POLSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
ANGIELSKO  POLSKI SA
OWNIK TERMINOLOGICZNY
DLA BENEFICJENTÓW
PROGRAMU PHARE SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA
I SPOA
ECZNA
Praca zbiorowa
European Union
Unia Europejska
Warszawa 2001
POLSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
ANGIELSKO  POLSKI SA
OWNIK
TERMINOLOGICZNY DLA BENEFICJENTÓW
PROGRAMU PHARE SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA
I SPOA
ECZNA
Praca zbiorowa pod redakcją Joanny Żebrowskiej
Publication prepared and published with financial support from the European Union
Publikacja współfinansowana ze środków pomocowych Unii Europejskiej
Warszawa, 2001
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
© Copyright by Polska Agencja Rozwoju Regionalnego
Adres redakcji:
Polska Agencja Rozwoju Regionalnego
ul. Żurawia 4a
00-503 Warszawa
tel. [phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]
http://www.parr.pl
Zespół autorski w składzie:
Urszula Golec
Marek Kozak
Tomasz Kierzkowski
Hanna Kosarczyn
Robert Krasnodębski
Cezary Gołębiowski
Joanna Podgórska
Dariusz Szymańczak
Joanna Żebrowska
pod redakcją Joanny Żebrowskiej
Publication prepared and published with financial support from the European Union
Publikacja współfinansowana ze środków pomocowych Unii Europejskiej
ISBN 83-87174-32-7
Wykonanie na zlecenie PARR
47
..............................................
..............................................
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
termin angielski odpowiednik polski
f& Access f& dostęp
Access to employment, access to work dostęp do zatrudnienia, pracy
Access to labour market dostęp do rynku pracy
equal access to... równy dostęp do...
to widen/extend access.... rozszerzyć dostęp do...
f& accessibility f& dostępność
f& accession f& akcesja, przystÄ…pienie, wstÄ…pienie
e.g. accession to European Union np. wstąpienie nowych państw do UE
f& Accession Partnership f& Partnerstwo dla Członkostwa
(zob. SÅ‚ownik RR1)
f& program pomocy przedakcesyjnej, ukierunkowany
f& accession-driven programme, assistance
na przygotowanie kraju stowarzyszonego do
spełnienia wymogów członkostwa w Unii
Europejskiej (zob. SÅ‚ownik RR)
f& account denominated in EUR f& rachunek (denominowany) w EUR
f& accountability f& odpowiedzialność (np. finansowa)
f& accreditation f& akredytacja
1. powierzenie danej instytucji wyznaczonych zadań,
po wcześniejszym spełnieniu przez nią określonych
kryteriów
np. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa została akredytowana przez Komisję
EuropejskÄ… jako Agencja PÅ‚atnicza programu
SAPARD
2. oficjalne uprawnienie przedstawiciela
dyplomatycznego do pełnienia funkcji przy obcym
rządzie lub organizacji międzynarodowej
f& acquis communautaire f& dorobek prawny UE (zob. SÅ‚ownik RR)
f& activities f& działania
określone zadania podejmowane w trakcie
realizacji projektu, mające na celu osiągnięcie
założonych rezultatów projektu
linked activities
działania powiązane z projektem
przeszłe lub obecne działania podejmowane w
ramach programów UE (np. inne projekty),
które mają znaczenie/wywierają bezpośredni
wpływ na realizację danego projektu
f& activity rate f& współczynnik aktywności (zawodowej)
f& adaptability f&  dostosowanie się ,  zdolności przystosowawcze ,
elastyczność
np. promować zdolności przystosowawcze
e.g. to encourage adaptability of businesses and
1
Skrót  Słownik RR oznacza publikację PARR  Słownik rozwoju regionalnego (wydanie III, 2000)
48
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
przedsiębiorstw i ich pracowników
their employees
f& addendum (addenda) f& uzupełnienie, modyfikacja (uzupełnienia)
tu: dokument wprowadzajÄ…cy zmiany do
wcześniej podpisanej umowy/ustaleń
f& additionality (principle) f& zasada dodatkowości (zob. Słownik RR)
f& adjustment f& dostosowanie
adjustment of regions dostosowywanie regionów
e.g. adjustment of regions on gross income np. wyrównanie poziomu dochodów regionu
adjustment of the labour market dostosowanie struktur rynku pracy do popytu i
podaży
f& administrative order f& polecenie administracyjne
pisemna decyzja wydawana stronom kontraktu przez
inżyniera nadzorującego
f& Agency f& Agencja
Implementing Agency Jednostka Wdrażająca (por. Słownik RR)
Paying Agency Agencja PÅ‚atnicza (por. SÅ‚ownik RR)
f& Agreement f& umowa
Framework agreement umowa ramowa (por. SÅ‚ownik RR)
f& alignment with EU norms and standards f& dostosowanie do norm i standardów UE
e.g. Phare support for investment will be np. wsparcie inwestycyjne z programu Phare będzie
się koncentrować na dostosowaniu do norm i
concentrated on the alignment with EU norms
standardów UE.
and standards
f& Allocation f& alokacja, przydział środków
e.g. European Commission approved the allocation of
np. Komisja Europejska zatwierdziła przydział
130 MEUR for Phare 2000Economic and Social
środków na Program Spójności Gospodarczej i
Cohesion programme
Społecznej Phare 2000 w wysokości 130 mln euro
f& allowances = per diems f& diety (płacone w trakcie realizacji kontraktu)
f& amendment to... (contract, ToR, protocol...) f& poprawka ,modyfikacja, zmiana w kontrakcje,
Zakresie Wymagań, protokole.
zamiennie do  addendum
f& annex f& aneks, załącznik
f& applicant country (=candidate country) f& kraj kandydujący do członkostwa w UE
f& application fotm f& wniosek formularz aplikacyjny
f& appraisal f& ocena
economic and financial appraisal ocena gospodarcza i finansowa
tu: analiza proponowanego projektu pod
(see: ex ante evaluation)
względem jego zawartości i zgodności z
ustanowionymi kryteriami. Jest to ostateczny etap,
przed podjęciem decyzji o finansowaniu projektu
i sprowadza siÄ™ do sprawdzenia czy jest on realny
w kontekście realizacji celów i zasadności
49
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
wydatkowania środków
(zob. ocena ex ante)
f& area f& obszar
areas in difficulty, depressed areas, obszary problemowe
disadvantaged areas borykające się z poważnymi problemami
społecznymi i gospodarczymi
f& assessment (of needs, progress, conformity etc.) f& ocena, oszacowanie (potrzeb, postępu, zgodności....
e.g. conformity assessment with programme itp.)
requirements np. ocena zgodności z wymogami programu
f& assistance
f& wsparcie, pomoc
1. Phare assistance
1. wsparcie z programu Phare
2. Assistance (within Structural Funds)
2. pomoc w rozumieniu Funduszy Strukturalnych:
oznacza formy pomocy dostarczanej przez
Fundusze Strukturalne  programy operacyjne
jednolite dokumenty programowe; Inicjatywy
Wspólnoty lub wsparcie dla pomocy technicznej
(doradczej) i działań innowacyjnych
Bilateral assistance
pomoc dwustronna
Technical assistance
pomoc doradcza (techniczna)
f& Association Agreement (Europe Agreement) f& Układ o Stowarzyszeniu (Układ Europejski)
np. Układ o Stowarzyszeniu między Polską a UE został
e.g. Association Agreement between Poland and EU
zawarty 16 grudnia 1991 r.
was concluded on 16 December 1991.
f& at (the Commission s) discretion f& według oceny i uznania (np. Komisji)
f& audit f& audyt, kontrola
ogół działań poprzez które kierownik jednostki
(instytucji) uzyskuje niezależną ocenę funkcjonowania tej
instytucji, legalności, gospodarności, celowości,
rzetelności; audyt jest zazwyczaj wykonywany przez
odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio
kierownikowi instytucji lub przez firmę zewnętrzną
audyt finansowy (księgowy)
financial audit audyt systemowy
systems audit
f& authority f& władza
Managing Authority Instytucja ZarzÄ…dzajÄ…ca (w Funduszach
Strukturalnych)
Paying Authority Instytucja PÅ‚atnicza (w Funduszach
Strukturalnych)
Central authorities władze centralne
Regional authorities władze regionalne
local authorities władze lokalne (gminne i powiatowe)
f& award contract f& powierzyć realizację kontraktu
f& axis (axes) f& oÅ› (osie)
1) development axes 1) osie rozwojowe, priorytety rozwoju
e.g. axes written down in the regional development np. zapisane w planie rozwoju regionalnego na
programme for the EU Structural Funds planning okres planowania Funduszy Strukturalnych UE (np.
period Ramowy Plan Wsparcia (CSF))
2) e.g. load capacity of 115 kN/axis 2)  nacisk na oÅ› w projektach technicznych
np.  nacisk na oś /nośność (drogi) wynosi 115
kN/oÅ›
50
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& background f& tło, uwarunkowania, otoczenie (projektu)
f& balance of payments f& bilans płatniczy
f& balance sheet f& bilans, tabela bilansowa
f& BAT - Best Available Technology f& BAT - najlepsza dostępna technologia
[żargon]
f& benchmark (of the tasks, project)/ yardstick f& miara, miernik (oceny zadań/projektu)
1) kryteria które mogą być wykorzystane jako standard i
które są miarą oceny realizacji poszczególnych
zadań/przedsięwzięć
np. miernikiem dla oceny wpływu na
środowisko dużych projektów
infrastrukturalnych jest zgodność z
wymogami UE
2) we wnioskach aplikacyjnych do Phare ESC 2001 jako
 benchmarks rozumie siÄ™ wydarzenie oznaczajÄ…ce
zakończenie etapu działań, ramy czasowe, terminarz
działań - zob.  milestones of project
f& benchmarking f& porównywanie z najlepszymi (przykładami)
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& beneficiary f& beneficjent, odbiorca pomocy (zob. SÅ‚ownik RR)
np. gmina, Zarząd Województwa ...itp.
e.g. gmina, Voivodship Board....etc.
bezpośredni beneficjent
direct beneficiary
tu: z punktu widzenia analizy kosztów i korzyści
(zob. Cost and Benefit Analysis -CBA): osoba,
podmioty prawne lub grupa społeczna,
bezpośrednio korzystająca z projektu
inwestycyjnego i będąca jego właścicielem
końcowy beneficjent
w Funduszach Strukturalnych: instytucja,
final beneficiary
odpowiedzialna za zlecanie operacji, tj. instytucja
wyznaczona przez państwo członkowskie, której
zadaniem jest przyznawanie pomocy
pośredni beneficjent
tu: z punktu widzenia analizy kosztów i korzyści
(CBA): osoba, podmioty prawne lub grupa
indirect beneficiary
społeczna, korzystająca pośrednio z projektu
inwestycyjnego i nie będąca jego właścicielem
f& best practice f& najlepsze wzory, działania optymalne
f& bid f& oferta (przetargowa)
f& bills of quantity f& przedmiar robót, ślepy kosztorys
dokument zawierający wyszczególnione zadania, które
mają zostać wykonane, z podaniem zakresu robót dla
każdej pozycji, będący podstawą do wyceny przez
oferenta
f& blue chip investment f& bezpieczna inwestycja kapitałowa
51
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& blueprint, drawing f& rysunek techniczny
f& BOT (Build-Operate-Transfer) f& buduj  eksploatuj  przekaż
Model finansowania przez kapitał prywatny inwestycji, w
których tradycyjnie wykorzystuje się środki sektora
publicznego. Firma prywatna otrzymuje koncesjÄ™ na
budowÄ™ i eksploatacjÄ™ obiektu (np. elektrowni,
autostrady, portu lotniczego), na okres, który przyniesie
wygenerowane z obiektu przychody, stopÄ™ zwrotu za
poniesione ryzyko i wysiłek oraz zapewni pokrycie
zadłużenia firmy. Następnie, po wygaśnięciu koncesji,
firma prywatna przekazuje Rządowi prawa własności do
wybudowanego obiektu.
f& breakdown of prices f& kosztorys
breakdown of overall price rozbicie ceny globalnej
przy kontraktach ryczałtowych podział ceny
kontraktowej na wycenione elementy robót
różniące się specyfiką lub warunkami realizacji
czy miesiÄ…cem wykonania
f& próg rentowności
f& break-event point
punkt równowagi, w którym przedsięwzięcie nie
przynosi zysków i nie ponosi strat (powyżej którego
zaczyna przynosić zysk)
f& biznes (interes, firma)
f& business
inkubator przedsiębiorczości
business incubator
biznes plan
business plan
firma rozpoczyna działalność gospodarczą
business start-up
instytucje wspierające przedsiębiorczość,
business support organisations, business
instytucje otoczenia biznesu
environment institutions
f& call for proposals f& ogłoszenie o zbieraniu projektów/aplikacji,
kwalifikujących się do funduszu grantów
f& capacity f& zdolność, wydajność
absorption capacity zdolność absorpcyjna (zob. Słownik RR)
administrative capacity zdolność administracyjna
institutional capacity zdolność instytucjonalna
f& career advice services (= vocational guidance) f& poradnictwo zawodowe
f& carry out (implement) a project f& realizować (wdrażać) projekt
f& cash flow f& przepływy pieniężne
cash flow discounting dyskontowanie przepływów pieniężnych
proces odwrotny do oprocentowania,
polegający na sprowadzeniu przyszłych
przepływów pieniężnych do wartości bieżącej
z zastosowaniem stopy dyskontowej
f& CBC  Phare Crossborder Cooperation programme f& program współpracy przygranicznej (CBC)
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& Central Finance and Contracting Unit (CFCU) f& Jednostka FinansujÄ…co-KontraktujÄ…ca (w Polsce:
JFK) (zob. SÅ‚ownik RR)
52
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& check on site = on site visit f& kontrola przeprowadzona na miejscu realizacji
projektu
f& clearance of accounts f& zamykanie rachunków
f& cluster f&  cluster , sieć współpracy podmiotów gospodarczych
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& cofinancing = match funding f& współfinansowanie
cofinancing (rate) procentowy udział współfinansowania (np.
projektu)
cofinancing of International Financing współfinansowanie ze strony
Institutions (IFI) międzynarodowych instytucji finansowych
national cofinancing współfinansowanie krajowe
f& cohesion f& spójność (kohezja)
economic and social cohesion spójność gospodarcza (ekonomiczna) i
społeczna
 W celu wspierania swojego
wszechstronnego harmonijnego rozwoju
Wspólnota rozwija i kontynuuje działania
prowadzÄ…ce do wzmacniania swojej
Phare Economic and Social Cohesion
spójności ekonomicznej i społecznej.
Programme (Phare ESC)
(Traktat z Maastricht, Art. 130a)
Pogram Spójności Gospodarczej i Społecznej
(Phare ESC)
Phare ESC jest programem rozwoju
regionalnego, finansowanego przez UE, będącym
jedną z części Phare. Program ma na celu
zmniejszanie opóz
nień i zróżnicowań pomiędzy
regionami poprzez promowanie aktywności
sektora produkcyjnego, rozwój zasobów ludzkich
oraz infrastruktury
f& Cohesion Fund f& Fundusz Spójności (zob. Słownik RR)
f& Collateral f& zabezpieczenie (np. kredytu)
f& commemorative plaques (=site billboards) f& tablice informacyjne o projekcie umieszczone na
miejscu jego realizacji
(dot. projektów infrastrukturalnych oraz na rzecz MŚP)
f& Commitment and Disbursement Schedule f& harmonogram zobowiązań (kontraktowania) i
wydatkowania środków finansowych
f& commitments f& zobowiÄ…zania, potocznie: zawarcie kontraktu
formalna decyzja podjęta przez Komisję Europejską,
zatwierdzająca określoną kwotę, przeznaczoną na dany
cel. Żadne wydatki nie mogą być poniesione bez tej
decyzji
anulowanie wcześniej zarezerwowanych
środków
decommitment
53
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& Committee f& Komitet
Joint Monitoring Committee (JMC) Wspólny Komitet Monitorujący
(UE + Polska)
Phare Management (Steering) Committee Komitet ZarzÄ…dzajÄ…cy (SterujÄ…cy) Programem
Phare (UE)
Phare Monitoring Subcommittee Podkomitet MonitorujÄ…cy Program Phare
(Podkomitet JMC)
MonitorujÄ…cy
Regional Monitoring Committee (within Phare Regionalny Komitet (w
ESC) programie Phare ESC)
Regional Steering Committee Regionalny Komitet SterujÄ…cy
organ doradczy powołany przez marszałka,
majÄ…cy na celu rekomendowanie: przyznawania
dotacji na podstawie wniosków przedkładanych
przez Radę w imieniu upoważnionych
beneficjentów i innych ważnych elementów
związanych z wdrażaniem Phare ESC w
wyznaczonych województwach
Komitet Regionów
Committee of the Regions
f& Community Initiatives (CI) f& Inicjatywy Wspólnoty (zob. Słownik RR)
f& Community rules f& Przepisy Wspólnoty
f& Competitiveness f& konkurencyjność (np. regionu) (zob. Słownik RR)
(of regions)
f& complementarity f& komplementarność, uzupełnianie się
wymóg, aby kilka inwestycji publicznych (lub
poszczególnych komponentów danego
przedsięwzięcia) wpływało na osiągnięcie tego
samego celu
f& compliance f& zgodność
compliance with the EU norms zgodność z normami UE
compliance with state aid provisions zgodność z zasadami pomocy publicznej
e.g. investments must be in compliance with the
np. inwestycja musi być w zgodzie z
state aid provisions of the Europe Agreement
zasadami Układu Europejskiego w zakresie
pomocy państwa
f& concentration (principle) f& zasada koncentracji (zob. SÅ‚ownik RR)
f& conditionality and sequencing f& uwarunkowania i kolejność (najważniejszych) działań
f& conditions f& warunki
general conditions warunki ogólne
ogólne reguły o charakterze
administracyjnym, finansowym, prawnym
i technicznym, odnoszÄ…ce siÄ™ do realizacji
kontraktu (nie podlegajÄ… modyfikacji)
special conditions warunki szczegółowe
warunki szczegółowe ustalone są przez Jednostkę
KontraktujÄ…cÄ… (ZamawiajÄ…cego) i zawierajÄ… m.in.
54
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
zmiany oraz uszczegółowienie warunków
ogólnych
f& contingencies
f& kwota przeznaczona na działania
specjalne/dodatkowe,  rezerwa
kwota uwzględniona w kontrakcie, jako  rezerwa ,
przeznaczona na dostarczenie dóbr, materiałów,
świadczenie usług, którą można wydać w całości,
częściowo lub wcale, w zależności od potrzeb.
 Rezerwa może zostać wykorzystana zgodnie z
wytycznymi Nadzorującego projekt, który bierze pod
uwagę jego prawidłową realizację i zachowanie
odpowiedniej jakości
f& contract award procedure f& procedura zawarcia kontraktu / procedura
wyłaniania kontraktora
procedura przeprowadzana przez JednostkÄ™
Kontraktującą (Zamawiającego), mająca na celu wybór i
zawarcie umowy z odpowiednim oferentem, który
wykona ustalony zakres działań (np. roboty, usługi bądz

dostawy)
f& contract f& kontrakt, umowa
fee-based contract kontrakt w oparciu o stawkÄ™ (honorarium)
kontrakt na usługi, gdzie niezmienne są stawki
wynagrodzeń (honoraria) poszczególnych
ekspertów np. za dzień lub miesiąc pracy
kontrakt ramowy (umowa ramowa)
framework contract umowa na czas określony, zawarta na wybrane
kategorie usług (branże wyznaczone przez
KomisjÄ™ EuropejskÄ…);
umowy ramowe sÄ… stosowane w celu zapewnienia
w realizacji projektu udziału wstępnie wybranych
specjalistów (firm współpracujących z Komisją
EuropejskÄ…) po standardowych stawkach
wynagrodzenia
kontrakt ryczałtowy
lump sum contract
umowa, która przewiduje stałą kwotę za całość
robót; możliwa do zastosowania, gdy zakres robót
jest niewielki i nieskomplikowany lub gdy dla
dużych kontraktów jest on dokładnie
zdefiniowany, bez możliwości zmian w
realizowanej inwestycji
kontrakt mieszany/Å‚Ä…czony
kontrakt zawarty pomiędzy oferentem a
mixed contract
Zamawiającym, który dotyczy co najmniej dwóch
rodzajów działań np. robót i dostaw, usług i
dostaw itp.
kontrakt na usługi
kontrakt zawarty pomiędzy oferentem a
Zamawiającym na świadczenie usług, takich jak
wsparcie doradcze bÄ…dz
przygotowanie
service contract
opracowań, szkolenia itp. (dostarczanie usług
niematerialnych)
kontrakt na dostawy
kontrakt zawarty pomiędzy dostawcą usług a
Zamawiającym na zakup, leasing, wypożyczenie
lub sprzedaż ratalną (z lub bez opcji kupna) dóbr;
55
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
supply contract może dotyczyć także takich zadań jak instalacja,
serwis, naprawy, szkolenia i serwis gwarancyjny
(dot. zainstalowanego sprzętu)
kontrakt na pomoc doradczÄ…
kontrakt pomiędzy dostawcą usług a
Zamawiającym, na mocy którego dostawca usług
pełni rolę doradczą, prowadzi bądz
nadzoruje
projekt, zapewnia udział konsultantów
technical assistance contract określonych w umowie, prowadzi szkolenia itp.
kontrakt obmiarowy
kontrakt, gdzie za poszczególne rodzaje robót
określone są stawki jednostkowe, a zapłata
następuje za rzeczywiście wykonany zakres robót
kontrakt na roboty budowlane
kontrakt zawarty pomiędzy wykonawcą a
unit price contract
Zamawiającym na przeprowadzenie robót
budowlanych
works contract
f& contracting f& zawieranie kontraktu, kontraktowanie
Ä…ca, ZamawiajÄ…cy, Instytucja
f& Contracting Authority f& Jednostka Zamawiaj
KontraktujÄ…ca
f& Contracting Party f& Strona Kontraktu
Komisja Europejska, państwo lub inny podmiot prawa
publicznego lub prywatnego, który zawiera kontrakt,
zgodnie z ustaleniami Umowy Finansowej
f& contractor / subcontractor f& wykonawca / podwykonawca
firma z którą zawierana jest umowa
f& contribution f& wkład
e.g. financial contribution np. wkład finansowy (do projektu)
f& conversion f& konwersja, przekształcenie (por. Słownik RR)
f& cooperation f& współpraca
interregional cooperation współpraca międzyregionalna
f& cornerstone f& kamień węgielny, podstawa
f& cost effectiveness analysis f& analiza skuteczności
f& cost estimation f& szacunek kosztów
f& Cost-Benefit Analysis (CBA) f& analiza kosztów i korzyści
procedura oceny celowości realizacji projektu poprzez
porównywanie korzyści i kosztów, składająca się z
dwóch etapów tj. analizy finansowej i analizy
56
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
ekonomicznej. Rezultaty są najczęściej wyrażane za
pomocą wewnętrznej stopy zwrotu i wartości bieżącej
netto.
(zob. analiza finansowa, analiza ekonomiczna, wartość
bieżąca netto  NPV, wewnętrzna stopa zwrotu - IRR )
f& costs and benefits f& koszty i korzyści
Koszty i korzyści mogą być zarówno pieniężne jak i
niepieniężne (np. koszty i korzyści społeczne, brane
pod uwagÄ™ w analizie ekonomicznej, przy
obliczaniu ekonomicznej wartości bieżącej netto
ENPV oraz ekonomicznej stopy zwrotu  ERR). Do
pieniężnych zalicza się m.in. zakup, sprzedaż usług i
towarów, a do niepieniężnych jako koszt np.:
pogorszenie stanu środowiska, a jako korzyść np.:
skrócenie czasu przejazdu, zmniejszenie
wypadkowości
f& costs f& koszty
direct costs koszty bezpośrednie
indirect costs koszty pośrednie
operational costs koszty operacyjne
opportunity costs koszty alternatywne (utracone korzyści)
wartość zasobów w ich najlepszym,
odrzuconym zastosowaniu
sunk costs
koszty  utopione
koszty poniesione niezależnie od tego czy
projekt będzie realizowany czy nie; nie są
maintenance costs
reimbursable/nonreimbursable costs
uwzględnione w procesie oceny projektów
eligible costs inwestycyjnych
koszty utrzymania
koszty podlegajÄ…ce zwrotowi/ nie podlegajÄ…ce
zwrotowi (bezzwrotne)
koszty kwalifikowalne/kwalifikowane
koszty, których poniesienie jest merytorycznie
uzasadnione lub zwłaszcza koszty, które spełniają
kryteria zasadności wyznaczone przez
zarzÄ…dzajÄ…cego (dawcÄ™)
f& counteract/combat unemployment f& przeciwdziałać bezrobociu
f& country/domestic/national preference f& preferencje krajowe
f& (w odniesieniu do procedur przetargowych)
f& criterion (criteria) f& kryterium (kryteria)
f& damage f& strata, straty
damage assessment oszacowanie strat
f& damages f& odszkodowanie
liquidated damages odszkodowanie umowne (za niewywiÄ…zanie siÄ™ z
umowy)
57
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& de minimis rule f& zasada  de minimis
wielkość pomocy ze strony państwa, która nie
wymaga jej wcześniejszego notyfikowania do
Komisji Europejskiej
f& deadline f& ostateczny termin (np. składania ofert, dokonywania
płatności itp.)
f& deadweight f& efekt polegający na tym, że dany proces miałby
miejsce, nawet gdyby projekt nie był realizowany
f& decentralisation f& decentralizacja (zob. SÅ‚ownik RR)
1. przekazywanie prawa podejmowania decyzji do
niższego, autonomicznego szczebla organizacji (np.
terytorialnej kraju)
2. w rozumieniu Komisji Europejskiej: przekazywanie
przez KomisjÄ™ EuropejskÄ… prawa podejmowania
decyzji do kraju kandydujÄ…cego
f& Decentralised Implementation System (DIS) f& Zdecentralizowany System Wdrażania (System
Realizacji Programu Phare  zob. SÅ‚ownik RR)
extended DIS  poszerzona decentralizacja
proces, który umożliwi zniesienie wymogu
akceptacji ex-ante wyboru projektów,
dokumentacji przetargowej i kontraktów przez
KomisjÄ™ EuropejskÄ…
Praktyczny przewodnik procedur
Practical Guide to Phare, ISPA &
przetargowych w ramach programów Phare,
SAPARD contract procedures
ISPA i SAPARD
zespół zasad, dotyczący wszystkich
aspektów przeprowadzania przetargów
oraz zawieranie umów na roboty
budowlane, dostawy i usługi
współfinansowane ze środków
pomocowych Unii Europejskiej
(obowiÄ…zuje od 01.01.2001)
`
f& delphi panel f& metoda delficka
procedura bezpośrednich, anonimowych konsultacji
kilku ekspertów, mająca na celu ukierunkowanie
opinii i przyjęcie wspólnego stanowiska. Może ona
być wykorzystywana w ocenie ex ante, dla
oszacowania potencjalnego wpływu danej
interwencji
f& demand for labour, labour demand f& popyt na siłę roboczą
f& demarcation between two programmes f& wyraz
ne rozgraniczenie/ rozróżnienie pomiędzy
dwoma programami (w celu uniknięcia finansowania
tego samego projektu lub tego samego typu działań z
dwóch programów)
58
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& design/technical design f& projekt techniczny
f& Desiree number f& numer projektu nadawany przez KomisjÄ™
EuropejskÄ…
np. we wniosku aplikacyjnym do Phare ESC
f& development plan (within Structural Funds) f& plan rozwoju (w Funduszach Strukturalnych)
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& development f& rozwój
co-ordinated development rozwój skoordynowany
integrated development rozwój zintegrowany
endogenous development rozwój endogeniczny
wzrost aktywności gospodarczej w oparci
u
o wewnętrzne przewagi konkurencyjne
exogenous development
regionu lub danego obszaru
rozwój egzogeniczny
wzrost aktywności gospodarczej w oparciu o
czynniki zewnętrzne, wpływające na przewagę
local development konkurencyjnÄ… regionu lub danego obszaru
rozwój lokalny
multifunctional development
rozwój wielofunkcyjny
regional development
rozwój regionalny
sustainable/unsustainable development
rozwój zrównoważony, samoodnawialny/
niezrównoważony (zob. Słownik RR)
f& DG Regio = Directorate General for Regional Policy f& Dyrekcja Generalna do Spraw Polityki Regionalnej
[w ramach Komisji Europejskiej]
f& Directorate General for External Relations
f& Dyrekcja Generalna do Spraw Stosunków
Zewnętrznych
[jak wyżej]
f& Directorate General for Enlargement
f& Dyrekcja Generalna do Spraw Rozszerzenia UE
[jak wyżej]
f& Directorate General for Employment
f& Dyrekcja Generalna do Spraw Zatrudnienia
[jak wyżej]
f& direct award (of a grant)/direct agreement f& bezpośrednie przyznanie (dotacji)
tu: przyznanie grantu bez zastosowania trybu
przetargowego. Bezpośrednie przyznanie dotacji jest
możliwe tylko w określonych okolicznościach i musi być
zawsze przedmiotem raportu oceniajÄ…cego
f& disbursement f& wydatkowanie
disbursement of a grant wydatkowanie dotacji
disbursement period okres wydatkowania
disbursement schedule harmonogram wydatkowania
f& discouraged workers
f& bezrobotni zniechęceni do poszukiwania
pracy w wyniku braku perspektyw jej
znalezienia
59
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& distortion of competition
f& zniekształcenie (równej) konkurencji
f& donor f& donor, darczyńca, dawca (pomocy)
f& downsizing f& zmniejszanie skali zatrudnienia w firmie, zwalnianie
ludzi z pracy
f& draw up (e.g. project) f& przygotować (np. projekt)
f& drawings (see: blueprint) f& rysunki
tu: wszelkie rysunki, obliczenia i dane techniczne,
próbki, wzory, modele, podręczniki obsługi i
konserwacji oraz inne dane techniczne podobnej
natury, opisujÄ…ce proces realizacji projektu
inwestycyjnego
f& due diligence f& odpowiednia staranność
e.g. contract shall be prepared with due diligence in
np. kontrakt powinien zostać przygotowany z
order to avoid unnecessary changes
odpowiednią starannością, aby uniknąć
niepotrzebnych zmian
f& analiza inwestycji venture capital
(w przypadku venture capital) analiza projektu
inwestycji kapitałowej
f& duly authorised officers f& odpowiednio upoważnieni urzędnicy
f& EAGGF European Agriculture Guidance and f& Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
Guarantee Fund
f& earmark (sources in a budget) f& zarezerwować, przeznaczyć (środki w budżecie)
f& economic analysis f& analiza ekonomiczna
Drugi etap analizy kosztów i korzyści (zob. CBA)
który bada opłacalność przedsięwzięcia z punktu
widzenia społeczeństwa. Polega on na
porównywaniu korzyści i kosztów, uwzględniając
ryzyko, wyrażonych w wartościach pieniężnych
przeliczonych wg cen rozrachunkowych (najczęściej
stałych). Rezultaty są najczęściej wyrażane za
pomocą wewnętrznej stopy zwrotu i wartości
bieżącej netto.
(zob. korzyści i koszty, wartość bieżąca netto,
wewnętrzna stopa zwrotu)
f& economic growth/decline f& wzrost/spadek gospodarczy
f& effect f& efekt (por. produkt, rezultat)
adverse effect efekt niekorzystny/negatywny/odwrotny do
zamierzonego
by effect, unexpected effect, additional effect, efekt uboczny, nieoczekiwany, dodatkowy
side effect wpływ, który został ujawniony w trakcie oceny
działań, a nie był przewidziany podczas realizacji
lub bezpośrednio po jej zakończeniu, a także
bezpośrednie konsekwencje wobec innych
adresatów pomocy, którzy mogli zyskać lub
60
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
stracić w wyniku realizacji projektu
efekt katalityczny (w rozumieniu Phare ESC)
np. wsparcie ze środków Phare musi pociągać za
sobą działania związane z priorytetem akcesji,
które w przeciwnym razie nie miałyby miejsca,
lub mogłyby mieć miejsce póz
niej
efekt bezpośredni
catalytic effect
efekt interwencji publicznej dla bezpośrednich
adresatów, z wyłączeniem efektów ubocznych, a
także innych grup
efekt przeniesienia
efekt osiągnięty w danym regionie kosztem innego
regionu (świadomie lub nie)  np. spadek liczby
bezrobotnych w X dzięki przeniesieniu fabryki z Y
direct effect
(gdzie występuje wzrost bezrobocia)
efekt zewnętrzny
efekt pośredni
efekt, który pojawia się w szerszym kontekście
displacement effect
gospodarczym, społecznym lub ekologicznym,
wykraczający poza bezpośredni obszar
interwencji publicznej
efekt mnożnikowy
efekt netto
efekt, który może być przypisany tylko i wyłącznie
external effect
pomocy publicznej, w przeciwieństwie do
indirect effect
pozornych zmian, innych przyczyn, lub efektów
brutto
efekt selekcji,  zbierania śmietanki
konsekwencje rekrutacji uczestników szkolenia,
preferującej te jednostki, które maja największe
multiplier effect
szanse na uzyskanie najlepszych rezultatów
net effect
(bierze się pod uwagę osiągnięcia uczestników, a
nie stopień ich zadowolenia ze szkolenia)
efekt substytucji, zastępowania
np. bezrobotni, którzy zostali przeszkoleni
wypierajÄ… z rynku pracy osoby mniej wyszkolone
skimming-off effect
substitution effect
f& effectiveness f& skuteczność
tu: skuteczność realizacji celów przez program; polega
na porównywaniu tego, co zostało zrobione, z tym co
było pierwotnie zaplanowane np. porównuje rzeczywiste
produkty, rezultaty i/lub oddziaływanie z oczekiwanymi
f& efficiency f& efektywność
porównanie i ocena efektów projektu i programu w
stosunku do nakładów (zwłaszcza finansowych);
efektywność mówi o stosunku pomiędzy produktami,
rezultatami i/lub oddziaływaniem a wkładem (głównie
zasobami finansowymi użytymi do ich osiągnięcia)
61
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& EIA - environmental impact assessment f& ocena wpływu na środowisko
badanie polegające na określeniu, opisie i ocenie
bezpośrednich i pośrednich skutków danego
przedsięwzięcia dla: człowieka oraz
komponentów środowiska przyrodniczego
(fauny, flory, wód, gleb, powietrza, klimatu,
krajobrazu), oddziaływania między tymi
elementami; dóbr materialnych i dziedzictwa
kultury
Ocena wpływu na środowisko powinna być wykonana
zgodnie z prawem polskim i odpowiednimi dyrektywami
UE, dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego
f& EIB - European Investment Bank f& Europejski Bank Inwestycyjny (zob. SÅ‚ownik RR)
f& eligibility (of regions, areas)  e.g. within Structural f& kwalifikowanie się regionów, lub innych obszarów;
Funds uprawnienie do ubiegania się o wsparcie (spełnianie
niezbędnych warunków) np. z Funduszy Strukturalnych
fakt posiadania wymaganych cech przez region,
projekt lub grupę beneficjentów przy ubieganiu
się o pomoc ze środków polityki strukturalnej
UE
np. regiony europejskie uprawnione do
ubiegania siÄ™ o wsparcie w ramach Celu 1
polityki regionalnej UE muszą charakteryzować
się PKB per capita niższym niż 75% średniej dla
UE
f& employability f& zdolność do zatrudnienia
zdolność do znalezienia lub utrzymania pracy w
danym środowisku społeczno-gospodarczym
f& employer f& zatrudniajÄ…cy, pracodawca
f& employment f& zatrudnienie
part-time employment zatrudnienie w niepełnym wymiarze godzin
stałe zatrudnienie
permanent (full-time) employment stopa zatrudnienia
employment rate
f& employment policy f& polityka zatrudnienia
działalność organów państwowych i społecznych
zmierzajÄ…ca do sterowania procesami zatrudnienia i
rozmieszczenia kadr w gospodarce stosownie do jej
obecnych i przyszłych potrzeb w celu efektywnej jej
obsługi i racjonalnego wykorzystania naturalnych i
62
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
nabytych przez ludzi umiejętności. Zgodnie z Konwencją
nr 122 Międzynarodowej Organizacji Pracy
ratyfikowanÄ… przez PolskÄ™ (Dziennik Ustaw 1967, nr 8,
poz. 31) polityka zatrudnienia powinna zmierzać do
realizacji pełnego, racjonalnego i swobodnie
wybieralnego zatrudnienia
f& endorsement (=approval) f& zatwierdzenie
e.g. time frame for endorsement of the documentation np. terminy zatwierdzenia dokumentacji
f& endowment (Am.) f& dotacja, dar, fundacja
f& entrepreneur f& przedsiębiorca
f& entrepreneurship f& przedsiębiorczość
f& equal opportunities f& równość szans
równy dostęp do zatrudnienia, wynagrodzenia np. kobiet,
mężczyzn, niepełnosprawnych, na jednakowych zasadach
wynagrodzenia oraz świadczeń socjalnych w danym
środowisku społeczno-gospodarczym
f& equipment f& sprzęt
aparaty, maszyny, pojazdy i inne przedmioty potrzebne
do wykonania robót, nie podlegające wbudowaniu w
realizowany obiekt
f& ESC  Economic and Social Cohesion f& Spójność Gospodarcza i Społeczna
f& ESS (equivalent straight  line speed) f& ESS (ekwiwalent szybkości po linii prostej)
wskaz
nik, który mierzy dostępność dwóch
miejsc, niezależnie od odległości między nimi.
Jest on wyrażony ilorazem odległości w linii
prostej pomiędzy dwoma miejscami i
najkrótszego czasu potrzebnego na pokonanie
trasy pomiędzy tymi miejscami
(wskaz
nik ten jest wykorzystywany do mierzenia
rezultatów projektów infrastruktury drogowej)
f& EU secondary law forms f& Prawo wtórne Unii Europejskiej
regulation RozporzÄ…dzenie
jest stosowane bezpośrednio i obowiązuje
w całości na całym terytorium Unii. W
razie sprzeczności jest ważniejsze od
directive
prawa krajowego
Dyrektywa
Określa cele, jakie mają zostać osiągnięte,
ale pozostawia państwom członkowskim
decision
decyzję co do wyboru form oraz środków
osiÄ…gania (dopiero w
tedy dyrektywa
recommendation
63
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
osiÄ…gania (dopiero wtedy dyrektywa
obowiÄ…zuje w tym kraju)
opinion
Decyzja
Dotyczy indywidualnego adresata decyzji
(podmiotu)
Zalecenie
Przedstawia sugestie, życzenie opisujące
pożądany stan rzeczy (nie ma mocy
wiążącej wobec adresatów)
Opinia
(jak zalecenie nie ma mocy wiążącej)
f& EU Structural Funds Documents f& Dokumenty Funduszy Strukturalnych
Community Support Framework (CSF) Podstawy Wsparcia Wspólnoty (por. Słownik
RR)
Single Programming Document (SPD) Jednolity Dokument Programowy
(zob. SÅ‚ownik RR)
Operational Programme (OP) Program operacyjny (zob. SÅ‚ownik RR)
Programme Complement Uzupełniający dokument programowy
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& EU visibility = publicity f& Upublicznianie, promowanie działań Unii
Europejskiej
np. poprzez umieszczanie w widocznym miejscu
emblematów UE
f& European Commission f& Komisja Europejska (zob. SÅ‚ownik RR)
f& European Council f& Rada Europejska (zob. SÅ‚ownik RR)
f& European Investment Fund f& Europejski Fundusz Inwestycyjny
f& EUROSTAT Statistical Office of the European f& Urząd Statystyczny Wspólnot Europejskich
Communities
f& evaluation f& ocena, ewaluacja (zob. SÅ‚ownik RR)
okresowa ocena efektywności, skuteczności,
oddziaływania, trwałości i zgodności projektu w
kontekście założonych celów
ocena wielokryteriowa
multicriteria evaluation
metoda oceny projektu, która uwzględnia wiele
celów przypisując wagę każdemu mierzalnemu
celowi
ocena wstępna, ocena ex ante
ocena, której celem jest stworzenie podstaw dla
przygotowania planów rozwoju, programów
ex ante evaluation (see: appraisal)
pomocy oraz uzupełnienie programu, których
części stanowi. Ocena ta jest przeprowadzana
przed rozpoczęciem działań
ocena w toku, cząstkowa, pośrednia, w połowie
okresu programowania
ocena, która w świetle ocen ex-ante bada wstępne
64
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
rezultaty pomocy, jej zgodność i stopień
osiągniętych celów. Ocenia także sposób
wykorzystania środków finansowych oraz system
monitoringu i wdrażania
interim (mid-term) evaluation
ocena końcowa
ocena dokonywana po pewnym czasie od
zakończenia przedsięwzięć, obejmująca stopień
wykorzystania zasobów, skuteczność i
efektywność pomocy oraz jej oddziaływanie.
Ocena ta przedstawia wnioski dotyczÄ…ce polityki
spójności gospodarczej i społecznej. Obejmuje
czynniki przyczyniajÄ…ce siÄ™ do sukcesu lub
porażki wdrażania, jak również osiągnięć i
rezultatów, w tym ich trwałości
ex post evaluation (=final evaluation)
f& Evaluation Committee f& Komisja Przetargowa, Komisja OceniajÄ…ca
(dotyczy procedur przetargowych Phare)
komisja, składająca się z nieparzystej liczby członków
(co najmniej trzech) z prawem głosu, z których każdy
musi posiadać niezbędną wiedzę ekspercką w zakresie
technicznego i merytorycznego przygotowania projektów
w celu prawidłowego przeprowadzenia przetargu. W
skład Komisji Przetargowej wchodzą także
PrzewodniczÄ…cy oraz sekretarz (obydwoje bez prawa
głosu)
f& evaluator f& osoba dokonujÄ…ca oceny/ewaluacji
f& expenditure f& wydatek
expenditure profile struktura wydatków
f& expert f& ekspert
long-term expert ekspert długookresowy (min. 6 miesięcy)
short-term expert ekspert krótkookresowy
external expert ekspert zewnętrzny
in-house expert ekspert wewnętrzny
free lance expert ekspert niezależny
f& expiry date
f& data wygaśnięcia (np. programu)
zakończenie dokonywania płatności (dotyczy
kontrakty)
f& explanatory note f& pismo wyjaśniające
streszczenie załączane we wstępie do umowy, bądz

dokumentacji zmieniającej umowę, wyjaśniające cel oraz
tło/uwarunkowania planowanej umowy lub dokumentacji
zmieniajÄ…cej umowÄ™
f& expression of interest f& deklaracja zainteresowania uczestnictwem w
przetargu
f& facility f& Udogodnienie
Project Preparation Facility (PPF) Projekt: Wsparcie dla przygotowania
projektów
pomoc doradcza dla przygotowania projektów w
65
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
ramach programu Phare ESC 2000 i 2001 do
realizacji (m.in. wsparcie beneficjentów w
zakresie przygotowania pełnej dokumentacji
przetargowej projektów)
f& fair competition f& uczciwa konkurencja
f& feasibility study f& studium wykonalności
studium przeprowadzone w fazie formułowania
projektu, weryfikujÄ…ce, czy dany projekt ma
dobre podstawy do realizacji i czy odpowiada
potrzebom przewidywanych beneficjentów.
Studium powinno stanowić plan projektu.
Muszą w nim zostać określone i krytycznie
przeanalizowane wszystkie szczegóły operacyjne
jego wdrażania, a więc uwarunkowania
handlowe, techniczne, finansowe, ekonomiczne,
pre-feasibility study
instytucjonalne, społeczno-kulturowe oraz
związane ze środowiskiem naturalnym. Studium
wykonalności pozwala na określenie rentowności
finansowej i ekonomicznej, a w rezultacie jasne
uzasadnienie celu realizacji projektu
wstępne studium wykonalności
studium, przeprowadzone podczas fazy
identyfikowania projektu, w którym definiuje się
wszystkie potencjalne problemy, ocenia siÄ™
alternatywne rozwiÄ…zania, po czym wybiera siÄ™
preferowane rozwiÄ…zanie w oparciu o kryterium
trwałości projektu
f& fiche (see: standard summary project fiche) = f& fiszka, standardowy wniosek (aplikacyjny)
application form prezentujÄ…cy projekt , karta projektowa
f& FIDIC f& Międzynarodowa Federacja Inżynierów-
Konsultantów (FIDIC  skrót z jęz. Francuskiego)
f& final acceptance certificate f& świadectwo odbioru końcowego
świadectwo odbioru końcowego robót, wystawione po
usunięciu usterek
f& financial analysis f& analiza finansowa
pierwszy etap analizy kosztów i korzyści (zob. CBA),
który bada płynność finansową przedsięwzięcia oraz
opłacalność z punktu widzenia bezpośredniego
beneficjenta. W badaniu płynności bierze się pod uwagę
wszystkie przepływy pieniężne w całym cyklu życia
projektu. Opłacalność przedsięwzięcia bada się poprzez
porównywanie korzyści i kosztów, uwzględniając ryzyko,
wyrażonych w wartościach pieniężnych przeliczonych wg
cen rynkowych (najczęściej stałych). Rezultaty są
66
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
najczęściej wyrażane za pomocą wewnętrznej stopy
zwrotu i wartości bieżącej netto
(zob. korzyści i koszty, wartość bieżąca netto,
wewnętrzna stopa zwrotu)
f& financial control
f& kontrola finansowa
mechanizmy i środki zapewniające prawidłowe
funkcjonowanie procesu gromadzenia i
dysponowania środkami publicznymi. Kontrola
finansowa obejmuje:
- kontrolÄ™ zarzÄ…dczÄ…
- audyt
f& financial engineering
f& inżynieria finansowa, montaż finansowy,
współfinansowanie
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& Financing Agreement f& Umowa Finansowania (w Phare i ISPA)
zawierana pomiędzy NAO i PAO; określa zasady na
jakich środki finansowe zostaną przekazane do Jednostki
Wdrażającej lub Jednostki Finansująco-Kontraktującej,
(zasady transferu środków finansowych,
sprawozdawczości, odpowiedzialności za nieprawidłowe
wykorzystanie środków, kontroli zewnętrznej i
wewnętrznej)
f& Financing Memorandum f& Memorandum Finansowe
umowa podpisana między UE i krajem, będącym
adresatem pomocy, wyznaczająca cele oraz zasięg
danego programu pomocowego
f& framework f& ramy, struktura, podstawa
framework agreement, contract umowa (kontrakt) ramowa (zob. SÅ‚ownik RR)
framework contractor (FWC) kontraktor ramowy
institutional framework ramy instytucjonalne
f& fraud f& nadużycie finansowe, nieprawidłowość finansowa o
dużej skali
f& GDP (gross domestic product) f& PKB (produkt krajowy brutto)
GDP according to PPP (purchasing power PKB według parytetu siły nabywczej
parity) zasada, zgodnie z którą stopa nominalnej
deprecjacji kursu walutowego równa się różnicy
między krajową a zagraniczną stopą inflacji. PPP
oblicza się, aby ustrzec się zniekształceń
związanych z różnym poziomem cen w
poszczególnych krajach. Przykładowo, PPP jest
średnią ważoną wskaz
ników relatywnych cen w
odniesieniu do jednolitego koszyka dóbr i usług,
które są porównywalne i reprezentatywne np. dla
wszystkich państw członkowskich UE
PKB per capita/PKB na mieszkańca
GDP per capita
produkt krajowy brutto w przeliczeniu na jednego
mieszkańca
f& gender mainstreaming f& priorytetowe traktowanie polityki równości praw
kobiet i mężczyzn
67
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& gmina/municipality/commune2 f& gmina
f& GNP (gross national product) f& PNB (produkt narodowy brutto)
PKB plus dochody netto z tytułu własności za granicą
f& graduate, school-leaver f& absolwent szkoły
f& grant f& dotacja, grant (zob. SÅ‚ownik RR)
bezpośrednia płatność o charakterze
niekomercyjnym, dokonywana przez Jednostk Ä™
Kontraktującą na rzecz określonego beneficjenta
w celu podjęci
a przez niego odpowiednich
działań (a w niektórych przypadkach
sfinansowania części budżetu projektu)
promujÄ…cych np. cele polityki strukturalnej UE
grant beneficiary beneficjent dotacji
global grant grant globalny (zob. SÅ‚ownik RR)
f& guidelines for applications f& wytyczne dla składających wnioski/aplikantów
dokument określający warunki ubiegania się o
dotacje (kto może się ubiegać, rodzaje dozwolonych
działań, koszty które mogą zostać pokryte oraz
kryteria oceny). Wytyczne zawierają także
praktyczne wskazówki dotyczące wypełniania
wniosków, wymaganych aneksów, a także procedur
i zasad zawierania umów
f& human resources development (HRD) f& rozwój zasobów ludzkich/ kapitału ludzkiego
f& impact f& oddziaływanie, wpływ np.projektu
konsekwencje dla bezpośrednich adresatów po
zakończeniu ich udziału w projekcie lub po
ukończeniu danej inwestycji, a także pośrednie
konsekwencje dla innych adresatów, którzy
skorzystali lub stracili w wyniku realizacji projektu
niekorzystne oddziaływanie
np. na środowisko
efekt ponadgraniczny (transgraniczny)
raport wpływu
adverse impact
e.g. on the environment
cross-border impact
impact report
f& impartiality f& bezstronność
f& implement(a programme, a project)) f& wdrażać (np. program, projekt)
f& implementation f& wdrażanie, implementacja, realizacja
(np. programu)
2
termin  commune może być rozumiany: gmina jako  wspólnota mieszkańców
68
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
implementation arrangements ustalenia dotyczÄ…ce realizacji
implementation schedule harmonogram wdrażania
implementation structures struktury wdrażające
f& indicative allocation f& planowana alokacja
f& indicator
f& Wskaz
nik
miara celów, jakie mają zostać osiągnięte,
zaangażowanych zasobów, uzyskanych
produktów, efektów oraz innych zmiennych (np.
indicator of achievement
ekonomicznych, społecznych, dotyczących
baseline indicator
ochrony środowiska)
wskaz
nik osiągnięć
wskaz
nik  wejścia
wskaz
nik opisujący sytuację społeczno-
gospodarczÄ… na obszarze realizacji projektu,
mierzony przed rozpoczęciem jego wdrażania
oraz w trakcie wdrażania, w celu oszacowania
zachodzących zmian, nie wynikających jednakże z
realizacji inwestycji
input (resource) indicator
wskaz
nik wkładu
wskaz
nik odnoszący się do zasobów
finansowych, ludzkich, materialnych i
anizacyjnych, zaangażowanych przez
org
output indicator
beneficjenta na kolejnych etapach
wdrażania projektu
wskaz
nik produktu
wskaz
nik odnoszÄ…cy siÄ™ do konkretnych
działań przeprowadzonych w ramach
danego projektu (opisuje wszystkie
produkty materialne i usługi, które
otrzymuje beneficjent w trakcie realizacji
projektu ze środków finansowych
result indicator
przeznaczonych na dany projekt).
Wskaz
niki produktu mierzone sÄ… w
jednostkach fizycznych lub finansowych
wskaz
nik rezultatu
impact indicator
wskaz
nik, który jest związany bezpośrednio z
natychmiastowymi efektami projektu i dostarcza
informacji o zmianach, jakie nastąpiły w wyniku
wdrożenia projektu u bezpośrednich
beneficjentów pomocy
wskaz
nik wpływu, oddziaływania
wskaz
nik, które odnosi się do
key indicator
konsekwencji danego projektu
69
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
wykraczajÄ…cych poza natychmiastowe
indicators: measurable, precise, quantified
efekty dla bezpośrednich beneficjentów
(np. wpływ projektu na sytuację
Objectively Verifiable Indicators (OVI)
społeczno-gospodarczą w pewnym okresie
od zakończenia jego realizacji)
wskaz
nik kluczowy, o najważniejszym
znaczeniu
wskaz
niki mierzalne, dokładne,
kwantyfikowalne
obiektywnie weryfikowalne wskaz
niki
mierzalne wskaz
niki (takie, których jakość
może zostać sprawdzona), pozwalające
stwierdzić czy założone cele zostały
osiągnięte na każdym poziomie hierarchii
tablicy logicznej projektu (zob. def.),
stanowiÄ…ce podstawÄ™ do utworzenia
właściwego systemu monitoringu
f& industry in decline f& upadający, schyłkowy przemysł
f& infrastructure f& infrastruktura
 hard infrastructure  twarda infrastruktura
(np. drogi, media, sieci)
 soft infrastructure  miękka infrastruktura  instytucje otoczenia
biznesu
np. usługi dla biznesu  finansowe, doradcze itp.
f& Innovative Actions (within Structural Funds) f& Działania Innowacyjne (w Funduszach Strukturalnych)
Działania innowacyjne Wspólnot obejmujące m.in.
studia, projekty pilotażowe i wymianę doświadczeń
f& Inputs f& nakłady
działania, które należy podjąć oraz środki -
określone kontrakty, granty/subwencje (np. zasoby
ludzkie, materiałowe i finansowe) - które należy
zaangażować w celu osiągnięcia założonego
rezultatu.
f& instalment (of payment) f& rata (płatności)
f& Institution f& instytucja
Institution Building wsparcie w zakresie rozwoju instytucjonalnego
proces wspierania krajów kandydujących (do
wstÄ…pienia do UE) w zakresie rozwijania ich
struktur, strategii, zasobów ludzkich i
umiejętności zarządczych, potrzebnych do
wzmocnienia ich zdolności/wydajności
administracyjnej, związanej z członkostwem w UE
wzmacnianie (potencjału) instytucjonalnego
70
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
institution strengthening
f& institutional framework f& ramy instytucjonalne
tu: struktura instytucjonalna w ramach której projekt
będzie realizowany; zakres odpowiedzialności danej
instytucji (kto za co odpowiada, kto zawiera kontrakt
itd.)
f& Instrument for Structural Policies for Pre-accession f& Instrument Przedakcesyjnej Polityki Strukturalnej
(ISPA) (ISPA) (zob. SÅ‚ownik RR)
f& Integrated (Development) Programme f& Zintegrowany Program (Rozwoju)
1. program finansowany z więcej niż jednego Funduszu
Strukturalnego (w rozumieniu Funduszy
Strukturalnych UE)
2. program składający się z wielu komponentów (w
rozumieniu np. Phare ESC)
f& interest f& odsetki
interest account konto odsetkowe
interest bearing account konto oprocentowane
interest accrued narosłe odsetki
f& internet technology-based companies f& przedsiębiorstwa działające w oparciu o technologię
internetowÄ…
f& investment f& inwestycja:
investment criteria kryteria inwestycyjne
investment support wsparcie inwestycyjne
investment support projects projekty wsparcia inwestycyjnego
brownfield investment inwestycja na bazie istniejÄ…cej infrastruktury
inwestycja  od podstaw
greenfield investment inwestycja materialna/niematerialna
tangible/intangible investment
f& invoice f& faktura
f& irregularity f& nieprawidłowość
f& job f& praca, miejsce pracy
job broking pośrednictwo pracy
job creation tworzenie nowych miejsc pracy
job mobility mobilność, gotowość do zmiany pracy
job rotation wymienność pracy
często o  job rotation mówi się, gdy pracownik
w celu rozwoju i pogłębienia swoich umiejętności
i doświadczeń przechodzi systematycznie przez
różne stanowiska pracy w przedsiębiorstwie. Jest
to element planowania indywidualnych karier
poszukiwanie pracy
job search, job-seeking praca chroniona
safeguard job miejsca pracy brutto
gross jobs wszystkie miejsca pracy, które fizycznie powstały
miejsca pracy netto
utworzone miejsca pracy, z uwzględnieniem m.in.
net jobs efektu przeniesienia (ang. displacement
effect),efektu zastępowania (ang. substitution
effect), efektu mnożnikowego (ang. multiplier
effect)
f& labour f& praca
71
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
labour code kodeks pracy
national (domestic) labour (job) market krajowy rynek pracy
labour turnover fluktuacja zasobów siły roboczej
f& learning by doing f& nauka poprzez działania praktyczne
f& lending instruments/loan instruments f& instrumenty pożyczkowe
f& levels of territorial units f& poziomy jednostek terytorialnych
micro mikro
mezzo mezo
macro makro
f& leverage f& dz
wignia
np. jeżeli przy dotacji 100 tys. EUR wartość projektu
wyniosła 300 tys. EUR: dz
wignia 1:3
f& lifelong learning (=recurrent education) f& kształcenie ustawiczne
f& living standard f& poziom życia, stopa życiowa
f& lobbying
f& lobbying (zob. SÅ‚ownik RR)
f& Local Employment Pact f& Lokalny Pakt na rzecz Zatrudnienia
f& logframe matrix / logical framework matrix f& matryca (tablica) logiczna, macierz projektu
(zob. SÅ‚ownik RR)
the matrix which presents a project s intervention logic,
matryca logiczna prezentująca wszystkie najważniejsze
assumptions, objectively verifiable indicators and
aspekty projektu w formie tabeli. np. logikÄ™ interwencji,
sources of verification
założenia, obiektywne weryfikowalne wskaz
niki oraz
z
ródła weryfikacji
f& lot (=tranche) f& transza (np. środków finansowych na konto programu),
seria, część, partia zamówienia
f& maintenance period f& okres wyznaczony w kontakcie, przeznaczony na
ukończenie robót i usunięcie usterek przez
wykonawcÄ™
f& major project (within Structural Funds) f& wielki projekt, projekt indywidualny (w rozumieniu
Funduszy Strukturalnych)
projekt obejmujący zespół prac, ściśle powiązanych ze
sobą również pod względem ekonomicznym oraz
pełniących określoną funkcję techniczną z jasno
określonymi celami, których całkowity koszt brany pod
uwagę przy szacowaniu wkładu (Funduszy
Strukturalnych) przekracza 50 mln EURO
f& managerial control f& kontrola zarzÄ…dcza
wszelkie mechanizmy kontrolne dotyczące działania
danej instytucji
f& mandatory specification, requirement f& obowiÄ…zujÄ…ce specyfikacje; obowiÄ…zujÄ…ce wymagania
72
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& Marshal3,Marszalek
f& Marszałek
elected president of the Voivodship Board
przewodniczący Zarządu Województwa
f& MBO
f& MBO
1. management by objectives - method of management
1. zarzÄ…dzanie przez cele - metoda zarzÄ…dzania
based on the establishment of the rules,
polegająca na ustaleniu zadań, zakresu
responsibilities and expected results
odpowiedzialności i oczekiwanych wyników
2. management  buy  out
2. wykup przedsiębiorstw przez kadrę kierowniczą
f& means (inputs required in order to do the work) f& środki (np. do realizacji projektu)
f& measure f& działanie, miara, środek, instrument, przedsięwzięcie
działanie (w Funduszach Strukturalnych)
measure (within Structural Funds) składa się z grupy podobnych projektów o
określonym budżecie; środki na realizację danego
priorytetu w okresie kilki lat
f& Member State f& Państwo Członkowskie (Unii Europejskiej)
f& milestones of a project
f&  kamienie milowe projektu
w harmonogramie realizacji projektu: ważna data
w realizacji danego zadania
f& mitigation measures f& środki łagodzące
środki mające na celu zmniejszenie ewentualnych
negatywnych skutków danego przedsięwzięcia np.
na stan środowiska naturalnego
f& monitoring f& monitoring
tu: proces systematycznego zbierania i
analizowania ilościowych i jakościowych
nformacji na temat wdrażania projektów i
i
całego programu w aspekcie finansowym i
rzeczowym, majÄ…cy na celu zapewnienie
zgodności realizacji projektów i programu z
wcześniej zatwierdzonymi założeniami i celami
f& National Aid Coordinator (NAC) f& Narodowy Koordynator Pomocy (zob. SÅ‚ownik RR)
f& National Development Plan (NDP) f& Narodowy Plan Rozwoju (NPR)
Preliminary National Development Plan (NDP Wstępny Narodowy Plan Rozwoju (WNPR)
or pNDP)
f& National Fund (NF) f& Narodowy Fundusz [środków z UE]
1. jednostka wydzielona w ramach Ministerstwa
Finansów, poprzez którą fundusze UE przepływają
do odbiorcy  Departament Obsługi Funduszy
Pomocowych w Ministerstwie Finansów
2. rachunek w Narodowym Banku Polskim, na który
przyjmowane są środki z UE
3
słowo  marshal w tradycji anglosaskiej może być rozumiane jako  szeryf federalny
73
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& National Programme for the Adoption of the Acquis f& Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa
(NPAA) w Unii Europejskiej (NPPC)
f& net grant equivalent f& ekwiwalent grantu netto/ekwiwalent pomocy
publicznej netto
f& net present value (NPV) f& wartość bieżąca (zaktualizowana, obecna) netto
termin używany m.in. w analizie kosztów i korzyści (zob.
CBA)
Jest to suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych.
NPV mierzy, czy generowane przez projekt strumienie
gotówki, sprowadzone do wartości bieżącej będą miały
wartość wyższą od poniesionych nakładów
inwestycyjnych
(zob. wewnętrzna stopa zwrotu, IRR)
f& finansowa wartość bieżąca netto (FNPV)
termin używany w analizie finansowej będącej etapem
analizy kosztów i korzyści (zob. CBA)
Jest to suma zdyskontowanych przepływów kosztów i
korzyści dotyczących bezpośredniego beneficjenta,
f& financial net present value (FNPV)
wyrażonych w wartościach pieniężnych przeliczonych wg
cen rynkowych (najczęściej stałych)  (zob. FRR, ceny
bieżące)
f& ekonomiczna wartość bieżąca netto (ENPV)
termin używany w analizie ekonomicznej będącej
etapem analizy kosztów i korzyści (zob. CBA)
Jest to suma zdyskontowanych przepływów kosztów
i korzyści (także społecznych  np. w przypadku
budowy autostrady może to być podniesienie cen
f& economic net present value (ENPV)
gruntów, skrócenie czasu podróży itp.) dotyczących
bezpośrednich i pośrednich beneficjentów,
wyrażona w wartościach pieniężnych, przeliczonych
według cen rozrachunkowych (najczęściej stałych)
(zob.ang ERR, por , ceny rozrachunkowe, korzyści i
koszty)
f& networking f& nawiązywanie szerokich kontaktów, sieci
(współpracy), współdziałanie w sieciach
f& Nomenclature of Territorial Units for Statistics f& Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów
(NUTS) Statystycznych (zob. SÅ‚ownik RR)
Na podstawie europejskiej Nomenklatury NUTS,
podzielono Polskę na 5 poziomów NTS:
poziom regionalny: obszar całego państwa (NTS
1), województwa (NTS 2), podregiony  grupy
powiatów (NTS 3)
poziom lokalny: powiaty i miasta na prawach
powiatu (NTS 4), gminy (NTS 5)
f& organizacje pozarzÄ…dowe (zob. SÅ‚ownik RR)
f& non-governmental organisations (NGOs)
f& non-standard aspects (procedures) f& tu: niestandardowe aspekty (procedury) zawierania
kontraktu
f& objective 3 policy frame of reference (within Structural f& ramy odniesienia dla polityk w obrębie Celu 3
74
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
Funds) (w Funduszach Strukturalnych)
oznaczają dokument, który wyznacza kontekst dla
pomocy dotyczącej zatrudnienia i rozwoju zasobów
ludzkich na terytorium każdego państwa członkowskiego,
i który definiuje związek z priorytetami w Krajowym
Planie Działań na Rzecz Zatrudnienia
f& objectives f& cele
określenie w fazie wstępnej przygotowania
projektu, planowanych efektów, jakie ma
general objective
przynieść dane działanie o charakterze
publicznym
cel generalny, ogólny
wider (overall) objective
cel określający perspektywę, w której pomoc ma
zostać udzielona, w tym ogólną strategię pomocy, a
także niektóre cele szczegółowe
cel szerszy/strategiczny
eg. for regional projects, implemented within
cel określony w szerszej perspektywie sektorowej,
Phare ESC, wider objective is  to strengthen
regionalnej lub krajowej, do której ma się
social and economic cohesion of the voivodship
przyczyniać realizacja projektu
np. dla projektów regionalnych,
immediate (specific) objective
realizowanych w ramach programu Phare
operational objective ESC, cel strategiczny określa się jako:
zwiększenie spójności społeczno-
gospodarczej województwa
horizontal objective
cel szczegółowy/bezpośredni
cel, który zostanie osiągnięty bezpośrednio w
wyniku realizacji projektu
cel operacyjny
precyzyjnie oszacowany cel w konkretnym
obszarze działań, który służy osiągnięciu
regional objective
celu szczegółowego
cel horyzontalny
cel horyzontalny jest wyznaczony dla
wszystkich projektów realizowanych w
ramach jednego programu;
np. celem, odnoszÄ…cym siÄ™ do wszystkich
projektów wdrażanych w ramach części
programu Phare ESC jest rozwój zasobów
ludzkich i MÅšP
cel regionalny
cel, który realizowany jest wyłącznie we
wskazanych regionach, np. dla Phare ESC jest to
wsparcie dla rozwoju infrastruktury
f& offer/proposal/bid f& oferta
financial offer oferta finansowa
75
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
część oferty przetargowej, która zawiera elementy
finansowe, wymagane w dokumentacji
przetargowej, włączając w to budżet,
szczegółowy kosztorys oraz prognozę przepływu
środków pieniężnych
technical offer oferta techniczna
część oferty przetargowej, która zawiera
wszystkie poza finansowe elementy (w
odróżnieniu od oferty finansowej) wymagane w
dokumentacji przetargowej Oferta techniczna nie
może zawierać żadnych wskaz
ników finansowych
f& Officer f& Urzędnik
National Authorising Officer (NAO) Narodowy Dysponent Środków z Unii
Europejskiej
w Polsce: Pełnomocnik Rządu do Spraw
Obsługi Środków Finansowych Pochodzących
z Unii Europejskiej
urzędnik administracji rządowej
nadzorujÄ…cy Narodowy Fundusz,
odpowiedzialny za obsługę
przepływów finansowych oraz
kontrolę finansową środków z UE
i środków budżetowych
przeznaczonych na
współfinansowanie programów
pomocowych UE
Programme Authorising Officer (PAO)
Pełnomocnik ds. Realizacji Programu
urzędnik administracji rządowej,
odpowiedzialny za realizacjÄ™ programu i
nadzorujący prace Jednostki Wdrażającej
lub Jednostki FinansujÄ…co-
Deputy PAO
KontraktujÄ…cej,
Zastępca Pełnomocnika ds. Realizacji
Regional Programme Authorising Officer
Programu
Regionalny Pełnomocnik ds. Realizacji
Programu (zob. SÅ‚ownik RR)
f& on-lend funds f& pośredniczyć w przekazywaniu środków finansowych
np. instytucja wspierająca rozwój MŚP przekazuje
bankowi środki finansowe na preferencyjnych
warunkach, banki natomiast pośredniczą w dostarczeniu
ich do MÅšP w krajach partnerskich
f& outplacement f& pomoc pracodawcy w znalezieniu nowego miejsca
pracy dla pracowników przeznaczonych do
zwolnienia
f& outputs f& produkty/wyniki
szczegółowe produkty/usługi, które zostaną
76
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
dostarczone/wykonane w wyniku realizacji projektu i
które przyczynią się do realizacji celów bezpośrednich
f& outsourcing f& powierzanie pewnych ubocznych zadań firmy
instytucjom zewnętrznym, podwykonawcom
np. obsługa samochodów, sprzątanie, catering, obsługa
prawna itp.
f& overlap (with another programme) f& nakładać się na działania innego programu
overlapping nakładanie się na siebie działań (programów)
f& PAA (pre-accession adviser) f& doradca przedakcesyjny
f& payment f& płatność
payment application wniosek o wypłatę
payment claim form wniosek o refundację kosztów
payment in advance płatność z góry
payment in areas płatność z dołu
approval of payment akceptacja płatności
f& PBO programming by objectives f& programowanie za pomocą celów (stosowane w
programie Phare)
f& PERSEUS f& PERSEUS (zob. SÅ‚ownik RR)
obowiązujący system sprawozdawczości finansowej
Komisji Europejskiej
f& Phare: Assistance for Economic Restructuring in the f& Program pomocy w przebudowie gospodarczej
Countries of Central and Eastern Europe (initially: państw Europy Środkowej i Wschodniej (pierwotnie
Poland and Hungary: Assistance for Reconstructing of Polski i Węgier) (zob. Słownik RR)
Economies)
f& Pilot project f& projekt pilotażowy
f& planning f& planowanie
spatial planning planowanie przestrzenne (skala
wielkoprzestrzenna)
physical planning planowanie przestrzenne (skala urbanistyczna)
f& planning period f& okres planowania (działań) programu
f& planning permission f& pozwolenie na budowÄ™
f& plant f& 1) urzÄ…dzenia
maszyny, urządzenia itp., które zostają wbudowane na
stałe w realizowany obiekt
2) zakład produkcyjny
f& PLC (public limited company) f& publiczna spółka akcyjna z ograniczoną
odpowiedzialnością (w Wielkiej Brytanii); korporacja
otwarta (w Stanach Zjednoczonych)
f& portfolio analysis f& analiza portfelowa
f& powiat
f& poviat4
4
nie  powiat , gdyż w jęz. angielskim  w jest wymawiane jako  ł
77
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& PPP polluter pays principle f& zasada:  zanieczyszczający płaci
f& price f& cena
accounting prices (shadow prices) ceny rozrachunkowe
w odróżnieniu od cen rynkowych są to ceny
najbardziej zbliżone do cen, jakie wystąpiłyby w
otwartej gospodarce rynkowej w warunkach
konkurencji doskonałej, bez ingerencji państwa.
Dla produktów występujących na rynkach
międzynarodowych przyjmuje się tzw. ceny
graniczne (ang. border prices). Dla produktów
występujących tylko w danym kraju najprostszym
rozwiÄ…zaniem jest skorygowanie cen o podatki
pośrednie i subwencje wpływające na cenę
produktu. Dla kosztów i korzyści niematerialnych
jak np. polepszenie czy pogorszenie środowiska
naturalnego przyjmuje siÄ™ koszty utraconych
korzyści (ang. opportunity costs). W projektach
które wpłyną niekorzystnie na środowisko, koszt
będzie zawarty w odpowiedzi  beneficjenta na
pytanie: ile by zapłacił za nie pogorszenie się
środowiska, a w przeciwnej sytuacji korzyść
będzie zawarta w odpowiedzi  beneficjenta na
pytanie ile by zapłacił za polepszenie środowiska
ceny graniczne
ceny produktów na rynkach międzynarodowych
skorygowanych o koszty przesłania: w eksporcie
border prices będą to: FOB  free on board (dostawa na statek
za darmo); a w imporcie: CIF  cost, insurance
and freight: (koszty, ubezpieczenie i fracht) wg.
nomenklatury Incoterms
ceny stałe
cena kontraktowa
np. w przypadku robót budowlanych jest to kwota
wymieniona w kontrakcie jako należna do
constant prices zapłacenia Wykonawcy, za wykonanie i
contract price wykończenie robót oraz usunięcie wszelkich
usterek w tych robotach, zgodnie z
postanowieniami umowy
ceny bieżące, ceny nominalne, ceny rynkowe
ceny realne (= ceny nominalne  inflacja)
current prices, nominal prices, market prices
real prices
f& priority f& priorytet
w Funduszach Strukturalnych: oznacza jeden z
priorytetów strategii przyjętych w CSF, SPD,
Inicjatywach Wspólnoty lub w wsparciu dla pomocy
doradczej (technicznej) i działaniach innowacyjnych;
priorytetowi jest przyporządkowany wkład finansowy z
Funduszy, innych instrumentów finansowych oraz
odpowiednich środków finansowych państwa
członkowskiego, jak również zestaw sprecyzowanych
celów
f& procedures (see: tender) f& procedury (zob. przetarg)
78
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& procurement notice f& ogłoszenie o przetargu
f& programme f& program
indicative programme program indykatywny, wstępny
program przygotowany przez UE we
współpracy z Rządem kraju
partnerskiego, określający ogólne
wytyczne i zasady współpracy, a także
poszczególne sektory, obszary i założenia
przyszłych projektów w danym kraju czy
horizontal programme (within Structural regionie
program horyzontalny (w Funduszach
Funds and Phare)
Strukturalnych)
dotyczy programów, które nie są
ograniczone do wskazanych regionów.
Beneficjenci mogą składać wnioski
niezależnie od miejsca zamieszkania w
regional programme (within Structural
Unii Europejskiej
Funds)
program regionalny (w Funduszach
Strukturalnych)
dotyczy programów działających w
wybranych regionach. ListÄ™ tych
upoważnionych regionów publikuje
Komisja Europejska. Wiąże się to z
Celami 1 i 2 Funduszy Strukturalnych
multi-annual programme
program wieloletni
multi-country programme
program wielonarodowy
regional restructuring programme
program restrukturyzacji regionu
(voivodship) operational programme (within
(wojewódzki) program operacyjny (dla Phare
Phare ESC)
ESC)
wojewódzki program operacyjny to jeden z
podstawowych dokumentów, niezbędnych do
uruchomienia środków z programu Phare 
Spójność Gospodarcza i Społeczna (Phare ESC).
Przedstawia on kierunki i priorytety polityki
spójności gospodarczej i społecznej województwa,
które będą wspierane w ramach Phare ESC.
Program operacyjny dla Phare ESC 2000 i 2001
musi być zgodny z zapisami Wstępnego
Narodowego Planu Rozwoju, który wyznacza
ramy strategiczne dla opracowania takiego
dokumentu
f& programming (within Structural Funds) f& programowanie (w Funduszach Strukturalnych)
proces organizowania, podejmowania decyzji i
finansowania, prowadzony w kilku etapach, w celu
wdrażania, na bazie wieloletniej współpracy, wspólnych
działań Wspólnoty i państw członkowskich dla
79
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
osiągnięcia założonych celów
f& project (cycle) management f& zarzÄ…dzanie projektem
metodologia przygotowania, wdrażania i oceny
projektów i programów, charakteryzująca się podejściem
zintegrowanym oraz w oparciu o tablicÄ™ logicznÄ…
projektu
f& project funding package
f& budżet projektu
f& project life cycle f& cykl życia projektu
okres od rozpoczęcia projektu, aż do jego całkowitego
zużycia finansowego lub rzeczowego
f& project manager f& menadżer projektu, zarządzający projektem
osoba odpowiedzialna za monitorowanie realizacji
przedsięwzięcia w imieniu instytucji kontraktującej w
projektach infrastrukturalnych
departament ministerstwa, osoba prawna działająca w
zgodzie z prawem, osoba fizyczna lub prawna
wyznaczona przez Zamawiającego, która jest
odpowiedzialna za zarzÄ…dzanie lub monitorowanie
realizacji kontraktu na roboty, lub na którą Zamawiający
może delegować swoje uprawnienia w ramach kontraktu
( inżynier według reguł FIDIC)
f& project readiness f& gotowość projektu
projekt uznawany jest za gotowy do wdrażania, jeżeli
posiada kompletnÄ… dokumentacjÄ™, jest przygotowany do
rozpoczęcia procedury przetargowej i wdrożenia po
podpisaniu kontraktu
f& project size f& wielkość projektu
projekt powinien mieć odpowiednią wielkość finansową,
np. zgodnie z wymogami programu Phare ESC
f& protection f& ochrona
against unfair competition przed nieuczciwÄ… konkurencjÄ…
extended under the relevant rights rozszerzona przez niektóre przepisy
of intellectual property własności intelektualnej
of investment inwestycji
of property rights praw własności
f& provisional sums f& kwoty tymczasowe
kwoty określone w kontrakcie, przeznaczone na
zapłacenie robót dodatkowych lub zamiennych o
zwiększonej wartości, zatwierdzone przez inżyniera
nadzorujÄ…cego
f& public entities f& podmioty publiczne
f& public procurement f& zamówienia publiczne
f& public-private partnership f& partnerstwo publiczno  prywatne (zob. SÅ‚ownik RR)
f& R&D (research and development) f& badania i rozwój (BiR)
80
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& rates of return f& stopy zwrotu
internal rate of return (IRR) wewnętrzna stopa zwrotu
stopa dyskontowa, przy której wartość bieżąca
netto jest równa zero
(wartość bieżąca wpływów z projektu równa jest
wartości bieżącej poniesionych wydatków);
- projekt jest rentowny jeżeli IRR > 0
- projekt jest do przyjęcia jeśli IRR e" od
oczekiwanej stopy zwrotu
(zob. wartość bieżąca netto NPV)
finansowa stopa zwrotu
stopa dyskontowa, dla której finansowa
wartość bieżąca netto jest równa zero;
- projekt jest rentowny jeżeli FRR > 0
- projekt jest do przyjęcia jeśli FRR e" od
financial rate of return (FRR)
oczekiwanej stopy zwrotu
(zob. finansowa wartość bieżąca netto
FNPV)
ekonomiczna stopa zwrotu
stopa dyskontowa, dla której ekonomiczna
wartość bieżąca netto jest równa zero
W przypadku badania ekonomicznej stopy zwrotu
na wysokość kosztów i korzyści, uwzględnianych
przy obliczaniu, wpływają także czynniki
społeczne;
- projekt jest rentowny jeżeli ERR > 0
economic rate of return (ERR)
- projekt jest do przyjęcia jeśli ERR e" od
oczekiwanej stopy zwrotu
(zob. ekonomiczna wartość bieżąca netto ENPV)
f& reconversion f& rekonwersja, przekształcenie strukturalne
np. okręgów przemysłowych
f& recurrent education (= lifelong learning) f& kształcenie ustawiczne
f& refund = repay f& zwrot środków
f& regional disparities f& dysproporcje międzyregionalne
f& regional profile f& profil regionalny (zob. SÅ‚ownik RR)
f& regions lagging behind (=underdeveloped regions) f& regiony opóz
nione/zapóz
nione (słabo rozwinięte)
f& relevance f& odpowiedniość
zgodność celów projektu i programu z potrzebami,
priorytetami i problemami społeczno-gospodarczymi
regionu i obszaru, na którym był realizowany
f& renewal (of depressed areas) f& rewitalizacja (obszarów problemowych)
f& report f& raport
inception report raport wstępny
interim report raport okresowy
final report raport końcowy
81
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
impact report raport wpływu (oddziaływania
projektu/programu na otoczenie)
progress report raport postępu prac/zaawansowania projektu
raport zamknięcia
closure report
f& results f& rezultaty
efekty, jakie zostaną osiągnięte po zakończeniu realizacji
projektu
f& retention money f& kwoty zatrzymane
różnica między kolejną transzą a całkowitą wartością
dofinansowania projektu ze środków pomocowych; w
praktyce jest to różnica pomiędzy wartością faktury, a
kwotą faktycznie wypłaconą wykonawcy
f& retraining f& przekwalifikowanie, kurs przekwalifikowujÄ…cy
f& revenue f& dochody
f& risk analysis f& analiza ryzyka
f& risks (of the project) f& ryzyko (projektu)
risks and assumptions założenia i ryzyko związane z projektem (ad.
matryca logiczna projektu w fiszce)
zewnętrzne czynniki, które mogą wpłynąć na
przebieg lub powodzenie projektu, na które
zarządzający projektem nie ma bezpośredniego
wpływu
f& schedule f& harmonogram
contracting and disbursement schedule harmonogram kontraktowania i płatności
time schedule harmonogram realizacji (np. inwestycji)
f& scope of work f& zakres robót
f& screening, przeglÄ…d
f& screening
badanie stanu środowiska naturalnego
environmental screening
przeglÄ…d prawa
law screening
np. w kontekście dostosowania poszczególnych
dziedzin życia gospodarczego i społecznego do
ustawodawstwa UE
f& selfgovernment f& samorzÄ…d
regional (voivodship) selfgovernment samorząd regionalny (wojewódzki)
local selfgovernment samorzÄ…d lokalny (gminny i powiatowy)
f& sensitivity analysis f& analiza wrażliwości
narzędzie wykorzystywane do badania wpływu ryzyka na
wynik projektu w analizie kosztów i korzyści (CBA).
Analiza wrażliwości polega na zbadaniu wpływu zmian
w istotnych czynnikach analizy finansowej lub
ekonomicznej na jej ostateczny wynik. Odpowiada m.in.
na pytanie jaka będzie wartość wewnętrznej stopy zwrotu
czy wartości bieżącej netto, jeżeli np. koszty, korzyści lub
cykl życia projektu zmieni się o daną wartość
82
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& service provider f& dostawca usług (wykonawca kontraktu usługowego)
f& sewage treatment plant f& oczyszczalnia ścieków
f& shareholder f& akcjonariusz, udziałowiec w spółce
f& site (construction site) f& plac budowy
oznacza wszystkie części terenu udostępnione przez
Zamawiającego dla wykonania na nich robót oraz inne
miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część
placu budowy
f& site billboards (=commemorative plaques) f& tablice informacyjne o projekcie, umieszczane na
miejscu jego realizacji
(dot. Projektów infrastrukturalnych)
f& site visits to projects f& inspekcje projektów
(zob. ang. check on site)
f& social assistance, aid,welfere f& pomoc społeczna
f& sound financial management f& racjonalne zarzÄ…dzanie finansami
f& sparsely populated areas f& obszary słabo zaludnione
f& specification f& specyfikacja
tender specification = technical specification + specyfikacja przetargowa = specyfikacja (warunki)
commercial specification techniczna + specyfikacja handlowa (warunki zawarcia
umowy)
f& staff reduction (see: downsizing) f& redukcja zatrudnienia (zob. downsizing)
f& stakeholder f& osoba mająca duży udział w danym przedsięwzięciu
(niekoniecznie finansowy), ważny uczestnik
f& standard summary project fiche f& standardowa fiszka streszczenia projektu, wniosek
aplikacyjny, karta projektu
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& start-up aid f& pomoc w uruchomieniu działalności gospodarczej
f& state aid provisions f& zasady pomocy państwa
f& strategy f& strategia
local development strategy strategia rozwoju lokalnego
regional development strategy strategia rozwoju regionalnego
National Strategy for Regional Dewelopment Narodowa Strategia Rozwoju Regionaknego
f& strengths, weaknesses, opportunities, threats (SWOT f& mocne strony, słabe strony, szanse, zagrożenia
Analysis) (Analiza SWOT)
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& structural (re)adjustment f& dostosowanie, przekształcenia strukturalne,
restrukturyzacja
f& Structural Funds f& Fundusze Strukturalne (zob. SÅ‚ownik RR):
EAGGF European Agriculture Guidance and Sekcja Orientacji Europejskiego Funduszu
Guarantee Fund  Guidance Section Orientacji i Gwarancji Rolnej
ESF European Social Fund Europejski Fundusz Społeczny
ERDF European Regional Developmeent Fund Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
83
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
FIFG Financial Instrument for Fisheries Finansowy Instrument Orientacji
Guidance Rybołówstwa
f& Support for Pre-Accession Measures for Agriculture f& Przedakcesyjny Instrument Wsparcia dla Rolnictwa i
and Rural Development SAPARD Obszarów Wiejskich (SAPARD)
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& Sustainability f& trwałość (projektu)
(of a project) projekt określa się jako trwały, jeśli możliwe będzie
pokrycie kosztów utrzymania inwestycji po ustaniu
zewnętrznego zasilania finansowego i jeśli jego efekty
będą widoczne w długim okresie czasu
f& synergy f& synergia
efekt synergii zachodzi wówczas gdy, sumaryczny efekt
projektów pomocy publicznej lub poszczególnych
komponentów jednego projektu, jest większy niż suma
efektów pojedynczych projektów/ komponentów
f& TAIEX - Technical Assistance Information Exchange f& TAIEX - Biuro Wymiany Informacji o Pomocy
Office Technicznej (jednostka Komisji Europejskiej)
f& target group of a project f& grupa docelowa
grupa do której adresowany jest projekt, główni
beneficjenci, odbiorcy projektu
f& technical assistance f& pomoc doradcza
f& technical designs, technical documentation f& projekt techniczny, rysunki techniczne,
dokumentacja techniczna
f& technical specifications f& specyfikacje techniczne
dokument sporzÄ…dzony przez JednostkÄ™ KontraktujÄ…cÄ…,
określający szczegóły techniczne zamówienia lub
wykonania prac wraz z wyszczególnieniem, tam gdzie
konieczne, metod, środków i spodziewanych rezultatów
f& technology internet-based companies f& przedsiębiorstwa działające w oparciu o technologię
internetowÄ…
f& tender f& oferta przetargowa, przetarg
np. odnośnie robót budowlanych: wyceniona propozycja
wykonawcy na wykonanie i wykończenie robót oraz
usunięcie wszelkich usterek, wraz ze wszystkimi
załącznikami, przedłożonymi przez wykonawcę
ZamawiajÄ…cemu
most advantageous tender (bid/offer) najkorzystniejsza oferta przetargowa
najlepsza oferta przetargowa, według kryteriów
ustalonych dla przedmiotowej umowy np.
odnośnie jakości, właściwości technicznych,
estetyki i cech funkcjonalnych, usług
gwarancyjnych i pomocy doradczej, terminów
dostaw lub wykonania prac, ceny lub najniższej
ceny. Kryteria te muszą być opublikowane w
ogłoszeniu o przetargu lub określone w
dokumentacji przetargowej
f& dokumentacja przetargowa
84
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
zespół dokumentów i formularzy, przekazanych przez
Zamawiającego każdemu oferentowi w celu
przygotowania oferty przetargowej
f& procedury przetargowe
f& tender dossier
międzynarodowy przetarg otwarty/
nieograniczony
procedura, w ramach której każda osoba fizyczna
lub prawna, bÄ…dz
grupa tychże może przedłożyć
ofertÄ™ przetargowÄ…, po uprzednim opublikowaniu
przez Komisję Europejską zaproszenia do wzięcia
udziału w przetargu w Oficjalnym Dzienniku
Wspólnot Europejskich i na swojej stronie
internetowej
f& tender procedures
lokalny (krajowy) przetarg otwarty/
international open procedure/international
nieograniczony
open tender
procedura, w ramach której każda osoba fizyczna
lub prawna, bÄ…dz
grupa tychże może przedłożyć
ofertÄ™ przetargowÄ…, po ukazaniu siÄ™ zaproszenia
do wzięcia udziału w przetargu w mediach
lokalnych (ogólnokrajowych)
procedura negocjacyjna
procedura nie wymagajÄ…ca publicznego
ogłoszenia o przetargu, w ramach której
local open procedure
Jednostka KontraktujÄ…ca konsultuje siÄ™ z jednym
lub kilkoma oferentami i negocjuje z nimi warunki
umowy
przetarg nieograniczony, otwarty
procedura, w ramach której wszystkie
osoby fizyczne l
ub prawne bÄ…dz
grupy
tychże, mogą złożyć ofertę przetargową w
negotiated procedure
odpowiedzi na ogłoszenie o przetargu
przetarg ograniczony
procedura, w ramach której, po ukazaniu się
zaproszenia (ogłoszenia) do przetargu, oferty
składać mogą jedynie ci oferenci, którzy zostali
open (tender) procedure
zaproszeni przez JednostkÄ™ KontraktujÄ…cÄ…
uproszczona procedura przetargowa
procedura nie wymagajÄ…ca publicznego
ogłoszenia o przetargu, w ramach której, oferty
składać mogą jedynie ci oferenci, którzy zostali
restricted procedure/restricted tender
zaproszeni przez JednostkÄ™ KontraktujÄ…cÄ…
simplified procedure
f& tenderer/offerer f& oferent
85
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
osoba prawna lub fizyczna bÄ…dz
grupa tychże (np.
konsorcjum), składająca ofertę w celu zawarcia umowy
f& TENs - Trans-European Networks f& transeuropejskie sieci transportowe
(zob. SÅ‚ownik RR)
f& terms of reference (ToR) f& Zakres Wymagań i Obowiązków/ Zakres Zadań
Zleceniodawcy
(w polskim rozumieniu, w świetle Ustawy o
Zamówieniach Publicznych  Specyfikacja Istotnych
Warunków Zamówienia) (zob. Słownik RR)
f& threshold
f& próg (np. rentowności)
f& time for completion f& czas wykonania
dotyczy robót budowlanych: okres przewidziany w
kontrakcie na wykonanie i wykończenie robót wraz z
przeprowadzeniem prób końcowych, liczony od daty
rozpoczęcia prac
f& TINA transport infrastructure needs assessment f& TINA ocena potrzeb infrastruktury transportowej
f& szkolenie
f& training
szkolenie doskonalÄ…ce
advanced training
szkolenie elementarne
basic training
ustawiczne doskonalenie zawodowe
continuing vocational training
szkolenie zawodowe
vocational training
f& transparency f& przejrzystość (np. procedur)
e.g. The contract award procedure must be completely
transparent and impartial
np. Procedura zawarcia kontraktu
musi być całkowicie przejrzysta i
bezstronna
f& trigger effect
f& wywołać, powodować
efekty (w ramach projektu)
(within a project)
np. To posunięcie może wywołać wiele niepożądanych
skutków
e.g. This measure may trigger
many undesirable effects
f& projekty obiektów budowlanych  pod klucz oddane
f& turnkey projects
obiekty są wyposażone i nadają się do eksploatacji
f& twinning covenant f& umowa twinningowa/bliz
niacza
umowa między partnerami dotycząca współpracy w
ramach projektu bliz
niaczego
f& twinning project f& projekt bliz
niaczy
współpraca dwustronna w danej dziedzinie,
będącej przedmiotem projektu, pomiędzy
administracjÄ… kraju kandydujÄ…cego a wybranÄ…
w drodze konkursu instytucjÄ… kraju
86
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
członkowskiego UE
f& umbrella organisation f& organizacja nadzorujÄ…ca
f& underspend/overspend money f& nie wydatkować (pieniędzy) w całości / wydatkować
za dużo (ponad przyznany limit)
f& unemployment f& bezrobocie
sytuacja, w której pewna część zdolnych do pracy i
poszukujących jej pracobiorców nie znajduje
zatrudnienia, mimo stałego poszukiwania pracy
frictional frykcyjne, przejściowe
wynikajÄ…ce z indywidualnych decyzji o zmianie
pracy, zawodu, miejsca zamieszkania lub z
wchodzenia na rynek pracy
hidden (concealed) ukryte
long term długotrwałe
mass unemployment, large-scale masowe
unemployment
registered zarejestrowane
seasonal sezonowe
sectoral sektorowe
structural strukturalne (zob. SÅ‚ownik RR)
threatened with unemployment zagrożony bezrobociem
f& unemployment rate f& stopa bezrobocia
stosunek liczby osób uznanych za bezrobotnych do liczby
osób wchodzących w skład zasobów pracujących,
wyrażony w procentach. Zasoby pracy składają się ze
wszystkich osób w wieku produkcyjnym, które są skłonne
i zdolne do pracy i które są liczone jako zatrudnione lub
bezrobotne
f& utility f& użyteczność
określenie dotyczące oceny programów; czy program
przyczynił się do zaspokojenia potrzeb grup docelowych lub
społecznych
f& valorisation,  building on the basis of achievement f& waloryzacja,  budowanie na osiągnięciach
metoda oceny polegajÄ…ca na analizie i syntezie
rezultatów grupy porównywalnych, istotnych dla
całości programu projektów, z punktu widzenia
dalszego wdrażania programu
f& value added f& wartość dodana
różnica między dochodem całkowitym przedsiębiorstwa
lub gospodarki regionalnej czy narodowej a kosztami
procesu produkcyjnego (np. koszty surowców czy usług)
f& venture capital f& kapitał ryzyka (zob. Słownik RR)
f& VET vocational education and training f& edukacja i szkolnictwo zawodowe
f& vocational (occupational) guidance f& poradnictwo zawodowe
f& Voivod f& Wojewoda
Governor of the voivodship, appointed by the central urzędnik stojący na czele administracji rządowej w
government regionie
87
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
f& Voivodship5 f& województwo
Voivodship Board Zarząd Województwa
f& Waste f& odpady
solid waste odpady stałe
liquid waste odpady płynne
waste disposal składowanie odpadów
f& yield (effects, profit) f& przynosić (rezultaty, zysk)
e.g. The project is estimated to yield numerous results in Szacuje się, że projekt przyniesie wiele rezultatów w
the field of socio-economic cohesion zakresie spójności gospodarczej i społecznej
5
w oficjalnych dokumentach Komisji Europejskiej używa się terminu  voivodship a nie  province
88
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
Indeks terminów angielskich
- systems audit
A (str. 5)
- Authority
- absorption capacity
- award contract
- access
- axis (axes)
- access to employment
- access to labour market
B (str. 8)
- access to work
- background
- accessibility
- balance of payments
- accession
- balance sheet
- Accession Partnership
- baseline indicator
- accession-driven assistance
- basic training
- accession-driven programme
- BAT - Best Available Technology
- account denominated in EUR
- benchmark
- accountability
- benchmarking
- accounting price
- beneficiary
- accreditation
- best practice
- acquis communautaire
- bid
- activities
- bilateral assistance
- activity rate
- bills of quantity
- adaptability
- blue chip investment
- addendum
- blueprint
- additional effect
- border price
- additionality
- BOT (Build-Operate-Transfer)
- adjustment
- breakdown of overall price
- adjustment of regions
- breakdown of prices
- adjustment of the labour market
- break-event point
- administrative capacity
- brownfield investment
- administrative order
- business
- advanced training
- business environment institutions
- adverse effect
- business incubator
- adverse impact
- business plan
- against unfair competition
- business start-up
- Agency
- business support organisations
- agreement
- by effect
- aid
- alignment with EU norms and standards
C (str. 9)
- allocation
- call for proposals
- allowances
- amendment - candidate country
- annex - capacity
- applicant country - career advice services
- application form - carry out (a project)
- appraisal - cash flow
- approval of payment - cash flow discounting
- catalytic effect
- area
- areas in difficulty - CBC - Phare Crossborder Cooperation
programme
- assessment
- central authority
- assistance
- Central Finance and Contracting Unit (CFCU)
- Association Agreement
- check on site
- at (the Commission s) discretion
- clearance of accounts
- audit
- closure report
- financial audit
89
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
- cluster
D (str. 15)
- cofinancing
- damage
- cofinancing rate
- damages
- cofinancing of International Financing
- damage assessment
Institutions (IFI)
- de minimis rule
- cohesion
- deadline
- Cohesion Fund
- deadweight
- collateral
- decentralisation
- combat unemployment
- Decentralised Implementation System (DIS)
- commemorative plaques
- decision
- Commitment and Disbursement Schedule
- decommitment
- Commitments
- delphi panel
- Committee
- demand for labour
- Committee of the Regions
- demarcation between two programmes
- commune
- depressed areas
- Community Initiatives (CI)
- Deputy PAO
- Community rules
- design
- Community Support Framework (CSF)
- Desiree number
- competitiveness
- development
- complementarity
- development plan
- compliance
- DG Regio = Directorate General for Regional
- compliance with state aid provisions
Policy
- compliance with the EU norms
- direct agreement
- concealed unemployment
- direct award (of a grant)
- concentration
- direct beneficiary
- conditionality and sequencing
- direct costs
- conditions
- direct effect
- constant price
- directive
- construction site
- Directorate General for Employment
- contingencies
- Directorate General for Enlargement
- continuing vocational training
- Directorate General for External Relations
- contract
- disadvantaged areas
- contract award procedure
- disbursement of a grant
- contract price
- disbursement period
- contracting
- disbursement schedule
- contracting and disbursement schedule
- disbursement
- Contracting Authority
- discouraged workers
- Contracting Party
- displacement effect
- contractor
- distortion of competition
- contribution
- domestic labour (job) market
- conversion
- domestic preference
- cooperation
- donor
- co-ordinated development
- downsizing
- cornerstone
- draw up
- cost effectiveness analysis
- drawings
- cost estimation
- due diligence
- Cost-Benefit Analysis (CBA)
- duly authorised officers
- costs
- costs and benefits
E (str. 18)
- counteract unemployment
- EAGGF European Agriculture Guidance and
- country preference
Guarantee Fund
- criterion (criteria)
- earmark
- cross-border impact
- economic analysis
- current prices
- economic and financial appraisal
- economic and social cohesion
90
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
- economic decline
F (str. 23)
- economic growth
- facility
- economic net present value (ENPV)
- fair competition
- economic rate of return (ERR)
- feasibility study
- effect
- fee-based contract
- effectiveness
- fiche
- efficiency
- FIDIC
- EIA environmental impact assessment
- FIFG Financial Instrument for Fisheries
- EIB European Investment Bank Guidance
- eligibility (of regions, applications) - final acceptance certificate
- eligible costs - final beneficiary
- employability - final evaluation
- employer - final report
- employment - financial analysis
- employment policy - financial audit
- employment rate - financial control
- endogenous development - financial engineering
- endorsement - financial net present value (FNPV)
- endowment (Am.) - financial offer
- entrepreneur - financial rate of return (FRR)
- entrepreneurship - Financing Agreement
- environmental screening - Financing Memorandum
- equal access to... - framework
- equal opportunity - framework agreement
- equipment - framework contractor (FWC)
- ERDF European Regional Development Fund - fraud
- ESC Economic and Social Cohesion - free lance expert
- ESF European Social Fund - frictional
- ESS (equivalent straight  line speed) - full-time employment
- EU publicity
- EU secondary law forms: G (str. 25)
- EU Structural Funds Documents
- GDP (gross domestic product)
- EU visibility
- GDP according to PPP (purchasing power
- Europe Agreement parity)
- European Commission - GDP per capita
- European Council - gender mainstreaming
- European Investment Fund - general conditions
- EUROSTAT Statistical Office of the European - general objective
Communities
- global grant
- evaluation
- gmina
- Evaluation Committee
- GNP (gross national product)
- evaluator
- graduate
- ex ante evaluation
- grant
- ex post evaluation
- grant beneficiary
- exogenous development
- greenfield investment
- expenditure
- gross jobs
- expenditure profile
- guidelines for applications
- expert
- expiry date
H (str. 26)
- explanatory note
- hard infrastructure
- expression of interest
- hidden unemployment
- extended DIS
- horizontal objective
- extended under the relevant rights
- horizontal programme
- external effect
- human resources development (HRD)
- external expert
91
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
I (str. 26)
J (str. 28)
- immediate (specific) objective
- job
- impact
- job broking
- impact indicator
- job creation
- impact report
- job mobility
- impartiality
- job rotation
- implement
- job search
- implementation
- job-seeking
- implementation arrangements
- Joint Monitoring Committee
- implementation schedule
- implementation structures
- Implementing Agency
- inception report K (str. 27)
- indicative allocation
- indicative programme
- key indicator
- indicator
- indicator of achievement
L (str. 29)
- indicators: measurable, precise, quantified
- labour
- indirect beneficiary
- labour code
- indirect costs
- labour demand
- indirect effect
- labour turnover
- industry in decline
- large-scale unemployment
- infrastructure
- law screening
- in-house expert
- learning by doing
- Innovative Measures
- lending instruments
- input
- levels of territorial units
- input indicator
- leverage
- instalment (of payment)
- lifelong learning
- Institution
- linked activities
- Institution Building
- liquid waste
- institution strengthening
- liquidated damages
- institutional capacity
- living standard
- institutional framework
- loan instruments
- Instrument for Structural Policies for Pre-
- lobbying
accesion (ISPA)
- local authority
- intangible investment
- local development
- Integrated (Development) Programme
- local development strategy
- integrated development
- Local Employment Pact
- interest
- local open procedure
- interest account
- local selfgovernment
- interest accrued
- logframe matrix
- interest bearing account
- logical framework matrix
- interim (mid-term) evaluation
- long-term expert
- interim report
- long-term unemployment
- internal rate of return (IRR)
- lot
- international open procedure
- lump sum contract
- international open tender
- internet technology based companied
M (str. 30)
- interregional cooperation
- maintenance cost
- investment
- maintenance period
- investment criteria
- major project
- investment support
- managerial control
- investment support project
- Managing Authority
- invoice
- mandatory requirement
- irregularity
- mandatory specification
ISPA
92
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
- market prices - operational costs
- Marszalek, Marshal - operational objective
- mass unemployment - Operational Programme (OP)
- match funding - opinion
- MBO - opportunity costs
- means - outplacement
- measures - output
- Member State - output indicator
- milestones of a project - outsourcing
- mitigation measures - overall objective
- mixed contract - overlap (with another programme)
- monitoring - overlapping
- most advantageous tender - overspend money
- multi-annual programme
- multi-country programme P (str. 34)
- multicriteria evaluation - PAA (pre-accession adviser)
- multifunctional development - part-time employment
- multiplier effect - Paying Agency
- municipality - Paying Authority
- payment
N (str. 31) - payment application
- national (domestic) labour (job) market - payment in advance
- National Aid Coordinator (NAC) - payment claim form
- National Assistance Coordinator (NAC) - PBO programming by objectives
- National Authorising Officer (NAO) - per diems
- national cofinancing - permanent employment
- National Development Plan (NDP) - PERSEUS
- National Fund (NF) - Phare
- national preference - Phare Economic and Social Cohesion
Programme (Phare ESC)
- National Programme for the Adoption of the
Acquis (NPAA) - Phare Management (Steering) Committee
- National Strategy for Regional Development - Phare Monitoring Committee/ Subcommittee
- negotiated procedure - Phare: Assistance for Economic Restructuring
in the Countries of Central and Eastern Europe
- net effect
- physical planning
- net grant equivalent
- pilot project
- net jobs
- planning
- net present value (NPV)
- planning permission
- networking
- planning period
- Nomenclature of Territorial Units for Statistics
(NUTS) - plant
- nominal prices - PLC (public limited company)
- non-governmental organisations (NGOs) - portfolio analysis
- nonreimbursable costs - poviat
- non-standard aspects (procedures) - PPP polluter pays principle
- Practical Guide to Phare, ISPA & SAPARD
contract procedures
O (str. 32)
- pre-feasibility study
- Objectively Verifiable Indicators (OVI)
- Preliminary National Development Plan
- objective 3 policy frame of reference
(NDP or pNDP)
- objectives
- price
- occupational guidance
- priority
- offer
- procedures
- offerer
- procurement notice
- officer
- profit
- on site visit
- programme
- on-lend funds
- Programme Authorising Officer (PAO)
- open (tender) procedure
93
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
- Programme Complement - retraining
- programming (within Structural Funds) - revenue
- progress report - risk analysis
- project cycle management - risks (of the project)
- project funding package - risks and assumptions
- project life cycle
- project manager S (str. 40)
- Project Preparation Facility (PPF) - safeguard job
- project readiness - SAPARD
- project size - schedule
- proposal - school-leaver
- protection - scope of work
- protection against unfair competition - screening
- protection extended under the relevant rights - seasonal unemployment
- protection of intellectual property - sectoral unemployment
- protection of investment - self-government
- protection of property rights - sensitivity analysis
- provisional sums - service contract
- public entities - service provider
- public procurement - sewage treatment plant
- public-private partnership - shadow price
- shareholder
R (str. 38) - short-term expert
- R&D (research and development) - side effect
- rates of return - simplified procedure
- real prices - Single Programming Document (SPD)
- recommendation - site
- reconversion - site billboards
- recurrent education - site visits to projects
- refund - skimming-off effect
- regional authority - social aid
- regional development - social assistance
- regional development strategy - social welfare
- regional disparities - soft infrastructure
- Regional Monitoring Committee - solid waste
- regional objective - sound financial management
- regional profile - sparsely populated areas
- regional programme - spatial planning
- special conditions
- Regional Programme Authorising Officer
- specification
- regional restructuring programme
- staff reduction
- regional selfgovernment
- stakeholder
- Regional Steering Committee
- standard summary project fiche
- regions lagging behind
- start-up aid
- registered unemployment
- state aid provisions
- regulation
- strategy
- reimbursable costs
- strenghts
- relevance
- structural (re)adjustment
- renewal (of depressed areas)
- Structural Funds
- repay
- structural unemployment
- report
- subcontractor
- resource indicator
- substitution effect
- restricted procedure/restricted tender
- sunk costs
- result indicator
- supply contract
- results
- Support for Pre-Accession Measures for
- retention money
Agriculture and Rural Development SAPARD
94
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
- sustainability - vocational training
- sustainable development - Voivod
- SWOT Analysis - voivodship
- Synergy - Voivodship Board
- Systems audit - voivodship operational programme
- voivodship selfgovernment
T (str. 42)
W (str. 46)
- TAIEX - Technical Assistance Information
Exchange Office
- waste
- tangible investment
- waste disposal
- target group of a project
- welfare
- technical assistance
- weakness
- technical assistance contract
- wider objective
- technical designs
- works contract
- technical documentation
- technical offer
Y (str. 46)
- technical specifications
- yardstick
- technology internet-based companies
- yield
- tender
- tender dossier
- tender procedures
- tenderer
- TENs - Trans-European Networks
- terms of reference (ToR)
- threatened with unemployment
- threshold
- time for completion
- time schedule
- TINA transport infrastructure needs assessment
- to widen / extend access
- training
- transparency
- trigger effect
- turnkey projects
- twinning covenant
- twinning project
U (str. 44)
- umbrella organisation
- underdeveloped regions
- underspend money
- unemployment
- unemployment rate
- unexpected effect
- unit price contract
- unsustainable development
- utility
V (str. 45)
- valorisation
- value added
- venture capital
- VET vocational education and training
- vocational (occupational) guidance
95
P O L S K A A G E N C J A R O Z W O J U R E G I O N A L N E G O
Literatura
1. Practical Guide to Phare, Ispa and Sapard contract procedures, European Commission,
2001, http://www.europa.eu.int/comm/europeaid/tender/gestion/pg/index_en.html
2. Standard Summary Project Fiche for Phare 2001 Economic and Social Cohesion
3. Structural Actions 2000  2006. Commentary and Regulations, European Commission,
Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2000
4. Guide to Cost-Benefit Analysis of Major Projects, European Commission, Luxembourg:
Office for Official Publications of the European Communities, 1997
5. Glossary of 300 concepts and technical terms, MEANS Collection, Volume 6, European
Commission, Luxembourg: Office for Official Publications of the European ,Communities
1999
6. Vade-Mecum on Grant Management, European Commission, Luxembourg: Office for
Official Publications of the European Communities, 1998
7. Project Cycle Management Training Handbook, Information Training and Agricultural
Development, Lion House, Ditchling Common Industrial Estate (for European
Commission), Hassocks 1999
8. Community rules on State aid. Vade-mecum, European Communities, European
Commission, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities
2000
9. The New Programming period 2000  2006: Indicators for Monitoring and Evaluation:
An indicative methodology, European Commission, 1999
10. BOT  Buduj  Eksploatuj  Przekaż. Poradnik, Agencja Rozwoju Komunalnego,
Warszawa 2000
11. Glosariusz terminów dotyczących rynku wewnętrznego, UKIE, Warszawa 1998
12. Glosariusz terminów Układu Europejskiego, UKIE, Warszawa 1998
13. Nowa orientacja Phare, dokument przyjęty przez KIE 28 IX 1998,
http://www.cie.gov.pl/fundusze/phare/dokumenty/nowa-orient.html
14. Wpływ przystąpienia do Unii Europejskiej. Część I: Planowanie budżetu i kontrola
finansowa; dokument SIGMA, Nr 19, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,
Warszawa 1998
15. Wspólnotowe akty prawne dotyczace pomocy przedakcesyjnej, Funduszy Strukturalnych
i Funduszu Spójności, UKIE, Warszawa 2001
16. SÅ‚ownik rozwoju regionalnego, Marek Kozak, Andrzej Pyszkowski, Robert Szewczyk,
PARR, Warszawa 2000
17. Dokumenty wewnętrzne PARR
POLSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO
Polska Agencja Rozwoju Regionalnego
ul. Żurawia 4a
00-503 Warszawa
tel. [phone]
faks (0 22) 693 46 87, 627 22 46
e-mail: [e-mail]
http://www.parr.pl
European Union
Unia Europejska
3
ISBN 83-87174-32-7