Okna bez montażu
Do niedawna standardowym kołem ratunkowym w awaryjnych sytuacjach była
dyskietka lub płyta startowa z nieśmiertelnym DOS-em i niezbędnymi narzędziami
systemowymi. Dziś możesz używać okrojonego Windows XP, uruchamianego
wprost z płyty.
Wypadki się zdarzają. A gdy do nich dochodzi, musisz mieć pod ręką coś, co pomoże ci
postawić system na nogi - przynajmniej na chwilę, aby dostać się do cennych danych i
przekopiować je w bezpieczne miejsce. Dosowe dyskietki czy płyty awaryjne sprawdzały
się w czasach Windows 9x/Me, jednak teraz, gdy przeważają komputery z Windows XP i
systemem plików NTFS, owe prehistoryczne narzędzia powoli tracą rację bytu. Owszem,
można uzbroić starą kawalerię w programy umożliwiające odczyt partycji NTFS czy
obsługę sieci, jednak w nie zawsze zdają one egzamin. Poza tym poruszanie się w
środowisku wiersza poleceń nie tylko jest męczące i czasochłonne, zwłaszcza dla osób
"wychowanych" na interfejsie Windows, ale też mocno trąci myszką.
Na życzenie informatyków i producentów komputerów Microsoft utworzył dwa lata temu
specjalną wersję okien, zwaną Windows Preinstalled Environment (w skrócie WinPE),
która umożliwia uruchamianie pecetów w graficznym środowisku Windows bez instalacji
systemu.
Niestety, narzędzie to dostępne jest tylko dla niektórych klientów Microsoftu i wciąż
trzeba korzystać z alternatywnych rozwiązań. Zaawansowani użytkownicy w razie awarii
używali tzw. żywych dystrybucji Linuksa, takich jak Knoppix Live CD, dzięki którym
wygodnie, bo przez GUI, a nie wiersz poleceń udawało się "wejść" na partycje NTFS i
odzyskać dane. Takie podejście wymaga jednak odrobiny znajomości środowiska
Linuksa, więc nie dla każdego będzie równie proste, jak uruchomienie choćby szkieletu
standardowej "windy".
Bart na start
Wszystkim, którzy chcieliby mieć zestaw ratunkowy oparty na
oknach Microsoftu, a nie mogą uzyskać WinPE, z pomocą
przyszedł Bart Lagerweij - postać znana już wielu
doświadczonym użytkownikom, w tym także czytelnikom PCWK
(opisywaliśmy niegdyś narzędzie tego autora do tworzenia
rozbudowanych startowych płyt CD).
W graficznym środowisku
BartPE możesz uruchomić
wszystkie niezbędne programy
WinPE tak się bowiem spodobał Lagerweijowi, że postanowił
- od menedżera plików, przez
opracować podobny system, wykorzystujący pliki... Windows XP.
przeglądarkę graficzną po
Przez sześć miesięcy ciężko pracował nad utworzeniem program do nagrywania
CD/DVD.
wydajnego, a przy tym oryginalnego (żeby nie drażnić Microsoftu
1
podobieństwem do WinPE) mechanizmu budującego odpowiedni zestaw niezbędnych
plików.
Owocem tego wysiłku jest BartPE: niewielka (raptem 3,5 MB) aplikacja, która z
instalacyjnego krążka CD systemu Windows XP lub Server 2003 w kilka minut
przygotowuje obraz ISO startowej płyty z okrojonymi oknami. Co więcej, pozwala
dodawać wtyczki, które są po prostu dodatkowymi aplikacjami działającymi w Windows -
usługami, narzędziami czy wręcz typowymi programami użytkowymi, jak np. IrfanView,
Total Commander, Mozilla, a nawet Nero czy Ghost. Odpowiednio skonfigurowane
środowisko BartPE może być niemal zamiennikiem Windows XP - niemal, bo ze
względów antypirackich (BartPE nie potrzebuje numeru licencji Windows) system
obsługuje maksimum sześć procesów jednocześnie, w tym odpowiednik menu Start,
oraz restartuje system po 24 godzinach pracy.
Jak to zrobić
Utworzenie własnego BartPE jest dziecinnie łatwe. W zasadzie wystarczy mieć płytę
instalacyjną (lub preinstalowane pliki systemu na twardym dysku) Windows XP z Service
Pack 1 (jeśli nie masz wersji z SP1, patrz ramka na poprzedniej stronie) bądz
Server
2003 i wykonywać polecenia programu PE Builder, aby otrzymać podstawową wersję
okienkowego koła ratunkowego. Co prawda, polska wersja powoduje, że niektóre
narzędzia (np. Bart Stuff Test) wyświetlają nieczytelne okna dialogowe, ale inne aplikacje
działają bez zarzutu.
A oto konkrety:
1. Rozpakuj archiwum pebuilder 3032.zip, umieszczone na naszej płycie CD/DVD.
2. Jeśli chcesz, aby BartPE zawierał dodatkowe narzędzia, umieść je w odpowiednich
podfolderach folderu plugin z rozpakowanego archiwum. W każdym z tych podfolderów
znajdziesz plik HTML ze zrozumiałymi instrukcjami, które pliki należy tam przekopiować.
3. Uruchom program pebuilder.exe. W pierwszym oknie kliknij Next.
4. W kolejnym oknie wskaż folder zawierający pliki instalacyjne
Windows i ewentualnie dodatkowe własne foldery lub pliki, które
mają się znalez
ć na płycie wraz z BartPE. Kliknij Next.
5. Następne okno pozwala włączyć i wyłączyć wtyczki. Kliknij
Pamiętaj o włączeniu wtyczek,
nazwę wtyczki i kliknij przycisk Enable/Disable, żeby ją włączyć
które dodałeś bądz
nie są
lub wyłączyć. Jeśli nie wiesz, do czego służy dana wtyczka, kliknij
domyślnie uaktywnione (punkt
ją i kliknij przycisk PluginHelp. Pamiętaj o włączeniu tych
5).
wtyczek, których pliki dodałeś ręcznie, np. przeglądarki IrfanView.
2
Gdy skończysz, kliknij Next.
6. Teraz wskaż folder wyjściowy plików BartPE (możesz zaakceptować domyślną nazwę)
i zdecyduj, czy program ma utworzyć także obraz ISO płyty startowej, a jeśli tak, to gdzie
ma go umieścić. Kliknij Next.
7. Po kilku minutach na twardym dysku pojawi się folder z plikami BartPE i ewentualnie
plik obrazu ISO. Folder z plikami może posłużyć do instalacji BartPE jako alternatywnego
systemu operacyjnego, który wybierasz podczas uruchamiania peceta, natomiast obraz
ISO nagrasz w każdym programie (w Nero wybierz Nagraj plik obrazu z menu
Nagrywarka i wskaż plik ISO).
8. Jeśli chcesz uruchamiać BartPE z twardego dysku (patrz poprzedni punkt), wtyczka
BartPE Harddisk Installer musi być włączona w oknie konfiguracji wtyczek PEBuildera
(punkt 5). Gdy program ukończy tworzenie plików BartPE, możesz zainstalować system
na dwa sposoby: nagraj płytę, uruchom z niej BartPE i z menu Go | System wybierz
pozycję Install BartPE to harddisk, a następnie przejdz
do pkt 9. albo wybierz menu Start
| Uruchom i wpisz polecenie
ścieżka\plugin\pehdinst\pehdinst.cmd ścieżkabartpe, gdzie
ścieżka jest ścieżką do rozpakowanego archiwum PEBuildera, a
ścieżkabartpe - do folderu z przygotowanymi plikami BartPE
Gotowy plik ISO z BartPE
(domyślnie c:\pebldr).
nagrywasz odpowiednim
poleceniem, np. Nagraj plik
obrazu w Nero (punkt 7).
UWAGA. Jeśli któraś ścieżka zawiera długie nazwy (w tym
spacje), musi być ujęta w cudzysłowy, np. "D:\mała winda\pebuilder3032\
plugin\pehdinst\pehdinst.cmd" c:\pebldr.
9. W oknie wiersza poleceń wywołanego programu instalacyjnego wybierz opcję nr 1 i
naciśnij Enter. Opcja nr 2 nie jest wskazana, ponieważ usuwa wszystkie partycje z dysku
0, a BartPE staje się jedynym systemem.
I to wszystko - od tej chwili masz płytę, za pomocą której uratujesz swoje dane. Jeśli
wyposażysz ją w odpowiedni zestaw wtyczek i innych niezbędników, stanie się twym
nieodłącznym towarzyszem.
Dodatkowe informacje o BartPE, w tym łącza do najczęściej zadawanych pytań czy
forum dyskusyjnego oraz lista wtyczek znajdują się pod adresem
http://www.nu2.nu/pebuilder/ .
Z XP do XP SP1
BartPE wymaga z
ródłowych plików Windows XP z SP1. Jeśli twoja płyta
instalacyjna Windows nie jest w wersji z SP1, możesz łatwo ją "zaktualizować".
Wystarczy w Eksploratorze przekopiować całą zawartość krążka na twardy dysk,
3
pobrać Service Pack 1 (zamieściliśmy go m.in. na DVD numeru 5/03) i uruchomić w
wierszu poleceń lub w menu Start | Uruchom z następującym parametrem
(podajemy nazwę pliku SP1a w wersji polskiej):
ścieżkadopliku\xpsp1a_pl_x86.exe -s:d:\wxp
gdzie d:\wxp jest ścieżką folderu, do którego przekopiowałeś zawartość płyty
instalacyjnej Windows. Po kilku minutach będziesz miał gotowy materiał z
ródłowy
do BartPE.
Prawdziwie polska klawiatura
BartPE domyślnie używa amerykańskiego układu klawiatury. Można go jednak
zmienić na inny, w tym polski, za pomocą narzędzia Keyboard Layout z menu Go |
System. W wywołanym oknie wystarczy wpisać pl i wcisnąć Enter. Niestety, drobny
błąd w pliku konfiguracyjnym powoduje, że polska klawiatura jest w układzie
maszynistki (214), a nie popularnym programisty (czyli z użyciem prawego klawisza
[Alt]).
Na szczęście łatwo to zmienić: przekopiuj plik keyboard.inf z naszej płyty do
folderu plugin\keyboard rozpakowanego archiwum PE Buildera. Zainteresowanym
zdradzamy, że w dwóch miejscach zamieniliśmy wpis KBDPL.DLL na KBDPL1.DLL
i ustawiliśmy polską klawiaturę jako domyślną, usuwając jeden średnik.
Darek Rzez
nick
4