Wiedza o literaturze
Emil ZOJA – teoretyk, skodyfikował główny program naturalizmu Realizm magiczny:
„Teresa Rakuing”
−
literatura hiszpańsko-języczna: Marquez
−
literatura ibero-amerykańska: Borgeza, Cortazar
[Zakończenie świata, sielankowej rzeczywistości, fatalne warunki życia
−
powstał i rozwijał się w latach 20 XIX
robotników, zbiorowisko ludzi wyrwanych z ich środowisk. Pojawiają
−
połączenie realizmu + magii (realna rodzina, miasto + wydarzenie się problemy: prostytucja, alkoholizm = konsekwencja takiego stanu.]
burzące realność)
np. Blaszany bębenek, Sklepy cynamonowe, Olga Tokarczuk praktyk – pisał powieści naturalistyczne „rudoMCkurtowie” 21 tomów
−
emanowanie tajemniczością, irracjonalizmem
Powieść „Żewnai” - strajk robotników, beznadziejność ich sytuacji.
Naturalizm:
−
XIX Francja; Polska '80 – '90 XIX i pocz. XX (początek Młodej Nana – powieść o prostytutce, doprowadza do ruiny rodziny klientów Polski)
−
literatura nosi znamiona dokumentu
Fromberg „Pani Bowary” (1857) - powieść, żona, która zdradza męża,
−
brak fikcji
szukając przygód, dziewczyna czytając romanse, czeka na wspaniałą
−
estetyka mimetyczna (prawdopodobne)
przyszłość, zderzenie z rzeczywistością, prowincjonalny lekarz mężem,
−
tematyka społeczna (nędza, prostytucja)
społeczność i mąż nie wiedzą o jej romansach i zdradach, odepchnięcie
−
sposób ekspresji (piękno + brzydota)
dziecka, kiedy kochanek nie chce się z nią ożenić – popełnia
−
epatacja brzydoty (szok odbiorcy)
samobójstwo. Mąż dowiaduje się o romansach i się załamuje.
turpizm – brzydki
−
język: autentyczny i wulgarny
−
zdeterminowanie człowieka – kierowanie się popędem
−
zdeterminowanie przez społeczeństwo – ideały romantycznej Założenia:
miłości
−
człowiek jako część natury
−
wymyślenie własnego życia – nieszczęście
−
walka o byt
−
kierowanie się instynktem/popędem
Bovaryzm – zdeterminowanie człowieka przez własne marzenia,
−
determinizm – ograniczenie, przeznaczenie do czegoś (ograniczenie wyobrażenia. Postawa rozczarowania, nuda, depresja. Niezaspokojenie.
fizyczne, rodzinne, genetyczne...)
Nieprzystosowanie do rzeczywistości. Tęsknota za światem, który
−
determinizm społeczny
każdy sobie wymarzył.
−
darwinizm
Naturalizm rozwinął się w Francji. Polska opór.
Naturalizm traktowany jako poniżanie literatury. Pokazywał zło, pogrążał zamiast pokrzepiać serca.
1