plik


ÿþRynek i jego elementy System gospodarczy, w którym koordynacja dziaBalno[ci indywidualnych podmiotów odbywa si na rynku (’! z wykorzystaniem mechanizmu rynkowego) okre[lany jest mianem gospodarki rynkowej. Rynek to: " mechanizm koordynujcy zachowania nabywców i sprzedawców uczestniczcych w procesie wymiany dóbr " miejsce, zorganizowane zazwyczaj w sensie instytucjonalnym, gdzie dokonuj si akty kupna i sprzeda|y okre[lonych dóbr " caBoksztaBt transakcji kupna-sprzeda|y okre[lonego dobra, dokonujcych si w okre[lonych warunkach wynikajcych z relacji pomidzy poda| a popytem Odbywajce si na rynku transakcje kupna-sprzeda|y dokonywane s po okre[lonej cenie, przy czym to rynek decyduje o systemie cen (w którym znacznie istotniejsze od absolutnego poziomu cen staj si relacje midzy cenami poszczególnych dóbr). Podmioty indywidualne traktuj ów system cen jako podstawowy parametr w kalkulacji rentowno[ci prowadzonej dziaBalno[ci. Poziom i zmiany cen relatywnych stanowi wic informacj, na podstawie której podejmowane s decyzje dotyczce rozdysponowania posiadanych zasobów. Tym samym ceny generuj sygnaBy wskazujce kierunki, w jakich powinny przepBywa zasoby  s zacht do podejmowania lub rozszerzania dziaBalno[ci albo te| do jej zaniechania lub zmniejszania. Popyt to ilo[ dobra, jak nabywcy chc i s w stanie kupi przy ró|nych poziomach ceny w ustalonym okresie przy zaBo|eniu niezmienno[ci pozostaBych czynników. Prawo popytu stwierdza, |e wzrost ceny powoduje spadek rozmiarów popytu, za[ obni|enie ceny wywoBuje wzrost rozmiarów popytu. Wyjtki od reguBy wynikajcej z prawa popytu: " paradoks Veblena " paradoks Giffena Krzywa popytu " jest graficzn ilustracj prawa popytu " obrazuje zale|no[ midzy cen danego dobra a wielko[ci zapotrzebowania na to dobro przy zaBo|eniu, |e pozostaBe czynniki pozostaj niezmienione Czynniki okre[lajce poBo|enie krzywej popytu (’! tzw. niecenowe determinanty popytu): " liczba konsumentów wzrost liczby konsumentów powoduje wzrost popytu na dane dobro, a spadek liczny konsumentów  spadek popytu " dochody konsumentów (nabywców) wzrost dochodów nabywców powoduje wzrost popytu na dane dobro, a spadek dochodów  spadek popytu odwrotna zale|no[ midzy dochodem a popytem wystpuje w przypadku tzw. dóbr ni|szego rzdu " oczekiwania odno[nie przyszBych dochodów oczekiwany wzrost dochodów powoduje wzrost  bie|cego popytu, a oczekiwany spadek dochodów powoduje spadek popytu " ceny innych dóbr (powizanych z danym dobrem) spadek cen dóbr substytucyjnych powoduje spadek popytu na dane dobro, a wzrost cen dóbr substytucyjnych powoduje wzrost popytu na dane dobro spadek cen dóbr komplementarnych powoduje wzrost popytu na dane dobro, a wzrost cen dóbr komplementarnych powoduje spadek popytu na dane dobro " oczekiwania odno[nie przyszBych cen oczekiwany wzrost cen danego dobra przekBada si na wzrost  bie|cego popytu, a spodziewany spadek cen powoduje spadek popytu " gusty i preferencje nabywców wzrost postrzeganej atrakcyjno[ci danego dobra powoduje wzrost popytu na owe dobro, a spadek postrzeganej atrakcyjno[ci danego dobra powoduje spadek popytu Przy niezmienionej poda|y wzrost popytu prowadzi do wzrostu rynkowej ceny danego dobra i zwikszenia liczby dokonywanych transakcji, a spadek popytu powoduje spadek wspomnianej ceny i zmniejszenie liczby transakcji. Poda| to ilo[ dobra, jak sprzedawcy s gotowi zaoferowa przy ró|nych poziomach ceny w ustalonym okresie przy zaBo|eniu niezmienno[ci pozostaBych czynników. Prawo poda|y stwierdza, |e wzrost ceny powoduje wzrost rozmiarów poda|y, za[ obni|enie ceny wywoBuje spadek rozmiarów poda|y. Krzywa poda|y " jest graficzn ilustracj prawa poda|y " obrazuje zale|no[ midzy cen a ilo[ci oferowanego przez sprzedawców towaru przy zaBo|eniu, |e pozostaBe czynniki pozostaj niezmienione Czynniki okre[lajce poBo|enie krzywej poda|y (’! tzw. niecenowe determinanty poda|y): " czynniki wpBywajce na wysoko[ kosztów prowadzonej dziaBalno[ci: ceny czynników produkcji (obejmujcych prac ludzk, ziemi i kapitaB) wykorzystywana technologia (w tym wszelkie usprawnienia  tak|e organizacyjne  umo|liwiajce zwikszenie produkcji lub liczby [wiadczonych usBug przy tych samych nakBadach) podatki i subsydia spadek kosztów (spowodowany spadkiem cen czynników produkcji takich jak stawki pBac, czy ceny surowców, wprowadzeniem usprawnieD sposobu prowadzenia danej dziaBalno[ci, zmniejszeniem podatków bdz zwikszeniem dopBat) powoduje wzrost poda|y, a wzrost kosztów (wynikajcy ze wzrostu cen czynników produkcji, zwikszenia podatków bdz zmniejszenia dopBat) powoduje spadek poda|y " liczba przedsibiorstw w gaBzi wzrost liczby podmiotów prowadzcych okre[lony rodzaj dziaBalno[ci powoduje wzrost poda|y, a zmniejszenie liczby podmiotów dziaBajcych w danej bran|y powoduje spadek poda|y " rentowno[ dziaBalno[ci innych gaBzi wzrost rentowno[ci w innych sektorach gospodarki powoduje odpByw przedsibiorstw z mniej dochodowych bran| (zmniejszajc tym samym ich poda|), natomiast spadek rentowno[ci w innych gaBziach przyciga przedsibiorców do tej, pozostajcej bardziej dochodow (zwikszajc jej poda|) " przewidywania odno[nie przyszBych cen oczekiwany wzrost cen danego dobra przekBada si na spadek  bie|cej poda|y, a spodziewany spadek cen powoduje wzrost poda|y Przy niezmienionym popycie wzrost poda|y prowadzi do spadku rynkowej ceny danego dobra i zwikszenia liczby dokonywanych transakcji, a spadek poda|y powoduje wzrost wspomnianej ceny i zmniejszenie liczby transakcji, Równowaga rynkowa oznacza sytuacj, w której rozmiary poda|y równaj si rozmiarom popytu. Cena równowagi jest to cena równowa|ca rynek danego dobra, czyli  oczyszczajca rynek z jakiejkolwiek nadwy|ki popytu bdz poda|y. Przy tej cenie wielko[ zapotrzebowania zgBaszana przez konsumentów jest równa ilo[ci oferowanej przez producentów. Nierównowaga rynkowa oznacza sytuacj, w której rozmiary poda|y nie zrównaj si z rozmiarami popytu. " nadwy|ka rynkowa (nadwy|ka poda|y) jest to ilo[, o jak rozmiary poda|y przewy|szaj rozmiary popytu przy danej cenie " niedobór rynkowy (nadwy|ka popytu) jest to ilo[, o jak rozmiary popytu przewy|szaj rozmiary poda|y przy danej cenie Mechanizm równowa|enia rynku sprawia, |e przy dostatecznie gitkich cenach wystpujce nadwy|ki poda|y lub popytu skBaniaj sprzedajcych i kupujcych do odpowiedniego reagowania, szybko doprowadzajc cen do poziomu równowagi i tym samym przywracajc równowag rynkow. Ingerencja paDstwa w dziaBajcy w gospodarkach rynkowych mechanizm cenowy (sprowadzajca si do administracyjnego ustalania cen na okre[lone dobra) uniemo|liwia doj[cie rynku do stanu równowagi, przyczyniajc si: " w przypadku wprowadzenia cen minimalnych (do których zaliczamy pBac minimaln) do utrzymywania si stanu nadwy|ki rynkowej (w tym przypadku okre[lanej mianem bezrobocia); " w przypadku wprowadzenia cen maksymalnych (które byBy w czasach gospodarki centralnie zarzdzanej ustalane w Polsce w odniesieniu do wikszo[ci podstawowych produktów |ywno[ciowych) do utrzymywania si stanu niedoboru rynkowego (czego widocznym przejawem byBy puste puBki). Ingerencja paDstwa w system cen poprzez ustalanie zró|nicowanych stawek opodatkowania lub wprowadzania systemu dopBat dla poszczególnych dóbr (na przykBad refundacji cz[ci kosztów zakupu leków) prowadzi do modyfikacji struktury wydatków spoBeczeDstwa (podwy|szajc zapotrzebowanie na pewne dobra i ograniczajc owo zapotrzebowanie na inne dobra). Pomimo ewentualnych negatywnych konsekwencji ingerencji paDstwa w mechanizm rynkowy rzdy rozwinitych gospodarczo krajów staraj si jednak oddziaBywa na gospodark, aby korygowa odczuwaln zawodno[ rynku i brak równowagi siB gospodarczych (w nowoczesnej gospodarce krajów uprzemysBowionych nie ma takiej dziedziny |ycia gospodarczego, która byBaby caBkowicie wyBczona spod wpBywu paDstwa). D| w ten sposób do poprawy efektywno[ci funkcjonowania gospodarki. Konieczno[ ingerencji paDstwa w gospodark wynika z istnienia problemów, których rynek nie jest w stanie rozwiza automatycznie. Ograniczona skuteczno[ dziaBania  niewidzialnej rki rynku jest  midzy innymi  wynikiem: " zaBamania si konkurencji doskonaBej (’! rzd stosuje polityk wspierania konkurencji, wprowadzajc regulacje przeciwdziaBajce stosowaniu praktyk monopolistycznych) " wystpowania efektów zewntrznych i istnienia dóbr publicznych (’! rzd wykorzystuje posiadane wpBywy w celu kontrolowania szkodliwych efektów zewntrznych bdz finansuje programy w dziedzinie nauki lub zdrowia publicznego) " niedoskonaBej informacji (’! rzd wprowadza regulacje gwarantujce bezpieczeDstwo sprzedawanej |ywno[ci, leków, zabawek i innych produktów oraz nakBada na przedsibiorców obowizek przekazywania konsumentom odpowiednich informacji)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prawo na komórkę STOSUNEK CYWILNOPRAWNY I JEGO ELEMENTY
prawo na komórkę Stosunek prawny i jego elementy
Stanowisko pracy i jego elementy
Wyklad4 PARAMETRY PRZESTRZENNE STANOWISKA PRACY I JEGO ELEMENTÓW SKÅADOWYCH
Dach i jego elementy
System finansowy państwa i jego elementy
Marketing mix i jego elementy
BIOS Interpretujemy jego elementy
Zdanie minimalne a zdanie elementarne i jego transformy Transformacje zdaniowe i niezdaniowe
Rynek produkcji wibroprasowanych drobnowymiarowych elementów betonowych w Polsce
option extended valid elements
Christmas elementary
elements
identify?sign elements?84AB82
pytania rynek finansowy egzamin

więcej podobnych podstron