SKALA OSOBOWOÅšCI
SKALA JAWNEGO NIEPOKOJU
J. TAYLOR
I. PODSTAWY TEORETYCZNE
Skal Taylor bazuje na koncepcji lęku opracowanej przez Camerona. Według niego
chroniczny lęk charakteryzuje się tym, że jednostka odczuwa wzmożone napięcie mięśni
szkieletowych oraz przykre sensacje w trzewiach. Wrażenia te zaburzają naturalny rytm
reagowania jednostki i determinują ją do przesadnych i nieadekwatnych reakcji na względnie
słabe bodz
ce.
II. OPIS NARZ
DZIA
Skala Jawnego Niepokoju służy do badania lęku chronicznego. Zawiera 100 pytań. 50 z
nich jest diagnostycznych i dotyczą one różnych reakcji lękowych. Wyniki oblicza się za
pomocÄ… klucza, punktujÄ…c odpowiedz
diagnostycznÄ… 2 pkt., odpowiedz
?  1 pkt. i odpowiedz

nie diagnostycznÄ…  0 pkt.
III. INTERPRETACJA
Øð Chroniczny lÄ™k przejawia siÄ™ głównie w:
üð stale odczuwanym ucisku lub bólach w gÅ‚owie, plecach, ramionach, mięśniach nóg.
üð drżeniu rÄ…k, palców, jÄ™zyka, warg i powiek
üð napiÄ™ciu w wyrazie twarzy, postawie, sposobie poruszania siÄ™, a także w sposobie
wypowiadania siÄ™ i reakcjach motorycznych.
Øð Charakterystycznymi reakcjami trzewnymi dla leku jest:
üð brak Å‚aknienia lub uczucie ciÄ…gÅ‚ego gÅ‚odu;
üð trudnoÅ›ci z trawieniem;
üð przykre sensacje w okolicy żoÅ‚Ä…dka
üð zatwardzenia lub biegunki;
üð nacisk do czÄ™stego oddawania moczu
üð nieregularna praca serca;
üð trudnoÅ›ci oddychania;
üð zimne poty i dreszcze;
üð obniżenie potencji u mężczyzn i zaburzenia miesiÄ…czkowania u kobiet.
Øð Chroniczny niepokój obniża zdolność koncentracji uwagi i pracÄ™ pamiÄ™ci, przez co
wpływa negatywnie na sposób przetwarzania informacji i sprawne wykonywanie pracy.
Øð Osoby doÅ›wiadczajÄ…ce chronicznego lÄ™ku czÄ™sto skarżą siÄ™ na uczucie ciÄ…gÅ‚ego
zmęczenia, poirytowania, trudności w zasypianiu oraz częste wybudzanie się i koszmary
senne, zamartwiania się, kompulsywne przeżywanie pewnych myśli lub kompulsywne
wykonywanie niecelowych czynności.
WIELOSKA
ADNIKOWY KWESTIONARIUSZ L
KU (MCA)
D. Schalling
I. PODSTAWY TEORETYCZNE
Podstawę dla badań D. Schalling stanowiły ustalenia A. H. Bussa, który w odniesieniu do
pacjentów psychiatrycznych dokonał rozróżnienia dwóch postaci lęku: lęku psychicznego i
lęku somatycznego. Z badań D. Schalling wynika, że obok dwóch wyróżnionych postaci lęku
istnieje jeszcze trzeci  napięcie mięśniowe.
II. OPIS SKAL
1. L
K PSYCHICZNY  wyraża się głównie w:
·ð zamartwianiu siÄ™ bÅ‚ahymi sprawami,
·ð obawÄ… przed nowymi przedsiÄ™wziÄ™ciami,
·ð dyskomforcie po dokonaniu zakupu,
·ð lÄ™ku przed obcymi,
·ð braku pewnoÅ›ci siebie
·ð nieÅ›miaÅ‚oÅ›ci w towarzystwie,
·ð obawÄ… przed zabieraniem gÅ‚osu w dyskusji,
·ð trudnoÅ›ciach w sprzeciwianiu siÄ™,
·ð nadmiernej wrażliwoÅ›ci,
2. L
K SOMATYCZNY  zwiÄ…zany z:
·ð gwaÅ‚townym i nierytmicznym biciem serca bez realnej przyczyny,
·ð odczuciem pieczenia policzków nawet gdy nie sÄ… one gorÄ…ce,
·ð poczuciem wyobcowania w Å›wiecie,
·ð brakiem tchu,
·ð zÅ‚ym samopoczuciem i skrÄ™powaniem bez powodu,
·ð czÄ™sto panikÄ…,
·ð trudnoÅ›ciami w zebraniu myÅ›li w rozmowie z innymi,
3. NAPI
CIE MI
ÅšNIOWE  charakteryzujÄ…ce siÄ™:
·ð drżeniem rÄ…k,
·ð czÄ™stymi bólami w ramionach i karku,
·ð czÄ™stym zgrzytaniem zÄ™bami,
·ð odczuciem zesztywnienia ciaÅ‚a,
·ð trudnoÅ›ciami z koncentracjÄ…,
III. ZWI
ZKI MCA Z INNYMI CECHAMI OSOBOWOÅšCI
Øð Pa  wykazuje negatywne zwiÄ…zki z ekstrawersjÄ…,
Øð Z kolei skale lÄ™ku somatycznego i napiÄ™cia mięśniowego pozytywnie korelujÄ… z
impulsywnością i skalą psychotyzmu z Kwestionariusza Eysencka.
Øð Z badaÅ„ psychofizjologicznych wynika, że wszystkie z form lÄ™ku wiążą siÄ™ z
większym pobudzeniem autonomicznego układu nerwowego oraz ze zwiększoną
aktywnością sercowo  naczyniową.
INWENTARZ STANU I CECHY L
KU
STATE  TRAIT ANXIETY INWENTORY (STAI) C. D.
SPIELBERGERA
I. PODSTAWY TEORETYCZNE
Budowa tego inwentarza opiera się na rozróżnieniu między lękiem rozumianym jako
przejściowy i uwarunkowany sytuacyjnie stan jednostki, a lękiem rozumianym jako
względnie stała cecha osobowości.
Øð Zdaniem Spielbergera lÄ™k jako stan to reakcja emocjonalna, na którÄ… skÅ‚ada siÄ™
subiektywnie, aktualnie odczuwany, niespecyficzny rodzaj uczucia napięcia i zagrożenia
wraz z pobudzeniem autonomicznego układu nerwowego. Jest to zatem stale zmieniający
się stan emocjonalny jednostki, który charakteryzuje się od strony subiektywnej
przeżywaniem napięcia i obaw oraz towarzyszącą im wzmożoną aktywnością
autonomicznego układu nerwowego.
Øð Natomiast lÄ™k jako cecha to, konstrukt teoretyczny, okreÅ›lajÄ…cy nabytÄ… dyspozycjÄ™
behawioralną, dzięki której jednostka jest podatna na postrzeganie sytuacji obiektywnie
niegroz
nych jako zagrażające. Są to pewne względnie trwałe indywidualne różnice w
skłonności do przeżywania stanów lękowych. Różnice te odnoszą się do nasilenia
tendencji do przeżywania napięć i niepokojów, które ujawniają się w sytuacjach
zagrożenia. Lęk jako cecha jest predyspozycją indywidualną każdej jednostki i bardziej
trwałą niż lęk jako stan.
II. BUDOWA I SPOSÓB BADANIA ISCL
ISCL składa się z 40 stwierdzeń, które tworzą dwie odrębne podskale, z których jedna
(X  1) służy do pomiaru leku jako stanu, druga zaś (X  2)  do pomiaru leku jako cechy.
Zadaniem osoby badanej jest wskazanie na skali od 1 do 4, w jakim stopniu każde z tych
stwierdzeń odnosi się do niej. W skali X  1 odpowiedzi dotyczą aktualnego stanu jednostki,
w skali X  2  odpowiedzi dotyczą częstości występowania opisanych odczuć.
ISCL może być stosowany w badaniach indywidualnych i grupowych. Przeznaczony jest
do badania osób zdrowych lub chorych, powyżej 15  roku życia.
III. PRZESA
ANKI INTERPRETACYJNE
SYMPTOMY L
KU JAKO STANU
·ð poczucie winy
·ð zamartwianie siÄ™ możliwymi niepowodzeniami
·ð brak poczucia spokoju, odprężenia
SYMPTOMY L
KU JAKO CECHY
·ð ciÄ…gÅ‚e martwienie siÄ™ rzeczami nieważnymi
·ð skÅ‚onność do brania wszystkiego zbyt poważnie
·ð uczucie ciÄ…gÅ‚ego zmÄ™czenia
·ð brak poczucia bezpieczeÅ„stwa