Narzędzie (ang. tool) to oprogramowanie, które ma określoną funkcję — zwykle jest to jedno wyspecjalizowane proste zadanie. Przykładowo, narzędzie hostname wyświetla nazwę
komputera, a narzędzie who wyświetla listę użytkowników, którzy są w danej chwili
podłączeni do systemu. Aplikacja to większy, zwykle interaktywny program pozwalający na
realizację szerszego zakresu zadań — np. mianem aplikacji określa się edytory tekstu lub
programy do obróbki grafiki.
Narzędzie lub aplikacja może wymagać podania pewnej liczby opcji (ang. options) (czasami
zwanych również flagami), które mają za zadanie modyfikację domyślnego sposobu działania
aplikacji. Aplikacja może również wymagać podania pewnych argumentów (ang. arguments)
określających plik lub agment tekstu, na którym ma działać dany program. Argumenty są
zwykle podawane po opcjach.
Określenie polecenie (ang. command) odnosi się do całej wpisywanej w wierszu poleceń
sekwencji, na którą składa się nazwa narzędzia lub aplikacji oraz wszystkie wymagane opcje i
argumenty. Ponieważ bardzo często do osiągnięcia pożądanego efektu wystarczy wpisać tylko
nazwę danego narzędzia, bez żadnych opcji, to takie narzędzia są również często określane
jako polecenia.
System Linux rozróżnia wielkie i małe litery w nazwach poleceń. Nazwy narzędzi i aplikacji
są zwykle pisane małymi literami.
Opcje do poleceń zawsze są podawane z poprzedzającym je myślnikiem (-)„ po którym
występuje zwykle jeden znak alfanumeryczny. Aby dołączyć opcję do danego polecenia,
powinieneś wpisać ją w wierszu poleceń bezpośrednio po nazwie narzędzia lub aplikacji.
Pamiętaj, aby zawsze oddzielać nazwę polecenia, opcje oraz poszczególne argumenty
znakami spacji.
Długie (ang. long-style) opcje (zwane czasem opcjami „w stylu GNU”) są poprzedzone
podwójnym myślnikiem (--) i zwykle mają postać pojedynczego słowa w języku angielskim.
Bywa też tak, że sama opcja może wymagać podania argumentu
Pomoc
Pracując w Linuksie w trybie konsoli mamy do dyspozycji kilka źródeł pomocy do
programów: dokumentacje w katalogu opisów, strony pomocy systemowej man, strony
pomocy info oraz opcje --help w prawie każdym programie.
Opcja --help
Prawie każdy program reaguje na wpisanie opcji --help albo -h wyświetlając krótką
informację o sposobie używania aplikacji. Dzięki temu nie musimy zaglądać do dokumentacji
ani stron podręczników systemowych.
Przykład: zobacz efekt polecenia ls --help
Manual
Jeżeli twórcy programu albo dystrybucji uznali za konieczne utworzenie strony pomocy
systemowej opisującej konfigurację i użytkowanie aplikacji dostępna jest ona po wydaniu
polecenia man nazwa_programu. Przeważnie oprócz jednej strony dostępne są także dalsze,
wymienione w sekcji zobacz także .
Przykład: Pomoc w postaci stron man do polecenia ls otrzymamy wydając polecenie man ls
.
Info jest nowszą wersją polecenia man. Posiada interakcyjną możliwość przechodzenia
między kolejnymi tematami. Część opisów programów jest dostępna już tylko w tej postaci.
Przykład: Pomoc w postaci info do polecenia ls otrzymamy wydając polecenie info ls
Dokumentacja w katalogu /usr/share/doc
Twórcy programów bardzo często dostarczają dokumentację do swoich programów dokładnie
opisującą sposób instalacji i użytkowania aplikacji. Dostępna jest ona w podkatalogu z nazwą
programu katalogu /usr/share/doc.
Przykład: Opis instalacji i użytkowania serwera Apache znajdziemy w katalogu
/usr/share/doc/Apache_numer_wersji
Apropos
Często jednak mamy problem: jakie komendy są związane z danym tematem? I tutaj
przychodzi nam z pomocą polecenie apropos wyszukujące właśnie wśród dostępnych
tematów manuala tematy związane. Interesujący nas temat podajemy jako parametr.
Nazwy plików i katalogów
Nazwa pliku może składać się z dowolnej kombinacji dużych i małych liter, cyfr, znaków
kropki (.)„ myślnika (-) oraz podkreślenia W nazwach plików rozróżniana jest wielkość liter.
Pliki foo, Foo i FOO będą traktowane jako trzy różne pliki i wszystkie trzy mogą się
znajdować w tym samym katalogu. Przyjęło się jednak, że zwyczajowo nazwy plików
składają się zawsze z małych liter.
System Linux nie wymaga korzystania z rozszerzeń plików, jednak zwyczaj stosowania
rozszerzeń jest wygodny i pożyteczny. Odpowiednie rozszerzenie nazwy pliku ułatwi Ci
rozpoznanie już na pierwszy rzut oka jego typu.
Nie istnieją szczególne wymagania dotyczące rozszerzenia pliku, a umieszczenie znaku
kropki przed rozszerzeniem jest jedynie przyjętą od dawna konwencją. W swoim systemie
możesz używać dowolnej, wymyślonej przez siebie reguły, np.:
Jani na Motyl ko-20031103. list
Nie musisz nadawać nazwom plików rozszerzeń, jak np. nojpl 1k, ale możesz również
tworzyć pliki o wielu rozszerzeniach,jak np. diugi .plik.z.wielorna.rozszerzeniarni.
Przykładowo, pliki w formacie JPEG wcale nie muszą mieć rozszerzenia .Jpg lub . Jpeg, a
pliki programów wcale nie muszą mieć specjalnych rozszerzeń, które pozwolą na ich
uruchamianie.
Użycie rozszerzenia staje się szczególnie ważne w sytuacji, gdy wysyłasz pliki do
użytkowników korzystających z innych komputerów, a w szczególności takich, których
systemy operacyjne wymagają podania rozszerzenia pliku. Przykładowo, jeżeli wyślesz
komuś plik zapisany w formacie Microsoft Word, którego nazwa nie będzie zawierała
rozszerzenia doc, może się okazać, że plik nie będzie się uruchamiał w innym systemie z
powodu braku rozszerzenia.
Technicznie rzecz biorąc, możesz umieszczać w nazwach plików również inne znaki, ale
takie praktyki mogą prowadzić do późniejszych problemów z dostępem do tych plików.
Klawisze Shift + Page Up i Shift + PageDown pozwalają przewijać zawartość obecnego
ekranu ukazując to co było na nim przed chwilą. Automatyczne dokończenie nazwy polecenia
uzyskamy naciskając klawisz TAB. Jeżeli powłoka nie jest wstanie samodzielnie dokończyć
nazwy polecenia ponownie naciśnięcie TAB spowoduje wyświetlenie listy dostępnych
możliwości. Po historii poleceń poruszamy się klawiszami Strzałka Góra i Strzałka Dół, natomiast kombinacja CTRL + R pozwala wyszukać w historii poleceń komendy wcześniej
już wykonanej (co zwalnia nas z ponownego jej wpisywania). Jeżeli natomiast chcemy
przerwać działanie programu to w większości przypadków uda nam się to dzięki kombinacji
CTRL + C. Sam proces możemy zatrzymać naciskając CTR + Z.