Wewnętrzne zróżnicowanie polszczyzny, style funkcjonalne, teksty użytkowe
1. PrzyporzÄ…dkuj zdania do odpowiedniej odmiany polszczyzny:
polszczyzna ogólna (oficjalna / nieoficjalna), gwara (ludowa, środowiskowa (jaka?), zawodowa)
A. Karety i fulle pchały się w łapę, podczas gdy moi partnerzy dostawali do ręki same śmieci.
B. Byliśmy z kumplami na włamie. Myślałem, że mi się pofarci, ale gliniarze i tak mnie dopadli.
Pewnie jakiś frajer dał im cynk.
C. Momy w byfyju bele jakie maszkiety.
D. Wczoraj cztery godziny gęgałem do sitka.
E. Egzaminator okazał się prawdziwą kosą. Zacząłem mącid i ściemniad jak tylko umiałem.
F. Może zechcą paostwo skorzystad z oferty naszego biura?
G. Z ambony widziałem bartnika, capa i rogacza, ale nie dostrzegłem śladów rapet.
H. Z naszego szefa to elegancik, taki picuÅ›-glancuÅ›.
2. Do każdego stylu funkcjonalnego dopasuj najważniejsze cechy, formy gatunkowe oraz
przykładowe słownictwo i wyrażenia:
urzędowo-kancelaryjny, potoczny, naukowy, publicystyczno-dziennikarski, artystyczny, retoryczny
Najważniejsze cechy
(1)- obiektywizm , przekazywanie uogólnionych (2)- szablonowe, konwencjonalne formuły,
informacji o pewnym wycinku rzeczywistości, - słownictwo specjalistyczne,
- teksty skierowane do wąskiej grupy, - sformułowania imperatywne (nakazy, zakazy),
specjalistów, - nieosobowe formy czasowników,
- terminy z określonej dyscypliny, wyrazy - ścisłośd, zwięzłośd,
-szablonowe konstrukcje treści (np. paragrafy)
erudycyjne, abstrakcyjne i zapożyczone
(3)- terminy z różnych dziedzin, dużo wyrazów (4)- zróżnicowanie stylistyczno-językowe,
abstrakcyjnych (zakooczonych na -acja, -nie, - - indywidualizm,
cie), skrótowców, zapożyczeo, sloganów - oryginalnośd i twórcze podejście do języka,
- przeważają zdania rozbudowane, - obecnośd licznych, świadomie zastosowanych
- charakter obiektywny, informacyjny lub środków i zabiegów stylistycznych (np. metafor,
subiektywny, przekazujący poglądy autora epitetów)
(5)- stosowanie apostrof, (6) - słownictwo ekspresywne,
- pytania retoryczne, na które nie oczekuje się - duża obrazowośd, dosadne porównania,
odpowiedzi, ale pobudzają do myślenia, - przewaga zdao pojedynczych nad złożonymi,
- zdania wykrzyknikowe, współrzędnie złożonych nad złożonymi
- starannie dobrane słownictwo, podrzędnie, zdania niepełne, eliptyczne,
- podniosłe epitety i metafory - powtarzanie wyrazów
Formy gatunkowe
I  rozmowa, list prywatny, dziennik, pamiętnik II  komunikat, zarządzenie, list motywacyjny
III  artykuł, komentarz, reportaż, felieton, IV  przemówienie, kazanie, głos w dyskusji
V  gatunki literatury pięknej, esej, reportaż VI  wykład, referat, odczyt, artykuł, esej
Przykładowe słownictwo i wyrażenia
(A) Niniejszym zawiadamiamy& , Uprasza się& (B) To jest spec!, mózgownica, pasuje jak pięśd
W odpowiedzi na pismo& , W nawiÄ…zaniu do& do nosa, nudny jak flaki z olejem, Ale lipa!
(C) europoseł, demonstracja, MEN, specgrupa, (D) struktura, funkcja, proces, system, należy
daty, nazwy miejscowe i osobowe, przypuszczad, reasumowad, w znacznej mierze
(E) gorzed, kwilid, nieboskłon, przestwór oceanu, (F) Właśnie wam nie godziło się popełniad
oko błękitu, strumieo prawdy, rzeka ludzi takich występków!, Wobec tego Polacy&
Wewnętrzne zróżnicowanie polszczyzny, style funkcjonalne, teksty użytkowe
3. Wskaż błędy stylistyczne w podanych zdaniach. Jakie cechy dobrego stylu zostały naruszone
w podanych zdaniach?
A. Janek skooczył już 15 wiosen i nadal kiblował w podstawówce.
B. Pracownik straży pożarnej dokonał uruchomienia systemu alarmowego.
C. Kondycja naszej firmy ulega systematycznemu pogorszeniu.
D. Ania, uśmiechając się, odsłoniła perły zębów.
E. Musimy przebid pancerz lekceważenia cudzego nieszczęścia.
F. Ponadto nadmieniam, że kierownik przejechał mi po premii zupełnie bezpodstawnie.
G. Jacek Soplica zabił Stolnika z miłości.
H. Zakład fryzjerski zainauguruje swoją działalnośd w najbliższy poniedziałek.
I. Struktura prac nad wdrożeniem reformy.
J. Przed opuszczeniem budynku należy dokonad kontroli zamków w drzwiach.
4. Wskaż i popraw błędy w podanym liście motywacyjnym:
Nowak Maria Gdynia, dn. 15 marzec 2009r.
ul. Koralowa 8
11-870 Gdynia
tel. [phone]
Szpital im. Stanisława Leszczyńskiego
ul. Wiosenna 26
Gdynia
Jestem zainteresowana podjęciem pracy na stanowisku rejestratorki medycznej, w której
mogłabym wykorzystać swoje cechy osobiste i zdobyte umiejętności.
Myślę, że praca w Państwa zakładzie pozwoliłaby podnieść moje kwalifikacje. Od 25
września 2006r. pracuję w Biurze Obsługi Klienta w Centrum Handlowym na stanowisku
asystent. Do moich obowiązków należy między innymi prowadzenie wewnętrznego rejestru
oraz ewidencja obiegu pism (przychodzÄ…cych i wychodzÄ…cych) oraz zajmujÄ™ siÄ™ weryfikacjÄ…
spraw pod względem merytorycznym, stylistycznym.
A
atwo nawiÄ…zujÄ™ kontakty z ludz
mi, bardzo dobrze sprawdzam siÄ™ w pracy indywidualnej,
jednak też dobrze wykonuję swoją pracę w grupie. Mój przyjazny stosunek do ludzi, kultura
osobista z pewnością będą moimi dodatkowymi atutami w tej pracy. Potrafię obsługiwać
komputerowe programy użytkowe: Word i Excel oraz urządzenia biurowe. Jestem osobą
młodą, stąd też bardzo szybko się uczę.
Za pozytywne rozpatrzenie mojego listu motywacyjnego serdecznie dziękuje.
Z poważaniem,
Nowak Maria
5. Napisz jeden z poniższych tekstów użytkowych:
Øð podziÄ™kowanie Øð list gratulacyjny
Øð upoważnienie Øð przeprosiny
Øð list dziÄ™kczynny Øð usprawiedliwienie