O jednej dotąd nieuwzgłędnionej przyczynie
bocznego skrzywienia kręgosłupa.
PodaJ
Dr. E. Rościszewski.
 
Jak wiadomo, podano w celu wytłómaczenia przyczyny
powstawania bocznego skrzywienia kręgosłupa kilka teoryj,
z których żadna nie da się uogólnić, żadna nie tłómaczy
wszystkich jego postaci i objawów. PrzeszÅ‚oby to cel i za­
kres niniejszej pracy, gdybym chciał przechodzić wszystkie,
chcę tylko zwrócić uwagę na jedna przyczynę, usposabiającą
do powstania skoliozy, dotąd zupełnie nieuwzględnioną.
NajczÄ™stszÄ… formÄ… skoliozy nawykowej jest, ja k wia­
domo, skolioza esowata z wygięciem kręgosłupa w części
lędz
wiowej ku stronie lewej, w części zaÅ› piersiowej ku stro­
nie prawej.
W celu wytłómaczenia powstania tej skoliozy przyta­
czajÄ… zwykle zÅ‚e siedzenie w szkole i inne tym podobne czyn­
niki. Zdarzają się jednakowoż przypadki, w których można
wykluczyć wszystkie inne przyczyny skoliozy jak krzywicę
i t. d.; w których od pierwszego dzieciÅ„stwa najÅ›ciÅ›lej uw a­
żano na higienę pod każdym względem ta k , z
e usunięto
wszelkie przyczyny, mogÄ…ce wpÅ‚ywać na skrzywienie krÄ™go­
sÅ‚upa a pomimo tego skolioza wystÄ™puje i to najczęściej wy­
żej wspomniana jej forma.
Przyczyna w tych przypadkach musi tkwić w samym
organizmie i to albo w kręgosłupie, jego więzadłach i mięś-
niacli, albo też w pochyłem ustawieniu miednicy. '1
' V
ä
ostatnią przyczynę chcę właśnie zwrócić uwagę.
Prawidłowo zbudowana miednica może tylko wtenczas
stać pochyło, jez
li koÅ„czyny dolne sÄ… nierówno dÅ‚ugie. Nie­
równość zaś ich może być albo anatomiczną, to jest zależeć
od różnicy w długości kości w skład ich wchodzących, lub
nieprawidÅ‚owego ich ustawienia w stawach, szczególniej biodro­
wym, lub też przy zupełnej równości anatomicznej tudzież
prawidÅ‚owych stawach, m o ż e wy s t Ä… p i ć r ó ż n i c a d Å‚ u ­
g o Å› c i c z y n n o Å› c i o wa , t o j e s t k o Å„ c z y n y z u ­
p e ł n i e r ó wn e i p r a wi d ł o we b ę d ą n i e r ó wn e
w c h wi l i u ż y wa n i a i c h d o c z y n n o Å› c i c h o ­
d z e n i a .
Zkąd to może pochodzić?
Wiemy, że prawie u każdego człowieka słabszą jest
ręka lewa od prawej, tak samo zwykle jest słabszą lewa
noga od prawej. O tern można siÄ™ przekonać za pomocÄ… bar­
dzo prostego doświadczenia: jez
li ułożymy dziecko na wznak
na równej podÅ‚odze i nastÄ™pnie obciążywszy mu stopy ciÄ™­
żarkam i, których wielkość zależy naturalnie od wieku dziec­
k a , każemy mu nóżki do góry podnosić, wówczas nóżką
prawÄ… uniesie wiÄ™kszy ciężarek ku górze niż lewÄ…, wzglÄ™d­
nie z ciężarkiem równej wagi podniesie nóżkę prawą wyżej
niż lewą.
W iem y dalej, że mięśnie zginające (fleksory), mają
w ogóle przewagę nad prostującymi (ekstenzory). Ztąd też
pochodzi, że koÅ„czyny nasze przy swobodnem uÅ‚ożeniu zaw­
sze są w stawach lekko zgięte.
Otóż zdarza siÄ™ , że w nóżce lewej, jako sÅ‚abszej i róż­
nica ta między siłą mięśni zginających a prostujących jest
większą niż w prawej. O tern znowu można przekonać się
Å‚atwo: jez
li się mianowicie dziecko na równej podłodze na
wznak ułoży, miednicę równo ustawi i następnie każe mu
się swobodnie leżeć; wówczas spostrzeżemy dość często, że
nóżka lewa bÄ™dzie nam siÄ™ zdawaÅ‚a nieco krótszÄ… od pra­
wej. Różnica wynosi y 2 l 1^ cm. a znika natychmiast, skoro
3
każemy dziecku wyprostować nóżki. Pochodzi to tylko ztąd,
z
e w skutek wiÄ™kszej przewagi mięśni zginajÄ…cych nad pro­
stującymi jest nóżka lewa w stawach nieco więcej zgięta
niż prawa. U dziecka takiego wystąpi w postawie stojącej
ten sam objaw, tak samo nóżka lewa bÄ™dzie nieco wiÄ™­
cej zgięta niż prawa. W ystępuje to szczególniej u dzieci
w ogóle słabszych. W skutek tego zaś nóżka lewa staje się
faktycznie nieco krótszą a odpowiednio do tego miednica
pochylona na stronę lew ą, co naturalnie także pochylenie
kręgosłupa w części dolnej w lewo a odpowiednio w górnej
w prawo wywołać musi.
Nie majÄ…c m ateryaÅ‚u szpitalnego, nie mogÅ‚em w wiÄ™k­
szej liczbie przypadków przeprowadzić odpowiednich doÅ›wiad­
czeÅ„, badaÅ‚em tylko 18 przypadków wyżej opisanego skrzy­
wienia krÄ™gosÅ‚upa z praktyki prywatnej. PoddaÅ‚em je opi­
sanym doświadczeniom i w 16 przypadkach okazała się nóżka
lerva słabszą od prawej a w 7 była nóżka lewa przy swo-
bodnem ułożeniu krótszą od prawej. Różnica wynosiła Ys
do i y 2 cm., wiek dzieci od 6 13 lat.
Ja k często przytrafia się ta czynnościowa nierówność
kończyn, trudno mi orzec na podstawie 18-tu przypadków,
zwłaszcza, z
e nie badałem dzieci zdrowych, tylko dotknięte
skrzywieniem , sądzę jed n ak , że wśród wszystkich innych
i ona stanowi dość czÄ™stÄ… przyczynÄ™ powstawania skrzywie­
nia kręgosłupa.
PodajÄ™ tÄ™ krótkÄ… wzmiankÄ™ głównie dlatego, ażeby za­
chęcić innych rozporządzających odpowiednim materyałem
do badania w tym względzie, gdyż wykrycie tej przyczyny
skoliozy wpłynęłoby i na leczenie. Pierwszem wskazaniem
w takich przypadkach byłoby wzmocnienie słabszej nóżki
za pomocą masowania i innych odpowiednich środków.
Osobne odbicie z  PrzeglÄ…du Lekarskiego 1895. Nr. 7.
Kraków, 1895.  D rukarnia U niw ersytetu Jagiell. pod zarzadem. A . M. K osterkiewicza.
 %