Wybrane metody oceny depresji
w praktyce lekarskiej
dr Konrad Janowski
Katedra Psychologii Klinicznej, Instytut Psychologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Wprowadzenie
Depresja jest jednym z najczęściej spotykanych zaburzeń psychicznych wśród pacjen-
tów korzystających z pomocy medycznej. Wyniki badań wskazują, że kryteria diagno-
styczne depresji spełnia jednocześnie ok. 10% pacjentów podstawowej opieki zdrowot-
nej. Wskaz
niki te znacząco wzrastają i mogą sięgać nawet powyżej 50% w przypadku
niektórych populacji pacjentów korzystających ze specjalistycznej opieki medycznej
(np. pacjentów onkologicznych, dermatologicznych, kardiologicznych) lub z określo-
nymi jednostkami chorobowymi (np. z cukrzycÄ…, stwardnieniem rozsianym, Å‚uszczycÄ…,
przewlekłą niewydolnością nerek, niepłodnością) (Serrano-Blanco i in. 2009). Jedno-
cześnie też rozpoznawalność depresji w praktyce ogólnolekarskiej wciąż jest zbyt niska
(Wittchen, Pittrow 2002), dlatego wielu pacjentów cierpiących z powodu tego zabu-
rzenia nie uzyskuje właściwego leczenia. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie
wybranych metod oceny depresji, ze szczególnym uwzględnieniem kwestionariuszo-
wych metod przesiewowych, które mogą stanowić cenne uzupełnienie standardowego
wywiadu diagnostycznego.
Klasyfikacja zaburzeń depresyjnych w ICD-10
Zaburzenia depresyjne stanowią niejednorodną grupę zaburzeń, o zróżnicowanej etio-
logii, przebiegu, obrazie klinicznym i rokowaniu. W klasyfikacji ICD-10 ujmowane sÄ…
w kilku miejscach. Najważniejszym podrozdziałem obejmującym zaburzenia depresyj-
Vol. 2/Nr 3(5)/2009 11
ne jest podrozdział Zaburzenia nastroju (afektywne). Do grupy tej zalicza się następu-
jÄ…ce zaburzenia:
1) Epizod maniakalny (F30)  jest zaburzeniem polegajÄ…cym na patologicznym pod-
wyższeniu nastroju. Jeżeli ma łagodne nasilenie, określa się go jako epizod hipo-
maniakalny (hipomaniÄ™).
2) Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (F31)  depresja stanowi tu jednÄ… z faz za-
burzeń nastroju występującą zazwyczaj naprzemiennie z fazami maniakalnymi lub
hipomaniakalnymi. Zaburzenie to nazywa się również chorobą afektywną dwubie-
gunową, psychozą (chorobą) maniakalno-depresyjną lub cyklofrenią (zwłaszcza je-
śli fazy zaburzeń nastroju występują bez okresów remisji).
3) Epizod depresyjny (F32)  spełnienie kryteriów epizodu depresyjnego jest podsta-
wowym wyznacznikiem rozpoznawania depresji (niezależnie od jej etiologii i pozycji
nozologicznej). ICD-10 wyodrębnia następujące kategorie epizodu depresyjnego:
a) epizod depresyjny Å‚agodny (F32.0),
b) epizod depresyjny umiarkowany (F32.1),
c) epizod depresyjny ciężki bez objawów psychotycznych (F32.2),
d) epizod depresyjny ciężki z objawami psychotycznymi (F32.3),
e) inne epizody depresyjne (F32.8),
f ) epizody depresyjne nieokreślone (F32.9).
Rozpoznanie to stawia się, gdy zaburzenie występuje u danej osoby po raz pierwszy.
W zależności od rozwoju obrazu klinicznego z czasem można zmienić rozpozna-
nie, np. na zaburzenie afektywne dwubiegunowe, jeżeli wystąpią epizody manii.
4) Zaburzenia depresyjne nawracajÄ…ce (F33)  rozpoznaje siÄ™ je, gdy epizod depre-
syjny występuje po raz kolejny u danej osoby. Zaburzenie to określa się często jako
chorobÄ™ afektywnÄ… jednobiegunowÄ… albo depresjÄ™ nawracajÄ…cÄ….
5) Uporczywe (utrwalone) zaburzenia nastroju (F34)  wyróżnia się tutaj zaburzenia
nastroju, zwykle o umiarkowanym lub łagodnym nasileniu, które jednak utrzymują
się przez długi okres (przynajmniej 2 lata), a ewentualne okresy poprawy nie są
dłuższe niż dwa miesiące. Wyodrębnia się tutaj przede wszystkim:
a) cyklotymię (F34.0)  utrwalone wahania nastroju w postaci epizodów łagodnej
depresji oraz stanów względnie dobrego samopoczucia,
b) dystymię (F34.1)  przewlekłe obniżenie nastroju niespełniające kryteriów na-
wracających zaburzeń depresyjnych.
6) Inne zaburzenia nastroju (F38).
7) Zaburzenia nastroju nieokreślone (F39).
Poza podrozdziałem Zaburzenia nastroju pewne rodzaje depresji są klasyfikowane
także w innych miejscach ICD-10:
" W podrozdziale pierwszym Organiczne zaburzenia psychiczne& jako organiczne za-
burzenia nastroju (F06.3)  wówczas gdy depresja jest wywołana chorobą mózgu.
" W podrozdziale drugim Zaburzenia spowodowane używaniem substancji psycho-
aktywnych jako zaburzenia psychotyczne z objawami depresyjnymi (F1x.54)  gdy
objawy depresyjne są następstwem nadużywania substancji psychoaktywnych.
12 Vol. 2/Nr 3(5)/2009
" W podrozdziale piÄ…tym Zaburzenia nerwicowe, zwiÄ…zane ze stresem... jako reakcja
depresyjna w zaburzeniach adaptacyjnych (F43.2)  gdy depresja stanowi reakcjÄ™
na utrzymujÄ…cÄ… siÄ™ przewlekle sytuacjÄ™ stresowÄ….
" W podrozdziale szóstym Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjo-
logicznymi... jako zaburzenia psychiczne związane z połogiem (F53)  tzw. depre-
sja poporodowa.
Wywiad diagnostyczny
Podstawową i najważniejszą metodą rozpoznawania depresji jest wywiad diagnostycz-
ny. Wywiad taki powinien opierać się na pytaniach oceniających występowanie po-
szczególnych objawów kryterialnych wymienianych przez tę klasyfikację.
Podstawowe znaczenie przy rozpoznawaniu depresji ma stwierdzenie spełnienia kry-
teriów diagnostycznych epizodu depresyjnego (F32). Kryteria diagnostyczne opraco-
wane w ICD-10 dla rozpoznania epizodu depresyjnego muszą zostać spełnione także
dla zaburzeń depresyjnych umieszczanych w pozostałych pozycjach nozologicznych
omawianej klasyfikacji. A zatem spełnienie kryteriów rozpoznania dla kategorii  epi-
zod depresyjny (F32) stanowi podstawę do ustalenia, czy w ogóle obecna jest depre-
sja, natomiast dodatkowe informacje dotyczące możliwej etiologii i dotychczasowego
przebiegu zaburzenia pozwalają w uzasadnionych przypadkach na użycie innej kate-
gorii diagnostycznej (np. depresja w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej,
depresja poporodowa itp.).
Kryteria diagnostyczne epizodu depresyjnego uwzględniają występowanie objawów
głównych, objawów dodatkowych, liczbę objawów głównych i dodatkowych, występo-
wanie objawów psychotycznych, somatycznych oraz czas trwania objawów.
I. Objawy główne:
1) obniżony nastrój,
2) utrata zainteresowań lub zadowolenia,
3) zmniejszenie energii (zwiększona męczliwość i zmniejszenie aktywności).
II. Objawy dodatkowe:
1) osłabienie koncentracji uwagi i trudności pamięciowe,
2) niska samoocena i mała wiara w siebie,
3) poczucie winy i małej wartości,
4) pobudzenie lub zahamowanie,
5) myśli i czyny samobójcze, myśli o śmierci lub wyrządzeniu sobie krzywdy,
6) zaburzenia snu,
7) zmiany Å‚aknienia (wzrost lub spadek apetytu).
III. Objawy somatyczne:
1) utrata zainteresowania lub zadowolenia z czynności, które normalnie sprawiają
przyjemność,
2) brak reaktywności emocjonalnej na normalnie przyjemne bodz
ce,
3) wybudzanie się nad ranem, zazwyczaj ok. 2 godzin przed zwykłą porą wstawania,
4) dobowe wahania nastroju, z pogarszaniem się rano i względną poprawą wie-
czorem,
Vol. 2/Nr 3(5)/2009 13
5) wyraz
ne objawy zahamowania lub pobudzenia psycho- zespołu objawów somatycznych i psychotycznych. Należy ustalić
motorycznego, czas trwania objawów oraz wcześniejsze występowanie epizodów
6) znaczna utrata apetytu, depresyjnych lub maniakalnych (hipomaniakalnych). Rozmawia-
7) utrata wagi (co najmniej 5% w stosunku do masy ciała jąc o sytuacji życiowej pacjenta, należy zwrócić uwagę na ewen-
sprzed miesiąca), tualne negatywne wydarzenia życiowe bądz
przewlekły stres jako
8) znaczna utrata libido. możliwe czynniki etiologiczne lub  spustowe depresji.
Objawy somatyczne stanowią kryterium uzupełniające w diag- Oprócz samego wywiadu istotne znaczenie dla rozpoznania kli-
nozie depresji i częściowo pokrywają się z wymienionymi nicznego ma także obserwacja stanu emocjonalnego pacjenta
wcześniej objawami głównymi i dodatkowymi, a częściowo są i jego psychomotoryki.
od nich różne. Wystąpienie przynajmniej 4 spośród wymienio-
nych objawów somatycznych pozwala na dookreślenie w roz- Przesiewowe skale oceny depresji
poznaniu epizodu łagodnego lub umiarkowanego:  z objawami Narzędziem pomocnym przy ustalaniu rozpoznania depresji
somatycznymi . Przyjmuje się, że w epizodzie ciężkim zespół są przesiewowe metody kwestionariuszowe. Zazwyczaj są one
objawów somatycznych jest zawsze obecny. stosunkowo krótkie, w związku z czym czas potrzebny na ich
Warto dodać, że w rozpoznaniu depresji mogą być także po- przeprowadzenie wynosi zwykle do 5 minut. W większości
mocne jeszcze inne objawy somatyczne, których klasyfikacja przypadków kwestionariusze te wypełniane są przez samego
ICD-10 nie wymienia, ale są one charakterystyczne dla niektó- pacjenta, który odpowiadając na zawarte w nich pytania, do-
rych typów depresji. Należą do nich: wysychanie błon śluzo- konuje samooceny różnych objawów depresyjnych. Zaletą sto-
wych jamy ustnej (suchość w jamie ustnej), zaparcia oraz zanik sowania takich skal jest względnie łatwe uzyskanie wystandary-
miesiączkowania u kobiet. zowanego pomiaru nasilenia objawów depresyjnych u pacjenta,
IV. Objawy psychotyczne: dzięki czemu oceniający nie musi opierać się jedynie na swoim
1) omamy wrażeniu klinicznym. Dzięki pomiarowi za pomocą skal prze-
2) urojenia siewowych można z dużym prawdopodobieństwem potwierdzić
3) osłupienie depresyjne (stupor). lub wykluczyć rozpoznanie depresji, ponieważ skale te mają
Objawy psychotyczne nie są konieczne do stwierdzenia obec- ustalone wartości progowe wyników, przy których prawdopo-
ności depresji; ich obecność wskazuje, że zaburzenie depresyjne dobieństwo właściwej diagnozy jest najwyższe. Przy wszystkich
ma cechy psychotyczne. Spośród objawów psychotycznych naj- zaletach skal przesiewowych należy jednak zawsze pamiętać, iż
częściej spotyka się urojenia winy, grzeszności, kary, potępienia, rozpoznania depresji nie można postawić jedynie na podstawie
nihilistyczne i hipochondryczne. wyniku w skali przesiewowej. Ostateczna diagnoza musi siÄ™
V. Liczba objawów: zawsze opierać na wywiadzie klinicznym, w którym stwierdza
1) epizod łagodny: objawy główne: co najmniej 2 się spełnienie objawów kryterialnych depresji. Ponieważ wśród
objawy główne + dodatkowe: co najmniej 4 lekarzy i psychologów krąży wiele skal przesiewowych w posta-
2) epizod umiarkowany: objawy główne: co najmniej 2 ci arkuszy z pytaniami, lecz bez innych informacji ważnych dla
objawy główne + dodatkowe: co najmniej 6 stosowania tych metod, poniżej zamieszczam opisy najczęściej
3) epizod ciężki: objawy główne: wszystkie 3 stosowanych przesiewowych skal oceny depresji.
objawy główne + dodatkowe: co najmniej 8
VI. Czas trwania objawów: Inwentarz Depresji Becka
Co najmniej 2 tygodnie lub mniej przy szczególnie dużym na- (BDI, Beck Depression Inventory)
sileniu. Autorami skali sÄ… A. Beck, C. Ward i in. (1961). Skala zosta-
Å‚a opublikowana po raz pierwszy w 1961 r. Jej polskiego opra-
Przeprowadzając wywiad diagnostyczny, należy zasadniczo za- cowania dokonali T. Parnowski i W. Jernajczyk (1977). Istnieje
dać pytania badające każdy z objawów głównych i każdy z obja- także nowsze, drugie wydanie skali (BDI-2) ze zmianami mają-
wów dodatkowych, ewentualnie pytania badające występowanie cymi w większym stopniu odzwierciedlać kryteria diagnostycz-
14 Vol. 2/Nr 3(5)/2009
ne depresji według DSM-IV (Beck, Steer, Brown 1996). W prze- ska-Zajdel i in. 1998), choć niektórzy autorzy proponują przyjąć
ciwieństwie jednak do wielu innych skal przesiewowych BDI-2 za wartość progową 10 punktów (Schwab 1967). W tabeli 3 za-
nie jest dostępna w wersji bezpłatnej. W Polsce powszechnie mieszczono interpretację diagnostyczną wyników w BDI.
stosuje siÄ™ pierwszÄ… wersjÄ™ tej metody.
Inwentarz Depresji Becka jest skalÄ… przesiewowÄ…, samoopisu,
Tabela 3
Interpretacja wyników Inwentarza
służącą do oceny nasilenia depresji. Na test składa się 21 katego-
Objawów Depresyjnych (Cekiera 1994, s. 209).
rii odnoszących się do różnych symptomów depresji. W ramach
każdej kategorii znajdują się cztery stwierdzenia określające na- wynik surowy interpretacja
tężenie danego symptomu, poczynając od jego braku, na bardzo
0 11 brak depresji
dużym nasileniu kończąc. Zadaniem osoby badanej jest zakreśle-
12 19 Å‚agodna depresja
nie tego stwierdzenia, które najbardziej odpowiada jej stanowi.
e"20 silna depresja
Ocena przypisywana każdej odpowiedzi wynosi od 0 do 3
punktów. Minimalny wynik ogólny skali wynosi 0, maksymalny
63 punkty. W praktyce wyników powyżej 50 punktów nie uzy- W Polsce istnieje także inne opracowanie tego inwentarza, do-
skuje się ze względu na to, że pacjenci z tak nasiloną depresją są konane przez Z. Juchę w 1973 r., o nazwie Inwentarz Objawów
niezdolni do wypełnienia testu. Depresyjnych. Poza oryginalnymi kategoriami z BDI zawiera on
Średnie wyniki uzyskane przez autorów w amerykańskiej pró- dodatkowych 12 kategorii (łącznie 33). Mają one charakter eks-
bie standaryzacyjnej przedstawiono w tabeli 1. perymentalny i nie wlicza się ich do wyniku ogólnego.
Skala Samooceny Depresji Zunga
Tabela 1
Średnie wyniki BDI w próbie amerykańskiej
(Zung Self-rating Depression Scale)
(Beck, Ward i in. 1961).
Autorem tej skali jest W. Zung (1965). Skala została opubliko-
Brak Depresja Depresja Depresja
wana po raz pierwszy w 1965 r. Zamierzeniem autora było stwo-
depresji łagodna umiarkowana głęboka
rzenie kwestionariusza oceny depresji spełniającego następują-
Åšredni wynik
ce kryteria: 1) obejmuje względnie wszystkie objawy depresji, 2)
M=10,9 M=18,7 M=25,4 M=30
i odchylenie
powinien być krótki i prosty, 3) ma charakter bardziej ilościowy
SD=8,1 SD=10,2 SD=9,6 SD=10,6
standardowe
niż jakościowy, 4) jest wypełniany przez samego pacjenta, 5)
odzwierciedla aktualny stan pacjenta w czasie badania. Treść
Parnowski i Jernajczyk (1977) w polskiej próbie standaryzacyjnej itemów została dobrana w taki sposób, aby odzwierciedlać ów-
zastosowali trzy kategorie diagnostyczne, co utrudnia bezpo- cześnie obowiązujące kryteria diagnostyczne depresji. Itemy
średnie porównanie wyników polskich i amerykańskich. Średnie 1 2 dotyczą symptomów związanych z afektem, itemy 3 10 
wyniki uzyskane przez tych autorów przedstawia tabela 2. fizjologicznych (somatycznych) objawów depresji, itemy 11 20
 psychologicznych objawów depresji (Zung 1965).
Tabela 2
Współczynnik korelacji między wynikami Skali Samooceny De-
Średnie wyniki BDI w próbie polskiej
presji Zunga a SkalÄ… Depresji z testu MMPI, obliczony na pod-
(Parnowski, Jernajczyk 1977).
stawie badania 152 ambulatoryjnych pacjentów psychiatrycz-
Brak Depresja Depresja
nych, wyniósł r=0,70 i był najwyższy wśród współczynników
depresji lekka głęboka
korelacji z pozostałymi skalami MMPI (Zung, Richards, Short
Åšredni wynik i odchylenie M=2,05 M=8,6 M=35,1
1965). Podczas badania 159 ambulatoryjnych pacjentów psy-
standardowe SD=2,33 SD=4,36 SD=6,67
chiatrycznych stwierdzono brak istotnej korelacji między wyni-
kiem w Skali Zunga a wiekiem (r=0,06), inteligencjÄ… (r=-0,03),
Za próg rozpoznawania występowania depresji przyjmuje się naj- statusem materialnym (r=0,02). Nie stwierdzono istotnych
częściej 12 punktów (Motta, Miller i in. 1998; Foltyn, Nowakow- statystycznie różnic między wynikami kobiet i wynikami męż-
Vol. 2/Nr 3(5)/2009 15
czyzn ani wynikami osób o różnym stanie cywilnym. Współ- bądz
rozumieniem pytań dopuszczalna jest pomoc osobie badanej
czynnik korelacji z poziomem wykształcenia wyniósł r=-0,28 w czytaniu i wypełnianiu skali. Badający może również sam od-
(Zung 1967). czytywać pytania osobie badanej i zaznaczać udzielane przez nią
Skala Samooceny Depresji Zunga jest skalą przesiewową, samo- odpowiedzi. Istnieją trzy wersje omawianej skali: pełna  składają-
opisu, składającą się z 20 twierdzeń. Zadaniem badanego jest ca się z 30 pytań, skrócona  z 15 pytań i ta krótka  z 4 pytań.
zaznaczenie częstotliwości występowania opisanych w twier- Skala charakteryzuje się dobrymi właściwościami psychome-
dzeniach zachowań, odczuć i przekonań. Skala pozwala raczej trycznymi. Rzetelność skali wyrażona współczynnikiem ą-Cron-
na ocenę nasilenia objawów depresyjnych niż na rozpoznanie bacha=0,94; rzetelność połówkowa: r=0,94; rzetelność typu test-
zaburzenia depresyjnego, choć oczywiście te dwie kategorie retest: r=0,85. Czułość skali wynosi 85%, a specyficzność 65%.
wzajemnie się nie wykluczają. Skala istotnie statystycznie (p <0,001) odróżnia osoby zdrowe od
Odpowiedziom udzielanym przez badanego przypisuje się punk- osób z depresją (Yesavage, Brink i in. 1983). Wykazuje również
ty na skali od 1 do 4, przy czym punktacja za niektóre twierdze- zgodność z wynikami skal obserwacyjnych (Torres, Miralles
nia jest odwrócona. Klucz do Skali przedstawia tabela 4. i in. 2004). Wersje skrócone skali również osiągają zadowalające
wskaz
niki psychometryczne (Almeida, Almeida 1999; Rinaldi,
Mecocci i in. 2003).
Tabela 4
Klucz do Skali Samooceny Zunga.
Skala zawiera pytania dotyczące różnych objawów depresji sfor-
Punktacja Twierdzenia mułowane w możliwie prosty sposób. Zadaniem badanego jest
udzielanie odpowiedzi  tak lub  nie . Te cechy skali czyniÄ… jÄ…
1-2-3-4 1, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 19
szczególnie przydatną do badania osób w podeszłym wieku, któ-
4-3-2-1 2, 5, 6, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 20
re mogłyby mieć kłopoty z udzielaniem odpowiedzi na trudniej-
sze pytania.
Wynik surowy badania tą skalą stanowi suma punktów uzy- Za odpowiedzi diagnostyczne (zgodnie z kluczem) przyznaje się
skanych za wszystkie itemy zgodnie z kluczem. Możliwy zakres po 1 punkcie. W tabeli 6 zamieszczono numery itemów z każdej
wyników surowych wynosi od 20 do 80. Kategorie interpreta- wersji skali, dla których odpowiedzią diagnostyczną jest  tak .
cyjne wyników przedstawia tabela 5. W pozostałych itemach przyznaje się punkt za odpowiedz
 nie .
Bardzo wygodny przy obliczaniu wyników jest klucz w postaci
Tabela 5 szablonu przykładanego do formularza skali.
Interpretacja wyników Skali Samooceny
Depresji Zunga.
Tabela 6
Klucz do Geriatrycznej Skali Oceny Depresji
Wynik surowy Interpretacja
(itemy, w których przyznaje się 1 punkt za odpowiedz
 tak ).
<50 wynik w granicach normy
Wersja pełna Wersja skrócona Wersja krótka
50 59 Å‚agodna depresja
2, 3, 4, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 12,
2, 3
60 69 umiarkowana depresja
17, 18, 20, 22, 23, 24, 25, 26, 28 14, 15
e"70 ciężka depresja
Tabela 7
Interpretacja wyników trzech wersji
Geriatrycznej Skali Oceny Depresji.
Geriatryczna Skala Oceny Depresji
Wersja pełna Wersja skrócona Wersja krótka
(GDS, Geriatric Depression Scale)
Autorami powyższej skali są J. Yesavage, T. Brink i in. (1983). Po-
0  bez depresji
0 10  bez depresji 0 5  bez depresji
wstała ona w 1983 r. Jest to skala przesiewowa, samoopisu, służąca 1  depresja niepewna
11 20  Å‚agodna depresja 6 15  depresja o
>1  depresja prawdopo-
do rozpoznawania występowania i nasilenia depresji u osób w po-
>20  ciężka depresja rosnącym nasileniu
dobna
deszłym wieku. W przypadku trudności z czytaniem, pisaniem
16 Vol. 2/Nr 3(5)/2009
Wynik skali stanowi sumę punktów uzyskanych za wszystkie pytania. Interpretację
diagnostyczną wyników uzyskanych za pomocą każdej z wersji skali przedstawiono
w tabeli 7.
WARTO PRZECZYTAĆ
1. Almeida O.P., Almeida S.A. (1999). Short Versions of the Geriatric Deoression Scale: A Study of their Validity
for the Diagnosis of a Major Depressive Episode according to ICD-10 and DSM-IV. International Journal of
Geriatric Psychiatry, 14, 858-865.
2. Beck A.T., Steer R.A., Brown G.K. (1996). Beck Depression Inventory-Second Edition manual. San Antonio, TX:
The Psychological Corporation.
3. Beck A.T., Ward C.H., Mendelson M., Mock J., Erbaugh J. (1961). An inventory for measuring depression.
Archives of General Psychiatry, 4, 561-571.
4. Cekiera Cz. (1994). Ryzyko uzależnień. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
5. Foltyn W., Nowakowska-Zajdel E., Knopik J., Brodziak A. (1998). Wpływ negatywnych doświadczeń z okresu
dzieciństwa na występowanie depresji u studentów medycyny  doniesienie wstępne. Psychiatria Polska,
32, 177-185.
6. Motta E., Miller K., Rościszewska D., Kłosińska E. (1998). Depresja u chorych na padaczkę z próbami i bez prób
samobójczych w wywiadzie  doniesienie wstępne. Psychiatria Polska, 32, 199-208.
7. Parnowski T., Jernajczyk W. (1977). Inwentarz Depresji Becka w ocenie nastroju osób zdrowych i chorych na
choroby afektywne. Psychiatria Polska, 11, 417-421.
8. Richter P., Werner J., Heerlein A., Kraus A., Sauer H. (1998). On the Validity of the Beck Depression Inventory.
A Review. Psychopathology, 31, 160 168.
9. Rinaldi P., Mecocci P., Benedetti C., Ercolani S., Bregnocchi M., Menculini G., Catani M., Senin U., Cherubini A.
(2003). Validation of the Five-Item Geriatric Depression Scale in Elderly Subjects in Three Different Settings.
Journal of American Geriatric Society, 51, 694-698.
10. Schwab J. (1967). The Beck Depression Inventory with Medical Inpatients. Acta Psychiatrica Scandinavica, 43,
255-266.
11. Serrano-Blanco A., Palao D. J., Luciano J. V., Pinto-Meza A., Luján L., Fernández A., Roura P., Bertsch J.,
Mercader M., Haro J. M. (2009). Prevalence of mental disorders in primary care: results from the diagnosis
and treatment of mental disorders in primary care study (DASMAP). Social Psychiatry and Psychiatric
Epidemiology. 2009 May 19. [wersja elektroniczna opublikowana przed drukiem].
12. Storch E. A., Roberti J. W., Roth D. A. (2004). Factor Structure, Concurrent Validity, and Internal Consistency
of the Beck Depression Inventory-Second Edition in a Sample of College Students. Depression and Anxiety,
19,187 189.
13. Torres R. M., Miralles R., Garcia-Casalles M. P., Arellano M., Aguilera A., Pi-Figuearas M., Cervera A. M. (2004).
Observational Scale and Geriatric Depression Scale of Yesavage to Identify Depressive Symptoms in Older
Patients. Archives of Gerontology and Geriatrics (Supplement), 9, 437-442.
14. Whisman M. A., Perez J. E., Ramel W. (2000). Factor structure of the Beck Depression Inventory-Second
Edition (BDI-II) in a student sample. Journal of Clinical Psychology, 56, 545 551.
15. Wittchen HU, Pittrow D. (2002). Prevalence, recognition and management of depression in primary care in
Germany: the Depression 2000 study. Human Psychopharmacology, 17 Suppl 1:S1-S11.
16. Yesavage J. A., Brink T. L., Rose T. L., Lum O. (1983). Development and validation of a geriatric depression
Adres autora:
screening scale: a preliminary report. Journal of Psychiatric Research, 17, 37-49.
Konrad Janowski
17. Zung W. W. K. (1965). A Self Rating Depression Scale. Archives of General Psychiatry, 12, 63-70.
Katedra Psychologii Klinicznej
18. Zung W. W. K., Richards C. B., Short M. J. (1965). Self-Rating Depression Scale in an Outpatient Clinic, Archives
Instytut Psychologii
of General Psychiatry, 13, 508-515.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
20-950 Lublin, al. Racławickie 14 19. Zung W. W. K. (1967). Factors Influencing the Self-Rating Depression Scale. Archives of General Psychiatry, 16,
e-mail: [e-mail] 543-547.
Vol. 2/Nr 3(5)/2009 17