Protezy - informacje techniczne
Chirurg ortopeda ma do dyspozycji wiele rodzajów endoprotez produkowanych przez różne
firmy. Do tej pory nie można jednoznacznie powiedzieć, która z nich jest najlepszą. Wybór,
którą protezę osadzić polega głównie na osobistym przekonaniu chirurga, że właśnie ta a nie
inna jest najlepsza oraz na tym, że w osadzaniu danego typu protezy chirurg ma największe
doświadczenie.
Ponieważ chirurg jest "przywiązany" do jednego lub kilku typów protezy - może nam zatem o
nich opowiedzieć. O innych typach mówi mało lub wyraża się niepochlebnie.
Pacjent musi, jeżeli ma taką możliwość, dokonać wyboru chirurga i protezy, Zatem garść
informacji technicznych może się przydać.
Budowa endoprotez biodrowych
Konstrukcje endoprotez są różne, najbardziej typowa to ta przedstwiona na rysunku obok.
Trzpień - to fragment protezy osadzony w kości udowej;
Głowa - to kulka osadzana na trzpieniu;
Wkładka - "łożysko" obracającej się głowy. Prócz zapewnienia poślizgu wytłumia obciążenia
typu "uderzeniowego";
Panewka - sferyczny element mocowany do kości miednicy;
Ze względu na sposób osadzania endoprotezy dzielą się na cementowe i bezcementowe.
Cement kostny - służy do mocowania trzpienia w kości;
Wkładka wykonana jest z trudnościeralnego polietylenu wysokiej gęstości. W "starciu" z
głową metalową ściera się około 0.1 milimetra rocznie, a gdy głowa jest ceramiczna nawet
mniej niż 0.1 milimetra rocznie. Oczywiście wynik ten zależy od wagi i żywotności
użytkownika.
Inżynierowie pracują cały czas nad tym by przy zachowanej charakterystyce tłumienia
ograniczyć do minimum ścieralność. Ostatnio poracowano nowy polietylen o włóknach
splątanych (ang: cross-linked) daje nadzieję obniżenia ścieralności.
Cement kostny jest tworzywem sztucznym: metylo-metacrylatem (ang: methyl-methacrylate),
który w postaci płynnej (coś w rodzaju gęstej śmietany) jest wstrzykiwany do kanału
szpikowego kości udowej, po osadzeniu trzpienia cement zastyga tworząc trwałe połączenie.
Głowa wykonana jest z metalu lub ceramiki. Wiekszości osób ceramika kojarzy się od razu z
porcelaną. Tak jednak nie jest. W przypadku endoprotez ceramika to tlenki metali. Używa się
dwóch typów ceramiki opartych na aluminium lub zyrkonie.
Jak już wiemy w połaczeniu polietylenowej podkładki z głową metalową scieralność jest
wyższa niz w przypadku stosowania głowy ceramicznej. Zatem nic tylko stosować głowy
ceramiczne - tu jednak jest problem głowy ceramiczne pękają. Bardzo rzadko ale jednak
pekają.
Tak więc na dzień dzisiejszy (rok 2002) trudno jest powiedzieć, który rodzaj głowy
ceramiczny czy metalowy jest lepszy. Do końca też nie widomo, który z tych rodzajów w
mniejszym stopniu oddziaływuje negatywnie na ludzki organizm. Bo to, że oddziaływuja
negatywnie to wiadomo!
Panewka i trzpień wykonane są z metalu. Do ich produkcji używa się tytanu, stopów
chromowo-kobaltowych, tytanowo-molibdenowych... I jak to zwykle bywa do tej pory nie
rozstrzygnieto jeszcze, który z tych materiałów jest najlepszy. Natomiast wiadomo, że każdy
z nich w pewnych zakresach i w pewnych zastosowaniach góruje nad innymi.
W przypadku endoprotez bezcementowych ich powierzchnia jest porowata a w niektórych
konstrukcjach pokryta hydroksyapatytem (materiał o składzie prawie identycznym ze składem
chemicznym kości).
Panewka może być sferyczna (jej przekrój przypomina wycinek okręgu) lub o kształcie
ściętego stożka (przekrój przypomina trapez). Panewki przytwierdza się do kości miednicy
śrubkami.
Trzpienie w zalezności od rodzaju endoprotezy mają różne przekroje i różne profile.
Endoprotezy produkowane są w różnych rozmiarach (tak jak buty).
Ile waży endoproteza stawu biodrowego?
Oczywiście zależy to od rodzaju protezy i jej rozmiaru - proteza waży około 400-500 gram.
Czy endoproteza może wywołać alarm przy przechodzeniu przez bramkę lotniskową?
Jak zwykle odpowiedz
nie jest prosta - zależy to od wielu czynników między innymi od
poziomu czułości samej bramki i oczywiście od rodzaju endoprotezy. Ale by dalej nie
rozwlekać - dwóch na trzech posiadaczy endoprotezy nie wywołuje alarmu.
Podstawowe zasady ostrożności w ciągu 2-3 miesięcy po operacji
http://www.biodro.home.pl/rehabilit/index.html-broszura!!!!
Zalecany rodzaj aktywności fizycznej dla osób po CWSB
Co wolno a czego nie?
Najbardziej zalecane są spacery i pływanie. Można tańczyć i jez
dzić na rowerze.
Przy czym jak powiedzieliśmy na wstępie trzeba zachowywać zdrowy rozsądek.
Spacery najlepiej po drogach gruntowych i w lesie. Godne polecenia są buty z miekką
podeszwą stosowane przez biegaczy do treningów długodystansowych.
Pływanie przy "Żabce" nie możemy stosować mocnych "wykopów" nogami, przy "Kraulu"
nie za ostro nimi nogami.
Taniec - ostrożny. Można się niez
le zmęczyć przy np. "sambie dyskotekowej" nie obciążając
stawów biodrowych.
Rower najlepszy stacjonarny w domu. Samo jeżdżenie nie stanowi ryzyka najgorszy jest
ewentualny upadek i tego trzeba unikać jak ognia.
Narty biegowe po płaskim jak najbardziej - tylko bez zbyt energicznych ruchów.
Narty zjazdowe po łagodnych stokach jeżeli uprzednio byłeś mistrzem i masz 100%
pewności, że nie upadniesz.
Dr Krzysztof Uszyński Autor książki "Mam sztuczny staw biodrowy"
http://www.medbook.com.pl/medhome/product.php?pline=1&code=2082  ksiazka Mam
sztuczny staw biodrowy Autorzy:Andrzej Pomowski
http://www.medbook.com.pl/medhome/product.php?pline=1&code=6728-ksiazki