jest ona najmniejsza. Ten temat mógłby być przedmiotem dyskusji w oparciu o
własną wiedzę bo tu musimy przyjąć przynajmniej jedno, że np. norma nie jest
nadmiernie narzucona, alejednakoz troszeczkÄ™ zaakceptowana, troszeczkÄ™
zinternalizowana. Jeżeli np. w sytuacji narzuconej przez okupanta załamuje się
porządek społeczny i jedne wojska wkraczają a inne wycofują się, nagle okazuje
się, że ludzie rabują sklepy i to tacy, których by się o to nie podejrzewało .
Krzywe J-konformizmu sprawdzano też na inny sposób. Polegało to na badaniu, jak
ludzie przychodzą na mszę św. do kościoła. Zaznaczono na osi x kolejno:
wcześniejsze przyjście o 30 min., przyjście o 10 min. wcześniej, przyjście na
początek mszy (O - ani wcześniej ani później). Wiadomo, że tych którzy
przychodzą bardzo wcześnie jest niewielu, tych którzy przychodzą jakiś czas
przed jest sporo i wreszcie tych, którzy przychodzą tuż przed rozpoczęciem jest
najwięcej. Gdyby badanie to było dalej prowadzone to prawdopodobnie byłyby dwie
krzywe J, tzn. ta druga krzywa spadałaby w przeciwną stronę na końcu pokazując
tych, którzy przychodzą na tzw. gaszenie świec a więc na koniec mszy. obydwie
te krzywe byłyby ze sobą połączone. Jeżeli więc idzie o przestrzeganie norm
takich, które w miarę są akceptowane to najwięcej jest takich ludzi, którzy je
akceptują, znacznie mniej jest takich, którzy w sytuacji niejasnej przekraczają
normy i są tacy, mniejszość, która te normy zdecydowanie przekracza. Tak też
byśmy patrzyli na zjawiska przestępczości. Te badania nad przestrzeganiem norm
są dobrym przykładem lustracji, czy oglądu, kiedy stosując bardzo prostą
obserwację dochodzimy do tego jak jest np. z przestrzeganiem norm. Oczywiście w
tym wypadku nie mamy wpływu na to kto przychodzi do kościoła i o jakiej
godzinie, czy kto przekracza skrzyżowanie. My po prostu sobie to oglądamy,
obserwujemy, żadnego wpływu na badane zjawisko nie mamy, chociaż mogłoby to być
podstawÄ… do przeprowadzenia pewnego eksperymentu.
Opisana metoda lustracji, czy oglądu, sarvey 'u to taka, przy której stopień
kontroli badacza nad badanym zjawiskiem jest znikomy, nie jest całkiem zerowy
ale jest bliski zeru. Przypominam, że badacze opinii publicznej wszelkiego
rodzaju posługują się tutaj dodatkową techniką, nie tyle obserwacją, ile
zadawaniem pytań np. na kogo będzie pan głosował? Uważa się, że jeżeli została
zbadana tzw. grupa reprezentatywna, to wtedy z pewnym błędem wiemy coś o całej
populacji. • Fieid study - badanie w terenie €"
Trudno jest powiedzieć czym owo badanie terenowe się różni, niechętnie się tym
psychologowie a także socjologowie posługują mimo, że jest to pasjonująca
sprawa. Przy badaniu w terenie mamy niewielki wpływ na badane zjawisko,
natomiast koncentrujemy się na pewnym zawężaniu w całym badaniu do jakiejś
jednej sprawy, czy do jednego miejsca. Przykład klasycznego badania w terenie:
Współpracownicy badacza wchodzili w tzw. gangi młodzieżowe i ich celem było
zbadanie tego, co się w tych bandach działo. Chodzi tu o takie grupy które są
na pograniczu przestępstwa, które mogą bardzo łatwo zamienić się rzeczywiście w
gangi kryminalistów. Ci badacze będący zresztą mniej więcej w tym samym wieku,
obserwowali co tam siÄ™ dzieje.
Z własnego doświadczenia pamiętam jak podczas moich studiów w czasie praktyk
wakacyjnych badaliśmy harcerzy pracujących na obozach w ramach "operacji
Bieszczady" prowadzonej przez harcerstwo. Miało to charakter studium w terenie.
Chcieliśmy zobaczyć jaki jest związek między tym jak ludzie rzeczywiście
pracują, a tym co o tej pracy mówią. Polegało to na tym, że pracowaliśmy razem
z harcerzami i w pewnym momencie każdy miał obserwować przez pół godziny
jednego z harcerzy i oceniać rozmaite jego zachowania typu: wykorzystanie
czasu, aktywność w zakresie organizowania pracy itd. Skoncentrowaliśmy się na
obserwacji tego jak pracują ludzie którzy przyjechali tam ochotniczo. Druga
część tych badań polegała na tym, że po powrocie z pracy przeprowadzaliśmy
wywiady (czyli technika) na różne tematy, ale między innymi na temat pracy.
Wywiady przeprowadzały inne osoby, nie te które obserwowały. Bardzo