18

BADANIE OGNIW SŁONECZNYCH

I. WIADOMOŚCI TEORETYCZNE

1. Wstęp

Konwencjonalne źródła energii powoli, ale nieuchronnie się wyczerpują. Coraz

droŜsza jest teŜ ich eksploatacja. Energia atomowa, uwaŜana za najczystszą i w miarę bezpieczną, wciąŜ budzi nieufność społeczeństw. W tej sytuacji wzrasta zainteresowanie Słońcem i moŜliwością przekształcania emitowanej przez gwiazdę

energii na energię elektryczną.

Są dwie metody wykorzystania energii słonecznej: heliotermiczna i helioelektryczna. Pierwsza z tych metod polega na ogrzewaniu przez słońce wody słuŜącej

następnie do poruszania turbiny napędzającej generator wytwarzający energię elektryczną. Metoda helioelektryczna wykorzystuje bezpośrednią przemianę energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną za pomocą ogniw fotoelek-

trycznych.

Pierwsze ogniwo fotowoltaiczne powstało w 1954r. (USA). Kariera fotoogniw

od początku związana była z astronautyką. ChociaŜ baterie słoneczne nadal stano-

wią podstawowe źródło energii dla wysyłanych przez człowieka w kosmos obiek-

tów, nabierają one jednak coraz większego znaczenia praktycznego na Ziemi.

MoŜliwość przemiany energii promienistej Słońca moŜna kojarzyć z otrzymywa-niem dóbr za darmo. W rzeczywistości trzeba zainwestować w urządzenia tech-niczne, by wykorzystać strumień energii Słońca. Ogniwa słoneczne nie są dziś w stanie zastąpić elektrowni konwencjonalnych czy jądrowych. Przyczyną tego jest m. in. „wędrówka” Słońca – dla zaopatrzenia energetycznego nocą naleŜałoby zbudować gigantyczne akumulatory. Ponadto ogniwa fotoelektryczne zajmują duŜą

powierzchnię. Elektrownia o mocy 1000 MW wymagałaby fotoogniw o po-

wierzchni 50 km2 (moc elektrowni Bełchatów wynosi 4000 MW).

262

Ćwiczenie 18

2. Zasada działania fotoogniwa

JeŜeli na półprzewodnik (samoistny lub domieszkowany) pada promieniowania

świetlne, to jego przewodnictwo elektryczne silnie wzrasta poniewaŜ w półprze-wodniku powstają pary dziurowo-elektronowe. W przypadku złącza p-n zjawisko fotoelektryczne powoduje zmianę rozkładu nośników w złączu w porównaniu

z rozkładem, gdy złącze jest nieoświetlone. Zmiana kontaktowej róŜnicy poten-cjałów jest równowaŜna powstaniu siły fotoelektrycznej. Następuje tu zatem bezpośrednia zamiana energii promieniowania elektromagnetycznego na energię elek-

tryczną.

świat ło

elektroda z biorcza

hν

−

N

R

P

elektron

i

dziu ra

para

+

dziu ra-elektron

elektroda tylna

Rys. 18.1. Ogniwo fotoelektryczne. N - półprzewodnik typu n, P - półprzewod-

nik typu p, hν - kwanty energii promieniowania

3. Materiały

Głównym surowcem do produkcji fotoogniw nadal pozostaje krzem. Monokry-

staliczny krzem (półprzewodnik o prawie idealnej budowie krystalicznej) stosowa-

ny na fotoogniwa ma duŜą sprawność, lecz wytwarzany jest duŜym nakładem kosztów. Ilość zanieczyszczeń nie przekracza 1 ppm (past per milion - część na milion) czyli jeden atom pierwiastka zanieczyszczającego przypada na co najmniej milion atomów krzemu. Metodą Heliotronic (metoda odlewania blokowego)

otrzymuje się dziś multikrystaliczne bloki krzemu o wymiarach 21,5 × 21,5 × 20

cm . Metoda ta pozwala wytwarzać ogniwa słoneczne seryjnie i przy niskich na-kładach kosztów.

Typowe elementarne fotoogniwo (10 × 10 cm) wykonane z polikrystalicznego

krzemu (Si) (materiał polikrystaliczny składa się z wielu zrośniętych ze sobą kryształów) dostarcza przy napięciu 0,5 V moc 1 W, gdy pada na nie strumień energii słonecznej o natęŜeniu 1000 W/m2 (słoneczny letni dzień). W pochmurny

Badanie ogniw słonecznych

263

letni dzień napromieniowanie moŜe wynieść tylko ok. 200 W/m2. Energia elektryczna otrzymywana z ogniw słonecznych jest zaleŜna od natęŜenia promieniowania świetlnego. Dzięki równoległemu i szeregowemu łączeniu takich ogniw moŜna uzyskać źródło energii o Ŝądanym napięciu i Ŝądanej mocy. Sprawność najnowszych typów fotoogniw krzemowych, wytwarzanych juŜ przemysłowo

i stosowanych w praktyce, sięga 16,5 %. Wydajniejszym przetwornikiem energii słonecznej na energię elektryczną są fotoogniwa z arsenku galu. Na razie nie znajdują szerszego zastosowania w tej dziedzinie techniki, poniewaŜ arsenek galu (GaAs) jest materiałem drogim, ma większą gęstość niŜ krzem i jest trudniejszy w obróbce z powodu większej kruchości.

4. Technologia

Produktem wyjściowym jest wysoko oczyszczony krzem występujący jako od-

pad przy produkcji układów scalonych. We wspomnianej metodzie (Heliotronic) zamiast hodowli jednorodnych kryształów dla układów scalonych, roztopiony krzem zostaje wlany w formę, gdzie poprzez specjalnie opracowany proces chłodzenia powstaje kolumnowa, multikrystaliczna struktura krzemu, bez rys i naprę-

Ŝeń. Dla płytek krzemu przeznaczonych do produkcji ogniw słonecznych powstał

standard 10 cm × 10 cm. Blok zostaje rozcięty na części o takiej powierzchni. Na-stępnie proces technologiczny obejmuje operacje typowe przy wytwarzaniu pół-

przewodników o róŜnym mechanizmie przewodzenia (półprzewodniki typu n

i typu p). Na zakończenie procesu technologicznego następuje łączenie ogniw w szereg i równolegle. Obok opisanej technologii wytwarzania ogniw słonecznych

pojawiają się baterie na podłoŜach giętkich, które są wykonywane z tellurków i selenków cynkowców za pomocą technologii cienkowarstwowej (tzw. naparo-wywanie). Zaletą tej technologii jest łatwość uzyskiwania duŜych powierzchni czynnych (do 300 cm2). Baterie cienkowarstwowe z tellurku kadmu (CdTe) osią-

gają sprawność 6..8%.

5. Zastosowania

Przykłady zastosowania ogniw słonecznych:

− największa na świecie elektrownia Carissa Plain w Kalifornii ma moc 6,5 MW,

− największa w Europie elektrownia słoneczna o mocy 300 kW została zbu-

dowana na wyspie Pellvorn na Morzu Północnym – zajmuje 1,6 ha,

− dachówki domów jako ogniwa słoneczne,

− oświetlenie tablic drogowych,

− instalacja słoneczna zasilająca pompy nawadniające (Afryka),

− zestaw ogniw słuŜących do zasilania turystycznych chłodziarek,

264

Ćwiczenie 18

− elektrownia (15 kW) z której są ładowane akumulatory pojazdów z napędem

elektrycznym.

Produkowane przez wyspecjalizowane firmy panele (moduły) słoneczne skła-

dają się z połączonych ze sobą pojedynczych krzemowych ogniw a wytwarzany przez nie prąd elektryczny słuŜy na ogół do ładowania akumulatorów z których następnie zasilane jest urządzenie odbiorcze. W ten sposób moŜliwe jest wykorzystanie energii słonecznej równieŜ w nocy.

Podane w poniŜszej tabeli własności baterii słonecznych dotyczą modułów SM

produkowanych przez firmę Solaris. Moduły te, w postaci prostokątnej płyty, po-kryte są hartowanym szkłem o duŜej przezroczystości i obudowane usztywniającą

ramką aluminiową.

Tabela 18.1

Parametry wybranych krzemowych modułów słonecznych

Moc maksy- Napięcie

Prąd

Napięcie

Wymiary

Masa

malna

bez obciąŜ. obciąŜenia

pod obciąŜ.

Typ

W

V

A

V

mm

kg

SM 10

10

20,8

0,58

17,2

434 : 234 : 20

1,3

SM 15

15

20,8

0,87

17,3

444 : 294 : 20

1,5

SM 20

20

20,8

1,16

17,2

685 : 340 : 20

2,5

SM 30

30

20,8

1,74

17,3

685 : 340 : 20

2,7

SM 45

45

20,9

2,65

17,6

640 : 530 : 20

4,2

AS 6506

65

21,2

3,75

17,3

773 : 660 : 35

7,5

AS 8005

80

21,5

4,60

17,3

1200 : 526 : 35

8,2

6. Pytania kontrolne

1. Zasada działania ogniw fotowoltaicznych

2. Technologia wytwarzania ogniw słonecznych

3. Zastosowanie ogniw słonecznych

Literatura

1. Kucowski J. i inni: Energetyka a ochrona ś rodowiska. WNT, Warszawa 1994

2. Internet: Fotowoltaika polska. www.pv.pl

3. Internet: www.solaris.polbox.pl

Badanie ogniw słonecznych

265

II. BADANIA

1. Badanie charakterystyki obciąŜeniowej

Celem badań jest porównanie charakterystyki obciąŜeniowej dla baterii 6F22

(9V) oraz baterii słonecznej BS 9-1 (9V, 100mA, 1W).

Program badań przedstawiony w punkcie 2 moŜna przeprowadzić takŜe za po-

mocą mikroprocesorowego systemu wspomagania badań. W punkcie 5 przedsta-

wiono i omówiono schematy układu pomiarowego i podano sposób przeprowadza-

nia pomiarów. Podane zostały równieŜ przykładowe programy w asemblerze pro-

cesora 8051.

Przyszłość badań to wszechstronne wykorzystanie mikroprocesorów i kom-

puterów umoŜliwiających nie tylko automatyzację pomiarów, ale takŜe rejestrację

wyników, transmisję danych, wykonanie obliczeń, wykonanie wykresów itp.

2. Przebieg pomiarów

Schemat elektryczny układu pomiarowego pokazano na rysunku 18.2.

U

Rr

E

A

V

Robc

lx

I

BS

Rys. 18.2. Schemat elektryczny układu pomiarowego. BS - ba-

teria słoneczna, E - źródło światła, lx - luksomierz,

R - rezystor regulowany, Robc - rezystancja obcią-

Ŝenia, I - prąd obciąŜenia

a) wyznaczyć zaleŜność napięcia baterii słonecznej od natęŜenia oświetlenia sztucznego Ubat = f (E) przy obciąŜeniu znamionowym, a takŜe zaleŜność siły

elektromotorycznej od natęŜenia oświetlenia Ebat = f (E),

b) wyznaczyć charakterystykę: napięcie baterii słonecznej jako funkcja prądu obciąŜenia Ubat = f (I) przy natęŜeniu oświetlenia E dającym Ubat = 9V przy

obciąŜeniu znamionowym, oraz charakterystykę U6F22 = f (I),

c) obliczyć i wykreślić zaleŜność rezystancji wewnętrznej badanej baterii słonecznej od prądu obciąŜenia Rw = f (I), oraz zaleŜność Rw = f (I) dla baterii

6F22 (9 V)

266

Ćwiczenie 18

Ebat = U + I⋅Rw , E = ........ lx ,

(18.1)

gdzie: Ebat - siła fotoelektryczna, napięcie na zaciskach baterii w stanie jałowym dla danej wartości natęŜenia oświetlenia, U - napięcie na zaciskach baterii w stanie obciąŜenia, I - prąd obciąŜenia, Rw - rezystancja wewnętrzna baterii,

E - natęŜenie oświetlenia w luksach.

Wyniki pomiarów przedstawić w tabelach.

Tabela 18.2

Wyniki pomiarów napięcia w funkcji natęŜenia oświetlenia

E

Ubat

Ebat

Lp.

lx

V

V

1

2

Tabela 18.3

Wyniki pomiarów zaleŜność napięcia baterii od obciąŜenia

Lp.

I

Ubat

U6F22

Rw (BS)

Rw (6F22)

A

V

V

Ω

Ω

1

2

3. Opracowanie wyników pomiarów

a) wykreślić zaleŜność: Ubat = f (E) i Ebat = f (E)

b) wykreślić zaleŜność: Ubat = f (I) i U6f22 = f (I),

c) wykonać wykresy Rw = f (I) dla obu baterii,

4. Wnioski

NaleŜy omówić wykonane wykresy i porównać właściwości baterii słonecznej

i baterii złoŜonej z ogniw galwanicznych. W szczególności naleŜy określić:

– wartość natęŜenia oświetlenia przy którym Ebat = 9V,

– wartość natęŜenia oświetlenia przy którym Ebat = 9V w warunkach obciąŜenia

znamionowego (0,1A),

– wartość napięcia na baterii 6F22 przy obciąŜeniu 0,1A.

Badanie ogniw słonecznych

267

5. Wykorzystanie mikroprocesorowego systemu wspomagania badań

5.1. Schematy układów

US1

US2

+

A/D1

Rw

1

-

MAX471

R2

R3

_

R1

A/D2

Ebat

Robc

R4

P1

P2

Rys. 18.3. Schemat elektryczny układu do wyznaczania charakterystyk obciąŜeniowych: Ebat - siła elektromotoryczna baterii słonecznej lub chemicznej, Rw - rezystancja wewnętrzna, US1 - układ scalony MAX471, US2 - układ scalony LMC6041, A/D1 - sygnał prądu skierowany do przetwornika a/c, A/D2 - sygnał napięcia skierowany do przetwornika a/c.

Czujnikiem i przetwornikiem prądu jest specjalizowany układ MAX471.

W strukturę tego układu wbudowany jest rezystor pomiarowy o rezystancji ok. 35

mΩ oraz rozbudowany układ wzmacniacza i detektora kierunku przepływu prądu.

Z wyjścia US1 oznaczonego OUT (pin 8) wypływa prąd proporcjonalny do prądu

przepływającego przez rezystor pomiarowy. Wywołuje on spadek napięcia na rezystancji obciąŜającej, którą stanowi szeregowo połączone R1 + P1. Zalecana przez firmę Maxim wartość rezystancji obciąŜenia wyjścia OUT powinna wynosić 2 kΩ.

Współczynnik konwersji mierzonego prądu na napięcie wyjściowe wynosi 1V/A.

PoniewaŜ maksymalna mierzona , bezpieczna dla układu MAX471 wartość prądu

wynosi 3A, to zakres zmian napięcia na wyjściu będzie mieścił się w przedziale 0...3V. Zakres napięć akceptowanych przez przetwornik A/D (ADC0831) wynosi

0...5V. W związku z tym zastosowano dodatkowy wzmacniacz operacyjny US2

z regulowanym wzmocnieniem za pomocą potencjometru P2, a wzmocnienie

wzmacniacza nieodwracającego wynosi

R − P

2

2

Uwy j =

⋅ w

U ej ,

(18.2)

P2

gdzie: Uwyj - napięcie na wyjściu wzmacniacza, Uwej - napięcie wejściowe, R2, P2 -

rezystory tworzące ujemne sprzęŜenie zwrotne.

268

Ćwiczenie 18

Regulację układu rozpoczynamy od pomiaru napięcia na suwaku P1 względem

masy. W tym celu ustawiamy suwak potencjometru P1 tak, aby uzyskać 3V przy prądzie równym 3A płynącym przez rezystor pomiarowy w US1. Potencjometr P2

ustawiamy tak, aby wzmocnienie US2 było równe 1,66 (na wyjściu wzmacniacza

US2 naleŜy ustawić napięcie 5V za pomocą potencjometru P2). W ten sposób otrzymujemy na wyjściu US2 zakres zmian napięcia w poŜądanym zakresie 0 ÷ +5V.

Zestawienie przyrządów pomiarowych, badanych układów, modułów oraz mi-

kroprocesorowego systemu wspomagającego badania pokazano na rysunku 18.4.

Mikroprocesorowy system wspomagania badań

Badany obiekt

LED

MIKRO

KONTROLER

Emulator

8

Wyświetlacz

Wtyk

procesora

LED

Komputer

emulacyjny

3

4

3

Zasilacz

V

ADC0831

Bateria

KLAW

słoneczna

A

ADC0831

A

Rys. 18.4. Schemat funkcjonalny układu słuŜącego do wyznaczenia charakterystyki obciąŜeniowej oraz sposób sprzęgnięcia go z mikroprocesorowym systemem wspomagania badań: ADC0831 - przetwornik a/c, LED - wyświetlacz 4-pozycyjny, KLAW – klawiatura 4 -

przyciskowa

5.2. Zadania programistyczne

a) napisać program, w którym naciśnięcie wybranego klawisza (klawiatura

prosta) powoduje wyświetlenie liczności kwantów napięcia występującego

na baterii słonecznej. Zmianę napięcia baterii słonecznej realizować przez zmianę natęŜenia oświetlenia sztucznego (lampa Ŝarowa),

b) napisać program, w którym naciśnięcie wybranego klawisza (klawiatura

prosta) powoduje wyświetlenie wartości napięcia na baterii słonecznej.

Zmianę napięcia baterii słonecznej realizować przez zmianę natęŜenia

oświetlenia sztucznego (lampa Ŝarowa),

c) napisać program umoŜliwiający wyznaczenie charakterystyki obciąŜenia

baterii słonecznej (przy danym natęŜeniu oświetlenia baterii) oraz baterii 6F22. Zmianę obciąŜenia dokonywać przez zmianę wartości Robc (rys. 18.3).

Badanie ogniw słonecznych

269

Naciśnięcie klawisza „k” (klawiatura prosta) powoduje wyświetlenie warto-

ści prądu, naciśnięcie klawisza „l” powoduje wyświetlenie wartości napię-

cia na obciąŜeniu.

d) napisać program obliczający wartość rezystancji wewnętrznej ze wzoru

E

− U

R

bat

w =

,

(18.3)

I

gdzie: Ebat - siła fotoelektryczna (napięcie na zaciskach baterii słonecznej w stanie jałowym dla danej wartości natęŜenia oświetlenia, dla baterii 6F22 - napię-

cie na zaciskach w stanie jałowym), U - napięcie na zaciskach baterii w stanie obciąŜenia, I - prąd obciąŜenia, Rw - rezystancja wewnętrzna (baterii słonecznej, 6F22-9V).

5.3. Przykładowe rozwiązania zadań i wskazówki

Ad 5.2a

Wyświetlenie liczności kwantów na wyświetlaczu LED odpowiadających na-

pięciu dla danej wartości natęŜenia oświetlenia

Sygnał napięcia na wyjściu przetwornika szeregowego ADC0831 jest propor-

cjonalny do napięcia, które jest wytwarzane przez baterię słoneczną. W wyniku konwersji (sygnał analogowy zamieniany jest na naturalny kod binarny) otrzymujemy liczność kwantów.

Nazwa programu: Bat_LED.asm

etykieta

program

komentarz

.equ port,p1

; p1, p3-80C51, p0,p1,p2,p3-89C51, p1-89C2051

.equ klaw_k,07h

; klawisz "K" (na module pierwszy z lewej),

.equ klaw_n,0eh

.equ klaw_l,0bh

.equ klaw_m,0dh

; klawisz "N" (na module pierwszy z prawej),

.equ wsk_1,51h

; bufor wyświetlacza,

.equ wsk_2,52h

.equ wsk_3,53h

.equ wsk_4,54h

.equ liczwska,55h

.equ zeg2ms,56h

.equ clk,p3.7

; linia zegara (clock – zegar),

.equ cs,p3.5

; zezwolenie (chip select – wybór układu),

.equ do,p3.4

; linia danych (data out – dane wyjściowe),

.org 00h

; początek programu,

ajmp start

; omijanie adresów programów obsługi przerwań,

.org 0bh

; adres programu obsługi przerwania dla T0,

ajmp serv_t0

.org 100h

270

Ćwiczenie 18

start: mov liczwska,#4

; liczność wskaźników,

mov r0,#51h

; adres pierwszego wskaźnika do r0,

mov tmod,#02h

; programowanie timera: timer 0, tryb 2

; automatyczne wpisywanie wartości początkowej,

mov th0,#56

mov tl0,#56

mov zeg2ms,#10

; odmierzanie 2 ms,

setb ea

; odblokowanie wszystkich przerwań,

setb et0

; zezwolenie na przerwanie od licznika T0,

setb tr0

; start licznika,

mov a,#0

mov r6,#8

progr: acall CZYS_WYS

; czyszczenie wyświetlacza,

acall KLAW_4

cjne a,#klaw_k,progr

acall PRZETWOR

; odczyt danych z przetwornika, w akumulatorze jest

liczność kwantów w naturalnym kodzie binarnym,

acall BIN_2BCD

; liczność kwantów zamieniana jest na postać dzie-

siętną,

mov b,#3

acall A2_BCD

; wyświetlenie 3 i 4 wyniku przetwarzania,

sjmp program

serv_t0:

; początek procedury obsługi przerwania,

push acc

push b

mov th0,#56

; 256 - 56 = 200µs przy zegarze 12MHz,

mov tl0,#56

; koniecznie wpisać,

djnz zeg2ms, w1

; czy upłynęło 2ms?,

mov p1,#255

; zgaszenie wskaźnika,

mov zeg2ms,#10

mov a,@r0

; bajt dla pierwszego wskaźnika do akumulatora,

inc r0

; kolejny adres,

mov p1, a

; zapala się pierwszy wskaźnik (i kolejny),

djnz liczwska, w1

; czy czwarty wskaźnik?,

mov r0,#51h

; zaczynamy od pierwszego wskaźnika,

mov liczwska,#4

w1: pop b

pop acc

reti

; powrót z podprogramu obsługi przerwania.

tablica: .db 17h, 2bh, 3dh, 4eh

include(KLAW_4.lib)

include(CZYS_WYS.lib)

include(BIN_2BCD.lib)

include(A2_BCD.lib)

include(PRZETWOR.lib)

.end

Badanie ogniw słonecznych

271

*/ - przepisanie zawartości THi do TLi (tryb 2 timera) następuje w chwili przepełnienia licznika i zachodzi sprzętowo, niezaleŜnie od momentu obsługi przerwania. Maksymalny okres przerwań w tym trybie wynosi 256 cykli maszynowych (dla 12MHz cykl maszynowy trwa 1µs, zatem 200cykli masz.×1µs = 200µs i dalej 10×200µs = 2000µs = 2ms).

Wykorzystywane w programie podprogramy znajdują się na dysku twardym

komputera obsługującego stanowisko

Ad 5.2b

Wskazówka:

Aby otrzymać wartość napięcia naleŜy pomnoŜyć liczność kwantów przez stałą.

Najmniejszy poziom kwantowania wynosi

1 LSB = 5/256 = 0,01953 V/kwant ,

gdzie: 1LSB - pojedynczy poziom kwantowania (Least Significant Bit), 0÷5V -

zakres napięcia wejściowego przetwornika a/c, 256 - liczba poziomów

kwantowania dla przetwornika 8-bitowego.

Wartość napięcia określa wzór

[liczba poziomów] ⋅ [1 LSB] ⋅ [przekładnia dzielnika]= [B] V.

Przykłady:

Wynik pomiaru: 10000000b (128d, 80h), wartość napięcia: 128 × 0,0195 × 2 = 4,98V.

Wynik pomiaru: 00100001b (33d, 21h), wartość napięcia: 33 × 0,0195 ×2 = 1,287V.

Wynik pomiaru: 10110100b (180d, B4h), wartość napięcia: 180 × 0,0195 × 2 = 7.02V.

Przy opracowaniu programu wykorzystać program umieszczony w punkcie 5.2.

dołączając do niego rozkazy mnoŜenia.

Ad 5.2c

Wskazówka:

Przy załoŜeniu, Ŝe 0A odpowiada 0V i 3A odpowiada 5V, najmniejszy poziom

kwantowania wynosi

1 LSB = 3/256 = 0,0117A/kwant ,

gdzie: 1LSB - pojedynczy poziom kwantowania (Least Significant Bit), 0 ÷3A -

zakres mierzonego prądu, 256 - liczba poziomów kwantowania dla prze-

twornika 8-bitowego.

Wartość prądu określa wzór

[liczba poziomów] ⋅ [1 LSB] = [B] A.

272

Ćwiczenie 18

Przykłady:

Wynik pomiaru: 10000000b (128d), wartość napięcia: 128 × 0,0117 = 1,49A

Wynik pomiaru: 00100001b (33d), wartość napięcia: 33 × 0,0117 = 0,38A

Wynik pomiaru: 10110100b (180d), wartość napięcia: 180 × 0,0117 = 2,1A

Przy opracowaniu programu wykorzystać program umieszczony w punk-

cie 5.2. dołączając do niego rozkazy mnoŜenia. Wartość napięcia obliczamy jak w zadaniu 2b.

Ad 5.2d

Wskazówka:

Aby wykonać operacje arytmetyczne naleŜy wykorzystać: procedurę SUBB_16

(odejmowanie) oraz procedurę DIV_16 (dzielenie).