PROCES PODZIAA
U DOCHODU NARODOWEGO
DOCHÓD NARODOWY (DN) to suma dochodów wypłacanych właścicielom
ludzkich i fizycznych zasobów wytwórczych za ich wykorzystanie w określonym
czasie przy tworzeniu produktu narodowego.
Zarówno wytwarzanie, jak i podział dochodu narodowego są procesami ciągłymi.
Tylko umownie rezultaty tego procesu prezentuje się w okresach rocznych. W każdym
momencie ma miejsce wytwarzanie, dzielenie i konsumpcja DN.
Proces podziału DN dzieli się na :
1. Podział pierwotny  dokonuje się w miejscach wytwarzania. Podział wartości
nowowytworzonej na wynagrodzenia pracowników i akumulacje finansową
przedsiębiorstwa (stanowi z
ródło zysków właścicieli).
2. Podział wtórny  czyli redystrybucja dochodów pierwotnych, jest związany z
koniecznością istnienia państwa, jego instytucji, wydatków na spożycie zbiorowe,
opiekę społeczną itp. Narzędziem wtórnego podziału jest budżet państwa. Państwo
uczestniczy w podziale produktu narodowego poprzez system podatków,
subwencji, świadczeń społecznych (np. zasiłków dla bezrobotnych). Redystrybucja
DN za pośrednictwem budżetu państwa ma charakter przymusowy.
W ramach wtórnego podziału, należy zwrócić uwagę na dużą rolę podatków, jako
najważniejszego z
ródła dochodów budżetu państwa.
Podatek  jest to świadczenie pieniężne, jednostronnie ustalane, bezzwrotne,
nieodpłatne o charakterze ogólnym, przymusowym, pobierane przez państwo lub inny
związek publicznoprawny.
Podatki pełnią następujące funkcje:
- fiskalną zapewniają państwu dochody;
- redystrybucyjną  pozwalają korygować dochody różnych grup społeczno 
zawodowych (np. poprzez różne stawki podatkowe);
- stabilizacyjną  umożliwiają prowadzenie określonej polityki społeczno 
gospodarczej (np. zasiłki dla bezrobotnych);
3. Podział ostateczny  ostatni podział dochodu narodowego na konsumpcje
(spożycie) i inwestycje (akumulację). Należy uwzględnić w nim także powiązania
gospodarki narodowej z zagranicą (eksport i import dóbr i usług). Jeśli import jest
większy od eksportu, produkt do podziału jest większy od wytworzonego.
Spożycie  dzieli się na:
- indywidualne - w sektorze gospodarstw domowych np. wydatki ludności na
zakup dóbr konsumpcyjnych, spożycie naturalne produktów rolnych;
- zbiorowe  np. bezpłatna opieka lekarska, edukacja, kultura i sztuka;
y
ródłem akumulacji są oszczędności, czyli ta część dochodu , która nie jest
przeznaczona na konsumpcję. Akumulacja jest częścią dochodu narodowego
przeznaczona na:
- zwiększanie zasobu majątku narodowego, głównie na inwestycje (trwałe dobra
produkcyjne  nowe maszyny, urządzenia, budynki);
- przyrost zapasów rzeczowych środków obrotowych (np. materiały, paliwa itp.)
Inwestycje są podstawowym z
ródłem wzrostu gospodarczego.
STRUKTURA DOCHODU NARODOWEGO
Poprzez strukturę dochodu narodowego możemy rozumieć
rozmieszczenie poszczególnych elementów składowych które tworzą DN oraz
zespół relacji między nimi.
Dochód narodowy jest równy wydatkom całkowitym ponoszonym w
gospodarce i wartości produktu narodowego.
Wyróżniamy więc trzy sposoby mierzenia dochodu narodowego:
1. Jako sumy wartości dodanej wszystkich produktów końcowych
wytworzonych w gospodarce w danym okresie, na ogół w roku i jest to
produkt narodowy.
2. Jako sumy wydatków poniesionych przez wszystkie podmioty
gospodarujące w danym okresie (np. wydatki na konsumpcję, inwestycje
brutto, zakupy rządowe, eksport netto).
3. Jako sumy wszystkich postaci dochodów (np. płac, rent, odsetek, zysków)
gospodarstw domowych i jest to dochód narodowy.
W teorii ekonomii dochód narodowy i produkt narodowy są sobie równe z
definicji. Jeśli natomiast spojrzymy na oficjalne obliczenia, to okaże się że
wyróżniamy produkt narodowy brutto (PNB), który mierzy wartość
wszystkich produktów końcowych wytworzonych w gospodarce w ciągu roku.
Jeśli od PNB odejmiemy amortyzację, czyli wartość zużytego kapitału w czasie
procesów produkcyjnych w ciągu roku, to otrzymamy produkt narodowy netto
(PNN). A jeśli od PNN odejmiemy jeszcze podatki pośrednie (np. VAT, akcyza)
zapłacone w ciągu roku, to otrzymamy dochód narodowy (DN).