Sowiecki terror na ziemi lubawskiej
Data publikacji: 02-25-2011 @ 11:33 pm
Okupacja hitlerowska ziemi lubawskiej zakończyła się 20 stycznia 1945 roku, wraz z wkroczeniem
wojsk sowieckich, a dokładnie żołnierzy z II Frontu Białoruskiego do Lidzbarka Welskiego, a póz
niej
w godzinach przedpołudniowych do Lubawy i Nowego Miasta Lubawskiego. Rosjanie zachowywali
się tak jakby Polska była krajem przez nich podbitym, a nie wyzwolonym. Od pierwszego dnia
pobytu na ziemi lubawskiej sowieci strzelali na oślep pociskami zapalającymi, wzniecając w ten
sposób liczne pożary. W Lidzbarku Welskim okradli większość mieszkańców, dla zabawy podpalili
wiele domów oraz zastrzelili kilkanaście osób. Wśród ofiar znalez
li się Ci którzy próbowali się
buntować widząc poczynania  wyzwolicieli . Najmniejszy ślad niezadowolenia najczęściej
powodował wywleczenie na ulicę i rozstrzelanie na oczach mieszkańców. W taki sposób Rosjanie
zamordowali rodzinę szewca, który mieszkał na lidzbarskim rynku. Ciała szewca, jego żony, córki i
synka przez kilka dni leżały na podwórku za domem. Wszystkim zabrano buty, które Rosjanie
traktowali jako najcenniejszą wojenną zdobycz. Tak wyglądało wyswobodzenie Lidzbarka Welskiego
przez Armię Czerwoną.
[1]
Rynek w Lidzbarku Welskim, po usunięciu gruzów (lata 40 XX wieku)  zdjęcie z
wieży kościoła św. Wojciecha
Do równie tragicznych wydarzeń doszło w Nowym Mieście Lubawskim gdzie w wyniku działań
 wyzwolicieli spłonęło 56 domów, co stanowiło 20% ówczesnych zabudowań. Żołnierze rosyjscy
grabili prywatne i społeczne mienie oraz okradali ludzi ze wszystkiego, czego nie zdążyli zabrać im
uciekający Niemcy. Pod koniec stycznia NKWD rozpoczęło aresztowania i wywózki w głąb Rosji osób
zdolnych do pracy. Większość z 319 mieszkańców wywiezionych z terenów ziemi lubawskiej trafiła
do łagrów w Donbasie i na Uralu. Rosjanie tak samo jak Niemcy dopuszczali się mordów na
okolicznych mieszkańcach. Dnia 21 stycznia 1945 roku z zimną krwią zamordowali we własnym
gospodarstwie Bernarda i Walerię Bartkowskich z Marzęcic oraz nieznaną z nazwiska dziewczynę z
A
ąk, która przebywała w tym czasie w Marzęcicach. Do jednego z najbardziej wstrząsających
mordów doszło w wigilię Bożego Narodzenia, 24 grudnia 1945 roku. Dwóch rosyjskich żołnierzy
napadło wówczas na dom rolnika Stanisława Ciołka ze wsi Szwarcenowo, którego zastrzelili na
oczach dzieci ozdabiających choinkę.
W dniu 23 stycznia 1945 roku przybył do Lubawy dowódca II Frontu Białoruskiego, gen. Konstanty
Rokossowski, który mianował Stanisława Borynę cywilnym komendantem miasta. Stolica ziemi
lubawskiej była najbardziej zniszczonym miastem na tych terenach. Większości zniszczeń dokonali
1
żołnierze Armii Czerwonej, którzy w 1945 roku za pomocą miotaczy ognia spalili 80% miejskich
zabudowań, wśród nich znalazł się okazały budynek Banku Ludowego, Gamach Progimnazjum,
poczta oraz liczne zabytkowe kamienice. Statystyka wojenna jest dla Lubawy bezlitosna, z 4977
zabudowań mieszkalnych jakie istniały w 1939 roku po wyzwoleniu w 1945 roku pozostało zaledwie
1244. W okresie PRLu odpowiedzialność za zniszczenia władza ludowa zwalała na Niemców ale
prawda jest taka, że w okresie niemieckiej okupacji zabudowania na obszarze ziemi lubawskiej
zbytnio nie ucierpiały, a winę za większość zniszczeń ponoszą wojska rosyjskie.
Tomek
Tags: communism, ww2
2