MIKROBIOLOGIA
1. sterylizacja = wyjaławianie  proces zabijania drobnoustrojów w każdej formie (wegetatywnej i przetrwalnikowej)
a. metody fizyczne
- sterylizacja cieplna
- sterylizacja promieniami UV
- sterylizacja promieniami jonizujÄ…cymi
- sterylizacja ultradz
więkami
b. metody mechaniczne
- filtry
c. metody chemiczne
- dezynfekcja
2. dezynfekcja  nie niszczy form przetrwalnikowych; im dłuższy czas działania, tym więcej komórek zabija
3. aseptyka = ochrona jałowości  nie zakażanie przedmiotów wyjałowionych
4. antyseptyka  niszczenie bakterii w ranach i jamach ciała ssaków za pomocą środków chemicznych
5. pożywki, podłoża  płynne lub zestalone mieszaniny złożone z odpowiednio dobranych składników, służące do hodowli
drobnoustrojów w warunkach laboratoryjnych
a. dobra pożywka:
- ma dobrze dobrane składniki  niezbędne do życia, wzrostu i rozmnażania drobnoustrojów, zawiera
pierwiastki i mikroelementy
- jest przejrzysta  pozwala śledzić wzrost drobnoustrojów
- jest izotoniczna  ciśnienie osmotyczne jest podobne do panującego wewnątrz komórki
- jest sterylne
b. podział pożywek:
- ze względu na skład
Ä…ð naturalne  sporzÄ…dzone z naturalnych surowców; mleko, jaja, ziemniaki, otrÄ™by
Ä…ð syntetyczne  roztwory okreÅ›lonych zwiÄ…zków chemicznych
Ä…ð półsyntetyczne
- wg wymagań odżywczych
Ä…ð zÅ‚ożone = specjalne, wzbogacone
* selekcyjne = wybiórcze  pozwalają na wzrost mikroorganizmów o określonych
właściwościach
* różnicujące = elekcyjne, identyfikujące  na takim podłożu wyrastają różne typy
mikroorganizmów, a te, które nas interesują będą tworzyć kolonie o wyróżniającej je morfologii
Ä…ð proste = podstawowe
* płynne
* półpłynne
* stałe
6. pasteryzacja  technika sterylizacji polegająca na podgrzewaniu produktów tak, by nie straciły one walorów odżywczych
i smakowych; ogrzewanie między 60 a 100*C
a. produkty poddawane pasteryzacji:
- mleko i przetwory mleczne
- wino, piwo
- przetwory owocowe
- mięso i wędliny
7. tyndalizacja  3-dniowa pasteryzacja z 24h przerwami
8. UHT  ultra-high temperaturę processing  1, 2-sekundowe podgrzewanie do >100*C i błyskawiczne chłodzenie do
temperatury pokojowej; cały proces trwa ok. 5 sekund
9. jałowienie szkła w suszarce
a. 120*C Ä…ð 6h
b. 160*C Ä…ð 2h
c. 180*C Ä…ð 1h
10. jałowienie w autoklawie  zabija wszystkie formy
a. 1 atm. Ä…ð 121*C
b. 0,7 atm. Ä…ð 116-118*C
Ä…ð nie sterylizuje siÄ™ roztworów cukrów, substancji Å‚atwo hydrolizujÄ…cych i podÅ‚oży nie wytrzymujÄ…cych takich
temperatur
11. jałowienie w aparacie Kocha  nie zabija form przetrwalnikowych; nagrzewa się do 100*C
12. jałowienie przez filtrację  pozwala na jałowienie płynów, które ulegają rozkładowi pod wpływem ciepła; płyn
przepuszczany jest przez filtry o odpowiedniej wielkości porów przy zastosowaniu nad- lub podciśnienia
13. bulion wzbogacony:
a. pepton
b. wyciąg mięsny
c. hydrolizat kazeiny
d. hydrolizat drożdży
e. NaCl
14. agar wzbogacony
a. bulion wzbogacony
b. agar
1. kształty komórek  nadawane przez ścianę komórkową
a. kuliste
- ziarenkowce - monococcus
- dwoinki - diplococcus
- czworaczki - tetracoccus
- pakietowce - sarcina
- paciorkowce - streptococcus
- gronkowce - staphylococcus
b. pałeczkowate
- pałeczki - bacteria
gram(-) niezdolne do tworzenia przetrwalników
- laseczki - bacilli gram(+) niektóre tworzą przetrwalniki
- maczugowce - corynebateria
- prÄ…tki - mycobacteria
c. spiralne Ä…ð patogenne!
- śrubowce - spirilla
- przecinkowce - vibrio
- krętki  spirochetae
2. bakterie gram(+)  barwiÄ… siÄ™ na kolor niebieski; majÄ… grubÄ… warstwÄ™ peptydoglikanu (ok. 40 warstw) przeplecionÄ…
kwasami tejchojowymi i lipotejchojowymi
3. bakterie gram(-)  odbarwiają się na czerwono; skomplikowana budowa (od wnętrza): cienka błona wewnętrzna, cienka
ściana z peptydoglikanu (1-2) warstw, przestrzeń peryplazmatyczna, błona zewnętrzna (2-warstwowa)
a. błona zewnętrzna połączona jest z mureiną Browna
b. funkcje ochronne pełni LPS  lipopolisacharyd zwany też endotoksyną (toksyczna dla ssaków); do jego
uwolnienia niezbędna jest liza komórki
Ä…ð egzotoksyny produkowane przez g+ i g-
4. błona cytoplazmatyczna bakterii nie ma cholesterolu
5. peptydoglikan = mureina; kwasy mureinowe mają zdolność wyłapywania jonów dwuwartościowych
6. NAM (kw. N-acetylomuraminowy) i NAG (N-acetyloglukozamina) poÅ‚Ä…czone sÄ… wiÄ…zaniem ²-1,4-glikozydowym i
mostkami peptydowymi
a. NAM i DAP (kw. mezodiaminopimelinowy) występują tylko u bakterii
b. mostek:
NAM  L-Ala  D-Glu  DAP
|
D-Ala  DAP  D-Glu  D-Ala  NAM
7. lizozym trawi ścianę komórkową bakterii
a. u bakterii gram(+) lizozym ma Å‚atwy dostÄ™p do wiÄ…zania ²-1,4-glikozydowego; po trawieniu otrzymujemy
kulisty protoplast
b. u bakterii gram(-) lizozym nie ma łatwego dostępu do tego wiązania  podwójna błona kom; do lizozymu
należy dodać EDTA, które wiąże jony dwuwartościowe w błonie zewnętrznej, co pozwala lizozymowi dostać się
do ściany; po trawieniu otrzymujemy sferoplast, na powierzchni którego znajdują się resztki błon
8. archebakterie  prawdopodobne ogniwo łączące eukariota i bakterie; występują w ekstremalnych warunkach; zamiast
mureiny w Å›cianie jest pseudomureina  polimer NAG i kw. N-acetylozoaminopuronowego z wiÄ…zaniami ²-1,3-
glukozydowymi
9. bioluminescencja  wytwarzanie światła; służy do komunikacji bakterii; zachodzi na drodze reakcji chemicznych, do
których niezbędny jest tlen; służy to wyczuwaniu liczebności bakterii w otoczeniu; bakterie wodne, pałeczki, ziarniaki,
przecinkowce, niektóre ryby, bezkręgi, gąbki, jamochłony i grzyby; Photobacter {Photobacterium fisheri}, Vibrio harvyi,
Vibrio fisheri
aldehyd ---- lucyferaza + FMN2 ---Ä…ð kw. tÅ‚uszczowy
10. operony  geny pod kontrolÄ… jednego operatora i promotora
a. luxL  regulator
b. luxR  geny zaangażowane w produkcję światła
Ä…ð caÅ‚y czas produkowany jest {w maÅ‚ym stężeniu} autoinduktor wyrzucany z komórek do otoczenia i wchÅ‚aniany
przez inne komórki, w których łączy się z aktywatorem transkrypcyjnym, co aktywuje proces świecenia
11. barwienie proste {pozytywowe} i złożone {negatywowe}
a. pozytywowe  barwi bakterie {barwniki zasadowe}
b. negatywowe  barwi tło {barwniki kwaśne}
12. barwienie metodą Grama  złożone {2 barwniki}
I. fiolet krystaliczny  barwi na fioletowo
II. płyn Lugola  tworzy kompleks z fioletem krystalicznym
III. alkohol: gram(+) Ä…ð gruba Å›ciana; fiolet zostaje w komórce
gram(-) Ä…ð cienka Å›ciana; alkohol niszczy Å›cianÄ™ i wypÅ‚ukuje fiolet
IV. fuksyna zasadowa  barwi bakterie g(-) na różowo
Ä…ð czasem bakterie g(+) barwiÄ… siÄ™ jak g(-)  nazywa siÄ™ to gramzmiennoÅ›ciÄ…, wpÅ‚yw na to zjawisko ma m.in. wiek
hodowli, brak jakiegoś składnika odżywczego w pożywce, podział komórkowy; dot. głównie Bacillus, Clostridium,
Corynebacterium, Propionibacterium
1. antygen otoczkowy K  bakterie wodne, glebowe, chorobotwórcze
a. ochrona przed antybiotykami, wysychaniem, układem immunologicznym
b. wiąże jony dwuwartościowe  zarówno potrzebne, jak i szkodliwe
c. ułatwia adhezję
Ä…ð czasem w warunkach laboratoryjnych bakterie przestajÄ… tworzyć otoczkÄ™
d. B. subitilis  kw. D- i L-glutamonowy
B. antracis  kw. D-glutaminowy
2. antygen rzęskowy H
a. rzęski są zanurzone w osłonach bakteryjnych ciałkiem podstawowym
b. od wewnątrz: pierścień M i S  w błonie
pierścień P  w mureinie
cylinder
pierścień L  w błonie zewnętrznej
hak
c. włókno zbudowane jest z białka  flagelliny
Ä…ð 11 spiralnie skrÄ™conych Å‚aÅ„cuchów z pustym tunelem w Å›rodku
Ä…ð jeÅ›li flagellina skrÄ™ca siÄ™ przeciwnie do ruchu wskazówek zegara to bakteria pÅ‚ynie prosto
Ä…ð jeÅ›li flagellina skrÄ™ca siÄ™ zgodnie z ruchem wskazówek zegara to bakteria kozioÅ‚kuje
Ä…ð ruch i skrÄ™canie flagelliny dziÄ™ki transportowi protonów przez bÅ‚onÄ™
Ä…ð wydÅ‚użanie biaÅ‚ka przez dobudowywanie koÅ„ca  biaÅ‚ko powstaje w cytoplazmie i tunelem jest
transportowane do końca rzęski
3. atraktory  to, co bakteria lubi i w kierunku czego siÄ™ kieruje
4. repelenty  to, czego bakteria nie lubi i co jÄ…  odstrasza
5. typu urzęsienia
a. monotrychalne  jedna rzęska; Vibrio cholerae
b. lofotrychalne  pęczek rzęsek
c. ditrychalne/amfitrychalne  rzęski z dwóch stron komórki
d. perytrychalne  rzęski wszędzie, all over!; E. coli
6. spory  mają b. rozwinięte osłony komórkowe
a. dwie osłony, korteks {ściśle usieciowiona mureina}, rdzeń
b. sporogeneza:
I. podział nukleotydu
II. asymetryczny podział komórki  dzieli się tylko błona komórkowa, ściana nie
III. oddzielenie części protoplastu od ko. macierzystej i otocznie go przez błonę
IV. synteza korteksu do wnętrza  przez błonę kom. macierzystej
V. synteza ściany kom. przez błonę spory
VI. liza kom. macierzystej
VII. uwolnienie spory
c. niektóre spory mają egzosporium
7. hodowla statyczna
I. faza lag = adaptacyjna  hodowla nocna o niskim pH umieszczana jest w świeżej pożywce i musi się do niej
przyzwyczaić; komórki nie dzielą się, bo muszą przestawić się na metabolizm nowych rzeczy
II. faza log = logarytmicznego wzrostu  bakterie dzielÄ… siÄ™ logarytmicznie (1 bakteria Ä…ð 2 bakterie Ä…ð 4 bakterie
Ä…ð 8 bakterii)
III. faza stacjonarna = równowagi  bakterie dużo jedzą, ich liczba już nie rośnie  dzielą się, ale powstaje ich tyle,
ile umiera
IV. faza fizjologicznej śmierci  kiedy bakterie wszystko już wyjadły i giną
8. hodowla ciągła
I. faza lag
II. faza log
III. faza stacjonarna  napływa nowa pożywka, więc bakterie nie zamierają
9. hodowle zsynchronizowane  wszystkie bakterie dzielÄ… siÄ™ w tym samym czasie
10. metoda seryjnych rozcieńczeń  stosowana do określania liczby bakterii {miano hodowli} lub cząstek fagowych {miano
lizatu}; służy też do otrzymywania czystej kultury bakteryjnej  zawiesinę bakterii rozcieńczany tak, aby po wysianiu
ostatniego rozcieńczenia uzyskać na płytkach Petriego pojedyncze kolonie bakteryjne
M  miano bakterii w hodowli; n  ilość kolonii;
10R  rozcienczenie; V - inoculum {to, ile wysiewamy}
11. enzymy rozkładające wolne rodniki tlenu
a. wolne rodniki  reaktywne, b. niebezpieczne formy O2; niszczÄ… DNA
b. dysmutaza ponadtlenkowa  SOD
O2- + O2- + 2H+ Ä…ð H2O2 + O2
c. katalaza
2 H2O2 Ä…ð 2 H2O + O2
Ä…ð polewajÄ…c skaleczenie wodÄ… utlenionÄ… zabijamy bakterie beztlenowe
12. podział bakterii ze względu na tolerancję na tlen
a. obligatoryjne aeroby {Serratia, Pseudomonas} Ä…ð brak tlenu jest zabójczy
b. obligatoryjne anaeroby {Clostridium} Ä…ð tlen jest zabójczy
c. fakultatywne anaeroby {E. coli} Ä…ð w Å‚aÅ„cuchu oddechowym powstaje wiÄ™cej energii, dlatego bakterie te lubiÄ…
O2
Ä…ð efekt Pasteura  przeniesienie bakterii beztlenowych do warunków tlenowych zatrzymuje fermentacjÄ™
d. beztlenowe tolerujÄ…ce O2
e. mikroaerofile  żyją w niższym stężeniu parcjalnym tlenu; posiadają SOD {Streptococcus}
13. podział ze względu na z
ródło energii
a. autotrofy  pobierają utlenione związki węgla i redukują je przy przetwarzaniu w związki organiczne
Ä…ð fotoautotrofy
Ä…ð chemoautotofy  energiÄ™ uzyskujÄ… z utleniania zwiÄ…zków mineralnych
b. heterotrofy
Ä…ð prototrofy  wymagajÄ… tylko 1 zwiÄ…zku organicznego i zestawu soli mineralnych
Ä…ð auksotrofy  poza zwiÄ…zkiem organicznym potrzebujÄ… czynników wzrostowych
14. podział ze względu na donory wodoru
a. organotrofy  wykorzystujÄ… zwiÄ…zki organiczne
b. litotrofy  wykorzystujÄ… nieorganiczne donory wodoru {NH3, H2S}
15. fotolitotrofy  rośl. zielone, sinice, purpurowe bakterie siarkowe
16. chemolitotrofy  bakterie denitryfikujÄ…ce
17. chemoorganotrofy  zwierzęta, większość mikroorganizmów
18. fermentacja
a. mlekowa  Lactobacteriaceae
Ä…ð homofermentacja  jedynym produktem jest mleko
Ä…ð heterofermentacja  produktami sÄ… tez CO2, etanol, mannitol
b. alkoholowa  Sacharomyces cerevisiae
c. masłowa  Clostridium
d. propionowa  Propionibacterium
e. acetonowo-butanowa  Clostridium butynicum
19. szereg biochemiczny
a. podłoże Kligera: najbardziej informacyjne
Ä…ð glukoza, laktoza {10x wiÄ™cej niż glukozy}, peptan, FeSO4, indykator pH zmieniajÄ…cy kolor
Ä…ð czerwone
Ä…ð wykrywa trawienie glukozy, laktozy, wydzielanie gazów i siarkowodoru
b. podłoże PPA
Ä…ð wykrywa zdolność bakterii do ruchu
c. trypton water
Ä…ð wykrywa wytwarzanie indolu
20. zmiany koloru na podłożu Kligera
a. brak zmiany {czerwony skos i słupek}  brak rozkładu glukozy i laktozy
b. żółty skos i słupek  rozkład laktozy i glukozy
c. żółty słupek, czerwony skos  rozkład glukozy, brak rozkładu glukozy
d. czarny strÄ…t  produkcja siarkowodoru
e. pęcherzyki  produkcja gazów
21. podłoża wybiórczo różnicujące
a. McConkey a
Ä…ð izoluje Enterobacteriaceae
Ä…ð czynniki wybiórcze: fiolet krystaliczny i dezoksycholan sodu
Ä…ð czynnik różnicujÄ…cy: laktoza
Ä…ð barwnik: czerwieÅ„ obojÄ™tna
Ä…ð szczepy rozkÅ‚adajÄ…ce glukozÄ™ barwiÄ… podÅ‚oże na różowo
b. Chapmana
Ä…ð izoluje Staphylococcus
Ä…ð czynnik wybiórczy: NaCl
Ä…ð czynnik różnicujÄ…cy: mannitol
Ä…ð barwnik: czerwieÅ„ fenolowa
Ä…ð szczepy rozkÅ‚adajÄ…ce mannitol barwiÄ… podÅ‚oże na żółto
c. podłoże z krwią baranią
Ä…ð liza erytrocytów
Ä…ð hemoliza Ä… = zieleniejÄ…ca  niecaÅ‚kowita; Streptococcus pneumoniae
²  caÅ‚kowita
Å‚  brak hemolizy
d. agar czekoladowy
Ä…ð nieselektywny; bardzo bogaty; dla wymagajÄ…cych bakterii
Ä…ð zawiera erytrocyty, NAD, HEM
e. SS
Ä…ð izoluje SalmonellÄ™ i ShigellÄ™
Ä…ð czynnik wybiórczy: NaCl, dezoksycholan sodu
Ä…ð czynnik różnicujÄ…cy: laktoza
f. Sabouround
Ä…ð izoluje grzyby
Ä…ð niskie pH
1. flora fizjologiczna
a. jałowe: nerki, moczowody, pęcherz, płuca, ucho środkowe i wewnętrzne
b. żołądek  niskie pH zabija bakterie
c. nos  gronkowce
d. usta  gł. ziarniaki
e. koniec cewki moczowej  gronkowce
f. pochwa  Lactobacillus
g. jelito grube  90% to beztlenowce
2. odporność wrodzona
a. oko  mruganie, Å‚zawienie {lizozym w Å‚zach}
b. skóra  bariera mechaniczna, kw. tłuszczowe, kw. mlekowy, kw. propionowy, lizozym
c. drogi moczowe  kwaśne pH moczu, kw. mlekowy w pochwie
d. drogi oddechowe  kichanie, kaszel, śluz, urzęsiony nabłonek, fagocyty
e. przewód pokarmowy  kwaśne pH soku żołądkowego, perystaltyka jelit, składniki antymikrobowe
3. odpowiedz
immunologiczna
a. komórkowa = nieswoista  I linia obrony
Ä…ð biaÅ‚ka, limfocyty, kom. żerne, kom. NK {natural killer}
b. humoralna = swoista  wolniejsza, II linia obrony
Ä…ð specyficzna  przeciw konkretnemu antygenowi
Ä…ð pozostawia pamięć immunologicznÄ…
Ä…ð przeciwciaÅ‚a, lim T, lim B
4. układ dopełniacza  odpowiedz
nieswoista
a. ok. 30 białek działających kaskadowo {aktywacja jednego białka aktywuje kolejne} aż do powstania
kompleksu, który dzziurawi błonę kom. bakterii doprowadzając do lizy {enzym: konwertaza}
b. 3 sposoby aktywacji
Ä…ð klasycznie: od biaÅ‚ka G, do którego przyÅ‚Ä…czajÄ… siÄ™ przeciwciaÅ‚a IgG i IgN
Ä…ð alternatywnie: od biaÅ‚ka C3, które może być degradowane przez bakterie
Ä…ð lektynowo: maltoza na powierzchni kom. bakteryjnej aktywuje kompleks MBL
5. komórki:
a. limfocyty T
Ä…ð Th  helperowe, pomocnicze; gÅ‚. kom sprzÄ™gajÄ…ce odpowiedz
immunologicznÄ…
Ä…ð Tc  cytotoksyczne, efektorowe; wiążą siÄ™ z innymi kom. powodujÄ…c ich apoptozÄ™
b. limfocyty B
Ä…ð produkujÄ… przeciwciaÅ‚a {1 rodzaj}; komórki pamiÄ™ci immunologicznej
c. kom. żerne = fagocyty
Ä…ð każda komórka zdolna do fagocytozy; komórki wyspecjalizowane, których zadaniem jest fagocytowanie
pobranego materiału; w immunologii  makrofagi i neutrofile, monocyty
d. kom. NK
Ä…ð grupa komórek ukÅ‚adu odpornoÅ›ciowego odpowiedzialna za zjawisko naturalnej cytotoksycznoÅ›ci;
uczestnictwo we wczesnych fazach odpowiedzi nieswoistej oraz nadzorze immunologicznym
6. granulocyty
a. neutrofile  najwięcej; odpowiadają za fagocytozę; migrują do tkanek; I linia obrony
b. eozynofile  kilka % we krwi; tworzą nadtlenki; walczą z zakażeniami pasożytniczymi
c. bazofile  najmniej; razem z IgE prowadzÄ… reakcje alergiczne
7. makrofagi i inne
Ä…ð prezentujÄ… antygen; zjadajÄ… bakterie, trawiÄ… je i wysuwajÄ… na powierzchniÄ™
8. immunoglobuliny = przeciwciała  białka globularne o kształcie Y; zbudowane z 4 łańcuchów: 2 lekkich, 2 ciężkich
a. podział ze względu na łańcuchy lekkie
Ä…ð  - lambda
Ä…ð º - kappa
b. podział ze względu na łańcuchy ciężkie
Ä…ð Å‚  gamma  IgG: nie pojawia siÄ™ od razu; monomer
* IgG1 i IgG3 mają zdolność do aktywacji układu dopełniacza; przenikają przez łożysko
Ä…ð õ - epsilon  IgE: odpowiadajÄ… za reakcje alergiczne
Ä…ð Ä…  alfa  IgA: di- i trimery; gÅ‚. sekrecyjne; pobierane przez dziecko z mlekiem matki; antygeny wirusowe
Ä…ð ź  mi  IgM: pentamery; I linia obrony; aktywujÄ… ukÅ‚ad dopeÅ‚niacza
Ä…ð ´  delta  IgD: maÅ‚o w formie wolnej, zwiÄ…zane z limB
9. Fc  fragment efektorowy  wiąże się do receptorów
10. fragment FAB  znajduje się na końcach ramion obu łańcuchów
11. rejon hiperzmienny  decyduje jaki antygen będzie wiązany
12. antygeny = ciała obce
a. najbardziej antygenne są białka
b. epitop {antygen} i paratop {przeciwciała} wiążą się w kompleks
c. antygeny kompletne = immunogenne  mogące wywołać odpowiedz
immunologicznÄ…; antygeny niekompletne
= nieimmunogenne  nie mogą wywołać odpowiedzi immunologicznej
d. antygeny grasiczozależne  reagują najpierw limT, póz
niej limB; antygeny niegrasiczozależne  aktywują
bezpośrenio limB
e. antygeny synergiczne  występują u bliz
niÄ…t jednojajowych, sÄ… identyczne; nie stwarzajÄ… ryzyka przy
przeszczepach
f. antygeny allogeniczne  występują w obrębie gatunku; mogą stwarzać ryzyko przy przeszczepach
g. antygeny ksenogeniczne  występują w obrębie różnych gatunków; stwarzają duże ryzyko przy przeszczepach
13. techniki immunologiczne
a. precypitacje  gdy antygen jest rozpuszczalny
Ä…ð strefa ekwiwalencji  gdy stężenie antygenu jest takie samo jak przeciwciaÅ‚a, to precypitaty sÄ… najtrwalsze
b. aglutynacja  gdy antygen jest upostaciowiony lub nierozpuszczalny {np. komórki}
Ä…ð hemaglutynacja
c. wiązanie dopełniacza
d. immunodyfuzja  reakcje w żelu; na środku spotkania przeciwciała i antygenu powstaje precypitat
e. znakowanie przeciwciał  do białka dodaje się barwnik
Ä…ð immunofluorescencja
14. różnicowanie Streptococcus i Staphylococcus
a. metodÄ… Grama
Ä…ð podziaÅ‚ na gronkowce i paciorkowce
b. testem na obecność katalazy
Ä…ð paciorkowce nie produkujÄ… katalazy  stÄ…d pÅ‚ukanie gardÅ‚a wodÄ… utlenionÄ…
15. Streptococcus
a. różnicowanie na podstawie wielocukrów w ścianie
b. czynnik wirulencji: białko M {koniec C-terminalny znajduje się w błonie, N-terminalny sterczy do środowiska,
jest wysoce zmienny i naładowany ujemnie}
c. S. pyogenes  grupa A  angina, posocznica
d. S. agalactae  grupa B  niebezpieczny dla noworodków i osób starszych; sepsa, zapalenie opon mózgowych
e. S. faecalis  grupa D  zapalenie wsierdzia, zakażenie układu moczowego, prostaty i najądrzy
16. Staphylococcus
a. S. aureus  koagulaza {wiąże białka osocza tworząc skrzepy} i białko A {związane z mureiną, umie wiązać IgG
odwrotnie, myląc tym układ odpornościowy i zapobiegając fagocytozie}
1. wytwarzanie antybiotyków
a. promieniowce  Actinomycetales
Ä…ð S. venezuelae  chloramfenikol
Ä…ð S. erythreans  erytromycyna
Ä…ð S. griseus  streptomycyna
Ä…ð S. aureofaciens  tetracyklina
Ä…ð S. orintalis  wankomycyna
Ä…ð S. mediterranei  rimfampicyna
Ä…ð Micromonospora purpura  gentamycyna
b. bakterie właściwe  Bacillaceae
Ä…ð Bacillus licheniformis  bacytracyna
Ä…ð B. polimyca  polimyksyna
Ä…ð B. brevis, Lactococcus lactis
c. grzyby  Aspergillales
Ä…ð Penicylinum notatum  penicylina G {benzylowa}
Ä…ð Aspargillus
Ä…ð Cephalosporium sp.  cefalosporyny
d. porosty  depsydy
e. rośliny wyższe  fitoncydy
Ä…ð antybiotyki majÄ… pochodzenie naturalne, chemioterapeutyki  sztuczne
2. skuteczność antybiotyków
a. cechy dobrego antybiotyku
Ä…ð nietoksyczny lub maÅ‚o toksyczny
Ä…ð rozpuszczalny w pÅ‚ynach fizjologicznych
Ä…ð o staÅ‚ej budowie
Ä…ð musi atakować te funkcje bakterii, których nie majÄ… nasze komórki
b. zależy od drogi podania
Ä…ð po poÅ‚kniÄ™ciu: stężenie jest niewielkie, ale dÅ‚ugo siÄ™ utrzymuje
Ä…ð po wstrzykniÄ™ciu: stężenie jest wysokie, ale szybko jest usuwany
c. terapia skojarzona  dwa różne antybiotyki podane jednocześnie by bakterie nie wytworzyły oporności
Ä…ð synergizm  jeden antybiotyk potÄ™guje dziaÅ‚anie drugiego
Ä…ð antagonizm  jeden antybiotyk znosi dziaÅ‚anie drugiego
d. spektrum działania
Ä…ð szerokie  nie wiadomo, co nam jest, wiÄ™c antybiotyk dziaÅ‚a  na wszystko
Ä…ð wÄ…skie  dziaÅ‚ajÄ…ce na wybrane bakterie
e. antybiogram
Ä…ð hodowla baterii w obecnoÅ›ci antybiotyków
3. MIC = minimalne stężenie hamujące  minimalne stężenie antybiotyku, w którym nie występuje wzrost bakterii
4. MBC = minimalne stężenie bakteriobójcze  sprawdzane po wysianiu bakterii z MIC
5. działanie antybiotyków {hamowanie}
a. synteza ściany kom.: cykloseryna, wankomycyna, bacytrycyna, fosfomycyna, cefalosporyny
b. replikacja DNA {gyraza DNA}: kwas nalidyksowy, chinolony
c. transkrypcja {polimeraza RNA}: rifampicyna
d. synteza białek
Ä…ð inhibitory 50S: erytromycyna, chloramfenikol, klindamycyna
Ä…ð inhibitory 30S: tetracyklina, streptomycyna, gentamycyna
e. błona kom: polimyksyna
f. metabolizm kw. foliowego: trimetoprim, sulfonamidy
6. antybiotyki blokujące syntezę ściany kom
a. penicyliny  wiążą enzymy uczestniczące w rozbudowie peptydoglikanu  transpeptydazy i karboksypeptydazy
{PBP}; podaje się je zwykle z kw. klawulanowym {inhibitorem penicylinaz, enzymów rozkładających pierścień
²-laktamowy}
b. cefalosporyny  działanie podobne do penicylinaz, ale u bakterii na nie opornych
c. wankomycyna  glikopeptyd; toksyczny, stosowany przeciwko wieloopornym gronkowcom {uszkadza słuch i
nerki}; łączy się z dwoma terminalnymi aminokwasami pentapeptydu i uniemożliwia transpeptydazie
połączenie sąsiednich łańcuchów NAM-NAG; doprowadza do osłabienia ściany kom. bakterii i w konsekwencji
lizy komórki
d. bacytracyna  antygen polipeptydowy
e. cykloseryna  przy leczeniu gruz
licy
7. antybiotyki hamujące syntezę białek
a. chloramfenikol  działanie bakteriostatyczne; wiąże się do podjednostki 50S rybosomu i hamuje powstawanie
wiÄ…zania peptydowego
b. erytromycyna  makrolid  hamuje transkrypcjÄ™
c. tetracyklina  bakteriostatyczna; zakłóca przyłączanie aa-tRNA do kompleksu rybosom-mRNA
d. streptomycyna  wiąże się do podjednostki 30S rybosomu i zmienia jej kształt
8. chemioterapeutyki
a. hamujÄ… szlak metaboliczny prowadzÄ…cy do tworzenia puryn {A, G}
b. izoniazyd  stosowany przeciwko M. tuberculosis; blokuje powstawanie kwasów mykolinowych, które budują
ścianę kom prątków
c. etambutol  przeciw mykobakteriom; hamuje wcielanie kw. mykolinowych w ścianę
d. sulfonamidy  blokujÄ… metabolizm kw. foliowego; inhibitory kompetycyjne
e. chinolany  np. kw. nalidyksowy  blokuje gyrazÄ™
PABA
sulfometaksazol
kw. dwuhydrofoliowy
biseptol
trimetoprim
kw. tetrahydrofoliowy
synteza puryn synteza DNA i RNA
Ä…ð w leczeniu gruz
licy stosuje się terapię skojrzoną: izoniazyd/etambutol + rifampicyna by nie doszło do wytworzenia
oporności
9. oporność na antybiotyki
a. enzymatyczna inaktywacja
Ä…ð destrukcja  np. rozciÄ™cie pierÅ›cienia ²-laktamowego
Ä…ð modyfikacja  acetylacja, fosforylacja, np. kanamycyny
b. uniemożliwienie dotarcia do celu
Ä…ð zmiana przepuszczalnoÅ›ci bÅ‚on
Ä…ð pompy wyrzucajÄ…ce tetracyklinÄ™
c. zmiana celu działania
Ä…ð mutacja w podjednostce 30S w biaÅ‚ku 12 nadaje oporność na streptomycynÄ™
d. zmiana zablokowanego szlaku metabolicznego na zastępczy
e. plazmidy często niosą różne oporności; przenoszenie na 2 drogach
Ä…ð pionowej  z kom. macierzystej do potomnej
Ä…ð horyzontalnej  transformacja {doÅ›wiadczenie z myszami}; koniugacja {bakterie B& przekazujÄ… plazmid @&};
translokacja {za pomocÄ… bakteriofaga}
1. morfologia bakteriofaga
a. helikalne
b. kubiczne  wielościenne, najczęściej ikozaedralne
c. mieszane  ikozaedralna główka, helikalny ogonek
d. złożone
2. wirion składa się z kwasu nukleinowego oraz płaszcza białkowego {kapsydu} = nukleokapsyd
Ä…ð kapsomery  podjednostki budujÄ…ce kapsyd
Ä…ð kapsyd może być nagi bÄ…dz
okryty osłonką lipidową
3. fagi rozpoznają specyficzne receptory na powierzchni kom. bakterii: LPS, lipoproteiny, białka błony zewnętrznej,
fimbrie, pile płciowe i inne
4. fagi E. coli:
a. T-parzyste: T4
b. T-nieparzyste: T3, T7
c. lambda
d. M13
5. cykl życiowy
a. adsorpcja  przyłączenie wirusa do komórki gospodarza
b. penetracja  wejście wirusowego chromosomu do komórki
c. synteza wczesnych białek
d. replikacja DNA wirusowego
e. synteza zestawu póz
nych białek
f. liza  uwolnienie nowych wirusów poprzez lizę ściany komórki gospodarza
g. powstanie nowego wirusa
6. cykl lityczny i lizogeniczny
Ä…ð cykl lityczny
a. przyłączenie faga do receptora na powierzchni kom. i wstrzyknięcie DNA
b. wyciszenie genów gospodarza, przełączenie metabolizmu na produkcję cząsteczek fagowych
c. synteza białek strukturalnych
d. składanie  pakowanie DNA do główek
e. składanie cząstek wirusowych
f. liza kom. bakteryjnej i uwolnienie czÄ…stek fagowych
Ä…ð cykl lizogeniczny
a. przyłączenie faga do receptora na powierzchni kom. i wstrzyknięcie DNA
b. DNA fagowy wbudowuje siÄ™ do genomu gospodarza {PROFAG}
c. DNA faga jest replikowany z materiałem genetycznym gospodarza
d. po podziale każda kom. potomna zawiera profaga
7. fagi zjadliwe = wirulentne  zawsze dochodzi do lizy kom bakteryjnej; fagi serii T
8. fagi łagodne  infekcja nie zawsze związana jest z lizą bakterii, może dochodzić do lizogenizacji {wbudowania fagowego
DNA do chromosomu bakterii  stadium profaga}; lambda, M13
Ä…ð lizogenizacja  integracja fagowego DNA z chromosomem bakterii
9. bakteria lizogenna oporna jest na infekcję tym samym fagiem {nie dochodzi do superinfekcji}, ale może być zakażona
innym, nawet lizogenizującym, pod warunkiem że będzie się integrował w innym miejscu
10. konwersja lizogenna  pojawienie się nowej cechy u bakterii lizogennej; aktywacja cechy, która dotychczas nie ujawniła
się; Pseudomonas aeruginosa  zmiana antygenów powierzchniowych, Corynebacterium diphteriae  wytwarzanie
toksyny, Streptococcus  wytwarzanie toksyny
11. bakteriofag   cykl życiowy
Ä…ð cykl lityczny
a. infekcja: przyłączenie bakteriofaga do E. coli {receptor: permeaza maltozy}
b. wniknięcie i cyrkulacja DNA
c. replikacja wedÅ‚ug modelu ¸, nastÄ™pnie à {toczÄ…cego siÄ™ koÅ‚a}; transkrypcja i translacja
d. składanie i pakowanie
e. liza i uwolnienie czÄ…stek fagowych
Ä…ð cykl lizogeniczny
a. infekcja i przyłączenie
b. wniknięcie i cyrkulacja DNA
c. represja
d. integracja DNA = stan lizogenii {obecność profaga}
* ewentualna replikacja *
e. indukcja
f. cyrkulacja DNA i przejście w cykl lityczny
12. warunki sprzyjajÄ…ce
a. lizie:
Ä…ð bogata pożywka {dużo glukozy}
Ä…ð niski poziom cAMP
Ä…ð niska wielokrotność zakażenia {maÅ‚o fagów przypadajÄ…cych na komórkÄ™}
Ä…ð wysoka temperatura
b. lizogenizacji:
Ä…ð uboga pożywka
Ä…ð wysoki poziom cAMP
Ä…ð wysoka wielokrotność zakażenia {ponad 5 fagów przypadajÄ…cych na komórkÄ™}
Ä…ð niska temperatura
13. faza lityczna  wytwarzane są białka replikacyjne, póz
niej dochodzi do syntezy białek główki i ogonka oraz białek
odpowiedzialnych za lizÄ™; replikacja wg modeli ¸ i Ã
Ä…ð Cro aktywuje promotory genów biaÅ‚ek antyterminacyjnych i odpowiedzialnych za lizÄ™, blokuje promotor genu cI
14. faza lizogeniczna  ekspresja genu cI prowadzi do powstania CI-represora promotorów genów prowadzących do lizy,
m.in. cro; aktywator własnego promotora; wyciszenie całego genomu faga, powstają tylko białka odpowiedzialne za
utrzymanie stanu lizogenii
15. wykrywanie szczepów lizogennych fagiem 
a. szczep E. coli cIts  szczep lizogenny fagiem ; zawiera temperaturowrażliwy represor kodowany przez gen cI
{białko CI}
b. białko CI powoduje zahamowanie funkcji litycznych i przejście w stadium profaga
c. inaktywacja represora {temp. 42*C} prowadzi do wycięcia profaga z genomu bakteryjnego i uruchamia cykl
lityczny
d. w 30*C biaÅ‚ko jest aktywne Ä…ð lizogenia
w 42*C biaÅ‚ko jest nieaktywne Ä…ð liza
PODZIAA
NA BAKTERIE GRAM(+) I GRAM(-)
GRAM(+) GRAM(-)
Staphylococcus Enterobacteriaceae: Escherichia, Salmonella, Shigella,
Micrococcus Klebsiella, Citrobacter, Proteus, Providentia, Hafnia,
Streptococcus Enterobacter, Serratia
Aerococcus
Gafkya Brucella
Sarcina Moraxella
Leucanostoc Neisseria
Pediococcus Bordatella
Corynebacterium Yersinia
Diphteria Pasteurea
Propionibacterium Vibrio
Listeria Pseudomonas
Lactobacilli Aeromonas
Bacillus Acetobacter
Acinomyces Achromobacter
Candida - grzyb Flavobacerium
NAJCZ
ÅšCIEJ SPOTYKANE CHOROBY WYWOA
YWANE PRZEZ BAKTERIE
Vibrio cholerae  cholera, zapalenie jelit, wodniste biegunki
Campylobacter jejuni  zapalenie jelit, wodniste biegunki
Bordatella pertusis  krztusiec
Brucella  bruceloza {gorączka maltańska}
Neisseria gonorrhoeae  rzeżączka
Neisseria meningitidis  zapalenie opon mózgowych
Branhamella catharralis  zapalenie płuc
Legionella pneumophila  zapalenie płuc, gorączka Pontiac
Listeria monocytogenes  zapalenie opon mózgowych, listerioza
Bacterioides  ropnie jamy brzusznej, płuc i mózgu
Moraxella  zapalenie spojówek, zatok i opon mózgowych
Streptobacillus moniliformis  gorÄ…czka po ugryzieniu szczura
Mycoplasma pneumoniae  zapalenie płuc
Mycobacterium tuberculosis  gruz
lica
Mycobacterium laprae  trÄ…d
Treponema pallidium  kiła
Spirillum minor  gorÄ…czka po ugryzieniu szczura
Borrelia recurrentis  dur powrotny, choroba Lyme
Leptospira  zakażenie z gorączką, żółtaczka, zapalenie opon mózgowych
Bacillus anthracis  wÄ…glik
Clostridium difficile  rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Clostridium perfringens  zgorzel gazowa
Clostridium botulinum  zatrucie jadem kiełbasianym
Clostridium tetans  tężec
Corynebacterium diphteriae  błonica
Staphylococcus aureus  zakażenie ropne skóry, zapalenie szpiku kostnego i kości, zapalenie tchawicy, zakażenie układu
moczowego, posocznica
Staphylococcus epidermilis  może wywoływać zakażenie protez
Streptococcus pneumoniae  zapalenie płuc
Streptococcus mutans  próchnica zębów
Salmonella typhi  dur brzuszny
Salmonella paratyphu  dur rzekomy
Shigella desynteriae  czerwonka
Pseugomonas aeruginosa  zakażenie ropne
Burkholderia psudomallei  melioidoza, zapalenie płuc, posocznica
Yersinia pestis  dżuma
Pasteurella tularensis  tularemia
Helicobacter pylori  choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Richettesia prowazekii  tyfus plamisty
TABELA 1
ANTYBIOTYK GRUPA DZIAA
ANIE MECHANIZM DZIAA
ANIA OPORNOŚĆ
Ampicylina, penicyliny ²-laktamy Bakteriobójcze Hamuje syntezÄ™ Å›ciany Gen bla blokujÄ…cy
komórkowej ²-laktamazÄ™
Chloramfenikol Chloramfenikole Bakteriostatyczne Hamuje działanie transferazy Acetylaza chloramfenikolu
peptydowej
Kanamycyna Aminoglikozydy Bakteriobójcze Blokuje translokację Acetylaza, fosfataza
aminoglikozydowa
Streptomycyna Aminoglikozydy Bakteriobójcze Hamuje biosyntezę białek przez Fosfotransferaza
wiÄ…zanie podjednostki 30S aminoglikozydowa
Ryfampicyna ? Bakteriostatyczne Blokuje podjednostkÄ™ b Mutacja w genie
polimerazy RNA podjednostki polimerazy
Tetracyklina Tetracykliny Bakteriostatyczne Hamuje biosyntezę przez Pompa błonowa usuwa
blokowanie przyłączania aa-tRNA tetracykliny
Erytromycyna Makrolidy Bakteriostatyczne Wiąże się do podjednostek 50S Modyfikacja rybosomów
Wankomycyna Glikopeptydy Bakteriobójcze Hamuje polimerazę Wytwarzanie innego
peptydoglikanu prekursora
Kw. nalidyksowy Chinolony Bakteriostatyczne Hamuje aktywność gyrazy DNA Mutacje w genach
{replikacja} kodujÄ…cych topoizomerazÄ™
polimyksyna Polimyksyny Bakteriostatyczne Zwiększa przepuszczalność błon Zmiana przepuszczalności
kom. osłon kom.
OPORNOŚĆ NA ANTYBIOTYKI
CZYNNIK ETIOLOGICZNY WYWOA
UJE OPORNOŚĆ NA
Zakażenie krwi, infekcje układu Aminoglikozydy, tetracyklinę, penicyliny,
Enterococcus faecalis
moczowego enteromycynÄ™, wankomycynÄ™
Zapalenie płuc, infekcje oczu, uszu,
Haemophilus influenzae Chloramfenikol, penicyliny, tetracyklinÄ™, trimetoprim
zapalenie opon mózgowych
Mycobacterium tuberculosis Gruz
lica Aminoglikozydy, izoniazyd, etamubol
Oporność na wiele antybiotyków, leczenie tylko
Neidderia gonorrhorae Rzeżączka
cefalosporynami
Zakażenia pooperacyjne, posocznica, w szpitalach 60% MRSA; nie działają żadne
Staphylococcus aureus
zapalenie płuc antybiotyki {czasem wankomycyny}
Zakażenie układu moczowego,
Escherichia coli Niektóre szczepy wielooporne
niewydolność nerek, posocznica
Pseudomonas aeruginosa Zapalenie płuc, posocznica Niektóre szczepy wielooporne
Szczepy oporne wywołują epidemie; leczenie tylko
Shigella dysenteriae Krwawa biegunka
fluorochinolami {drogie i często niedostępne}