W przypadku pytań lub wątpliwości skontaktuj

Oświetlenie placu budowy

się z najbliższym specjalistą BHP lub wejdź na:

www.skanska.pl/bhp,

i stanowisk pracy

one.skanska/bhp

9.5

Standard pracy

Standard ten:

Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia właściwego oświetlenia placu budowy i stanowisk pracy.

• zawiera

wymagania

wynikające z prawa

i norm polskich

Oświetlenie stanowisk pracy jest ważnym elementem organizacji pracy. Brak oświetlenia, oraz wewnętrznych

uregulowań Skanska S.A.

niewłaściwy dobór jego rodzaju i parametrów zmniejszają komfort pracy, wpływają na jej tempo i jakość oraz mogą być źródłem wielu zagrożeń skutkujących wypadkami.

•

jest obligatoryjny dla

wszystkich jednostek

Skanska S.A.

• pomaga

zapewnić

bezpieczne i skuteczne

praktyki podczas prac.

A. Wymagania ogólne

spełnia oświetlenie uzyskane za pomocą świetlików (górne), które zapewniają 1. Dobre oświetlenie miejsca pracy zmniejsza równomierność światła i kąt jego padania wypadkowość, zwiększa wydajność pracy, zbliżony do warunków oświetlenia na wpływa korzystnie na jakość produkcji, zewnątrz.

a także zapobiega przedwczesnemu 2. Ogólnie stosowane jest oświetlenie boczne, osłabieniu wzroku, poprawia samopoczucie przez otwory okienne.

i zwiększa pewność działania.

3. Oświetlenie boczne jest mniej korzystne od 2. Najbardziej korzystne dla wzroku człowieka górnego ze względu na kierunek padania jest oświetlenie naturalne.

światła oraz zmniejszanie się jego natężenia 3. Należy dążyć do tego, aby sztuczne w miarę oddalania się od okien.

oświetlenie stanowisk i pomieszczeń pracy 4. Stosunek powierzchni okien (w świetle) było zbliżone do oświetlenia naturalnego.

do powierzchni podłogi powinien

4. Gdy światło dzienne jest niewystarczające wynosić nie mniej niż 1:8 dla pomieszczeń oraz o zmroku i w nocy należy zapewnić przeznaczonych do stałego pobytu ludzi.

dostateczne oświetlenie sztuczne.

5. W pomieszczeniach stałej pracy należy C. Oświetlenie sztuczne pomieszczeń zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu 1. Podstawowym parametrem oświetlenia na technologię produkcji, a na stosowanie sztucznego (elektrycznego) jest jego oświetlenia wyłącznie elektrycznego natężenie (jasność).

pracodawca uzyskał zgodę właściwych 2. Dla danych rodzajów czynności organów: wojewódzkiego inspektora wykonywanych na stanowisku pracy lub sanitarnego, okręgowego inspektora pracy.

rodzaju pomieszczeń, w których znajdują 6. Oświetlenie dzienne stanowisk pracy powinno się stanowiska pracy ustala się wymagane być dostosowane do rodzaju wykonywanych najmniejsze, dopuszczalne natężenia prac i wymaganej dokładności.

oświetlenia, określone w przepisach 7. W pomieszczeniach pracy, w których szczegółowych.

oświetlenie naturalne jest niewystarczające, 3. Najmniejsze, dopuszczalne średnie niezależnie od tego rodzaju oświetlenia, natężenie oświetlenia dla określonych należy zapewnić oświetlenie elektryczne, rodzajów czynności lub pomieszczeń zgodne z normami.

zawarto w tabeli.

B. Oświetlenie naturalne (dzienne) pomieszczeń

1. Wymagania oświetlenia naturalnego Wersja 1.0

(dziennego) pomieszczeń pracy najlepiej Standard 9.5

1

Najmniejsze

dopuszczalne średnie

Rodzaje czynności, pomieszczenia natężenie oświetlenia (lx)

50

Krótkotrwałe przebywanie, połączone z wykonywaniem prostych czynności, np.:

-

magazynowanie towarów różnych, przy których zachodzi konieczność ich poszukiwania

-

urządzenia produkcyjne bez obsługi ręcznej Pomieszczenia:

-

korytarze i schody

100

Praca nieciągła i czynności dorywcze przy bardzo ograniczonych wymaganiach wzrokowych, np.:

-

urządzenia technologiczne obsługiwane sporadycznie, obsługa kotłów centralnego ogrzewania

Pomieszczenia:

- pomieszczenia

sanitarne

- hole

wejściowe

200

Praca przy ograniczonych wymaganiach wzrokowych, np.:

-

mało dokładne prace ślusarskie i na obrabiarkach do metali Pomieszczenia:

-

jadalnie, bufety, świetlice

- portiernie

- pomieszczenia

biurowe

- powielarnie

500

Praca przy dużych wymaganiach wzrokowych, np.:

-

dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali

-

pisanie ręczne, czytanie, obsługiwanie klawiatury, przetwarzanie danych, stała praca na maszynach biurowych Pomieszczenia:

-

ze stanowiskami projektowania wspomaganymi komputerowo

-

sale posiedzeń i konferencyjne

750

Długotrwała i wytężona praca wzrokowa, np.:

-

bardzo dokładne prace ślusarskie i prace na maszynach do metali

- prace

kreślarskie

Tabela przedstawiająca dopuszczalne średnie natężenia oświetlenia podczas wykonywaniu różnych czynności, w niektórych pomieszczeniach

4. Obok natężenia oświetlenia innym bardzo stosujemy oprawy kierujące strumień ważnym jego czynnikiem oświetlenia jest świetlny bezpośrednio w dół (Rys. 2) jego równomierność.

▪ do oświetlenia pośredniego stosujemy 5. Równomierność oświetlenia jest określana oprawy kierujące strumień świetlny na jako stosunek najmniejszego natężenia sufi t i górne partie ścian (Rys. 3) oświetlenia do średniego natężenia

▪ do oświetlenia półpośredniego oświetlenia na danej powierzchni, przy (mieszanego) stosujemy oprawy kierujące Rys. 1 Rodzaje oświetlenia

czym nie powinien on być większy niż 1:5.

strumień świetlny zarówno na dół, jak 6. Równomierność oświetlenia sztucznego i na sufi t oraz na ściany boczne (Rys. 4).

zależy w dużym stopniu od sposobu rozmieszczenia lamp.

D. Oświetlenie placu budowy

7. Pod względem równomierności oświetlenia rozróżniamy systemy:

1. Oprawy oświetleniowe przeznaczone do

▪ ogólne – realizowane za pomocą lamp oświetlenia placu budowy powinny być symetrycznie zawieszonych u stropu montowane na słupach, masztach i wieżach

▪ miejscowe – realizowane za pomocą lamp (Rys. 5).

umieszczonych przy stanowisku pracy Rys. 2 Oprawa przy

▪ złożone (mieszane) – będące połączeniem oświetleniu bezpośrednim

dwóch ww. systemów (Rys. 1).

8. Najkorzystniejsze dla wzroku człowieka pod względem równomierności jest oświetlenie ogólne, przy czym jest ono mało ekonomiczne.

9. Zjawisko olśnienia jest jednym z głównych zagrożeń ze strony oświetlenia.

10. Dla wyeliminowania lub ograniczenia zjawiska olśnienia promieniami słonecznymi Rys.3 Oprawa przy

oświetleniu pośrednim

należy stosować w oknach zasłony, żaluzje lub inne środki techniczne.

11. Dla wyeliminowania lub ograniczenia zjawiska olśnienia przy oświetleniu sztucznym należy stosować oprawy zapobiegające bezpośredniemu dotarciu światła do oczu lub powodujące

rozproszenie światła.

Rys. 5 Oświetlenie placu budowy

12. Zasady doboru opraw do oświetlenia 2. Słupy powinny mieć wysokość od 3 do 20 m Rys. 4 Oprawa przy

sztucznego:

oświetleniu półpośrednim

▪ do oświetlenia bezpośredniego oraz wysięgniki o długości do 3 m.

2

3. Minimalną wysokość zawieszenia opraw

▪ jeżeli urządzenie było nieczynne przez w zależności od mocy źródła określają ponad miesiąc

przepisy szczegółowe. Zawarto je w tabeli:

▪ po jego przemieszczeniu

▪ po dokonaniu zmian i napraw części Moc źródła (lampa

Minimalna

elektrycznych i mechanicznych.

rtęciowa lub

wysokość

9. Szczegółowe wytyczne dotyczące ochrony metalihalogenkowa) – W

zawieszenia – m

przed porażeniem prądem elektrycznym 80

3,2

zawarto w standardzie szczegółowym 125

3,7

„4.3 Ochrona przed porażeniem prądem 250

4,3

elektrycznym. Pomiary ochronne” .

400

6,1

700

7,3

10. Punkty świetlne powinny być tak 1000

8,6

rozmieszczone, aby zapewniały odczytanie tablic i znaków ostrzegawczych oraz znaków 4. Do oświetlenia terenów zewnętrznych sygnalizacji ruchu na terenie placu budowy.

przez krótki okres czasu – podczas montażu 11. Słupy z punktami świetlnymi na drogach urządzeń, prac w wykopach oraz do znajdujących się na placu budowy powinny oświetlenia wnętrz w czasie wykonywania prac być rozmieszczone wzdłuż dróg, na ich budowlanych korzysta się ze statywów (Rys. 6).

skrzyżowaniach lub rozgałęzieniach.

Na łukach dróg, przy jednostronnym oświetleniu, słupy należy ustawiać po stronie zewnętrznej łuku.

12. Oświetlenie terenu budowy oraz poszczególnych, a zwłaszcza

niestacjonarnych stanowisk pracy, powinno być tak zaprojektowane, aby pracownicy mogli swobodnie poruszać się po całym obszarze oraz aby widzieli wyraźnie przedmioty pracy wzrokowej podczas wykonywania prac.

E. Oświetlenie bezpieczeństwa 1. W miejscach szczególnie niebezpiecznych należy zainstalować niezależne systemy oświetleniowe, które zapewnią zauważanie przeszkód występujących w obszarze budowy oraz umożliwią bezpieczne dokończenie wykonywanych czynności w razie przerwy w działaniu oświetlenia podstawowego.

2. W sztolniach i galeriach zapór należy zainstalować oświetlenie ewakuacyjne, z niezależnym źródłem zasilania, które Rys. 6 Oświetlenie na statywach

umożliwi ewakuację ludzi w razie przerwy w dostawie prądu lub awarii oświetlenia 5. Urządzenia oświetleniowe powinny podstawowego.

być utrzymywane w sprawności dzięki przeprowadzanym regularnie zabiegom F. Uwagi końcowe

konserwacyjnym – czyszczeniu, myciu, a także wymianie niesprawnych źródeł

1. Eksploatacja urządzeń oświetleniowych światła.

może być prowadzona tylko przez osoby 6. Wszystkie urządzenia elektroenergetyczne posiadające odpowiednie kwalifi kacje.

powinny zapewniać ochronę przed

2. Dla właściwego określenia natężenia porażeniem prądem elektrycznym

i równomierności oświetlenia w stałych i być dostosowane do warunków

pomieszczeniach pracy akredytowane środowiskowych panujących w miejscu ich laboratorium ochrony pracy powinno zainstalowania.

przeprowadzić pomiar oświetlenia.

7. Wykonanie wszelkich instalacji 3. Żurawie, maszty lub inne wysokie elektroenergetycznych, w tym

konstrukcje w porze nocnej i o zmroku tymczasowych instalacji na placu budowy, powinny mieć na najwyższych punktach powinno być zgodne z wymaganiami oświetlenie pozycyjne koloru czerwonego.

zawartymi w standardach szczegółowych: 4. Bez względu na to, czy posługujemy się

„4.1 Organizacja pracy przy urządzeniach światłem naturalnym czy sztucznym –

elektroenergetycznych” i „4.5 Instalacje czystość okien, świetlików, sufi tów, ścian i urządzenia elektroenergetyczne oraz kolor ścian i sufi tów ma ogromny i niskoprądowe” .

wpływ na jasność wnętrz.

8. Instalacje oświetleniowe na placu budowy 5. Okna i świetliki powinny być wyposażone powinny być co najmniej dwa razy w roku w odpowiednie urządzenia eliminujące kontrolowane przez uprawnione osoby, nadmierne operowanie promieni

a także przed uruchomieniem urządzenia: słonecznych padających na stanowiska pracy.

Wersja 1.0

Standard 9.5

3