Stanowisko pracy i jego elementy.
Anna Mierzwa-Georgiev.
Podstawowe pojęcia.
l�Praca- to celowa działalność, wysiłek
fizyczny, w wyniku którego powstaje
dobro materialne lub niematerialne oraz
za ten wysiłek należy się zapłata,
wynagrodzenie.
l�Stanowisko pracy- to najmniejszy w
strukturze organizacji element, system
działania, stanowiący cząstkę
wyższego rzędu , gdzie wykonywana
jest praca indywidualnego człowieka.
Elementy charakterystyczne dla
stanowiska pracy.
1. Cel,
2. Wejścia- in. doprowadzane z otoczenia materiały,
informacje,, narzędzia,
3. Wyjścia- in. przedmiot pracy np. wyrób, usługa,
świadczenie wykonane przez pracownika,
4. Proces- tworzony przez zastosowane metody, techniki
pracy,
5. Otoczenie- warunki organizacyjno-techniczne,
fizyczne, społeczne,
6. Wyposażenie- jego dobór, rozlokowanie, dostępność,
sposób wykorzystania,
7. Czynnik ludzki.
Cel stanowiska.
l� Cel- musi być sformułowany jasno, czytelnie,
zrozumiale adekwatnie do danego stanowiska
pracy.
l� Celem pracy na stanowisku pielęgniarki
odcinkowej jest współprzyczynianie się,
poprzez zapewnienie dobrej jakościowo
opieki pielęgniarskiej, do odzyskania przez
chorego utraconych funkcji organizmu.
Element- wejścia.
l�To ustalenie więzi organizacyjnych na
danym stanowisku, dobranie właściwych
informacji, ustalenie częstotliwości, ilości,
złożoności tych informacji oraz prawidłowe
jej wykorzystanie.
l�To również odpowiednie narzędzia,
materiały, bieżące ich uzupełnianie w
miarę ich zużucia.
Element wyjścia.
l� To ustalenie zadań i wynikających z nich obowiązków,
uprawnień i odpowiedzialności.
l� Sposób ich formułowania oraz stopień ich trudności
mają istotne znaczenie dla jakości wykonywanej pracy.
l� Doskonale to widać przy fakcie odpowiedniego
przydzielania zadań do wykonania( określanie zadań
przy udziale wykonawców; zadania trudne- ustala się
indywidualnie; w formułowaniu zadań- zasada
konkretności i realności; przy istnieniu kilku zadań-
ustalenie ważności, hierarchii oraz kolejności realizacji;
zostawienie  wolnego marginesu pracownikom;
jednemu pracownikowi dajemy zadania, które wzbudzają
sprzeczne tendencje; informować pracowników o
miernikach, wzorach, wg których może kontrolować
swoją pracę; zadania muszą być zrozumiałe dla
wykonawcy).
l� Brak uprawnień( do decydowania o sposobie
wykonania zadania) zwalnia z odpowiedzialności.
Proces- techniki, metody pracy.
l� Pracownik powinien znać nie tylko cel zadania,
termin i czas jego realizacji, narzędzia, ale też
winien znać najlepsze sposoby, metody
realizacji poszczególnych czynności, operacji.
l� W pielęgniarstwie- wybór co do sposobu
pielęgnowania pacjentów- metodą tradycyjną
(zadaniową, realizującą zlecenia lekarskie), czy
metodą procesu pielęgnowania- holistyczne
podejście do pacjenta i jego problemów
zdrowotnych.
Otoczenie.
l�To warunki fizyczne- temperatura,
wilgotność, hałas, wymuszona pozycja,
monotonia, monotypia,
l�Warunki psychiczne- praca w napięciu,
stresie, pod presją czasu,
l�Uciążliwości i zagrożenia na danym
stanowisku pracy.
Wyposażenie.
l�To zasoby materiałowe konieczne do
wykonania zadań.
l�Gdy ich brak- to skutek braku wykonania
lub niewłaściwe wykonanie zadania co
może zagrozić życiu lub zdrowiu pacjenta.
Czynnik ludzki- ( zasoby).
l� To najważniejszy element w problematyce
organizacji stanowisk pracy.
l� Należy określić wymagane na danym
stanowisku kwalifikacje dotyczące: stanu
zdrowia; sprawności poszczególnych narządów,
zmysłów; zręczności; wiedzy; zdolności
koncentracji uwagi; motywacji oraz wymagań w
zakresie umiejętności pracy w zespole
i z zespołem; poczucia odpowiedzialności;
uprawnienia itp.
Klasyczne elementy opisu stanowiska pracy.
l� Jednostka organizacyjna,
l� Nazwa stanowiska,
l� Podległość służbowa,
l� Funkcje pełnione przez pracownika i wynikające z nich
zadania,
l� Uprawnienia,
l� Odpowiedzialność,
l� Kwalifikacje niezbędne,
l� Kwalifikacje pożądane,
l� Cechy osobowości niezbędne,
l� Cechy osobowości pożądane,
l� Doświadczenie i wymagania specjalne dotyczące
niektórych stanowisk,
l� Kryteria oceny pracy,
l� Kierunki doskonalenia ew. możliwości rozwoju
zawodowego.
Dokumentacja na pielęgniarskim
stanowisku pracy.
l�Definicja dokumentacji wg L. Jabłońskiego
 Przewodnik encyklopedyczny dla
pielęgniarek - DOKUMENTACJA TO OPIS,
RYSOWANIE& INTERESUJ
CYCH
CZA
OWIEKA ZJAWISK LUB IDEI ORAZ
PRZECHWYWANIE I PRZEKAZYWANIE TEJ
WIEDZY NAST
PNYM POKOLENIOM .
Trzy warunki do spełnienia przez
dokumentację medyczną.
l�Musi być zwięzła, precyzyjna,
zrozumiała,
l�Musi zawierać wszystkie informacje o
przebiegu procesu pielęgnowania,
l�Prace nad doskonaleniem dokumentacji
powinien prowadzić zespół praktyków i
teoretyków pielęgniarstwa.
Metody dokumentowania przez pielęgniarki.
1. Powinny odpowiadać aktualnym potrzebom w tej
dziedzinie,
2. Informacje zawarte w dokumentacji muszą być
istotne, przydatne do prowadzenia ciągłego,
planowanego i kompleksowego pielęgnowania;
zapisy prowadzone systematycznie w sposób
zwięzły i treściwy.
3. Informacje o pacjencie muszą podlegać
zasadom:
l� Dostępności dla członków zespołu
terapeutycznego,
l� Zabezpieczenia przed dostępem osób trzecich,
l� Zachowania tajemnicy zawodowej i
poszanowania praw pacjenta.
Formularze dokumentacji pielęgniarskiej.
l� Karta wywiadu pielęgniarskiego,
l� Indywidualna karta pielęgnowania,
l� Indywidualna karta zleceń lekarskich
wykonywanych przez pielęgniarkę,
l� Indywidualna karta obserwacji,
l� Wskazówki pielęgniarskie,
l� Historia pielęgnowania.
Zalety prowadzenia dokumentacji
pielęgniarskiej.
l� Dobrze prowadzona dokumentacja pielęgniarska
pozwala na:
l� Zwięzły opis stanu pacjenta i czynności wykonywanych
przez pielęgniarki,
l� Ocenę dynamiki zdrowienia pacjenta,
l� Ocenę trafności i kompletności działań podjętych w
opiece nad chorymi,
l� Umożliwienie oceny wyników opieki pielęgniarskiej,
l� Odejście od wielokrotnego przepisywania i powielania
treści zawartych w innej dokumentacji.
Obciążenia na pielęgniarskich
stanowiskach pracy.
l�Obciążenie pracą to stopień w jakim
człowiek jest zaangażowany w
wykonanie jednego zadania lub
większej liczby zadań lub skutki tego
zaangażowania.
Grupy czynników obciążających pielęgniarki
na stanowisku pracy.
1. Materialne warunki pracy:
l� Organizacja, rozmieszczenie i wyposażenie stanowiska pracy,
praca zmianowa;
l� Warunki fizyczne pracy;
2. Rodzaj wykonywanej pracy- intensywność, czas, praca
umysłowa, fizyczna, monotonia;
3. Specyfika zadań- wynikające z roli organizacyjnej: przeciążenie
lub niedociążenie roli, konflikt ról, odpowiedzialność, złożoność i
trudność zadań, presja czasu, szybkość podejmowanych decyzji,
kontakt z cierpieniem, śmiercią, tragedią innych, obsługa
wysokospecjalistycznego sprzętu, niewykorzystanie potencjału
wiedzy i umiejętności w pracy.
4. Stosunki interpersonalne, komunikacja z personelem, z
pacjentami, praca w zespołach interdyscyplinarnych.
5. Klimat i kultura organizacyjna-system wartości, pozycja
pielęgniarki, prestiż, dylematy moralne.
6. Możliwości rozwoju- i kariery zawodowej lub ich brak.
Działania ograniczające lub likwidujące
czynniki obciążające pielęgniarki w pracy to:
l� Poprawa materialnego środowiska pracy ( udogodnienia).
l� Dobór stanowiska do psycho- fizycznych predyspozycji pracownika.
l� Przydział zadań dostosowany do możliwości pielęgniarki oraz
określenie zakresu uprawnień i odpowiedzialności,
l� Właściwa organizacja pracy-optymalizacja pracy zmianowej,
l� Wysoka kultura organizacyjna,
l� Wypracowanie dobrego i skutecznego sposobu komunikacji w
zespole, organizacji,
l� Dostosowanie stylu kierowania do sytuacji i oczekiwań pielęgniarek,
l� Możliwość kształcenia i doskonalenia zawodowego,
l� Opanowanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych,
l� Racjonalne wykorzystanie czasu na pracę, przerwy w pracy,
l� Dbanie o kondycję psychofizyczną,
l� Medycyna pracy- badania okresowe,
l� Przestrzeganie przepisów BHP.
Zapobieganie chorobom zawodowym i
wypadkom przy pracy.
l� Choroby zawodowe to wszelkie zaburzenia stanu
zdrowia swoiście związane ze środowiskiem pracy
zawodowej lub sposobem jej wykonywania -RM dn.
30 lipca 2002r. wykaz chorób uznanych za choroby
zawodowe( Dz.U.2002, Nr 132,poz. 1115).
l� Choroby parazawodowe- to schorzenia, które mają
bezpośredni związek z wykonywaną pracą, ale nie jest
możliwe określenie w jakim stopniu do ich rozwoju
przyczyniły się czynniki związane z wykonywaniem
pracy ( choroba wieńcowa, nadciśnienie, choroba
wrzodowa, syndrom wypalenia zawodowego).
l� Choroby związane z wykonywaniem zawodu- to
schorzenia wywołane ujemnym wpływem warunków
pracy, których związek z tymi warunkami może być
przyczynowo udowodniony.
Działania zapobiegawcze realizowane przez zakład
celem zapobiegania pojawienia się chorób
zawodowych.
l� Ścisła współpraca z lekarzem medycyny pracy, lekarzem
profilaktykiem- badania wstępne, okresowe, kontrolne,
celowane,
l� Przeciwdziałanie czynnikom szkodliwym,
l� Prowadzenie systematycznych pomiarów czynników
szkodliwych, uciążliwych na stanowisku pracy,
l� Optymalne materialne warunki na stanowisku pracy,
l� Zabezpieczenie pracownika w odzież ochronną,
roboczą,
l� Rejestr chorób zawodowych,
l� Prowadzenie szkoleń pracowników z zakresu przepisów
BHP,
l� Tworzenie procedur postępowania medycznego, gdzie
zawarte są zasady prawidłowej praktyki medycznej.
Wypadek przy pracy.
l�Wypadek przy pracy  to zdarzenie
nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną,
pozostające w związku z pracą
i powoduje chorobę, uszczerbek na
zdrowiu lub śmierć pracownika.
Przyczyny wypadków w pracy.
l� Przyczyny zewnętrzne  urazy termiczne, fizyczne
spowodowane działaniem maszyn, urządzeń, narzędzi pracy,
energią elektryczną, hałas, wstrząsy, urazy psychiczne, wysiłek
fizyczny (dz
wigniecie ciężaru), potknięcie się , upadek, omdlenie.
l� Przyczyny subiektywne- niedostosowanie się do zarządzeń i
przepisów w tym BHP, niestosowanie środków ochrony osobistej,
niestosowanie odpowiednich narzędzi, wyposażenia
zabezpieczającego, bałagan, niedbalstwo, niewłaściwy podział
pracy, zadań, nieumiejętność pracy w zespole i niechęć do
przyjęcia reguł, zasad, procedur, standardów postępowania itp.
l� Przyczyny pośrednie- to wpływ działania środowiska
zewnętrznego oraz określonych reakcji fizycznych i psychicznych
człowieka  niedostateczne wyszkolenie, brak bezpiecznych
warunków i nawyków w pracy, brak koncentracji uwagi,
lekkomyślność, bezmyślność, zmęczenie, przyczyny osobiste
( kłopoty, nieprzystosowanie do pracy w porze nocnej).
Nieprzystosowanie się pracownika do
pracy w porze nocnej może być
czynnikiem ryzyka wypadku.
l�Przyczyny:
l�Senność w pracy.
l�Zmiana nastroju- stany depresyjne,
złość, kłopoty rodzinne.
l�Obniżenie sprawności w wykonywaniu
zadań ( błędy w wykonywaniu zadań).
Grupy wypadków.
l�Drobne uszkodzenia ( skaleczenia,
stłuczenia, oparzenia).
l�Wypadki drobne- wymagające krótkiego
zwolnienia lekarskiego.
l�Wypadki lekkie- absencja do miesiąca
czasu.
l�Wypadki ciężkie- wymagające zwolnienia
powyżej miesiąca czasu.
l�Wypadki śmiertelne.
Środki zapobiegające wypadkom.
l� Podstawy prawne i organizacyjne-
przestrzeganie przepisów BHP, medycyna
pracy, związki zawodowe, społeczni inspektorzy
ds. BHP.
l� Ochrona techniczna- to odpowiednia alokacja
sprzętu, narzędzi, urządzeń, aparatury- zasady
ergonomii, fizjologii i higieny pracy.
l� Stosowanie środków ochrony osobistej.
l� Działania pedagogiczne i psychologiczne-
systematyczne szkolenia pracowników w
zakresie zasad BHP, pierwszej pomocy.
Czas pracy, praca zmianowa.
l�Czas pracy- zgodnie z KP ,jest to czas
pozostawania pracownika w dyspozycji
pracodawcy w zakładzie pracy lub w
innym miejscu wyznaczonym do
wykonywania pracy.
l�Czas pracy pracowników
zatrudnionych w placówkach opieki
zdrowotnej reguluje Ustawa o
Działalności leczniczej oraz KP.
Norma czasu pracy.
l� Norma czasu pracy pracownika medycznego to
7godzin 35min.na dobę, czyli 37 godzin 55 minut na
tydzień liczący 5 dni.
l� Dla okresu rozliczeniowego norma ustalana jest
poprzez pomnożenie normy dobowej przez liczbę dni
roboczych z wyłączeniem dni świątecznych i wolnych od
pracy.
l� Dla pracowników technicznych- 8 godz./24 i przeciętnie
40 godz./tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu
pracy.
l� W podstawowym systemie czasu pracy okres
rozliczeniowy nie może być dłuższy niż 4 miesiące.
Prawa pracowników w aspekcie czasu pracy.
l� Harmonogramy  grafiki, rozkład czasu pracy
pracowników medycznych muszą uwzględniać;
1. Co najmniej jedną niedzielę wolną od pracy w
miesiącu, a dzień wolny za pracę w niedzielę i święta,
2. Odpoczynek dobowy, nieprzerwany w wymiarze 11
godzin, następujący po 12-o godzinnym czasie pracy.
3. Odpoczynek tygodniowy w wymiarze co najmniej 35
godzin, który obejmuje co najmniej 11 godzin
nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
4. Harmonogramy nie mogą uwzględniać  planowania 
godzin nadliczbowych.
Praca zmianowa.
l� System pracy trzyzmianowy- czyli zmiany
trwają 8 godzin na dobę; jej odmiany-
wydłużona dniówka do 8-9 godzin, skrócona
do 7 godzin;
l� Dwuzmianowy  czyli 2 dyżury po 12 godzin
w ciągu doby. brak możliwości prawnych
wydłużania ponad 12 godzin pracy.
l� 10- o godzinny czas pracy w 4-dniowym
tygodniu pracy( z zachowaniem normy
37godzin 55minut ).
Skutki pracy zmianowej- stres.
l� Zapobieganie przez prowadzenie
prewencji pierwotnej- polegającej na
takim ukształtowaniu systemów
zmianowych, aby minimalizować jej
potencjalne uciążliwości i szkodliwości,
gdy nie można zlikwidować pracy w
nocy.
Działania prewencji pierwotnej.
l� Ograniczenie liczby zmian nocnych do
niezbędnego minimum,
l� Zapewnienie po każdej zmianie nocnej co
najmniej 24 lub 48 godzin czasu wolnego,
l� Unikanie zbyt krótkich odstępów czasowych przy
przechodzeniu na inną zmianę,
l� Zagwarantowanie przynajmniej 1 w miesiącu
wolnej soboty i niedzieli,
l� Unikanie zbyt długich turnusów zmianowych( 5-
7 dni ta sama zmiana),
l� Dostosowanie długości trwania dniówki lub
zaplanowanie obsady dostosowanej do
obciążenia pracą,
l� Zachowanie regularności rotacji zmian.
Prewencja wtórna.
l� Kontrola rozkładu czasu pracy,
l� Wprowadzanie do praktyki pielęgniarskiej nowych form
czasu pracy- ruchomy czas pracy, równoważny czas
pracy, praca w niepełnym wymiarze.,
l� Zapewnienie opieki medycznej-normy zatrudnienia
pielęgniarek, badania profilaktyczne,
l� Dbanie o dobre warunki pracy,
l� Działania edukacyjne- promocja zdrowia- racjonalne
wykorzystanie czasu wolnego, odżywianie, relaks,
utrzymanie dobrej sprawności fizycznej,
Działania kompensujące uciążliwości pracy.
l�Kompensacja finansowa,
l�Wcześniejsza emerytura lub
przenoszenie do pracy dziennej,
l�Profilaktyczne pobyty w sanatorium,
szpitalu uzdrowiskowym,
l�Pewne formy wyróżnienia-
dowartościowanie pracowników-
kultura organizacji.