Cykl koniunkturalny
UEK, Kraków, 2012 r.
* Niniejszy materiał wyraża wyłącznie opinie autora, a nie instytucji, z którymi jest związany.
Cykl koniunkturalny - definicja
Cykl koniunkturalny - definicja
Cykl koniunkturalny  krótkookresowe odchylenia produkcji od
jej trendu (y
ródło: D. Begg, S. Fisher, R.Dornbush  Makroekonomia )
y
ródło: nbportal.pl
2
Fazy (klasycznego i współczesnego) cyklu
koniunkturalnego
y
ródło: Wikipedia.
3
Rodzaje wahań koniunkturalnych
Øð
cykliczne  periodyczne powtarzające się spadki i ożywienia
koniunktury
Øð
sezonowe - wahania koniunkturalne zwiÄ…zane ze zmianÄ…
aktywności w różnych porach roku np. PKB jest relatywnie niższy w
styczniu  lutym ale wysoki w grudniu
Øð
przypadkowe  wahania zwiÄ…zane ze zdarzeniami jednostkowymi
takimi jak wojna i klęska żywiołowa
4
Recesja
Øð
nadwyżka podaży nad popytem,
Øð
wzrost zapasów u producentów,
Øð
spadek produkcji, przychodów i zysków,
Øð
zmniejszenie tempa wzrostu cen,
Øð
wzrost bezrobocia.
5
Depresja  dno cyklu
Øð
równowaga na niskim poziomie,
Øð
niski popyt, niska podaż,
Øð
niskie ceny,
Øð
wzrost liczby bankructw i upadłości.
6
Ekspansja  faza ożywienia
Øð
nadwyżka popytu nad podażą,
Øð
wzrost produkcji, sprzedaż, przychodów, zysków,
Øð
zwiększenie tempa wzrostu cen,
Øð
spadek bezrobocia.
7
Rozkwit  szczyt cyklu/boom gospodarczy
Øð
aktywność gospodarcza osiąga najwyższy poziom,
Øð
równowaga kształtuje się na wysokim poziomie,
Øð
wysoka produkcja, sprzedaż, przychody, zyski, zatrudnienie,
Øð
wysoki poziom cen.
8
Podział cykli koniunkturalnych
Krótkie - cykle Kitchina, trwające 3-4 lata, związane ze zmianami
zapasów, cen hurtowych, etc.
Åšrednie:
- cykle Juglara (8-10 lat)  zmiany wydatków inwestycyjnych, PKB,
inflacji i bezrobocia
- cykle Kuznetsa (15-23 lata) - akumulacja czynników wytwórczych w
długim okresie (inwestycje, budownictwo, migracje)
DÅ‚ugie
- cykle Kondratiewa (40-60 lat) - odkrycia lub ważne innowacje
techniczne (elektryczność, silnik parowy, koleje, komputery,
internet).
9
 Cechy cykli w krajach wysokorozwiniętych
Øð
w ostatnich dziesięcioleciach nastąpiło wyraz
ne skrócenie
długości cykli koniunkturalnych,
Øð
długość faz cykli (ożywienia i recesji) jest zróżnicowana,
Øð
amplituda/intensywność cykli jest relatywnie niewielka,
Øð
obserwuj się wysoki stopień korelacji cykli w poszczególnych
krajach wysokorozwiniętych  współzależność gospodarek.
10
Cechy cykli w krajach emerging markets
Øð
długość tych cykli jest stosunkowo mała (mniejsza niż w
krajach wysokorozwiniętych),
Øð
długość faz wzrostowych jest nieznacznie większa niż faz
spadkowych,
Øð
amplitudy cykli są relatywnie duże;
11
Przyczyny wahań koniunkturalnych
Czynniki zewnętrzne
Øð
zmiany demograficzne (wzrost liczby ludności może wpłynąć na
zwiększenie produkcji i poziomu zatrudnienia),
Øð
wynalazki i innowacje
Øð
Wojny i zdarzenia polityczne
Czynniki wewnętrzne
Øð
Konsumpcja  przede wszystkim dóbr trwałych.
Øð
Inwestycje  ich skutkiem jest zwiększenie zatrudnienia,
produkcji i dochodu.
Øð
Działalność państwa - polityka fiskalna, polityka monetarna
12
Zmiana PKB USA w latach 1961-2011
Zmiana PKB USA w latach 1961-2011
8
6
4
2
0
1962 1970 1978 1986 1994 2002
Country N e 1966 1974 1982 1990 1998 2006
am
-2
-4
-6
United States
y
ródło: Bank Światowy.
13
Podstawowe wskaz
niki makroekonomiczne
Podstawowe wskaz
niki makroekonomiczne
USA w latach 1980-2011
USA w latach 1980-2011
15
10
5
0
-5
-10
-15
1982 1986 1990 1994 1998 2002 2006 2010
1980 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008
GDP growth (annual %)
Unemployment, total (% of total labor force)
Current account balance (% of GDP)
Cash surplus/deficit (% of GDP)
Inflation, consumer prices (annual %)
y
ródło: Bank Światowy.
14
Zmiana PKB Niemiec, Wielkiej Brytanii i
Zmiana PKB Niemiec, Wielkiej Brytanii i
USA w latach 1971-2011
USA w latach 1971-2011
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
Germany United Kingdom United States
y
ródło: Bank Światowy.
15
Zmiana PKB Czech, Węgier i Polski w
Zmiana PKB Czech, Węgier i Polski w
latach 1991-2011
latach 1991-2011
10
5
0
-5
-10
-15
Czech Republic Hungary Poland
y
ródło: Bank Światowy.
16
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Zmiana PKB Niemiec, Francji i Polski w
Zmiana PKB Niemiec, Francji i Polski w
latach 1991-2011
latach 1991-2011
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
France Germany Poland
-8
http://www.youtube.com/watch?v=D4FDZ0gBlE0
y
ródło: Bank Światowy.
17
http://www.nbportal.pl/pl/np/animacje/filmy_animowane/rynki/cykl_koniunkturalny
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Niemożliwa trójca - model
Mundella-Fleminga
UEK, Kraków, 2012 r.
* Niniejszy materiał wyraża wyłącznie opinie autora, a nie instytucji, z którymi jest związany.
Model Mundella-Fleminga (1)
Model Mundella-Fleminga (inaczej niemożliwa trójca, ang. the
impossible trinity)  teoria stwierdzająca, że nie jest możliwe, by
władze gospodarcze jednocześnie stosowały trzy narzędzia
kontrolowania gospodarki:
Øð
sztywny kurs walutowy,
Øð
swobodny przepływ kapitału,
Øð
niezależną politykę monetarną.
19
Model Mundella-Fleminga (2)
W sytuacji braku premii za ryzyko między dwoma krajami (tzw.
niezabezpieczony parytet stóp procentowych, ang. uncovered interest
rate parity) działanie arbitrażu sprawi, że aprecjacja lub deprecjacja
jednej waluty wobec drugiej będzie równa różnicy między nominalnymi
stopami procentowymi w tych krajach.
Jako, że w reżimie sztywnych kursów walutowych, kursy walut nie
mogą się zmieniać (pomijamy przypadki rewaluacji i dewaluacji)
oznacza to, że nominalne stopy procentowe w tych dwóch krajach
muszą się zrównać.
Z kolei to oznacza, że kraj, który stosuje reżim kursów sztywnych nie
może swobodnie kształtować nominalnych stóp procentowych, co
oznacza brak niezależnej polityki monetarnej.
Jedyną możliwością dla kraju, aby mógł utrzymywać zarówno sztywny
kurs walutowy, jak i prowadzić niezależną politykę monetarną to
wprowadzenie kontroli przepływu kapitału, która uniemożliwi arbitraż
na rynku walutowym.
20
Model Mundella-Fleminga (3)
21
Model Mundella-Fleminga (4)
Co o niemożliwej trójcy mówi nam noblista?
Paul Krugman (1999 r.)
The point is that you can't have it all: A country must pick two
out of three. It can fix its exchange rate without emasculating its
central bank, but only by maintaining controls on capital flows
(like China today); it can leave capital movement free but retain
monetary autonomy, but only by letting the exchange rate
fluctuate (like Britain  or Canada); or it can choose to leave
capital free and stabilize the currency, but only by abandoning
any ability to adjust interest rates to fight inflation or recession
(like Argentina today,).
The impossible trinity w praktyce  lekko z przymrużeniem oka :)
http://www.youtube.com/watch?v=oLbfAfCVG_4
22
The impossible trinity - pytania
Praca zespołowa
Øð
Proszę określić jaki rodzaj kombinacji trzech wspomnianych
narzędzi polityki gospodarczej wybrały kraje, które analizujecie
w projekcie końcowym.
Øð
Jakie implikacje dla tych krajów (kształtowania się
parametrów makroekonomicznych) ma taka kombinacja
wspomnianych narzędzi w ich obecnej sytuacji gospodarczej?
Øð
Czy w Waszej opinii wybrana kombinacja jest obecnie
optymalna? Jeśli tak to dlaczego? Jeśli nie, to co należałoby
zmienić i jakie to niosłoby ze sobą konsekwencje gospodarcze?
23