★

Rozładowarka o

ogniw N

NiCd

2443

Do czego to służy?

nym prądem do napięcia około 0,8V. Przy na−

z elementów T4, T5, R7. Pobór prądu wyzna−

Wbrew pozorom opisywane urządzenie jest

pięciach rzędu 0,8V i niższych, układ pobiera

czony jest przez wartość rezystora R7. Gdy

bardzo przydatne w praktyce, pozwala bo−

bardzo mały prąd, co zapobiega szkodliwemu

spadek napięcia na R7 wzrasta ponad 0,6V,

wiem przedłużyć żywotność akumulatorów

wyładowaniu akumulatora “do zera”.

otwiera się tranzystor T4 i zmniejsza napię−

niklowo−kadmowych.

Wielką zaletą prezentowanego układu jest

cie na bramce MOSFET−a T5. Wartość R7

Od lat bardzo popularne są akumulatory

obecność diody LED, która pełni funkcję

może być dobierana w szerokich granicach

NiCd o wymiarach standardowych ogniw

kontrolki rozładowania. Gdy dioda ta zga−

0,2...10Ω, a prąd rozładowania wynosi mniej

R6, R14 oraz R20. Posiadacze takich akumu−

śnie, akumulator jest rozładowany i gotowy

więcej (0,6V/R7 + 40mA).

latorów po jakimś czasie użytkowania

do ładowania.

Do otwarcia MOSFET−a typu BUZ10 lub

stwierdzają, że pojemności poszczególnych

W zasadzie podobne układy rozładowujące

BUZ11 potrzebne jest napięcie rzędu 4...6V.

ogniw znacznie się różnią. Jest to poważna

można zrobić prościej, jednak ich znaczącą

Napięcie to uzyskiwane jest z przetwornicy

wada, ponieważ w czasie pracy kilka ogniw

wadą jest brak kontrolki w postaci diody

podwyższającej. Tranzystory T1, T2 tworzą

połączonych jest w szereg. Pojemność zesta−

świecącej, która wymaga napięcia pracy mi−

typowy generator o częstotliwości wyznaczo−

wu wyznaczona jest przez pojemność naj−

nimum 1,6...1,8V. Aby zastosować diodę

nej przez elementy C1, C2, R2, R3. Przebieg

słabszego ogniwa. Zestaw akumulatorów,

świecącą, należy zastosować przetwornicę

prostokątny o częstotliwości ponad 100kHz

w którym całkowicie rozładowane zostało

napięcia, która będzie pracować w zakresie

steruje pracą najprostszej przetwornicy zapo−

tylko najsłabsze ogniwo, zostaje poddany

napięć zasilania 1,2V...0,8V.

rowej z tranzystorem T3, cewką L1 i diodą

pełnemu cyklowi ładowania. Lepsze akumu−

D2. Gdy tranzystor T3 przewodzi, w cewce

latorki, które zawierają jeszcze dużo ładun−

Jak to działa?

gromadzi się pewna ilość energii. Gdy tranzy−

ku, są ładowane niepotrzebnie. Przy prądach

Schemat ideowy rozładowarki pokazany jest

stor zostaje zatkany, energia jest oddawana −

ładowania większych niż 0,15Ah grozi to

na rysunku 1. Układ zasilany jest z rozłado−

prąd nadal płynie przez cewkę w tym samym

przeładowaniem i zmniejszeniem trwałości.

wywanego akumulatora. Gdy napięcie zasi−

kierunku, przez diodę D2 i dalej. Na konden−

Nawet jeśli nie nastąpi przeładowanie, może

lania maleje stopniowo od 1,2V do 0,8V,

satorze C3 występuje napięcie o wartości

wystąpić tak zwany efekt pamięciowy (me−

prąd pobierany przez układ niewiele się

mory efect).

zmienia. Źródło prądowe zbudowane jest

Rys. 1 Schemat ideowy

W każdym przypadku należy się liczyć ze

zmniejszeniem pojemności akumulatorów

oraz ich trwałości.

Aby uniknąć takich zagrożeń, należy rozłado−

wać wszystkie akumulatorki przed ich łado−

waniem do jednakowego poziomu napięcia.

Niektóre ładowarki (na przykład z kostką

U2400) mają taką funkcję – rozładowują aku−

mulator do napięcia około 0,7...0,9V przed

każdym cyklem ładowania. Niestety, więk−

szość ładowarek nie ma takich możliwości.

Opisywany prosty układ przeznaczony jest do

“inteligentnego” rozładowania pojedynczych

akumulatorków NiCd. “Inteligencja” polega

na tym, że akumulator jest rozładowany znacz−

82

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

kilku woltów. Umożliwia to zaświecenie dio−

Montaż i uruchomienie

W wersji podstawowej przewidziano diodę

dy LED D3 i otwarcie tranzystora T5.

Układ można zmontować na płytce drukowa−

Schottky’ego D1 i rezystor R7 o wartości

W układzie można zastosować diodę D1,

nej, pokazanej na rysunku 3. Płytka umożli−

2,2Ω. Wyznacza to końcowe napięcie łado−

która wyznacza końcowe napięcie rozłado−

wia wykonanie dwóch identycznych ukła−

wania równe 0,77V i prąd rozładowania oko−

wania. Bez diody, przy zwarciu punktów Z,

dów do jednoczesnego rozładowania dwóch

ło 0,3A. Użytkownik może we własnym za−

Z1, akumulator rozładuje się do napięcia

ogniw. Montaż jest klasyczny i nie powinien

kresie zmienić te wartości według podanych

około 0,74V. Z jedną diodą Schottky’ego na−

sprawić nikomu trudności. Układ nie wyma−

wcześniej wskazówek.

pięcie końcowe wynosi około 0,77V, z dwie−

ga uruchamiania i poprawnie zmontowany ze

Piotr Górecki

ma diodami Schottky’ego – 0,80V, a z jedną

sprawnych elementów będzie od razu działał.

zwykłą diodą krzemową 1N4148 – 0,88V.

Wyka elementów

Charakterystyki rozładowania pokazane są

Rys. 3 Schemat montażowy

C1,C2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1nF 44szt.

na rysunku 2.

C3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..10µ/10V 2szt.

C4 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..220µ/10V 2szt.

Rys. 2

D1 .. .. .. .. .. .. .. ..dioda S

Schottky’ego 00,2A np. B

BAT43 22szt.

D2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..1N4148 22szt.

D3 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..dioda LLED 33mm ((czerwona) 22szt.

L1 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..150µH 2szt.

R1,R4 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..330Ω 4szt.

R2,R3,R5 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..2,2kΩ 6szt.

R6 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..100kΩ 2szt.

R7 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..2,2Ω 0,5W 2szt.

T1,T2 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..BC558 44szt.

T3,T4 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..BC548 44szt.

T5 .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..BUZ10 llub B

BUZ11 22szt.

Komplet ppodzespołów zz płytką jjest

dostępny w

w sieci hhandlowej A

AVT jjako

kit sszkolny A

AVT−22443

Ciąg dalszy ze strony 81

puje maksymalna moc wyjściowa przy mi−

można wyeliminować różnymi sposobami,

nimalnym poziomie zniekształceń. Podczas

np. poprzez nawinięcie transformatora wej−

Transformatory w.cz. mogą być zamontowa−

prób wzmacniacz powinien być obciążony

ściowego na innym rdzeniu czy poprzez

ne również poprzez przykręcenie rdzeni za

sztuczną anteną np. 50Ω/25W i analizato−

zblokowanie uzwojenia pierwotnego za po−

pomocą śruby M2 przełożonej w środku

rem widma lub oscyloskopem. W ostatecz−

średnictwem rezystora rzędu 220Ω/1W.

rdzenia (punkt neutralny).

ności wyjście wzmacniacza można obcią−

Można także spróbować zblokować uzwo−

Sygnał wejściowy i wyjściowy wzmacniacza

żyć sztucznym obciążeniem zawierającym

jenie wtórne tego transformatora takim sa−

powinny być prowadzone przewodem współ−

rezystory i żarówkę 6V/0,6W (rysunek 3).

mym rezystorem włączonym pomiędzy

osiowym o impedancji 50Ω i średnicy ze−

Po intensywności świecenia można wstęp−

bramki tranzystorów.

wnętrznej np. 5mm.

nie ocenić poprawną pracę układu, pamię−

Po pozytywnym zakończeniu prób do wyj−

Uruchomienie wzmacniacza polega na usta−

tając o tym, że żarówka powinna zaświecać

ścia wzmacniacza należy podłączyć właści−

wieniu prądu spoczynkowego tranzystorów

się tylko w takt modulacji. Świecenie

wą antenę (jednopasmową lub szerokopa−

za pośrednictwem potencjometru PR1 na

w sposób ciągły bez względu na wartość

smową KF) zasilaną kablem koncentrycz−

wartość rzędu 200...300mA.

sygnału wejściowego świadczy o wzbudze−

nym 50Ω.

W rzeczywistości jednak powinno ustawiać

niu się wzmacniacza. Wzbudzenie układu

Andrzej Janeczek

się taką wartość prądu, przy której wystę−

R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A

· R E K L A M A

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

83