elit społecznych, są przeciwni nie-akademickim formom nadawania dyplomów
Merytokratyczni pluraliści- popierają zjawisko pluralizacji edukacji wyższej,
akceptują hierarchię i status, ze zdecydowaną supremacją systemu typowo
akademickiego nad poza-uniwersyteckimi formami nadawania dyplomów (potwierdza
to integralność i unikatowy charakter uniwersytetów przy jednoczesnej zgodzie
na istnienie alternatywnych sposobów dokształcania)
Egalitarni unitarianie- radykalni zwolennicy równości, przeciwni istnieniu
elitarnych placówek edukacji wyższej. Preferują pełną integrację wszystkich
form kształcenia na poziomie wyższym w interesie społecznym. Żądają zrównania
statusu placówek akademickich i alternatywnych.
Egalitarni pluraliści- akceptują różnorodność form edukacji wyższej w tym
róoniez podział na sektor nie-uniwersytecki i alternatywny. Dążą do
zmniejszenia luki pomiędzy ścieżkami prowadzącymi do uzyskania wykształcenia
przez wprowadzenie identycznych wymagań w zakresie dostępu (egzaminy wstępne)
oraz przez zrównanie płac we wszystkich sektorach edukacji.