Globalna gospodarka
otwarta
Mikro- i
makroekonomiczne
aspekty globalizacji
UEK, Kraków, 2012 r.
* Niniejszy materiał wyraża wyłącznie opinie autora, a nie instytucji, z którymi jest związany.
Globalizacja - definicja
Globalizacja  ogół procesów prowadzących do
coraz większej współzależności i integracji
państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego
efektem jest tworzenie się "jednego świata",
światowego społeczeństwa, zanikanie kategorii
państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni
społecznej i wzrost tempa interakcji poprzez
wykorzystanie technologii informacyjnych oraz
wzrost znaczenia organizacji ponad- i
międzynarodowych, w szczególności
ponadnarodowych korporacji.
2
Ołówek  symbol globalizacji
Cedrowe drzewo ścina się w Północnej Kalifornii lub
Oregonie, przewozi do San Leandro w Kalifornii i tnie na
małe kawałki; prąd do produkcji pochodzi z elektrowni
wodnej Pacific Gas and Electric Company, grafit do wkładu
jest wydobywany w Cejlonie, a po przetransportowaniu do
USA jest on mieszany z glinÄ… z Missisipi; w procesie rafinacji
w temperaturze 1850 stopni używa się wosku z Meksyku i
naturalnych tłuszczy. Do uzyskania koloru lakieru ołówka
używa się oleju rycynowego, do zrobienia metalowej opaski
cynku i miedzi z Chile, a gumka jest wytwarzana z oleju
rzepakowego z Holenderskich Indii Wschodnich i chlorku
siarki. Inne komponenty ołówka pochodzą z Włoch i Brazylii.
W sumie, żeby powstał ołówek, potrzebne są komponenty
i działania firm w kilkunastu krajach.
y
ródło:  The Freeman , Leonard E. Read, 1958
3
Eksport towarów i usług na świecie, 1960-2002
Eksport towarów i usług na świecie, 1960-2002
mld USD
7000
6 426,9
6 414,1
6000
5000
4000
3 500,3
3000
2 031,2
2000
1 610,6
1 511,9
824,7
1000
385,4
316,4
130,1
0
0
0
1960 1970 1980 1990 2000 2002
Eksport towarów Eksport usług
4
Transgraniczne inwestycje w akcje, 1989-2002
Transgraniczne inwestycje w akcje, 1989-2002
biliony USD
30
25,9
25
21,3
18,7
20
16,8
15,0
13,5
11,9
15
11,2
10,5
9,7
10
8,0
5,1
5,7
2,4
2,1
10,9
5
9,4
7,5
3,0
7,1
5,5
4,8
1,5
1,4
2,1
0,6
1,0
0
1989 1992 1995 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Zakup akcji spółek krajowych przez inwestorów zagranicznych (CAGR - 16%)
Zakup akcji spółek zagranicznych notowanych na giełdzie kraju nabywcy (CAGR - 22%)
5
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów
dłużnych na rynku międzynarodowym
dłużnych na rynku międzynarodowym
mld USD
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Wartość zadłużenia z tytułu emisji obligacji na rynku międzynarodowym
Wartość zadłużenia z tytułu emisji papierów dłużnych na rynku międzynarodowym
6
Stawki celne w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™
Stawki celne w krajach rozwijajÄ…cych siÄ™
%
25
22,2
19,7
20
17,9
14,1
15
11,4
11
9,9
10
5
0
1980-1983 1984-1987 1988-1990 1991-1993 1994-1996 1997-1999 2000-2001
7
Kluczowe pytania
Øð
Które kraje odnoszą największe korzyści z globalizacji?
Øð
Które kraje ponoszą największe koszty tego procesu?
Øð
Jakie podmioty z poszczególnych krajów odnoszą
największe korzyści z globalizacji? (zwolennicy globalizacji)
Øð
Jakie podmioty z poszczególnych krajów ponoszą
największe koszty tego procesu? (przeciwnicy globalizacji)
8
Globalne nierównowagi  kto je finansuje?
Deficyt obrotów bieżących USA oraz
Deficyt obrotów bieżących USA oraz
struktura geograficzna napływu kapitału
struktura geograficzna napływu kapitału
pozostałe kraje
800
Azji
600
strefa euro
400
200
USA
0
-200
Japonia
-400
-600
Chiny
-800
-1000
kraje OPEC
1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004
9
mld USD
Transgraniczne przepływy kapitałowe w
latach 1980-2010
10
Kierunki transgranicznych przepływów
kapitałowych w 1999 r.
11
Kierunki transgranicznych przepływów
kapitałowych w 2009 r.
12
Struktura światowych inwestycji zagranicznych
w 2010 r.
13
Najwięksi wierzyciele i kredytobiorcy w 2010 r.
14
Przepływy kapitałowe rynki rozwinięte
vs. emerging markets
15
Przepływy kapitału z i do emerging
markets, według regionów w 2010 r.
16
Dług publiczny na świecie w latach
1990-2010 r. (% PKB)
17
Zadłużenie sektora publicznego w wybranych
krajach i regionach na koniec 2000, 2009 i 2010r.
18
Zadłużenie z tytułu kredytów i emisji
obligacji w latach 2000-2010
19