ak
ży
wi-
obsługa zwierząt
e-
yt
ci.
ny
d-
ji.
m,
y-
ie
za
.
Wypadki
przy obsłudze zwierząt
Choroby
Justyna J. przed wyprowadzeniem krów na pastwi-
odzwierzęce
sko przypinała im łańcuchy przeznaczone do wy-
pasu. Podczas tej czynności jedna z krów, będąca
w okresie rui, naskoczyła na drugą, co spowodo- Choroby odzwierzęce, tzw. zoonozy, to: tężec, klesz-
wało przewrócenie rolniczki oraz jej przygniece- czowe zapalenie mózgu, borelioza, wścieklizna, bru-
nie. Poszkodowana doznała poważnych urazów celoza, gruz
lica, toksoplazmoza, leptospiroza i liste-
głowy i złamała obojczyk. Przyczynami wypadku rioza. Są spowodowane przez pasożyty, drobno-
były rutyna oraz nieznajomość reakcji zwierzęcia ustroje i grzyby. Mogą być przyczyną groz
nych i trud-
w czasie rui. nych do wyleczenia dolegliwości, kalectwa a nawet
Umiejętnie
Marian S. podczas zapinania krowie łańcucha został śmierci. Dlatego należy im zapobiegać poprzez:
ubodzony rogiem i doznał złamania żebra. Nie- przestrzeganie zasad higieny osobistej,

to znaczy bezpiecznie
spodziewana dla poszkodowanego reakcja zwie- dezynfekowanie i opatrywanie wszelkich ran

rzęcia i pośpiech były przyczynami wypadku.
Dobra i bezpieczna obsługa zwierząt to podstawo- i drobnych skaleczeń,
Mateusz Z., lat 15 został poproszony przez ojca o wy- stosowanie rękawic ochronnych,
wa umiejętność niezbędna każdemu rolnikowi. Se-
prowadzenie krowy z obory. Zwierzę nagle spło- bezwzględne badanie mięsa wieprzowego i dzi-
lekcja zwierząt polegająca na doborze osobników
szyło się, szarpnęło łańcuch, za który trzymał
o łagodnym tem peramencie nie jest wystarczają- czyzny przed ubojem,
chłopiec, i przeciągnęło go po żwirowym podło- poddawanie mięsa obróbce termicznej przed
cym zabiegiem profilaktycznym, aby uniknąć wy-
żu. W wyniku tego małoletni doznał urazu barku
padków. A
atwość obsługi zależy przede wszystkim spożyciem,
oraz licznych obrażeń twarzy. Tutaj przyczynami stosowanie szczepień ochronnych dla zwierząt,
od intensywności i częstotliwości kontaktów zwie-
wypadku były: lekkomyślność rodziców, młody utrzymywanie higieny w pomieszczeniach in-
rzęcia z człowiekiem. Warto zauważyć, że nawet
wiek poszkodowanego oraz brak doświadczenia.
oswojone zwierzęta wykazują chęć ucieczki, gdy na- wentarskich,
Wojciech U. podczas zadawania paszy bykom za- stosowanie zabiegów asenizacyjnych: usuwanie
gle w ich polu widzenia pojawi się nieznany obiekt,
uważył, że jeden z buhajów zaplątał nogę
który traktowany jest przez nie jako zagrożenie lub obornika, gnojowicy, czyszczenie stanowisk,
w łańcuch. Rolnik chcąc go uwolnić, zbliżył się
wówczas, gdy znajdą się w nowym otoczeniu. Bydło okresowe dezynfekcje, dezynsekcje i deratyzacje.
do zwierzęcia, co spowodowało jego gwałtow-
może się szybko przyzwyczaić do procedur obojęt- Osoby, które kontaktowały się z chorymi zwie-
ną reakcję  buhaj docisnął rękę poszkodowa-
nych i często powtarzanych, nigdy jednak zwierzęta rzętami lub produktami pochodzącymi od nich, na-
nego do żłobu, a łańcuch odciął mu kciuk pra-
nie tolerują zabiegów niekorzystnych, powodują- leży poddać badaniom lekarskim. Kobiety w ciąży
wej dłoni. Przyczynami wypadku były brak wie-
cych silny ból. Reagują wówczas agresywnie nawet nie powinny pracować i mieć kontaktu ze zwierzę-
dzy na temat obsługi zwierząt oraz pośpiech.
w stosunku do opiekunów, których dobrze znają. tami, szczególnie z kotami.
jak
,
a
wie k
czło
ja cie lem
y
z
pr
nie wąt pli wie
jest
es
i
P
zęcia
ier
w
do z
podejdziesz
y
Ps
Zanim
Konie to zwierzęta płochliwe i nerwowe. Zwłasz-
tylne kończyny  może nimi kopać na boki

cza osoby, których zwierzę nie zna powinny pamię-
i dotyłu.
Krowy
tać o tym, że:
W oborze zachowujemy się cicho i nie wykonu-
przed podejściem do konia należy uprzedzić go
Krowy to zwierzęta spokojne. Przy łagodnej obsłu-
jemy gwałtownych ruchów, ale postępujemy zde-
głosem,
dze nie są agresywne w stosunku do człowieka.
cydowanie i stanowczo.
Zdarzają się jednak krowy bodące i kopiące, dlatego ważne jest obserwowanie jego zachowania  je-

Należy również pamiętać o tym, iż przepędzanie
podczas zabiegów pielęgnacyjnych, zootechnicz- żeli tuli uszy, wciska ogon między nogi i szczerzy
zwierząt stadnych  w sytuacji, gdy grupa liczy po-
nych i weterynaryjnych należy używać właściwych zęby  nie ryzykować wejścia,
wyżej 50 sztuk  powinny nadzorować dwie osoby.
technik poskramiania, tj:
Prawidłowe poskromienie lub unieruchomie-
po wejściu na stanowisko należy pozwolić ko-

chwytu za słabiznę  polega na uchwyceniu nie gwarantuje bezpieczną obsługę i pielę-
niowi obwąchać się,
gnację bydła.
zwierzęcia jedną ręką za fałd kolanowy i podcią-
stojąc za koniem, należy zachować bezpieczną

gnięciu go do góry,
odległość, tj. ok. 2 m poza zasięgiem kopyt lub
dudki ogonowej  to silne wygięcie ogona od

stanąć tuż przy zadzie,
Konie
jego nasady ku górze,
podczas przechodzenia za zadem konia należy

przytrzymania głowy;

prowadzić rękę po jego ciele, wówczas nie ma
także przy użyciu odpowiednich narzędzi, tj.:
zagrożenia, iż zwierzę spłoszy się.
dudki udowej  należy założyć pętlę powyżej Aby uniknąć przydeptania przez konia podczas

prowadzenia, należy iść na wysokości jego barku
stawu skokowego i przełożyć przez nią drążek,
i dopasować swoje kroki do jego chodu.
następnie wykonać obrót. W ten sposób uzysku-
je się ucisk na ścięgno Achillesa, Koń lubi spokojny, cichy głos, dlatego warto mó-
wić do niego podczas pracy. Głos ostry i podniesio-
dudki piersiowej  zwierzę owija się liną dooko-

ny jest dla konia nieprzyjemny i stosuje się go wy-
ła klatki piersiowej za barkiem, na jej końcu za-
łącznie jako karę.
wiązujemy węzeł. W tak powstałą pętlę można
Obsługujący muszą pamiętać, że zwierzęta te
włożyć drążek i dowolnie napiąć,
w okresie rozrodu mogą być szczególnie niebez-
liny lub drążka  służą do uniesienia kończyny,

pieczne i nieprzewidywalne.
unieruchomienia zwierzęcia w poskromie.

Pod żadnym pozorem nie należy krępować Zdarzają się także wypadki na drogach, których
zwierzęcia łańcuchem wiązanym drutem lub skrę- Przyczyną wypadków spowodowanych przez mimowolnymi sprawcami są konie nie otoczone
konie zwykle jest nieostrożność lub lekkomyśl-
canym śrubami. Takie praktyki, oprócz tego, że są dostateczną opieką właściciela. Nagłe wtargnięcie
ność obsługujących.
stresujące dla zwierzęcia, mogą powodować rów- zwierzęcia na drogę, po której szybko poruszają się
nież jego okaleczenie. Najczęstsze wypadki to: samochody, powoduje tragiczne w skutkach wy-
Do krowy podchodzimy od strony dojnej. Pod- nastąpienie na nogę, padki. Niedopuszczalne jest aby koń samopas

czas obsługi krów należy uważać na: przygniecenie tułowiem, spacerował wokół gospodarstwa lub miał możli-

głowę zwierzęcia  może nią boleśnie uderzyć, ugryzienie albo kopnięcie obsługującego. wość uwolnienia się z pastwiska.

Ogiery i buhaje Małe przeżuwacze
Małe przeżuwacze to m.in. owce i kozy. Właściwy
Do zwierząt szczególnie niebezpiecznych ze wzglę-
sposób traktowania i obsługi tych zwierząt powodu-
du na swój temperament i rozmiary należą ogiery
je, że przyzwyczajają się do opiekuna, a jego pojawie-
i buhaje. W kontaktach z tymi zwierzętami zawsze
nie nie wywołuje stresu. Unikanie stresu jest wyjątko-
trzeba zachowywać daleko posuniętą ostrożność.
wo istotne gdy zwierzęta żyją w stadzie. Gwał tow -
Buhaj powinien być przeprowadzany wyłącznie
na ucieczka zwierząt z tak silnie rozwiniętym instynk-
na sztywnym drążku zamocowanym do kółka noso-
tem stadnym może prowadzić do nieprzewidzianych
wego. Ze względów bhp wymagana długość drążka
wypadków i okaleczeń obsługi. Jedną z możliwości
powinna wynosić 1,40 m. Powinien mieć również
wyeliminowania ryzyka pobodzenia jest chów i ho-
założony skórzany Świnie to bardzo inteligentne zwierzęta. Szybko
dowla ras genetycznie bezrożnych lub wypalanie ro-
kan tar, tj. ogłowie. uczą się, jak otwierać wszelkie niedosta tecznie za-
gów u młodych zwierząt.
Nie wolno wią zać bezpieczone zamknięcia. Po wydostaniu się z prze-
buhaja za rogi. Wy- znaczonych dla nich pomieszczeń mogą być spraw-
rwanie się zdener- cami licznych zniszczeń oraz wypadków. Niewiele
Zwierzęta futerkowe
wowanego zwie- dorosłych świń bywa agresywnych wobec ludzi.
rzęcia może grozić Niebezpieczne mogą być przede wszystkim lochy Zwierzęta futerkowe
ciężkim poturbo- z prosiętami oraz knury używane do rozpłodu.  lisy, tchórzofretki,
waniem obsługi. W każdym niemal gospodarstwie rolnym utrzy- jenoty, choć należą
Ogiera, jak i buha- mywany jest drób. Przy codziennej obsłudze ptaków do zwierząt gospo-
ja, powinny obsłu- bezpośrednie zagrożenie jest niewielkie. Może do- darskich  to zacho-
giwać wyłącznie chodzić do podziobania lub podrapa- wały wiele cech zwie-
doświadczone i od- nia obsługującego np. przez koguty rząt dzi kich. Utrzy-
powiedzialne osoby. Ze względu na trudności lub gęsi. Strusie bywają niebez- mywane w fermach
przy pielęgnacji ogiera  w gospodarstwach i do re- pieczne w okresie zno- są nieufne wobec lu-
kreacyjnej jazdy konnej oraz hipoterapii należy uży- szenia jaj. Zbiera- dzi i w odruchu
wać wałachów lub klaczy. nie ich z wybie - obronnym mogą
Przy stanowieniu, czyli kryciu należy używać gu może wywo- ugryz
ć. Przy wyjmowaniu ich z klatki należy posłu-
tzw. stanowidła, które zabezpiecza osoby obsługu- łać agresję u tych giwać się odpowiednim sprzętem, a obsługa po-
jące. Powinni to być mężczyz
ni w sile wieku. Do ob- ptaków. Kopnięcie winna używać grubych rękawic. Do zwierząt często
sługi nie należy dopuszczać kobiet, ponieważ zwie- lub dziobnięcie utrzymywanych w gospodarstwach rolnych należą
rzęta wyczuwają i reagują na żeńskie hormony, może spowodować króliki. Są one łagodne, jednakże pod wpływem
przez co mogą stać się agresywne i niebezpieczne. duży uraz. stresu mogą boleśnie pogryz
ć lub podrapać.
Zanim
Psy
podejdziesz
do zwierzęcia
Pies jest niewątpliwie przyjacielem człowieka, jak
pamiętaj, aby:
i najlepszym stróżem. Przy jego obsłudze należy
pamiętać o tym, że on także bywa istotą nieprzewi-
zaopatrzyć się

dywalną i może przeobrazić się w agresywne zwie-
w odpowiedni
rzę. Agresję mogą wywołać: głód, stres, hałas, zbyt
ubiór roboczy oraz
krótki łańcuch, zimno, drażnienie go przez dzieci.
odpowiednie narzędzia do pielęgnacji i obsługi,
Należy pamiętać o tym, aby pies miał wydzielony
nie palić tytoniu w jego obecności, teren pod wybieg. Nie pozwalajmy mu na swobod-

ne przebywanie w obrębie gospodarstwa i posesji.
bezwzględnie nie obsługiwać go po spożyciu al-

koholu, Nigdy nie zostawiaj dziecka sam na sam z psem,
gdyż grozi to niespodziewanym atakiem lub przy-
posiąść odpowiednią wiedzę na temat jego

padkowym ugryzieniem! Traktuj dobrze psa i nie
sposobu zachowania oraz o obowiązujących za-
pozwól go krzywdzić zwłaszcza dzieciom, on Ci za
sadach bhp.
to odpłaci wierną służbą.
Utrzymując zwierzęta, należy prowadzić:
książkę leczenia zwierząt,

kalendarz zabiegów profilaktycznych,

księgę rejestracji zwierząt. Jeśli są to przeżuwa-

cze lub trzoda chlewna  podlegają obowiązko-
wi rejestracji w ARiMR.
PAMI
TAJ!
Uzyskanie
dobrostanu
zwierząt
minimalizuje
zagrożenia
i wypadki
Pamiętaj, aby go poddawać
przy ich
regularnym szczepieniom i odrobaczaniu.
obsłudze!
y
orob
h
C
ząt
ier
w
e z
obsłudz
y
z
pr
padki
y
W