w Europie, co wiàza∏o siźe strata-

Ciàg dalszy ze strony 14

PATOLOGIA ROÂLIN

mi w plonach. Podczas gdy poprzednio na tym terenie obserwowano tylko A1,

Trzewia dinozaura

Zaraza ziemniaczana

obecnie badacze znajdujà nowe formy Paleontolodzy powinni byç wdzićzni

powraca

zawierajàce obydwa krzy˝ujàce si´ ty-Stevenowi Spielbergowi za Jurassic Park.

py grzyba.

Ów film przekona∏ Giovanniego Todesco, Grzyb odpowiedzialny za g∏ód

Najprawdopodobniej mo˝e to byç

˝e skamienia∏oÊç wydobyta przezeƒ

przed 10 laty w pobli˝u Neapolu nie jest, w Irlandii znów groêny

przyczynà ponownego pojawienia si´

jak sàdzi∏, kopalnym ptakiem. Cristiano zarazy ziemniaczanej. Typy A1 i A2, gdy dal Sasso z Museo di Storia Naturale wyst´pujà oddzielnie, rozmna˝ajà si´

w Mediolanie i Marco Signore z Universita tylko bezp∏ciowo, ale b´dàc razem –

da Napoli potwierdzili ostatnio, ˝e znalezisko Todesco – nazwane Scipionyx samniticus W1845 roku choroba roÊlin na-zwana zarazà ziemniaczanà

p∏ciowo. Badacze przypuszczajà, ˝e roz-

– jest pierwszym okazem m∏odego dinozaura przetoczy∏a si´ przez farmy

mna˝anie p∏ciowe zwi´kszy∏o genetycz-z zachowanymi cz´Êciami mi´kkimi.

w Europie. W konsekwencji ponad

nà zmiennoÊç, tworzàc formy niewra˝-

Szczególnie zainteresowa∏a ich wàtroba milion mieszkaƒców Irlandii przymie-liwe na silne Êrodki grzybobójcze i takie, scypionyksa, której Êlad zachowa∏

ra∏o g∏odem. Obecnie, po 150 latach, no-które prze∏ama∏y genetycznà odpornoÊç ciemnofioletowy odcieƒ. Po∏o˝enie tego narzàdu mo˝e byç wskazówkà do

we agresywne formy Phytophthora infe-roÊlin uprawnych. „W populacji roz-

rozstrzygnićia, czy uk∏ad oddechowy stans, grzyba wywo∏ujàcego zaraz´

mna˝ajàcej si´ bezp∏ciowo mo˝e nastà-

dinozaurów przypomina∏ bardziej ptasi, ziemniaczanà, gwa∏townie rozprze-piç akumulacja szkodliwych mutacji –

czy krokodyli.

strzeniajà si´ po ca∏ym Êwiecie. Sà tak twierdzi William E. Fry, patolog roÊlin zjadliwe, ˝e mogà nie tylko zniszczyç z Cornell University. – Przez ostatnie

Kosztowna podró˝

pole ziemniaków w ciàgu zaledwie kil-100 lat nie zaobserwowano migracji lub W filmach wyglàda to na dziecinnie ∏atwe: ku dni, ale tak˝e wykazujà opornoÊç na by∏a ona niewielka, a tak˝e ˝adnej re-po prostu przemierza siźakrzywionà

metalaxyl, jedyny fungicyd skutecznie kombinacji b´dàcej nast´pstwem proce-czasoprzestrzeƒ podrasowanym De Loreanem.

W rzeczywistoÊci jednak cofnićie si´

hamujàcy dalszy rozwój pora˝enia.

su p∏ciowego. Tak wić starsze, od daw-w czasie – choç niesprzeczne z prawami fizyki P. infestans pochodzi z meksykaƒskiej na wyst´pujàce na tym terenie typy

kotliny Toluca; znane sà jego dwa typy mog∏y stawaç sićoraz mniej agresyw-p∏ciowe: A1 i A2. Z niewyjaÊnionych ne.” W rezultacie zosta∏y wyparte przez przyczyn tylko A1 wyemigrowa∏ z Mek-nowe, egzotyczne i bardziej zjadliwe syku w po∏owie XIX wieku, prawdopo-formy P. infestans.

dobnie na pojedynczych roÊlinach. Kon-Biolodzy uwa˝ajà, ˝e typ A2 przyw´-

trolowanie zarazy ziemniaczanej sta∏o drowa∏ do Europy w latach siedemdzie-si´ mo˝liwe dzi´ki zastosowaniu fungi-siàtych, kiedy importowano na statkach cydów i zarazem kompleksowego pro-du˝e partie ziemniaków z Meksyku,

EVERETT COLLECTION

gramu do walki ze szkodnikami, który a nast´pnie grzyb ten by∏ bezwiednie

– okaza∏oby si´ piekielnie trudne. Fizycy

∏àczy stosowanie Êrodków biologicz-

eksportowany do ró˝nych cz´Êci Êwia-z Princeton University, J. Richard Gott nych, uprawowych, fizycznych i che-ta. W Ameryce Pó∏nocnej P. infestans i Li-Xin Li, szacujà, ˝e ka˝da mikrosekunda takiej podró˝y wymaga∏aby zakrzywiajàcej micznych. Jednak na poczàtku lat osiem-rozmna˝a∏ si´ bardzo intensywnie.

czasoprzestrzeƒ masy – powiedzmy, czarnej dziesiàtych doniesiono o gwa∏townym Obecnie najbardziej rozpowszechniona dziury lub rozpadajàcej si´ p´tli kosmicznej wzroÊcie wyst´powania P. infestans w Stanach Zjednoczonych forma US-8

struny – o masie dziesi´ç razy mniejszej ni˝ masa S∏oƒca. A ponadto nawet jeÊli uda∏oby si´ komuÊ zbli˝yç do podobnie masywnego obiektu, wessa∏by on go,

skazujàc na wieczne zapomnienie.

Wielkie trzśienie ziemi?

Mieszkaƒcy po∏udniowej Kalifornii czekajà na nie od 1995 roku, gdy Southern California Earthquake Center (SCEC) oznajmi∏o,

˝e od 1850 roku na tym obszarze wystàpi∏o zbyt ma∏o wstrzàsów, by uwolniç energiźgromadzonà w skorupie ziemskiej.

Najnowsze dwa szacunki sporzàdzone

przez Davida D. Jacksona z University of California w Los Angeles podajà

w wàtpliwoÊç wyniki tego raportu. Jackson wraz z Edwardem H. Fieldem i Jamesem F. Dolanem z University of Southern California zbudowali model przesuwajàcych si´

kalifornijskich p∏yt tektonicznych i doszli do wniosku, ˝e nagromadzona energia jest mniejsza ni˝ przypuszczano. Thomas

C. Hanks i Ross S. Stein z U.S. Geological Survey ustalili natomiast, ˝e od 1903 roku wystàpi∏o tu prawdopodobnie wićej wstrzàsów ni˝ wyliczono w opracowaniu SCEC.

Nast´pne wielkie trzśienie ziemi mo˝e wić pojawiç si´ póêniej ni˝ dotàd sàdzono.

WYDZIA¸ PATOLOGII ROÂLIN, CORNELL UNIVERSITY

Ciàg dalszy na stronie 18

NA ZAKA˚ONYCH ZIEMNIAKACH widaç czerwonawe, ziarniste zgni∏e miejsca.

16 ÂWIAT NAUKI Sierpieƒ 1998