Słowniczek

Adres IP (ang. IP address)

Unikatowy adres maszyny w sieci pracującej w oparciu o protokół TCP/IP. Format adresu to cztery

jednobajtowe liczby oddzielone kropkami, np. 153.19.51.100

Dial-up

Połączenie z internetem realizowane przez modem podłączony do komputera domowego i dzwoniący

do usługodawcy internetowego.

DNS (ang. Domain Name Service)

System nazewnictwa domen w sieci internet. Pozwala nadawać komputerom nazwy zrozumiale dla

czlowieka i tlumaczy je na numery IP.

Domena (ang. domain)

Nazwa podsie ci, czyli tez czesć nazwy adresu e-mail. Niektore domeny posiadaja poddomeny. Np.

domena jest .pl, .ch, .su, itp. Poddomena to np. .edu, .gov, .mil. Przykladowy adres sklada sie z

nazwy uzytkownika i domeny z poddomenami, np. [e-mail]

Ethernet

Jeden ze standardow sieci lokalnych. Wykorzystuje metode dostepu CSMA/CD (and. Carrier Sense

Multiple Access/Collision Detection) polegajaca na dostepie wielostacyjnym i detekcji kolizji.

Uzytkownik sieci nadaje tylko wtedy kiedy nikt wiecej nie nadaje. Jezeli wykryta zostanie kolizja (czyli zacznie nadawać dwoch lub wiecej uzytkownikow) to transmisja jest wznawiana po losowym odstepie

czasu. Predkosć w sieci ethernet wynosi 10 lub 100 Mbps (tzw. Fast Ethernet).

FDDI (ang. Fiber Distributed Data Interface)

Sta ndard sieci lokalnych i miejskich. Wykorzystuje metode dostepu polegajaca na przekazywaniu tokena. Nadawać moze jedynie stacja posiadajaca token, ale zaraz po nadaniu powinna wyslać token

w sieć, aby umozliwić nadawanie innej stacji. Do transmisji uzywa sie swiatlowodu, a predkosć

wynosi 100 Mbps. Calosć tworzy podwojna petla swiatlowodowa. W przypadku poprawnej pracy sieci

wykorzystywany jest tylko jeden kabel, natomiast w razie awarii jednego z urzadzen, sieć dalej dziala, gdyz z dwoch pierscieni automatycznie tworzy sie jeden omijajacy uszkodzone urzadzenie.

FTP (ang. File Transfer Protocol)

Protokol transmisji plikow. Zazwyczaj usluga ftp sluzy do kopiowania plikow z odleglej maszyny do

lokalnej lub odwrotnie. Dziala na zasadzie klient-serwer i przewaznie z uslugi korzystamy przy uzyciu interaktywnej aplikacji. Zapewnia ochrone przy uzyciu hasel dostepu.

Gateway

Komputer lub urzadzenie tlumaczace komunikaty przesylane miedzy dwoma systemami (sieciami)

korzystajacymi z roznych sposobow kodowania lub formatu danych, czy tez protokolow

komunikacyjnych. Takze: komputer posredniczacy w wysylaniu zapytan w sieci Internet. Dostawcy

uslug internetowych stosuja czesto osobne bramki dla przegladarek WWW, poczty elektronicznej i list

dyskusyjnych.

Host

Maszyna w sieci posiadajaca wlasny adres IP, nazwe i nalezaca do domeny. Czesto takze: komputer

podlaczony do bezposrednio do Internetu, pozwalajacy swiadczyć uslugi internetowe klientom.

HTML (ang. HyperText MarkUp Language)

Jezyk hipertekstowy uzywany do tworzenia dokumentow uzywanych przez WWW. Polecenia

tekstowe pozwalaja na realizacje tzw. linkow (odsylaczy), wyswietlanie roznych fontow, grafiki itp. itd.

Obowiazujacym standardem jest HTML 2, natomiast w trakcie dyskusji znajduje sie standard HTML

3, powszechnie jednak uzywany i coraz czesciej interpretowany przez przegladarki WWW.

HTTP (ang. HyperText Transfer Protocol)

Jeden z protokolow internetowych, uzywany do transferu stron WWW.

Internet

Ogolnoswiatowa sieć komputerowa, laczaca wiekszosć podlaczonych do jakiejkolwiek sieci

komputerow. Skupia tysiace sieci lokalnych, setki miejskich, miliony komputerow i uzytkownikow. W

sieci udostepnione sa ogromne zasoby do ktorych miedzy innymi naleza spisy literatury, kopie

obrazow, tresci ksiazek, utwory muzyczne, informacje na dowolne tematy itp. itd. Poza tym mozliwe

jest porozumiewanie sie pomiedzy uzytkownikami za pomoca poczty elektronicznej oraz programow

typu IRC. Dostep do sieci uzyskuje sie laczac sie modmem do lokalnego uslugodawcy internetowego,

ktory oferuje dostep do calej reszty swiata lepszymi niz modem laczami.

Intranet

Wewnetrzna, wydzielona sieć firmy oparta na rozwiazaniach Internetu.

IP (ang. Internet Protocol)

Protokol dzieki, ktoremu dziala sieć.

Komputer klienta sklada zadanie, a komputer serwera je spelnia.

Architektura systemu komputerowego, umozliwiajaca korzystanie z serwerow baz danych, czy aplikacji. Serwer sluzy do przetrzymywania danych, przyjmowania zgloszen od klientow i swiadczenia

uslug na ich rzecz. Klienci zglaszaja sie do serwera z konkretnym zapytaniem i oczekuja na

odpowiedz. Ulatwiaja uzytkownikowi sieci zadanie, jezeli sa wyposazone w interfejs graficzny

uzytkownika. Zasadnicza zaleta architektury klient-serwer jest to, ze przez sieć biegna jedynie

konkretne odpowiedzi na konkretne pytania, a nie cale pliki, czy aplikacje do wykonania lokalnego,

jak to mialo miejsce w dawnych architekturach serwerowych.

Maskowanie

Ukrywanie numerow IP sieci lokalnej.

LAN (ang. Local Area Network)

Sieć lokalna. Grupa komputerow rozmieszczona w niewielkiej odleglosci od siebie.

Linia dzierzawiona (ang. leased line)

Stale polaczenie telekomunikacyjne pomiedzy dwoma odleglymi punktami. Linia taka moze mieć

rozna przepustowosć i w zaleznosci od niej cene. Cena zalezy rowniez od dlugosci takiej linii,

natomiast nie ma znaczenia liczba przeslanych danych.

Logowanie (ang. login, logon)

Wejscie do sieciowego systemu operacyjnego. Logowanie zazwyczaj polega na podaniu nazwy

uzytkownika i hasla celem identyfikacji. Haslo powinno być tajne, natomiast nazwa uzytkownika moze

być powszechnie znana.

MAN (ang. Metropolitan Area Network)

Sieć miejska. Laczy sieci lokalne w obrebie miasta. Oparta jest zazwyczaj o glowne lacze duzej

przepustowosci do ktorego podlaczani sa klienci.

Modem (ang. MOdulator/DEModulator)

Urzadzenie pozwalajace na transmisje danych z komputera poprzez linie telefoniczna do drugiego

modemu. Modem moze być urzadzeniem wewnetrznym (w postaci karty) lub zewnetrznym

podlaczanym kablem do interfejsu w komputerze.

Most (ang. bridge)

Urzadzenie sieciowe sluzace do laczenia segmentow danej sieci. Potrafi filtrować adresy i

przepuszczać tylko te pakiety, ktore sa przeznaczone do segmentu po drugiej stronie mostu. Takie

dzialanie odciaza sieć. Ponadto most dziala w warstwie lacza danych (ang. data link) modelu

ISO/OSI, a wiec mozliwe jest dzieki niemu polaczenie ze soba sieci w roznych architekturach, np.

Ethernet i Token Ring.

NetBIOS (Network Basic I/O System)

Jest zestawem funkcji API, zaprojektowanym przez IBM we wczesnych latach '80. Jak sama nazwa

wskazuje, NetBIOS jest prostym systemem. Zawiera kilka polecen dla funkcji polaczeniowych. IBM

przeksztalcil pozniej NetBIOS w protokol NetBIOS Extended User Interface (NetBEUI).

Najwazniejsza roznica pomiedzy NetBIOS a NetBEUI jest to, iz NetBIOS stanowi zestaw funkcji API

do budowy aplikacji klient-serwer, a NetBEUI jest protokolem transportowym, ktory reguluje sposob przesylania informacji przez system NT w obrebie sieci. Poniewaz protokol transportowy jest odrebny od zestawu funkcji API, NetBIOS moze być obslugiwany nie tylko przez NetBEUI. Na przyklad

protokoly TCP/IP i IPX/SPX obsluguja NetBIOS. Protokoly TCP/IP i IPX sa trasowalne, a NetBEUI

nie. Ze wzgledu na to, ze warstwa NetBIOS jest powyzej protokolu TCP/IP i IPX, mozna usunać

NetBEUI i nadal mieć wszystkie funkcje NetBIOS w sieci, a takze mozliwosć uruchamiania aplikacji w

sieci trasowanej.

Numer IP (ang. IP number) – patrz Adres IP

Pakiet (ang. packet)

Najmniejsza porcja danych przesylanych w sieci. W protokole TCP/IP dane grupuje sie w pakiety,

aby ulatwić i przyspieszyć przesylanie informacji.

Ping

Komenda pozwalajaca sprawdzić polaczenie internetowe poprzez wyslanie kontrolnego pakietu do i

ze zdalnego hosta. Przy uzyskanym polaczeniu istnieje mozliwosć pokazywania statystyk transmisji.

Plik ASCII (ang. ASCII file)

Typ pliku skladajacego sie ze znakow ASCII (ang. American Standard Code for Information

Interchange). Kazdy znak ASCII jest zapisany za pomoca 7 bitow. Formatu pliku ASCII uzywa sie do

wysylania poczty, artykulow na listach USENET itp.

Plik binarny (ang. binary file)

Typ pliku skladajacego sie z ciagu bitow danych. Pliki tego typu to np. kody programow i zakodowane dane, bezposred nio nieczytelne dla czlowieka. Aby przeslać plik binarny uzywajac e-maila nalezy go zakodować metoda uuencode, a aby go odczytać - zdekodować metoda uudecode.

PPP (ang. Point to Point Protocol)

Internetowy protokol komunikacyjny umozliwiajacy przesylanie pakietow danych roznych formatow dzieki pakowaniu ich do postaci PPP. Podobnie jak SLIP takze PPP dziala poprzez lacze szeregowe.

Protokol doskonale nadaje sie do pracy z modemem.

Protokol (ang. protocol)

Zbior sygnalow uzywanych przez grupe komputerow podczas wymiany danych (wysylania,

odbierania i kontroli poprawnosci informa cji). Komputer moze uzywać kilku protokolow. Np. jednego do komunikacji z jedym systemem, a drugiego z innym. W internecie mamy do czynienia z wieloma

protokolami, a najwazniejsze z nich to TCP/IP, SLIP, PPP.

Router

Urzadzenie dzialajace w warstwie sieciowej modelu ISO/OSI. Pozwala na kierowanie pakietow

zgodnie z zawarta w nich informacja adresowa. Urzadzenie stosuje sie do laczenia sieci LAN i sieci rozleglych.

Serwer

Dedykowany system komputerowy wydzielony z sieci w celu realizowania uslug na rzecz innych.

Przykladowo moga to być uslugi typu podawanie plikow, obsluga drukarek, archiwizacja danych,

translacja protokolow, itp.

Grupa komputerow polaczona ze soba w sposob umozliwiajacy wymiane informacji. Przykladem

najwiekszej sieci jest internet.

Sieć lokalna – zobacz LAN

Sieć rozlegla - zobacz WAN

Sieć z przetwarzaniem rozproszonym

Zarowno klient, jak i serwer wykonuja zadania. Jednak praca nie jest rozproszona po rowno.

Poniewaz serwer jest zazwyczaj silniejszy i szybszy niz klient, obsluguje on wiekszosć zadan,

pozostawiajac mniejsze klientowi. Przetwarzanie rozproszone nie jest ograniczone do dwoch

maszyn. Kilku klientow i kilka serwerow w sieci moga wykonywać pewne zadania.

Skrypt logowania (ang. login script)

Automatyczna procedura wykonujaca uruchamiana podczas logowania sie uzytkownika do sieci.

SLIP (ang. Serial Line Interface Protocol)

Protokol transmisji poprzez lacze szeregowe. Protokol uzupelnia TCP/IP tak, aby mozna bylo

przesylać dane poprzez lacza szeregowe.

SNMP (ang. Simple Network Management Protocol)

Protokol zarzadzania sieciami komputerowymi. Pozwala na zdalne, aczkolwiek ograniczone,

monitorowanie sieci i zdalna konfiguracje pewnych elementow.

TCP/IP

Protokol komunikacyjny uzywany przez wszystkie komputery podlaczone do Internetu.

TELNET

Program pozwalajacy na zdalne logowanie sie do innego komputera i emulowanie zawartosci jego

ekranu tekstowego na ekranie maszyny lokalnej.

Token Ring

Jeden ze standardow sieci lokalnych. Dziala w oparciu o przesylanie tokena w kablu w formie

pierscienia. Pierwszy standard przewidywal przesylanie z szybkoscia 4 Mb/s, natomiast w obecnych

sieciach osiagana predkosć to 16 Mb/s.

URL (ang. Uniform Resource Locator)

Proba standaryzowania formatu zapisu adresow i lokacji w internecie. Najczesciej uzywany dla

opisania stron WWW. Przykladowe URL-e to: ftp://ftp.funet.fi/ , http://www.gazeta.pl/,

news://news.nask.org.pl/, mailto:[e-mail] .

USENET, USENET NEWS

Listy dyskusyjne w internecie. Nie sa to listy rozsylane poczta do wszystkich zainteresowanych

uzytkownikow, ale usluga typu klient-serwer. Osoba, ktora chce dyskutować podlacza sie do tzw.

News Serwera i czyta zadane listy.

Uslugodawca inernetowy (ang. internet provider)

Dostawca uslug internetowych. Zazwyczaj firma posiadajaca szybkie lacze ze swiatem i wiele

podlaczen telefonicznych. Modemem podlaczamy sie do takiej firmy i dzieki niej laczymy sie z

dowolnym miejscem na swiecie za cene polaczenia lokalnego. Uslugodawca internetowy zazwyczaj

oferuje szeroka game uslug za ktore pobiera odpowiednie oplaty.

UUCP (ang. Unix-to-Unix Copy)

Protokol sluzacy dawniej do przesylania poczty przy pomocy polaczen modemowych typu dial-up. Co

jakis czas dane maszyny laczyly sie ze soba dzwoniac i przekazujac wzajemnie oczekujaca poczte.

Uudecode

Metoda dekodowania plikow ASCII do postaci binarnych, jezeli wczesniej zakodowano je poprzez

uuencode.

Uuencode

Metoda kodowania plikow binarnych do postaci plikow ASCII. Uzywajac tej metody mozliwe jest przesylanie plikow binarnych za pomoca poczty elektronicznej.

WAN (ang. Wide Area Network)

Sieć zlozona z komputerow znajdujacych sie w duzych odleglosciach od siebie (np. sieć internet).

Wymagane jest zaangazowanie publicznej sieci telekomunikacyjnej. Sieć rozlegla laczy sieci lokalne i

miejskie.

Winsock

Podobnie jak NetBIOS, Winsock stanowi zespol funkcji API, wykorzystywany przez NT do wysylania i

odbierania danych w sieci. System NT implementuje Winsock jako biblioteke DLL. Interfejs Winsock

zapewnia standardowy interfejs dla kilku protokolow transportowych (m.in. TCP/IP, IPX, DecNET i

XNS); obsluguje gniazdka strumieniowe (TCP) i gniazdka do przesylania diagramow (UDP).

Dostepnych jest wiele aplikacji interfejsu Winsock, m.in. oprogramowanie emulacji terminala np.

(Telnet), narzedzia do transferu plikow (FTP), aplikacje klient SQL Server, Simple Network

Management Protocol (SNMP), Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) i klienci poczty elektronicznej.

WWW (ang. World Wide Web)

Swiatowa pajeczyna. Rodzaj uslugi polegajacej na laczeniu sie z roznymi miejscami na swiecie za

pomoca interfejsu graficznego lub tekstowego i ogladaniu tak zwanych stron WWW. Glowna zaleta

uslugi jest jej bardzo wygodny interfejs, a co za tym idzie prosty sposob poruszania sie po sieci i znajdowania dowolnych informacji.