Cebulowe
Narcyzy
Narcyz
1
Narcyzy&
Podobnie jak tulipany, hiacynty czy
krokusy, narcyzy są symbolem wiosny.
Uprawia się je zarówno w ogrodach jak i
donicach, wewnątrz i poza domem.
Większość jest odporna na zimowe
chłody. Narcyzy dostarczają
początkującym ogrodnikom wiele
satysfakcji: wystarczy zasadzić je jesienią
i poczekać, aż zakwitną wiosną.
Wszystkie narcyzy (lub prawie wszystkie)
z łatwością dopasowują się do otoczenia,
z czego ucieszą się zwłaszcza ci, którzy
po zakwitnięciu kwiatów nie lubią
wyjmować z ziemi cebul. Podobnie jak w
przypadku tulipanów, narcyzy
charakteryzują się wielką różnorodnością
odmian: wszystkie o pięknych kształtach i
kolorach oraz pięknym zapachu. Włochy,
Hiszpania i Portugalia to kraje w których
najłatwiej można spotkać dziko rosnące
narcyzy. Wywodzą się z rejonów basenu
Morza Śródziemnego i wybrzeży
Atlantyku, choć występują także na
obszarze Azji Mniejszej, aż po Chiny.
Uprawy amatorskie rozpoczęto około XVI
wieku w Anglii i Holandii i po dzień
dzisiejszy oba te kraje pozostały
największymi producentami mieszańców.
Niemalże wszyscy znają etymologię
imienia Narcyz. W mitologii greckiej był
to młodzieniec zakochany we własnym
wizerunku. W Biblii, dzięki swoim
świetlistym kolorom  jest to symbol
wiosny i odrodzenia. U Chińczyków
natomiast, podarowanie drugiej osobie
narcyza jest jednoznaczne z życzeniem
jej szczęścia.
Cebule
a
CO ZNAJDUJE SI
POD JAK UNIKN
Ć
ZIEMI
? ZGNILIZNY CEBUL ?
Narcyzy powstają z cebul otoczonych Cebule narcyzów najlepiej jest
tuniką. Cebule mogą mieć jeden lub dwa przechowywać w miejscu chłodnym,
wierzchołki, z których wyrastają liście i zamknięte w suchej papierowej torbie,
kwiaty. W zależności od odmiany, która ochroni je przed wilgocią. Wilgoć
wysokość cebul oscyluje pomiędzy 5 a 10 jest bowiem o tyle niebezpieczna, że
cm. Czym większa jest cebula, tym może przyczynić się do powstawania
większe zakwitną kwiaty. pleśni lub może pobudzać do wzrostu
korzenie, zanim jeszcze cebula znajdzie
się w ziemi.
JAK JEST ZBUDOWANA
CEBULA NARCYZA ?
Cebula narcyza przypomina kształtem
małą gruszkę. Zbudowana jest z
nakładających się na siebie mięsistych
łusek, które chronią pąk. Nowe łuski
powstają we wnętrzu cebuli, natomiast te
zewnętrzne obumierając z czasem
twardnieją i tworzą w ten sposób warstwę
ochronną cebuli. Także nowopowstałe
cebule (zwane przybyszowymi) powstają
we wnętrzu starych, a po upływie mniej
więcej roku zaczynają się od nich
odłączać (zaczynając od wierzchołka). To
wyjaśnia dlaczego wiele cebul narcyzów
jest podwójnych  tzn. złożonych z jednej
cebuli większej (tej która zakwitnie
nadchodzącej wiosny) i z drugiej
mniejszej, jeszcze w fazie wzrostu, która
zakwitnie dopiero po dwóch lub trzech
latach.
JAK ROZPOZNAĆ
ZDROW
CEBUL
?
Cebule hiacyntów powinny mieć pewien
wyczuwalny ciężar, natomiast w dotyku
powinny być zwarte i twarde. Na
powierzchni nie może być pęknięć,
śladów poobijania, ani plamek
wskazujących na skupiska grzybni; wady
takie są zwykle wynikiem niewłaściwego
przechowywania cebul. Nie jest natomiast
problemem jeśli zewnętrzne łuski (te
zeschnięte) odłączają się od cebuli.
Sadzenie
b
KIEDY SADZIMY ?
Cebule sadzi się na przełomie sierpnia i
września. Wiosną gleba nagrzewa się i
staje się wręcz idealna. Od tego momentu
pąk znajdujący się wewnątrz cebuli
potrzebuje kilku tygodni, aby się rozwinąć
oraz utworzyć liście i kwiaty.
SADZENIE ?
Jedyne czego potrzebują to słonecznego
miejsca, z dala od drzew, które rzucają
cień. Przed sadzeniem należy dobrze
uprawić ziemię i usunąć korzenie z
poprzednich upraw. Jeśli ziemia jest
uboga w substancje odżywcze, można ją
użyz
nić naturalnymi nawozami, na
przykład obornikiem. W takim wypadku
należy go dokładnie przemieszać z
ziemią, tak aby cebule nie miały z nim
bezpośredniego kontaktu.
GA

BOKOŚĆ SADZENIA?
Narcyzy sadzi się na głębokości od 15 do
20 cm. Niewielkie różnice zależą od
wymiarów cebuli. Te większe potrzebują
grubszej warstwy ziemi. Tym mniejszym
może czasem wystarczyć nawet 10 cm
przykrycie.
ODST
P MI
DZY
CEBULAMI ?
Odległość jaką powinniśmy zachować
pomiędzy cebulami narcyzów podczas ich
sadzenia zależy od efektów jakie chcemy
otrzymać oraz od środowiska. Na
przykład, aby mogły powstać długie i
jednolite rzędy kwitnących narcyzów na
grządce, zaleca się sadzić je raczej blisko
siebie, w odległości od 10 do 15 cm jedna
od drugiej. I przeciwnie, jeśli życzymy
sobie efekt bardziej rozproszony  na
łące, trawniku, na obrzeżach rabat z
roślinami wieloletnimi  lepiej jest
kreować małe grupki, tzn. sadzić po 3
cebule blisko siebie i zostawiać około 30
cm pomiędzy jedną grupką, a drugą. W
donicy o średnicy 30 cm możemy
posadzić od 5 do 9 cebul.
Kwitnienie
c
OKRES KWITNIENIA?
Okres kwitnienia narcyzów przypada na
koniec marca, kwiecień i maj.
WYSOKOŚĆ A
ODYGI?
Wysokość łodygi zależy od odmiany i
wynosi od 25 do 45 cm.
Uprawa
d
CZY PACHN
?
CZY UPRAWIAĆ W
Tak. Większość narcyzów ma kwiaty
DONICACH ?
mniej lub bardziej pachnące.
Tak. Wiele narcyzów nadaje się do
uprawy w donicach. W przypadku
narcyzów o długich łodygach, ważne jest
aby donice miały głębokość około 25 cm.
Jeśli sadzimy cebule warstwowo (razem z
krokusami, szafirkami i tulipanami),
narcyzy powinny znajdować się w
warstwie najniższej, tak aby mogły być
pokryte co najmniej
piętnastocentymetrową warstwą ziemi.
Najlepsze efekty uzyskuje się sadząc je w
centralnym punkcie całej kompozycji.
CZY UPRAWIAĆ NA
KWIATY CI
TE ?
Najlepszymi narcyzami do uprawy na
kwiaty cięte są te o długich łodygach. W
większości przypadków są to mieszańce
należące do grupy narcyzów trąbkowych
oraz narcyzów wielkoprzykoronkowych
(patrz: rozdział "Odmiany").
 Trick
e
NA CZYM POLEGA
 TRICK ?
Narcyzy jako kwiaty cięte mogą czasem
szkodzić innym kwiatom, które wchodzą
w skład tego samego bukietu. Przede
wszystkim mogą skrócić okres "pełnej
świeżości" innych kwiatów, a dzieje się
tak dlatego, ponieważ łodygi narcyzów
wydzielają charakterystyczną klejowatą
substancję, która przez inne kwiaty nie
jest tolerowana. Aby to zmienić, można
zastosować bardzo prosty trick.
Wystarczy wstawić same narcyzy do
zimnej wody na 24 godziny i w tym
czasie zmienić wodę trzykrotnie,
następnie można już bezpiecznie narcyzy
łączyć z innymi kwiatami
Odmiany
f
Vegas  o płatkach beżowych i złotym
ODMIANY ?
przykoronku; Standard Value  żółtozłote
ciemne; Topolino  białe z bladożółtym
Rozróżnianie poszczególnych narcyzów
przykoronkiem. Narcyzy należące do tej
nie należy do zadań trudnych. Dla
grupy nadają się do uprawy na kwiaty
wygody ogrodników wszystkie odmiany
cięte, do uprawy w donicach oraz do
zakwalifikowane zostały do 12 grup  wg
pędzenia. Wszystkie są pachnące.
kryterium formy kwiatu (zarówno płatków
jak i przykoronka) oraz gatunków, od
NARCYZY
których pochodzą.
WIELOPRZYKORONKOWE
NARCYZY TR
BKOWE
Narcyzy tej grupy mają przykoronki
W grupie tej, z każdej cebuli powstaje
zwykle rozchylone, o długości około 1/3
zwykle jeden duży kwiat. Długości
(lub niewiele mniej) w stosunku do
płatków i przykoronka są zbliżone.
długości płatków. Z każdej cebuli
Typowe kolory to biały i żółty, ale można
powstaje jeden, dość duży kwiat.
spotkać również odmiany dwukolorowe.
Przybierają różne kolory i kombinacje
Wśród najpiękniejszych wyróżniamy:
chromatyczne: Fortune  żółte z
Dutch Master  złotożółte; Mount Wood 
pomarańczowym przykoronkiem; Ice
w kolorze kości słoniowej; Golden Harvest
Follies  beżowe ze złotożółtym
- złotożółte; Exception  cytrynowe; Las
przykoronkiem; Salome  kremowe z
dużym brzoskwiniowym przykoronkiem;
Flower Record  białe z żółtym
pomarańczowo obrzeżonym
NARCYZY CYCLAMINEUS
przykoronkiem; Gigantic Star  płatki i
przykoronki złote; Yellow Sun  płatki i
Grupa ta pochodzi od gatunku Narcissus
przykoronki intensywnie żółte. Większość
cyclamineus. Odmiany, które się do niej
narcyzów tej grupy ma łodygę długości
zaliczają mają kwiaty zwisłe, podobne do
ponad 35 cm. Dobrze spisują się w
tych z poprzedniej grupy, lecz o
donicach, w ogrodzie i jako kwiaty cięte.
dłuższych przykoronkach i szerszych
płatkach. Na jedną łodygę przypada
NARCYZY O MAA
YM
zwykle tylko jeden kwiat. Najbardziej
rozpowszechnione to: Jack Snipe
PRZYKORONKU
kremowe z żółtymi przykoronkami oraz
Jetfire  o płatkach złotych i
Przykoronki tych narcyzów nie
przykoronkach pomarańczowych.
przekraczają nigdy 1/3 długości płatków.
Interesujące ze względu na wczesne
Odmiany Merlin, o białych płatkach i
kwitnienie są pięknego złotego koloru
płaskich jasnożółtych przykoronkach (a
February Gold.
na obrzeżach czerwonych), posiadają
łodygi o długości 35 cm i dobrze się
ŻONKILE
naturalizują.
Jest to grupa narcyzów o cechach
NARCYZY PEA
NE
Narcissus jonquilla: pachnące kwiaty,
przeważnie kilka na pędzie, o dużych i
W większości wypadków, kwiaty tych
płaskich, prawie okrągłych płatkach, i
narcyzów mają płatki więcej niż w
krótkim przykoronku. Z najpiękniejszych
jednym okółku. Wśród najpiękniejszych
przypominamy: Baby Moon  cytrynowe;
odmian wyróżniamy: Bridal Crown 
Dickcissel  o płatkach i przykoronku w
beżowe z delikatnym pomarańczowym
odcieniach żółtym i kremowym; Quail 
odcieniem; Cheerfulness  białe z
złote.
odcieniem morelowym; Golden Ducat 
złote; Rip Van Winkle  intensywnie żółte,
NARCYZY TAZETTA
o postrzępionych płatkach i przykoronku;
Tahiti  żółte (jak pierwiosnek) w
Mieszańce pochodzące od Narcissus
pomarańczowe i czerwonkawe słoje; Van
tazetta mają po kilka kwiatów na
Sion żółte (nasycone); Dick Wilden 
szypułce (nawet do 12  jeśli są małe, lub
żółte, o przykoronku wielowarstwowym;
3 do 4  jeśli są duże). Płatki mają małe,
Sir Winston Churchill  płatki
chociaż dość szerokie i zaostrzone.
jasnobeżowe, a przykronki podwójne
Wspaniałe są na przykład: Canaliculatus i
pomarańczowe.
Geranium  dwubarwne; Minnow 
karłowate, w dwóch tonacjach żółtego.
NARCYZY TRIANDUS
NARCYZY POETICUS
Narcyzy tej grupy pochodzą od gatunku
Narcissus triandus. Mają zwykle po kilka
Narcissus poeticus podobne są do
kwiatów na szypułce (lekko zwisłe). Są w
gatunku, od którego się wywodzą. Ich
większości pachnące i nadają się do
kwiaty, przeważnie pachnące mają małe
uprawy w donicach. Ich łodygi osiągają
kolorowe przykoronki otoczone białymi
przeciętnie około 35 cm wysokości. Płatki
płatkami. Często na jedną łodygę
mają wąskie i zwrócone do tyłu w
przypadają po dwa kwiaty. Spośród
stosunku do krótkich przykoronków.
najbardziej rozpowszechnionych
Wśród najbardziej docenianych
przypominamy: Actaea  pachnące, o
przypominamy: Liberty Bells 
żółtych przykoronkach obrzeżonych
cytrynowe, nadają się do ogródków
czerwienią; Recurvus  białe z
skalnych (mają 30 cm wysokości);
pomarańczowym przykoronkiem.
Hawera  cytrynowe; Thalia 
śnieżnobiałe.
NARCYZY DZIKO
ROSN
CE
Te są idealne do ogródków skalnych i
alpejskich, do uprawy w donicach, w
skrzynkach i do naturalizowania. Z grupy
tej spośród najbardziej poszukiwanych
wyróżniamy: Narcissus bulbocodium o
szerokim przykoronku i wąskich płatkach
i Narcissus pseudonarcissus  dziko
rosnący narcyz trąbkowy osiągający 22,5
cm wysokości, zwany także Narciso
Rustico.
NARCYZY O
ROZCZEPIONYM
PRZYKORONKU
Kwiaty tych narcyzów są dość szerokie,
przykoronek silnie rozczłonowany, jego
brzegi powcinane i pofalowane. Tu
wymieniamy: Broadway Star  o białych
płatkach i białym podzielonym
przykoronku (dodatkowo upstrzonym
pomarańczowym).
INNE NARCYZY, NARCYZY
BOTANICZNE
Tutaj znajdują się wszystkie pozostałe
narcyzy, których nie można zaliczyć do
grup poprzednich. Wśród najciekawszych
zwracamy uwagę na: Tete-a-tete  o
żółtych kwiatach, wysokie niewiele ponad
15 cm; Orangery  o kwiatach białych i
złotych, i łodygach sięgających do 40 cm.