MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Barbara Dobrek
Wykonywanie izolacji wodochronnych z tworzyw
sztucznych i zapraw wodoszczelnych w budynkach
713[08].Z2.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Mirosława Popek
mgr inż. Krystyna Szulc
Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Frankiewicz
Konsultacja:
inż. Danuta Frankiewicz
mgr inż. Teresa Sagan
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z2.03
Wykonywanie izolacji wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych
w budynkach zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu montera izolacji
budowlanych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Materiał nauczania 8
4.1. Materiały z tworzyw sztucznych do izolacji przeciwwilgociowych 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzające 10
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 12
4.8. Wykonanie zapraw wodoszczelnych do stosowania na pionowe izolacje ścian 13
fundamentowych i piwnic
4.2.1. Materiał nauczania 13
4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.8. Pionowe i poziome izolacje fundamentów, ścian fundamentowych i ścian 17
piwnic z zastosowaniem folii tłoczonych i płaskich
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania sprawdzające 22
4.3.3. Ćwiczenia 22
4.3.4. Sprawdzian postępów 25
4.4. Wykonywanie izolacji pomieszczeń mokrych oraz podłóg na gruncie 26
4.4.1. Materiał nauczania 26
4.4.2. Pytania sprawdzające 27
4.4.3. Ćwiczenia 27
4.4.4. Sprawdzian postępów 28
4.5. Wykonywanie izolacji balkonów, tarasów i zielonych dachów 29
4.5.1. Materiał nauczania 29
4.5.2. Pytania sprawdzające 31
4.5.3. Ćwiczenia 32
4.5.4. Sprawdzian postępów 33
4.6. Wykonywanie paroizolacji i wiatroizolacji 34
4.6.1. Materiał nauczania 34
4.6.2. Pytania sprawdzające 39
4.6.3 Ćwiczenia 39
4.6.4. Sprawdzian postępów 41
4.7. Wykonywanie drenażu 42
4.7.1. Materiał nauczania 42
4.7.2. Pytania sprawdzające 45
4.7.3. Ćwiczenia 45
4.7.4. Sprawdzian postępów 46
4.8. Dokumentacja techniczna stosowana podczas wykonywania izolacji
wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych 47
4.8.1. Materiał nauczania 47
4.8.2. Pytania sprawdzające 48
4.8.3. Ćwiczenia 48
4.8.4. Sprawdzian postępów 49
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.9. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót 50
4.9.1. Materiał nauczania 50
4.9.2. Pytania sprawdzające 50
4.9.3. Ćwiczenia 50
4.9.4. Sprawdzian postępów 51
5. Sprawdzian osiągnięć 52
6. Literatura 57
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz
przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.
Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:
- wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,
- cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,
czyli czego nowego się nauczysz,
- materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,
- pytania sprawdzające - zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś podane
treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,
- sprawdzian postępów  zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,
- wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb
zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania,
sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie
i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE  właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedz
. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem
testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć
tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych
w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami i przepisami
zapoznasz się w czasie nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
Schemat układu jednostek modułowych
713[08].Z2
Technologia wykonania
izolacji wodochronnych
713[08].Z2.01
Dobieranie materiałów,
narzędzi i sprzętu
do wykonywania izolacji
wodochronnych
713[08].Z2.02
713[08].Z2.03
Wykonanie izolacji
Wykonywanie izolacji
wodochronnych
wodochronnych
z materiałów bitumicznych
z tworzyw sztucznych
w budynkach
i zapraw wodoszczelnych
w budynkach
713[08].Z2.04
Wykonywanie izolacji
wodochronnych zbiorników
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- rozróżnić elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,
- określić rodzaje fundamentów,
- rozróżnić rodzaje ścian ze względu na konstrukcję i użyte materiały,
- odróżnić materiały i technologie wykończenia budynku,
- przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska,
- rozpoznać podstawowe materiały budowlane,
- określić zastosowanie poszczególnych materiałów budowlanych,
- określić rodzaje zapraw i betonów,
- określić właściwości poszczególnych zapraw,
- posłużyć się dokumentacją techniczną,
- magazynować, składować i transportować materiały budowlane,
- dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji wodochronnych,
- skorzystać z różnych z
ródeł informacji,
- ocenić własne możliwości w działaniach indywidualnych i zespołowych,
- zastosować zasady współpracy w grupie,
- uczestniczyć w dyskusji, prezentacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z zasadami organizacji
pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska oraz ergonomii,
 dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania zadania,
 odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,
 dobrać narzędzia, sprzęt, przyrządy pomiarowe i prawidłowo posłużyć się nimi,
 dobrać materiały z tworzyw sztucznych do wykonania izolacji wodochronnej,
 przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,
 zmontować rusztowanie do wykonania prac,
 przygotować ręcznie i mechanicznie zaprawy wodoszczelne,
 przygotować podłoże pod izolację,
 wykonać pionową izolację fundamentów, ścian fundamentowych i ścian piwnic
z zastosowaniem folii tłoczonych i płaskich,
 wykonać pionową izolację fundamentów oraz ścian fundamentowych piwnic zaprawą
wodoszczelną,
 wykonać izolację z folii podłogi na gruncie,
 wykonać izolację poziomą i pionową z folii oraz zapraw wodoszczelnych
w pomieszczeniach mokrych,
 wykonać izolację z folii izolacyjnej balkonów, tarasów i zielonych dachów,
 wykonać wiatroizolację w budynkach szkieletowych,
 wykonać paroizolację poddasza oraz ścian zewnętrznych,
 wykonać izolację ścian powłokami wodochronnymi,
 wykonać uszczelnienie dylatacji,
 wykonać uszczelnienie przejść rur przez ściany oraz wpustów podłogowych,
 ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,
 ocenić stopień zniszczenia i dokonać naprawy zniszczonych fragmentów powłoki
izolacyjnej,
 zdemontować zniszczoną izolację i zagospodarować odpady,
 wykonać przedmiar i obmiar robót,
 określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do wykonania robót,
 sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
 obliczyć wynagrodzenie za wykonaną pracę,
 wykonać pracę z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Materiały z tworzyw sztucznych do izolacji przeciwwilgociowych
4.1.2. Materiał nauczania
Stosowanie papy asfaltowej do wykonywania izolacji przeciwwilgociowej fundamentów,
ścian fundamentowych lub piwnicznych i podłogi wymaga przyklejenia jej do podłoża. Wymaga
to wykonywania dodatkowych prac co staje się utrudnieniem przy stosowaniu tego materiału.
Najczęściej wykorzystuje się do tego lepik asfaltowy na gorąco, ale podłoże musi być suche,
równe i twarde. Dlatego niezbędne są przerwy technologiczne na związanie i podeschniecie
betonu czy rapówki na ścianach murowanych.
Tych dodatkowych prac i czasu potrzebnego na ich wykonanie nie trzeba, gdy stosuje się
izolacje z folii. Można ja układać na niemal świeżym betonie, nawet na piasku czy styropianie 
na sucho. To wielkie ułatwienie, które nie hamuje postępu robót. Równie istotne jest to, że folię
można układać niezależnie od pory roku, ponieważ zachowuje elastyczność nawet w ujemnej
temperaturze.
Folie dachowe
To takie, których zadaniem jest ochrona konstrukcji dachu oraz jego izolacji termicznej
przed wiatrem i wilgocią. Krople deszczu lub płatki śniegu są nawiewane pod pokrycie dachowe.
Dzięki folii nie czynią jednak szkód, bo po niej spływają.
Nie jest to jednak najistotniejsza cecha folii dachowych - o wiele bardziej ważne jest to, iż
przepuszczają one parę wodną, dlatego też nazywa się je często foliami paroprzepuszczalnymi.
Stosując folię paroprzepuszczalną, trzeba zwrócić uwagę, którą stroną jest ona kładziona.
Przepuszcza ona parę wodną tylko w jedną stronę! Jeśli zostanie położona nieprawidłowo, nie
będzie spełniać swojego podstawowego zadania. Od tego, jak dużo pary wodnej dany rodzaj folii
przepuszcza zależy jej przeznaczenie do konkretnego rodzaju dachu.
Folie niskoparoprzepuszczalne należą do najtańszych folii dachowych. Najczęściej mają
trójwarstwową budowę - dwie warstwy folii płaskiej przykrywają z obu stron zbrojenie (siatka
z tworzywa sztucznego o kwadratowych oczkach). Są koloru białego, żółtego lub jasnoszarego.
Ich paroprzepuszczalność nie przekracza 100 g/m�/24h. Znaczy to, że przez 1 m� folii w ciągu 24
godzin może przeniknąć do 100 g pary wodnej.
Najlepiej nadają się do stosowania w dachach domów o nieocieplonym poddaszu.W dachach
z ocieplonym poddaszem, stosując folie niskoparoprzepuszczalne, trzeba pozostawić szczelinę
wentylacyjną między folią a warstwą ocieplenia. Szczeliną będzie odprowadzany nadmiar
wilgoci (nie powodując zawilgocenia konstrukcji dachu). Folie wysokoparoprzepuszczalne
różnią się od niskoparoprzepuszczalnych nie tylko większą zdolnością do przepuszczania pary
wodnej (powyżej 700 g/m�/24h), ale i wyglądem. Przypominają raczej papier lub włókno, stąd
też często nazywa się je włókniną. Są czarne, białe, szare czasem jaskrawozielone czy żółte.
Stosowane są zamiast papy i sztywnego poszycia pod pokrycie z dachówki ceramicznej
i blachodachówki w dachach z cieplonym poddaszem. Uwaga! Tylko folie
wysokoparoprzepuszczalne mogą bezpośrednio dotykać izolacji cieplnej, nie powodując
zawilgocenia konstrukcji dachu ani izolacji.
Specjalną folię wysokoparoprzepuszczalną można też położyć zamiast papy na sztywnym
poszyciu z desek, lecz w tym wypadku trzeba pamiętać o pozostawieniu szczeliny wentylacyjnej
między warstwą desek a ociepleniem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Folie dachowe czasami nazywane są foliami wstępnego krycia. To określenie kojarzone jest
z jeszcze inną właściwością tych folii. Mogą one przez pewien czas (w zależności od rodzaju od
jednego do czterech miesięcy) zastępować pokrycie, chroniąc dach przed deszczem.
Folie hydroizolacyjne
Nie przepuszczają wody ani wilgoci nawet przy dużym ciśnieniu. Mogą być płaskie
i tłoczone. Folie płaskie są czarne lub szare. Wykorzystuje się je jako izolacje pionowe
przeciwwilgociowe i przeciwwodne ścian piwnic i fundamentów oraz jako izolacje poziome pod
podłogi na gruncie, posadzki czy wylewki. Używa się ich też do izolowania ław
fundamentowych, układając je w wykopie, nim wzniesiona zostanie ściana czy to piwnicy, czy
fundamentowa.
Folie tłoczone stosuje się do pionowych izolacji ścian piwnic i ścian fundamentowych
w przypadku, gdy dom otoczony jest drenażem, oraz do izolacji tarasów. Układa się je (na
ścianie czy podłodze) stroną z wytłoczeniami do płaszczyzny. Pomiędzy folią a na przykład
ścianą pozostaje wtedy szczelina, którą będzie mogła spływać woda. Folie tłoczone są zwykle
czarne, brązowe lub szare. Są grubsze, mocniejsze i bardziej wytrzymałe od folii płaskich.
Folie wiatroizolacyjne
Stosuje się je do izolacji ścian w domach o konstrukcji szkieletowej oraz murowanych,
ocieplanych wełną mineralną i wykończonych sidingiem.
Folie wiatroizolacyjne chronią ściany domu przed przewiewaniem i wodą deszczową z zewnątrz.
Pozwalają też na odprowadzenie z wnętrza domu pary wodnej.
Mają dość dużą paroprzepuszczalność - zwykle ponad 1000 g/m�/24h, a niektóre z nich nawet
ponad 3000 g/m�/24h! Należy jednak pamiętać o tym, że im wyższa paroprzepuszczalność folii,
tym więcej ciepła wydostaje się z budynku.
Uwaga! Aby uchronić użytkownika przed odwrotnym, czyli błędnym ułożeniem wiatroizolacji,
producenci często nanoszą napisy na jej wierzchniej stronie.
Folie paraizolacyjne
Stosowane są wewnątrz pomieszczeń jako ochrona konstrukcji domu i izolacji cieplnej
przed zawilgoceniem z zewnątrz. Mają bardzo niską paroprzepuszczalność - około 0,5 g/m� /24h.
Ich grubość dochodzi do 0,2 mm i najlepiej stosować folie o tej grubości, gdyż zwykle,
w przeciwieństwie do folii cieńszych - mają odpowiednie atesty i aprobaty techniczne. Folie
układa się od strony pomieszczeń ogrzewanych między izolacją cieplną a płytami gipsowo-
kartonowymi, dzięki czemu para wodna nie przedostaje się do wewnątrz konstrukcji dachu czy
ścian.
Spotyka się folie paroizolacyjne, zbrojone cienką siatką z tworzywa lub pokryte
jednostronnie folią aluminiową. Takie folie odbijają promieniowanie cieplne, ograniczając jego
wydostawanie się na zewnątrz budynku.
Folie poliizobuitylenowe (oppanolowe) produkuje się bez wypełniaczy lub z wypełniaczem
(grafitowym albo sadzą). Folie te odznaczają się dużą plastycznością i odpornością na działanie
wód zakwaszonych oraz ługów, czyli wodnych roztworów mocnych zasad. Nie są odporne na
działanie siarczku węgla (IV), czyli CS2, nawet w małych stężeniach. Do przyklejania oppanolu
stosuje się kleje na bazie izobutylenu (klej C).
Folie mają długość do 15 metrów, szerokość 1 metra i grubość 1,5-2 milimetrów
(najczęściej stosowane to 1,8 milimetra). Wytrzymałość na rozrywanie folii bez wypełniaczy
wynosi około 2,1 MPa, a wydłużenie przy zerwaniu  900%. Folie poliizobutelynowe stosuje się
do izolacji przeciwwilgociowych i antykorozyjnych narażonych na działanie temperatury
w przedziale  30�C do +60�C.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
 Folie polichlorowinylowe w zależności od użytego surowca dzieli się na: folie z PCV
suspensyjnego i filie z PCV emulsyjnego. Są to folie miękkie. Produkuje się również folie
twarde. Folie z PCV są odporne na działanie kwasów i alkaliów o średnim stężeniu, roztworów
soli i wody. Nie są odporne na działanie rozpuszczalników organicznych (aceton, benzen, toluen,
benzyna, nafta, siarczku węgla (IV) i tym podobne). Arkusze folii łączy się ze sobą za pomocą
klejów winylowych lub spawania. Spawać można folie grube (powyżej 1,5 milimetra).
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Kiedy możemy stosować izolacje z folii?
2. Jakie znasz rodzaje folii w zależności od przeznaczenia?
3. Jakie znasz cechy folii dachowych?
4. W jakim kolorze produkowane są folie dachowe?
5. Jak inaczej nazywane są folie dachowe?
6. Jakie znasz cechy folii hydroizolacyjnych?
7. W jakich postaciach występują folie hydroizolacyjne?
8. W jakich kolorach są produkowane folie hydroizolacyjne?
9. Gdzie stosujemy folie wiatroizolacyjne?
10. Gdzie stosujemy folie paraizolacyjne?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W pracowni przygotowano różne folie, zapoznaj się z nimi i wybierz z pośród nich folie
dachowe. Uzasadnij swój wybór oraz omów ich przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z foliami przygotowanymi w pracowni,
5) przeczytać uwagi producentów folii,
6) wybrać folie dachowe,
7) opisać ich zastosowanie,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne rodzaje folii stosowanych w izolacji.
- film dydaktyczny  Folie izolacyjne ,
- magnetowid, telewizor,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Ćwiczenie 2
W pracowni przygotowano różne folie, zapoznaj się z nimi i wybierz z pośród nich folie
hydroizolacyjne. Uzasadnij nauczycielowi swój wybór oraz omów ich przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z foliami przygotowanymi w pracowni,
5) przeczytać uwagi producentów folii,
6) wybrać folie hydroizolacyjne,
7) opisać ich zastosowanie,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne rodzaje folii stosowanych w izolacji.
- film dydaktyczny  Folie izolacyjne ,
- magnetowid, telewizor,
- literatura.
Ćwiczenie 3
W pracowni przygotowano różne folie, zapoznaj się z nimi i wybierz z pośród nich folie
wiatroizolacyjne. Uzasadnij nauczycielowi swój wybór oraz omów ich przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z foliami przygotowanymi w pracowni,
5) przeczytać uwagi producentów folii wiatroizolacyjnej,
6) wybrać folie wiatroizolacyjną,
7) opisać ich zastosowanie,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- różne rodzaje folii stosowanych w izolacji,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.1.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) rozpoznać folie dachowe? � �
2) rozpoznać folie hydroizolacyjne? � �
3) rozpoznać folie wiatroizolacyjne? � �
4) określić zastosowanie folii dachowej? � �
5) określić zastosowanie folii hydroizolacyjnej? � �
6) określić zastosowanie folii wiatroizolacyjnej? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
4.2. Wykonywanie zapraw wodoszczelnych do stosowania na
pionowe izolacje ścian fundamentowych i piwnic
4.2.1. Materiał nauczania
Tynki specjalne, oprócz wyrównywania i ochrony podłoża, spełniają jeszcze takie zadania
jak zabezpieczanie przed wilgocią, stratami ciepła lub szkodliwym promieniowaniem.
Tynki wodoszczelne wykonywane są w pomieszczeniach narażonych na możliwość
zawilgocenia ścian. Otrzymujemy go przez odpowiedni dobór składników zaprawy, dodanie
środków uszczelniających, stosowanie specjalnej techniki zacierania lub narzucania zaprawy.
Przykładem tynku wodoszczelnego, zagęszczonego przez zacieranie, jest tynk cementowy
wypalany (kategoria IV według normy PN-70/B-10100). Wykonuje się go w pomieszczeniach,
w których wymagana jest gładkość ścian, na przykład w toaletach. Tynk wodoszczelny składa
się z trzech warstw obrzutki cementowej, narzutu cementowego o proporcji składników 1:2
i gładzi. Gładz
wykonuje się zacierając ją packami stalowymi i jednocześnie posypując zacieraną
powierzchnię cementem zmieszanym z bardzo drobnym piaskiem w stosunku 1:1. W ostatnim
stadium zacierania podsypuje się tylko pył cementowy, skrapiając go jednocześnie wodą
z pędzla. W celu zabarwienia wyprawy do pyłu cementowego dodaje się grafitu w ilości 6-10
dag na 1 kg cementu.
Innym przykładem tynku wodoszczelnego jest tynk otrzymywany przez dodanie do zaprawy
dodatków chemicznych, to jest kwasów tłuszczowych i ich soli, na przykład Plastibetu S,
Ahydrosilu K, które łączą się ze składnikami cementu, tworząc związki nierozpuszczalne
w wodzie. Tynki z domieszkami wodoszczelnymi wykonuje się jako jednowarstwowe (tak jak
zwykłe gładzone kielnią) lub dwuwarstwowe.
Izolacje przeciwwilgociowe pionowe ścian fundamentowych i piwnic, wykonuje się w postaci
tynku wodoszczelnego lub przez dwukrotne pokrycie lepikiem dokładnie wyspoinowanego lub
otynkowanego muru piwnicznego od strony zewnętrznej. Grubość tynku powinna wynosić 2 cm.
Dobrym tynkiem wodoszczelnym w warunkach stałej wilgotności gruntu jest tynk
cementowo - gliniany. Zaprawę cementowo-glinianą otrzymuje się przez dokładne wymieszanie
cementu z zawiesiną glinianą. Do pionowych izolacji murów fundamentowych i piwnicznych
można używać zapraw cementowo-glinianych bardzo tłustych, o proporcji składników (cement:
zawiesina gliniana: piasek) 1:1:3 lub 1:2:3, dozowanych objętościowo. Tynk cementowo
gliniany zatarty na gładko stanowi dobrą warstwę wodoszczelna pod warunkiem, że ściana
fundamentowa w ciągu 1-2 dni po wykonaniu będzie zasypana ziemią, przez co zostanie
zabezpieczona przed gwałtownymi zmianami temperatury.
Izolacje przeciwwilgociowe w postaci wyprawy wodoszczelnej z zaprawy cementowej lub
cementowo-glinianej należy wykonywać tylko wówczas, gdy istnieje pewność, że wyprawa nie
będzie pękać wskutek skurczu zaprawy lub nierównomiernego osiadania budynku. Dlatego też
izolacje takie układa się najczęściej po całkowitym wykonaniu budynku i zakończeniu osiadania
wstępnego. Wyprawę zabezpiecza się przed skurczem przez skrapianie jej, co jakiś czas wodą
w czasie twardnienia oraz przez osłanianie przed bezpośrednim działaniem promieni
słonecznych. Izolowaną ścianę zasypuje się ziemią zaraz po związaniu wyprawy, gdy jest
jeszcze wilgotna.
Mineralne powłoki uszczelniające
Są to suche mieszanki cementu, piasku i dodatków chemicznych, przygotowanych
najczęściej fabrycznie, do których na miejscu ich użycia dodaje się odpowiednią ilość wody
w celu uzyskania konsystencji gęstej śmietany. Nakłada się je pędzlem lub szczotka na
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
wyrównane i uprzednio namoczone podłoże warstwami. Powinny być co najmniej dwie warstwy
o grubości około 1 mm każda, pamiętając aby nakładać mokre na mokre. Pojawienie się rys na
warstwie powłoki uszczelniającej może powodować wnikanie wody do zabezpieczonej
konstrukcji. Pewniejszym rozwiązaniem są tak zwane elastyczne mikrowyprawy, ponieważ
skutecznie kryją rysy włoskowate.
Mineralne powłoki uszczelniające jako samodzielne izolacje zaleca się stosować jedynie
przy zabezpieczaniu przed kapilarnym wnikaniem wilgoci na powłokach sztywnych
i nieodkształcalnych. Przy wykonaniu trzeba ściśle przestrzegać szczegółowych instrukcji ich
użycia zamieszczonych przez producenta.
W otwartym wykopie lub podczas zasypywania wykopu fundamentowego gruntem
zgruzem, kamieniami, metalowymi zanieczyszczeniami powłoki są narażone na uszkodzenia
mechaniczne i dlatego wymagają stosowania zabezpieczeń ochronnych w postaci płyt lub
arkuszy o dostatecznej wytrzymałości na oddziaływanie czynników mechanicznych,
chemicznych, fizycznych i biologicznych.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak wykonujemy tynk cementowy wypalany?
2. W jakim celu dodajemy do zaprawy dodatki chemiczne?
3. Jaka powinna być grubość tynku wodoszczelnego?
4. Jak otrzymujemy zaprawę cementowo - glinianą?
5. Kiedy możemy wykonać wyprawę z zaprawy cementowej lub cementowo - glinianej?
6. Co to są mineralne powłoki uszczelniające?
7. Jaką gęstość powinny mieć mineralne powłoki uszczelniające?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj stanowisko pracy do wykonania zaprawy cementowo - glinianej (w ilości 2:2:6)
Pobierz z magazynu odpowiedni sprzęt i narzędzia oraz odpowiednie materiały do wykonania
ćwiczenia. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) pobrać odpowiednie materiały potrzebne do wykonania ćwiczenia,
6) wykonać zaprawę cementowo-glinianą,
7) odnieść nadmiar materiałów do magazynu,
8) utrzymywać ład i porządek na stanowisku pracy,
9) wyczyścić narzędzia i sprzęt oraz odnieść do magazynu,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
- cement,
- zawiesina gliniana,
- piasek,
- woda,
- miarka,
- łopata,
- kielnia,
- wiaderka,
- wiertarka,
- mieszadło,
- literatura.
Ćwiczenie 2
Do przygotowanej fabrycznie suchej mieszanki w ilości 3 kg (mineralna powłoka
uszczelniającą) dodaj odpowiednią ilość wody. Następnie nanieść ja na wcześniej przygotowane
stanowisko pracy za pomocą pędzla lub szczotki (4 m�). Pobierz z magazynu odpowiedni sprzęt
ochronny osobistej. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) pobrać odpowiednie materiały potrzebne do wykonania ćwiczenia,
6) wykonać mineralna powłokę uszczelniającą,
7) nanieść powłokę na przygotowane podłoże,
8) utrzymywać ład i porządek na stanowisku pracy,
9) wyczyścić narzędzia i sprzęt oraz odnieść do magazynu,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przygotowana fabrycznie sucha mieszanka (w ilości 3 kg na 1 ucznia),
- woda,
- miarka,
- kielnia,
- pędzel,
- szczotka,
- wiaderka,
- wiertarka,
- mieszadło,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.2.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać zaprawę wodoszczelną? � �
2) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania zapraw wodoszczelnych? � �
3) przygotować stanowisko pracy do wykonania zapraw
wodoszczelnych? � �
4) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
5) wykonać izolacje pionową mineralną powłoką uszczelniającą? � �
6) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.3.Pionowe i poziome izolacje fundamentów, ścian fundamentowych
i ścian piwnic z zastosowaniem folii tłoczonych i płaskich
4.3.1. Materiał nauczania
Jeszcze nie tak dawno do zabezpieczania fundamentów przed wilgocią z gruntu używano
papy i lepiku. Dziś częściej stosowana jest folia. Przyczyna leży w prostocie jej układania
i łączenia.
Rodzaje izolacji przeciwwilgociowych
Są trzy typy izolacji zabezpieczającej podziemne i naziemne części budynku przed
zawilgoceniem:
1) izolacje przeciwwilgociowe typu lekkiego chroniące budynek przed przenikaniem wilgoci
z gruntu najczęściej w kierunku poziomym (na przykład izolacje pionowe ścian
piwnicznych),
Rys.1. Izolacja przeciwwodna typu lekkiego i typu średniego [5, s. 325].
2. izolacje przeciwwodne typu średniego, zabezpieczające elementy budynku przed wodą
opadową bezpośrednią lub przesączającą się w kierunku przegrody poziomej (na przykład
izolacje dachów i tarasów) lub przegrody pionowej (izolacje ścian piwnicznych znajdujących
się w poniżej poziomu wody gruntowej),
3. izolacje przeciwwodne typu ciężkiego, zabezpieczające elementy budowli przed wodą
naporową (ściany piwnic, zbiorniki i tym podobne znajdujące się poniżej poziomu wody
gruntowej wywierające parcie hydrostatyczne).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Rys.2. Izolacja przeciwwodna typu ciężkiego [5, s. 328].
Rodzaje folii do izolowania fundamentów, ścian fundamentowych i podłóg na gruncie.
1. Folie płaskie, produkowane są z polichlorku winylu (PCW) i polietylenu (PE-HD). Niektóre
folie maja dodatkowo warstwy kauczukowo-bitumiczne. Folie płaskie wykorzystuje się
zarówno na izolacje przeciwwilgociowe, jak i przeciwwodne.
2. W zależności od rodzaju izolacji dobiera się tylko inną grubość folii i stosuje inne sposoby
łączenia. Nie powinno się stosować folii polietylenowych cieńszych niż 0,2 milimetra. Jeśli
będą miały 0,4  0,5 milimetra, wtedy izolacja będzie sztywniejsza i mniej podatna na
przypadkowe przebicia. Folie z PCW są grubsze od 0,6 do 2,00 milimetrów.
3. 2) Membrany wytłaczane (kubełkowe), wytwarzane są z polietylenu o dużej gęstości (PE-
HD). Mogą być wzmocnione siatka z włókna szklanego, polipropylenu lub poliestru. Są też
membrany połączone z geowłókniną Grubość membran wynosi zwykle 0,5 lub 0,6
milimetra (nawet 0,85 milimetra), a wysokość tłoczenia od 3 do 12 milimetrów. Z membran
pionowych nie wykonuje się samodzielnych izolacji, lecz osłania się nimi od zewnętrznej
strony warstwy izolacji przeciwwodnych, żeby zabezpieczyć je przed uszkodzeniami
mechanicznymi. Regularnie rozmieszczenia wytłoczenia umożliwia zaś odwadnianie
zaizolowanych powierzchni.
4. Membran wzmocnionych siatka z włókna szklanego używa się do wykonywania izolacji
przeciwwilgociowych ścian piwnic od wewnątrz. Siatka zapewnia dobra przyczepność do
tynku, a wytłoczenia umożliwiają wentylację i osuszanie ściany.
5. Membrany z geowłókniną wykorzystuje się do zabezpieczania izolacji pionowej
fundamentów, ścian fundamentowych i piwnicznych, wzdłuż których ułożony jest drenaż.
6. Membranę kubełkową mocuje się do ścian gwoz
dziami z podkładkami izolacyjnymi.
Pamiętać należy o przestrzeganiu wszystkich zaleceń producenta.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Rys.3. Mocowanie membrany kubełkowej[10].
A
ączenie izolacji poziomej
W izolacji przeciwwilgociowych ław i ścian fundamentowych czy podłogi na gruncie
zazwyczaj wystarczy połączenie pasów folii na zakład szerokości 30 centymetrów. Jeżeli
izolacja będzie klejona taśmą samoprzylepną lub odpowiednim klejem, zakłady mogą mieć do
10 centymetrów. Niektóre folie przeznaczone do izolowania murowanych ścian parteru czasami
wciska się w świeżą zaprawę.
W izolacji przeciwwodnych ław i stóp fundamentowych zwykle stosuje się folie samoprzylepne
(po uprzednim zagruntowaniu podłoża) lub zgrzewane. Można też folie przymocować
mechanicznie do podłoża, a zakłady uszczelnić klejem lub taśmą samoprzylepną.
A
ączenie izolacji pionowej
W izolacjach przeciwwilgociowych ścian fundamentowych najczęściej wystarczą takie
zakłady jak w izolacji poziomej. Folii płaskiej nie trzeba nawet mocować do podłoża, (choć jest
to zalecane) wystarczy, że będzie się zwieszać ze ściany i zostanie przyciśnięta gruntem. Ważne
jest, żeby jej koniec wystawał poza krawędz
ławy fundamentowej, a zasypka nie spowodowała
rozciągnięcia lub pęknięcia folii.
W izolacjach przeciwwodnych stosuje się podwójne zabezpieczenie, folię płaską samoprzylepną
lub mocowaną mechanicznie do podłoża i dodatkowo zgrzewaną albo klejoną oraz folię
wytłaczaną stanowiącą zabezpieczenie i uzupełnienie właściwej hydroizolacji. Membrany
kubełkowe najczęściej mocuje się za pomocą gwoz
dzi z podkładkami. Górną krawędz
ochrania
się listwą startową, a styki pionowe łączy się na zatrzask, uszczelką butylową lub taśmą
obustronnie klejącą.
Miejsca przechodzenia przez warstwy izolacyjne wszelkich przewodów instalacyjnych
i elementów konstrukcyjnych powinny być szczególnie starannie uszczelnione w sposób
wykluczający przeciekanie wody między tymi przewodami lub elementami a izolacja
Osuszanie ścian
Stopień zawilgocenia ścian
Przyjmuje się, że gdy wilgotność ścian murowanych jest:
- nie większa niż 2,5%, to ściany są suche;
- w przedziale 2,5-5%, to ściany są mało zawilgocone i zwykle nie jest konieczne
podejmowanie żadnych działań inwazyjnych  często wystarczy wietrzenie i usprawnienie
wentylacji;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
- rzędu 5-8%, to ściany są zawilgocone i już powinny być podjęte działania mające na celu
ich osuszenie;
- na poziomie 8-12%, to ściany są silnie zawilgocone i konieczne jest jak najszybsze ich
osuszenie;
- większa niż 12%, to ściany są mokre i wymagają natychmiastowego osuszenia (np. po
powodzi).
Badanie ścian
Wilgotność murów można określić za pomocą odpowiednich przyrządów lub przez
nawiercenie ściany i analizę próbek (na przykład metodą CM zwaną karbidową), ale to jest
bardzo kosztowne. Metodą przybliżoną jest zbadanie (obejrzenie) materiału zebranego z wiertła.
Jeśli okruchy są wilgotne, ale rozpadają się na poszczególne elementy to oznacza, że wilgotność
muru wynosi około 10%. Natomiast, gdy tworzą zwartą mokrą masę, to wilgotność ściany na
pewno przekracza 12%. Trzeba przy tym pamiętać, że nie wystarczy zrobić jednego odwiertu 
powinno być ich co najmniej sześć (na ścianę lub pomieszczenie).
Wilgotne ściany zwykle oznaczają:
- rozwój grzybów i pleśni szkodliwych dla zdrowia  zwłaszcza dzieci;
- obniżenie wytrzymałości murów, czyli podstawowych elementów konstrukcyjnych;
- obniżenie izolacyjność termicznej i w konsekwencji przemarzanie. A to, oczywiście jest
bezpośrednią przyczyną wzrostu wydatków przeznaczonych na ogrzewanie budynku;
- pojawienie się wykwitów tzw. wysoleń, a następnie pękanie i łuszczenie się tynków. A to
nie pozostaje bez wpływu na estetykę ścian i całego budynku.
Przyczyny zawilgocenia ścian
Podejmując decyzję o osuszaniu ścian najważniejsze jest ustalenie z
ródeł powstawania
wilgoci. Dość często przyczyną kłopotów jest kondensacja pary wodnej np. na skutek
niedostatecznej izolacyjności termicznej ścian, z
le funkcjonującej wentylacji, a nawet
niewłaściwej eksploatacji budynku. Oczywistą przyczyną jest powódz
lub awaria instalacji
wodno-kanalizacyjnej. Także uszkodzenie pokrycia dachu, rynien i rur spustowych oraz obróbek
blacharskich (na przykład parapetów). Wilgoć może być spowodowana również podciąganiem
kapilarnym  szczególnie w starych budynkach bez hydroizolacji  lub wodą opadową (gdy brak
izolacji pionowej).
Czasami dobrze jest zainteresować się rodzajem gruntu obok i pod budynkiem. Znajomość
stopnia przepuszczalności gruntu oraz układu warstw, a także kąta nachylenia terenu jest
potrzebna do określenia zakresu prac remontowych. Poza tym, konieczne jest ustalenie
sezonowych wahań poziomu wody gruntowej lub przyczyn podniesienia się jej zwierciadła na
przykład w wyniku zamulenia drenażu, czy wybudowania w pobliżu dużego obiektu. Niezbędne
jest także zbadanie stanu technicznego zawilgoconych elementów, czyli określenie nośności
ścian, ewentualnie fundamentów. Te dość trudne zadania wymagają dużej wiedzy
i doświadczenia, dlatego na tym etapie powinno się skorzystać z pomocy fachowca  inżyniera
budowlanego lub geotechnika, którzy wykonają dla nas ekspertyzę.
Zanim przystąpi się do pracy trzeba wykonać izolację poziomą. Inaczej cała praca nie będzie
miała sensu. Po jej ułożeniu można przystąpić do suszenia murów, następnie do ułożenia izolacji
przeciwwilgociowej pionowej, ewentualnie izolacji termicznej i na koniec do odtwarzania
elewacji (najczęściej tynków).
W niektórych przypadkach konieczne jest jeszcze zaprojektowanie i wykonanie drenażu
opaskowego. Dzięki temu możliwe jest miejscowe obniżenie poziomu wody gruntowej
i prowadzenie dalszych prac modernizacyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Izolacja pozioma
Wykonanie nowej i szczelnej izolacji poziomej pod ścianami istniejących budynków nie jest
zadaniem ani szybkim, ani łatwym, ani tanim i to niezależnie od wyboru metody. Pierwszym
krokiem będzie skucie tynku nie tylko z miejsc zawilgoconych, ale jeszcze około 0,5 m wokół
nich. Poza tym, dość często konieczne jest odkopanie ścian fundamentowych lub piwnicznych,
zabezpieczenie wykopów przed osuwaniem się ziemi, a także przed ewentualnym deszczem.
Dzieje się tak zwłaszcza przy stosowaniu metod tradycyjnych.
Metoda podcinania murów
Polega na przekuciu lub przecięciu muru na długości około 1 m, ułożeniu w powstałej
szczelinie izolacji przeciwwilgociowej, a następnie wypełnieniu jej betonem lub mocną zaprawą
cementową modyfikowaną środkami uszczelniającymi. Szczelinę można wykonać ręcznie,
wykuwając na przykład jedną warstwę cegieł (przy zastosowaniu młoto-wiertarki bądz
zwykłego
przecinaka) lub przecinając mur piłą łańcuchową, albo tarczową (szczelina będzie miała grubość
tylko 14 mm). Jako izolację zwykle stosuje się, folię hydroizolacyjną (lub papę zgrzewalną),
płyty z twardego polietylenu PEHD lub laminatu epoksydowego zbrojonego włóknem szklanym.
Zakłady izolacji muszą wynosić przynajmniej 10 cm. Podcinanie murów należy do metod
inwazyjnych i dlatego konstrukcje, szczególnie starych budynków, są narażone na uszkodzenie.
Bardzo ważne zatem jest przestrzeganie technologii robót, aby nie dopuścić do osiadania murów.
Z tego względu, kolejne odcinki powinno się wykonywać z przesunięciem, czyli
z pozostawieniem filara o szerokości podcięcia (1 m) lub podobnie jak to ma miejsce przy
podbijaniu fundamentów, czyli w odstępie 2-3 m od już wykonanych odcinków. Przy
przecinaniu muru piłą, po ułożeniu izolacji w szczelinę wbijane są kliny podtrzymujące ścianę.
Usuwa się je dopiero po uzyskaniu pełnej wytrzymałości przez zaprawę. Ważne jest także
stosowanie betonów i zapraw szybkowiążących, bo to przyspiesza nieco tempo robót, a tym
samym zmniejsza ryzyko pęknięcia ścian nośnych.
Zaletą metody tradycyjnej (ręcznej) jest to, że można nią wykonać osuszanie nawet
samodzielnie i to bez wielkich nakładów finansowych, ale potrwa to znacznie dłużej, niż gdy
zaangażujemy wyspecjalizowaną ekipę z odpowiednim sprzętem. Ważne jest także i to, że
można ją stosować zarówno z zewnątrz, jak i od wewnątrz budynku. Metody podcinania murów
nie należy stosować, gdy budynek jest w złym stanie technicznym, ponieważ ryzyko jego
uszkodzenia jest zbyt duże.
Metoda wbijania blach  polega na wprowadzeniu w spoinę muru profilowanych blach
(falistych lub trapezowych), które utworzą izolację przeciwwodną. Arkusze nierdzewnych blach
chromowo-niklowych mają grubość 1,5 mm oraz zagięte brzegi, które podczas wbijania służą za
prowadnice i jednocześnie tworzą połączenie na tzw. zamek. Wbija się je za pomocą specjalnych
pras lub urządzeń pneumatycznych. Blachy wypełniają powstałą szczelinę i dlatego nie ma
niebezpieczeństwa pękania czy osiadania murów.
Zaletą tej metody jest niezwykła trwałość izolacji  około 100 lat, czyli 2-5 razy dłużej niż
w metodzie podcinania murów. Prace trwają tu krócej, a metoda jest mało inwazyjna dla
otaczającego terenu (łatwo zachowamy czystość i porządek, tym bardziej, że metodę tę można
stosować także wewnątrz pomieszczeń). Ten sposób wykonywania izolacji poziomej jest dość
kosztowny i można go zastosować tylko w murach z cegieł, pustaków lub bloczków. Wyklucza
go bowiem każdy kamień, gwóz
dz
czy pręt stalowy znajdujący się w murze.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz rodzaje izolacji przeciwwilgociowych?
2. Przed czym chronią izolacje przeciwwilgociowe typu lekkiego?
3. Przed czym chronią izolacje przeciwwodne typu średniego?
4. Przed czym zabezpieczają izolacje przeciwwodne typu ciężkiego?
5. Jaka grubość mają membrany wytłaczane (kubełkowe)?
6. Jak łączymy izolację poziomą?
7. Jak łączymy izolację pionową?
8. Jakie znasz metody osuszania ścian?
9. Z czego produkowane są folie płaskie?
10. Z czego są wytwarzane membrany wytłaczane (kubełkowe)?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na przygotowanej podłodze na gruncie (stanowisko pracy  kabina o powierzchni 6 m�),
wykonaj łączenie folii za pomocą taśmy lepiącej. Dobierz odpowiednią folię do wykonywanej
pracy. Oceń jakość wykonanej pracy. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
6) wykonać łączenie izolacji poziomej na wyznaczonym stanowisku pracy,
7) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
8) zagospodarować odpady,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia różne rodzaje,
- taśma lepiąca,
- poziomnica,
- taśma miernicza,
- nożyczki lub nożyk,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Ćwiczenie 2
Na przygotowanym stanowisku pracy (kabina o powierzchni ściany 8 m�), ścian
fundamentowych, wykonaj łączenie folii za pomocą taśmy lepiącej. Dobierz odpowiednią folię
do wykonywanej pracy. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
6) wykonać łączenie izolacji pionowej na wyznaczonym stanowisku pracy,
7) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
8) zagospodarować odpady,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia różne rodzaje,
- taśma lepiąca,
- taśma miernicza,
- nożyczki lub nożyk,
- literatura.
Ćwiczenie 3
Na przygotowanym stanowisku pracy (powierzchnia ściany o wymiarach: wysokość 2,5 m
szerokość 5 m) wykonaj pionową izolację przeciwwodną. Zastosuj podwójne zabezpieczenie,
folię płaską mocowaną mechanicznie do podłoża i dodatkowo folię wytłaczaną (membranę
kubełkową) stanowiącą zabezpieczenie i uzupełnienie właściwej hydroizolacji. Wykonaj
dokładne uszczelnienie przejścia rury przez ścianę. Ćwiczenie wykonuj w zespołach
dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować rusztowanie warszawskie ,
5) pobrać narzędzia i sprzęt,
6) wyliczyć odpowiednia ilość materiałów do wykonywanego ćwiczenia,
7) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
8) wykonać mocowanie folii płaskiej do podłoża,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
9) wykonać mocowanie folii wytłaczanej,
10) wykonać uszczelnienie rury,
11) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
12) zagospodarować odpady,
13) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
14) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
15) zaprezentować efekty swojej pracy,
16) dokonać samooceny pracy,
17) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia płaska i folia wytłaczana,
- taśma klejąca,
- taśma obustronnie klejąca,
- listwa startowa,
- gwoz
dzie z podkładkami,
- taśma miernicza,
- poziomnica,
- łata,
- młotek,
- rusztowanie warszawskie,
- literatura.
Ćwiczenie 4
Na przygotowanym stanowisku pracy (powierzchnia o wymiarach wysokość 2,5 m
szerokość 5 m) znajduje się zniszczona pionowa izolacja przeciwwodna. Oceń stopień
zniszczenia i dokonaj naprawy zniszczonych fragmentów powłoki izolacyjnej. Ćwiczenie
wykonuj w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować rusztowanie warszawskie ,
5) pobrać narzędzia i sprzęt,
6) wyliczyć odpowiednia ilość materiałów do wykonywanego ćwiczenia,
7) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
8) wykonać mocowanie folii płaskiej do podłoża,
9) wykonać mocowanie folii wytłaczanej,
10) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
11) zagospodarować odpady,
12) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
13) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
14) zaprezentować efekty swojej pracy,
15) dokonać samooceny pracy,
16) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia płaska,
- literatura.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać łączenie izolacji pionowej? � �
2) wykonać łączenie izolacji poziomej? � �
3) przygotować rusztowanie do wykonywania izolacji
wodochronnych? � �
4) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
6) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy? � �
7) wykonać pionową izolacje ścian fundamentowych?
8) określić szacunkowo ilość materiału niezbędnego do � �
wykonania robót? � �
9) ocenić stopień zniszczenia powłoki izolacyjnej? � �
10) wykonać uszczelnienia przejścia rury? � �
11) dokonać naprawy zniszczonej powłoki izolacyjnej? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.4. Wykonywanie izolacji pomieszczeń mokrych oraz podłóg na
gruncie
4.4.1. Materiał nauczania
Do izolacji podłóg na gruncie, posadzki czy wylewki stosujemy folie hydroizolacyjne, które
nie przepuszczają wody ani wilgoci nawet przy dużym ciśnieniu. Występują w dwóch
postaciach, folie płaskie są czarne lub szare. Wykorzystuje się je także jako izolacje pionowe
przeciwwilgociowe i przeciwwodne ścian piwnic i fundamentów oraz do izolowania ław
fundamentowych, układając je w wykopie, nim wzniesiona zostanie ściana czy to piwnicy, czy
fundamentowa.
Przy izolowaniu podłogi na gruncie folie należy ułożyć pod izolacją cieplną ze styropianu.
Gdy izolacją cieplną będzie wełna, to układa się je także nad izolacją. Przy układaniu paneli
podłogowych wykorzystuje się płaskie folie hydroizolacyjne z warstwą granulek styropianu
w środku. Takie folie dodatkowo wygłuszają podłogę. Folia płaska często bywa nazywana folią
budowlaną, bo wykorzystuje się ją też do przykrycia i ochrony na przykład materiałów
budowlanych.
W budynkach niepodpiwniczonych w obrębie posadowienia z powierzchni gruntu usuwa się
ziemie roślinną. A
awę fundamentową posadawia się w wąskoprzestrzennym wykopie poniżej
granicy przemarzania gruntu, a następnie wykonuje się ściany fundamentowe do wysokości
około 0,3 metra nad terenem. Na tym poziomie zarówno w ścianach zewnętrznych, jak
i wewnętrznych układa się tak zwana izolacje poziomą, która następnie łączy się z poziomą
izolacją przeciwwilgociową podłogi.
Obecnie podłoga jest układaną bezpośrednio na gruncie, a w układzie warstw stosuje się
izolację przeciwwilgociową połączona z poziomą izolacją ścian oraz izolacją termiczną
zmniejszającą straty ciepła.
Rys.4. Ułożenie foli na podłodze [10].
Izolacje w pomieszczeniach mokrych
Do pomieszczeń  mokrych zalicza się łazienki, wc, natryski, kuchnie, pralnie oraz
pomieszczenia produkcyjne, w których w trakcie procesów technologicznych wydziela się duża
ilość wody i pary wodnej. W pomieszczeniach tych muszą być izolowane przeciwwilgociowo
zarówno podłogi, jak i ściany.
Materiały arkuszowe (papy, folie) jako izolacje układane na ścianach mocuje się
mechanicznie (na przykład takerem), następnie tworzy się sztywną warstwę osłonową (na
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
przykład tynk na siatce), a warstwę zewnętrzna stanowią najczęściej płytki glazurowane ułożone
na wodoodpornej zaprawie klejowej.
W bardziej nowoczesnych rozwiązaniach na wyrównywanym podłożu (na stropie i na
ścianach) układa się warstwę specjalnej masy hydroizolacyjne i do niej przykleja się płytki
glazury na zaprawie klejowej lub przy użyciu masy izolująco klejącej.
W pomieszczeniach mokrych muszą być w podłodze zainstalowane wpusty podłogowe,
które trzeba dokładnie uszczelnić w połączeniu z izolacją przeciwwilgociową.
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. Jaka folie stosujemy do izolacji podłóg na gruncie?
2. Jaką folie stosujemy do izolacji posadzki czy wylewki?
3. Gdzie należy ułożyć folię do izolowaniu podłogi na gruncie?
4. Jakie to są pomieszczenia mokre?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W kabinie ćwiczeniowej (dwie narożne ściany o wymiarach 2 metry wysokie na 1,5 metra
szerokie oraz podłoga o wymiarach 1,5 na 1,5 metra) wykonaj izolację pionową i poziomą
pomieszczenia mokrego a następnie na jednej ze ścian wykonaj sztywną warstwę osłonową
(tynk na siatce). Do wykonania ćwiczenia wykorzystaj przygotowaną zaprawę tynkarską.
Ćwiczenie wykonuj w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować drabinę lub rusztowanie warszawskie ,
5) pobrać narzędzia i sprzęt,
6) wyliczyć odpowiednia ilość materiałów do wykonywanego ćwiczenia,
7) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
8) wykonać mocowanie folii płaskiej do podłoża,
9) wykonać tynk na siatce,
10) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
11) zagospodarować odpady,
12) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
13) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
14) zaprezentować efekty swojej pracy,
15) dokonać samooceny pracy,
16) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia płaska,
- zaprawa tynkarska,
- siatka,
- gwoz
dzie z podkładkami,
- taśma lepiąca,
- nożyczki lub nożyk,
- szpachla,
- kielnia,
- taśma miernicza,
- poziomnica,
- łata,
- wiaderko,
- młotek,
- drabina,
- rusztowanie warszawskie,
- literatura.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać izolacje poziomą pomieszczeń mokrych? � �
2) wykonać izolację pionową pomieszczeń mokrych? � �
3) wyliczyć ilość potrzebnego materiału? � �
4) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
6) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.5. Wykonywanie izolacji balkonów, tarasów i zielonych dachów
4.5.1. Materiał nauczania
Prawidłowe wykonanie balkonów i tarasów jest problemem skomplikowanym technicznie,
wymagającym zastosowania odpowiednich, sprawdzonych materiałów oraz staranności prac
w najdrobniejszych szczegółach. Rozwiązanie technologiczne musi być odporne na:
niekorzystne warunki klimatu przejściowego, obciążenia chemiczne a także na występujące
obciążenie użytkowe.
a) b) c)
Rys.5. Rodzaje wykonywanych izolacji. a)taras na dachu, b) balkon, c)płyta wspornikowa balkonu [10].
Balkony muszą być z góry chronione przed penetracją deszczu i śniegu w konstrukcji
nośnej. Uzyskuje się to poprzez izolację pod okładziną z płytek. Również elementy betonowe,
takie jak płyty wspornikowe, płyty posadzkowe tarasów czy balustrady betonowe, muszą być
odpowiednio zabezpieczone. Pozbawione ochrony konstrukcje betonowe na balkonach i tarasach
po kilku latach silnego oddziaływania warunków atmosferycznych często wykazują
uszkodzenia. Dlatego kroki w celu naprawy i ochrony balkonów i tarasów muszą zostać podjęte
na czas. Balkony, tarasy i zielone dachy są poddane działaniu najbardziej ekstremalnych
wpływów pogody, na które muszą być odporne przez dziesięciolecia. Tym samym trwałość
i pewność zastosowanych produktów jest ważnym kryterium. Poprzez łatwą i pewną obróbkę
architekci i wykonawcy szybko osiągają zamierzony efekt przy nowo powstającym balkonie lub
tarasie.
Przy projektowaniu i wykonywaniu balkonów trzeba przestrzegać określonych zasad:
- konstrukcja płyty balkonowej powinna mieć wyprofilowany spadek poprzeczny 1-2%,
- na krawędzi zewnętrznej montuje się fartuchy blaszane z kapinosami,
- w zależności od przyjętego rodzaju izolacji przeciwwilgociowej izolowane powierzchnie
powleka się odpowiednim środkiem gruntującym,
- izolacje przeciwwilgociowa z mas izolacyjnych (pap lub folii) układa się na całej
powierzchni z wywinięciem tych materiałów, na ściany do wysokości 0,15-0,30 metra
powyżej górnego poziomu nawierzchni,
- nawierzchnię balkonu wykonuje się z płytek mrozoodpornych na zaprawie klejowej,
- progi drzwi wejściowych na balkon, taras lub zielony dach należy dokładnie izolować,
wykładając izolacje przeciwwilgociowa na pionowe płaszczyzny i dokładnie uszczelnić
połączenia ze stolarką drzwiowa,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
- zaleca się mocowanie słupków balustrad od czoła lub od spodu płyty, aby uniknąć
konieczności przebicia izolacji przeciwwilgociowej,
- przy niedużych płaszczyznach balkonów na zewnętrznych ich krawędziach osadza się
blachy z kapinosami natomiast przy większych powierzchniach zaleca się mocowanie
rynien i rur spustowych.
Rys.6. Układy warstw w tarasach nad pomieszczeniami ogrzewanymi: a) tradycyjny, b), c) dla ruchu pieszego, d) dla
ruchu samochodowego, e) tarasy zielone; 1- strop, 2- warstwa spadkowa, 3- paroizolacja,4- izolacja
termoizolacyjna, 5- folia, 6- szlichta cementowa, 7- izolacja wodochronna, 8- warstwa poślizgowa, 9- warstwa
dociskowa, 10- płytki na zaprawie klejowej, 11- żwir, 12- płyta żelbetowa zbrojna, 13- warstwa rozdzielająca, na
przykład geowłóknina, 14- nawierzchnia, na przykład kostka betonowa, 15- ziemia roślinna [6, s.436].
Tarasy są narażone na oddziałowywaniem zmiennej temperatury powodującej odkształcenia
poszczególnych warstw oraz wody przenikającej przez warstwy nawierzchniowe. W celu
przeciwdziałania tym niekorzystnym zjawiskom należy przy projektowaniu i wykonawstwie
tarasów przestrzegać następujących zasad,
- skutki ruchów termicznych warstw nawierzchniowych niweluje się przez wykonanie
dylatacji (warstwy nawierzchniowe i podkładowe podlegają największym wahaniom
temperatury musza być oddzielone od pionowych powierzchni i elementów, na przykład
ścian, ciągłych balustrad), zgodnie z polskimi przepisami warstwa nawierzchniowa powinna
być dylatowana na pola 2x2 metry,
- aby zabezpieczyć izolację wodochronną przed niszczącym działaniem okresowo zmiennych
sil poziomych, tworzy się tak zwana warstwę poślizgową, dawniej w postaci warstewki
suchego piasku lub talku technicznego pokrytej papa, obecnie najczęściej z dwu warstw folii
polietylenowej,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
- na konstrukcji stropu formuje się z betonu lub zaprawy cementowej warstwę spadkowa o
nachyleniu 1�2% w kierunku urządzeń odwadniających,
- na warstwie spadkowej układa się paroizolację, przeważnie w postaci specjalnej folii
polietylenowej, ważne tu jest zachowanie ciągłości folii (bardzo szczelne połączenie
zakładów), niedopuszczenie do jakichkolwiek uszkodzeń mechanicznych oraz jak już
pisaliśmy wcześniej wywinięcie jej na powierzchnie pionowe z zapewnieniem szczelnego
przylegania do tych powierzchni,
- izolacje wodochronne z folii można ułożyć bezpośrednio na płytach z ekstradowanej pianki
polistyrenowej, stosując odpowiednią przekładkę z flizeliny lub geowłókniny,
- folie układa się luz
no, szczelnie łącząc zakłady i wywijając folię na płaszczyzny pionowe
i mocując ją mechanicznie łącznikami lub przez przyklejanie,
- na izolacji układa się luz
no (sklejając jedynie na w zakładach) dwie warstwy folii
polietylenowej w celu wytworzenia się tak zwanej warstwy poślizgowej, czyli
zabezpieczającej przed uszkodzeniami mechanicznymi izolacji przy ruchach termicznych
warstwy dociskowej,
- warstwę dociskowa stanowi beton lub szlichta cementowa grubości co najmniej 50 mm,
ewentualnie zbrojona, w zależności od przejmowanych obciążeń,
- warstwę nawierzchniową układa się na fabrycznie przygotowanej zaprawie klejowej wodo-
i mrozoodpornej,
Newralgicznymi miejscami, które wymagają bardzo starannego zaizolowania, są wejścia
z pomieszczenia na taras. Progi powinny być wyniesione około 150 mm ponad poziom
nawierzchni tarasu w celu zabezpieczenia przed wciekaniem wody z padającego deszczu
i topniejącego śniegu.
Odwodnienie tarasów musi gwarantować szybki spływ wody do wpustów ściekowych lub
rynien. Wpusty ściekowe muszą mieć kołnierze (najlepiej elastyczne) w celu umożliwienia
szczelnego połączenia z izolacją wodochronną. Muszą też odprowadzać wodę przez boczne
otworki z warstw wyżej ułożonych.
Oddylatowanie warstw podkładowej i nawierzchniowej od ścian, słupków balustrad
zabezpiecza te warstwy przed pękaniem i odspajaniem się płytek.
Układ warstw w nawierzchniach na przykład stropów nad garażami z przewidywanym
ruchem pieszym oraz samochodów osobowych lub dostawczych może się różnic jedynie
rodzajem warstwy nawierzchniowej (wzmocniona konstrukcja w celu przeniesienia
zwiększonych obciążeń).
W tak zwanych tarasach zielonych zazwyczaj wprowadza się niewielkie zmiany w układzie
górnych warstw. Na warstwie filtracyjnej wykonanej ze żwiru układa się warstwę oddzielającą z
geowłókniny lub flizeliny, a warstwę nawierzchniową stanowi ziemia roślinną o składzie
dobranym w zależności od projektowanego rodzaju roślinności.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki spadek powinna mieć konstrukcja płyty balkonowej?
2. Co montujemy na krawędzi zewnętrznej balkonów?
3. Jakie jest najważniejsze kryterium wykonania tarasów, balkonów i zielonych dachów?
4. W jakim miejscu zaleca się mocowanie słupków balustrad?
5. Co stanowi warstwę nawierzchniową na tarasach zielonych?
6. Jakie są newralgiczne miejsca przy wykonywaniu tarasów?
7. Jakich zasad trzeba przestrzegać przy projektowaniu i wykonywaniu balkonów?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na przygotowanych stanowiskach pracy imitujących taras (3 na 3 m�) wykonaj izolację, nie
zapominając o uszczelnieniu dylatacji. Do wykonania ćwiczenia wykorzystaj przygotowaną
zaprawę cementową. Ćwiczenie wykonuj w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania
pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) wyliczyć odpowiednia ilość materiałów do wykonywanego ćwiczenia,
6) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
7) ocenić stan podłoża,
8) wykonać mocowanie folii płaskiej do podłoża,
9) uszczelnić dylatację,
10) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
11) zagospodarować odpady,
12) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
13) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
14) zaprezentować efekty swojej pracy,
15) dokonać samooceny pracy,
16) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- styropian,
- folia,
- zaprawa cementowa,
- nożyczki, nożyk
- taśma miernicza,
- poziomnica,
- łata,
- szpachla,
- kielnia,
- paca stalowa,
- literatura.
Ćwiczenie 2
Na przygotowanych stanowiskach pracy imitujących balkon (1,5 na 2 m�) wykonaj izolację.
Do wykonania ćwiczenia wykorzystaj przygotowaną zaprawę cementową. Ćwiczenie wykonuj
w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4) pobrać narzędzia i sprzęt,
5) wyliczyć odpowiednia ilość materiałów do wykonywanego ćwiczenia,
6) pobrać odpowiednią ilość materiałów potrzebnych do wykonania ćwiczenia,
7) ocenić stan podłoża,
8) wykonać mocowanie folii płaskiej do podłoża,
9) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
10) zagospodarować odpady,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- styropian,
- folia,
- zaprawa cementowa,
- nożyczki,
- nożyk,
- taśma miernicza,
- poziomnica,
- łata,
- szpachla,
- kielnia,
- paca stalowa,
- literatura.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać izolację balkonu? � �
2) wykonać izolację tarasów? � �
3) wykonać izolację zielonych dachów? � �
4) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
6) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.6. Wykonywanie paroizolacji i wiatroizolacji
4.6.1. Materiał nauczania
Podział paroizolacji
Układ materiałów osłonowych w konstrukcji dachu powinien zapewnić zrównoważenie
bilansu przepływu pary wodnej przez dach. Jest to podstawowy warunek, który musi być
spełniony, aby dach nie gromadził wilgoci. Para wodna unoszona przez ciepłe powietrze
pochodzi z kilku z
ródeł: z atmosfery, z technologii budowlanych oraz od mieszkańców budynku.
Najgroz
niejsze ilości pary wodnej pochodzą z okresu budowy.
Jeżeli dach (a najbardziej jego termoizolacja) w czasie budowy uległ zawilgoceniu, to pewna
część tej wilgoci musi być uwzględniona we wspomnianym bilansie.
Tabela 1 .Rodzaje paroizolacji [10].
Rodzaj paroizolacji Paroprzepuszczalność w Równoważna dyfuzyjnie
[ g/ m2 /24h ] grubość powietrza
Sd w [ m ]
Bariery dla pary do 0,01 100 - 1000
(z metalem lub bitumem)
Opóz
niacze pary (folie PE 0,2 - 0,5 20 - 80
o gr. 0,15 - 0,2 mm)
Regulatory pary (nośnik z 4 - 700 1 - 5
włókniny PP)
Rys.7. Zastosowanie folii wentylowanych [10].
Rys.8. Zastosowanie papy [10].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
 Z konieczności zbilansowania się pary wodnej wchodzącej i wychodzącej wynika bardzo
oczywista zasada  im większy opór dla pary stanowi zewnętrzna warstwa dachu (pokrycie
z warstwą wstępnego krycia), tym większy opór powinna stawiać paroizolacja.
O wielkości oporu warstw zewnętrznych w dachach wentylowanych decydują własności
warstwy wstępnego krycia. Dlatego folie wentylowane (rys.7) i papa (rys.8) wymagają
zastosowania paroizolacji o większym oporze dla pary wodnej, a membrany dachowe (rys.9)
o mniejszym. Szeroka oferta paroizolacji (bariery parowe, opóz
niacze pary i regulatory pary)
pozwala na wybór rozwiązania odpowiedniego dla danej konstrukcji dachu. Bariery parowe
najczęściej stosuje się w płaskich, niewentylowanych dachach (ciepłych) oraz w tych, które mają
szczelinę wentylacyjną nad termoizolacją (rys.7,8) a pod poszyciem lub pod folią wentylowaną
(o niskiej paroprzepuszczalności).
Najczęściej stosowanymi materiałami paroizolacyjnymi są opóz
niacze pary, czyli folie
polietylenowe o grubościach od 0,15 do 0,2 mm. Regulatory pary (aktywna paroizolacja)
powinny być stosowane w dachu wentylowanym wyłącznie z membraną dachową. Ułożenie
membrany dachowej na termoizolacji i regulatora pary pod tą warstwą umożliwia rozwiązanie
często występującego problemu: gromadzenia się wilgoci (nadmiaru pary wodnej) między
płytami gipsowo-kartonowymi i paroizolacją. Nadmiar pary może wystąpić wtedy, kiedy
wentylacja pomieszczeń na poddaszu jest stale lub okresowo niewydolna. Jak pokazuje praktyka,
takie sytuacje zdarzają się stosunkowo często i dlatego warto zamiast opóz
niacza (lub tym
bardziej bariery parowej) zamontować regulator, który zapewni większy lub mniejszy przepływ
pary wodnej w stronę termoizolacji.
Efektem gromadzenia się wilgoci pod płytami gipsowo-kartonowymi na początku tego
procesu jest ich żółkniecie. Po pewnym czasie w tym miejscu pojawia się pleśń. Jeśli więc
warstwa wstępnego krycia jest membraną o wysokiej paroprzepuszczalności, warto zastosować
regulator pary (na przykład antykondensacyjny MPF). Wtedy nadmiar pary przechodząc przez
termoizolację wydostanie się na zewnątrz.
Rys.9. Zastosowanie membrany dachowej [10].
Jak wynika z wieloletnich doświadczeń i badań, stosowanie barier parowych w stromych
dachach nie eliminuje powstawania zawilgocenia konstrukcji i termoizolacji. Wynika to
z wielości materiałów stosowanych w tego typu konstrukcjach, które (w większości
przypadków) charakteryzują się własnościami umożliwiającymi kapilarne podciąganie wody.
Każde połączenie tych materiałów zwiększa przenikanie pary wodnej. Badania wilgotności
drewna i termoizolacji potwierdziły, że stosowanie paroizolacji o dużym oporze dyfuzyjnym jest
zabiegiem niecelowym w konstrukcjach dachów stromych. Dlatego coraz częściej jako materiały
ograniczające dostęp pary wodnej od strony poddasza stosuje się regulatory pary.
Uzasadnieniem stosowania takiego rozwiązania jest zjawisko odwrotnego przenikania pary,
występujące najczęściej w sezonie grzewczym. W pomieszczeniach na poddaszu
o kontrolowanej atmosferze (klimatyzowanych) działanie regulatora jest tym bardziej korzystne,
ponieważ umożliwia on wysychanie termoizolacji i całej konstrukcji dzięki przepływowi pary do
wnętrza (jest to odwrotny kierunek przenikania).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Folie paroizolacyjne
Folia paroizolacyjna jest niezbędna na ocieplonym poddaszu użytkowym. Ułożona
pomiędzy ociepleniem a płytami gipsowo-kartonowymi folia zatrzymuje parę wodną powstającą
wewnątrz domu.
Choć folie paroizolacyjne nazywa się również paroszczelnymi, tak naprawdę nie są idealnie
szczelne. Ich paroprzepuszczalność jest jednak bardzo niewielka i wynosi 0,5 g/m2/dobę.
Parametry folii są tak dobrane, by była ona barierą dla pary wodnej powstającej wewnątrz domu
i dzięki temu chroniła konstrukcję domu oraz izolację cieplną przed zawilgoceniem. Folie
paroizolacyjne zwykle są żółte, choć bywają również niebieskie lub zielone. Są też folie
paroizolacyjne zbrojone siatką z tworzywa sztucznego albo takie z cieniutką warstwą folii
aluminiowej, która odbija ciepło i w ten sposób ogranicza jego ucieczkę z domu.
Rys.10. Układanie paroizolacji [10].
Folia paroizolacyjna jest niezbędna na ocieplonym poddaszu użytkowym. Ułożona
pomiędzy ociepleniem a płytami gipsowo-kartonowymi folia zatrzymuje parę wodną powstającą
wewnątrz domu, dzięki czemu nie przedostaje się ona do wnętrza dachu, nie zawilgaca więc ani
drewnianych krokwi, ani izolacji cieplnej. Stosuje się ją również do izolowania dachów płaskich.
W domu o konstrukcji szkieletowej zarówno drewnianej, jak i stalowej paroizolację układa
się również w ścianach - od wewnątrz i stropach - od spodu. Także w domu murowanym mogą
być drewniane stropy, które warto od spodu zabezpieczyć folią paroizolacyjną. Również lekkie
szkieletowe ścianki działowe wygłuszone wełną, oddzielające pomieszczenia ogrzewane od
nieogrzewanych, trzeba zabezpieczyć folią paroizolacyjną (od strony pomieszczenia
ogrzewanego).
Wiatroizolacja jest barierą dla wiatru, deszczu i wilgoci z zewnątrz. Ale swoje zadanie
spełnia tylko wtedy, gdy jest wykonana z odpowiedniego materiału i poprawnie zamocowana.
Folie wiatroizolacyjne stosuje się przede wszystkim w ścianach zewnętrznych budynków
o konstrukcji szkieletowej drewnianej lub stalowej. Wiatroizolacja osłania ściany od zewnątrz
przed przewiewaniem i wnikaniem wody oraz wilgoci. Choć może się to wydawać dziwne -
jednocześnie przepuszcza na zewnątrz parę wodną przenikającą z wnętrza domu. Dzięki takim
właściwościom wiatroizolacji para nie gromadzi się w ścianie i nie zawilgaca ułożonej w niej
izolacji cieplnej. Domy drewniane bez wiatroizolacji szybko się wychładzają. Ciepło ucieka
najszybciej z pomieszczeń położonych w tej części domu, która jest narażona na częste
oddziaływanie wiatru i deszczu. Wiatroizolacje układane w ścianach zewnętrznych powinny
mieć wysoką Paroprzepuszczalność w jedną stronę: 1000-3000 g/m2/24 h.
Uwaga! Paroprzepuszczalność folii wiatroizolacyjnych - różna w każdą stronę - związana jest
z ich budową, dlatego bardzo ważne jest, by poprawnie je układać, czyli odpowiednią stroną na
zewnątrz - zwykle jest ona kolorowa lub są na niej napisy.
Folie wiatroizolacyjne, to zazwyczaj włókniny polipropylenowe, polietylenowe lub
wykonane z polyolefinu. Są mocne i trudno je uszkodzić gwoz
dziem. Nie zmieniają swoich
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
właściwości w temperaturze od -30 do +80�C. Folie wiatroizolacyjne sprzedawane są
w zwiniętych w rolki arkuszach najczęściej o szerokości 1,5 lub 2,8 m i długości 50 lub 100 m.
Szersze folie łatwiej jest poprawnie zamocować na ścianach domu. Grubość folii
wiatroizolacyjnych wynosi zazwyczaj 0,2 do 0,5 mm. Metr kwadratowy folii waży od 60 do 170
gramów, zaś arkusz długości 50 m - zwinięty w rolkę - zależnie od swoich rozmiarów i rodzaju
folii - 4,5 do 24 kg.
Uwaga! Niektóre wiatroizolacje stosowane są również w dachach jako folie wstępnego krycia.
Przeznaczenie oraz sposób układania folii powinien być opisany w opracowanej przez
producenta instrukcji (trzeba poprosić o nią sprzedawcę). Zastosowanie złej folii może
doprowadzić do zawilgocenia izolacji cieplnej i konstrukcji ściany.
Na opakowaniu folii powinny być podane: nazwa i adres producenta, nazwa wyrobu, data
produkcji, wymiary, podstawowe zasady stosowania oraz symbol certyfikatu lub aprobaty
technicznej. Powinien być również znak budowlany "B".
Folie w oryginalnych opakowaniach należy przechowywać w suchych i przewiewnych
pomieszczeniach. Podczas przewożenia powinny być tak ułożone, żeby się nie przesuwały. Folie
wiatroizolacyjne układa się na płytach poszycia przybitych do drewnianej konstrukcji szkieletu,
po czym przybija się oblicówkę winylową.
Wiatroizolacja jest potrzebna w drewnianych i stalowych ścianach szkieletowych zewnętrznych,
jeśli materiałem izolacyjnym jest wełna mineralna lub szklana. Wówczas folie wiatroizolacyjne
układa się na płytach poszycia przybitych do drewnianej konstrukcji szkieletu, po czym przybija
się oblicówkę winylową.
Często elewację szkieletowego domu drewnianego wykańcza się tynkiem układanym na
styropianie. Wtedy płyty poszycia również pokrywa się wiatroizolacją, a potem układa płyty
styropianowe.
Folię wiatroizolacyjną stosuje się również w budynkach szkieletowych z oblicówką z cegły
klinkierowej. Do płyt poszycia mocuje się folię wiatroizolacyjną i muruje oblicówkę,
zostawiając między nią, a poszyciem wentylowaną pustkę powietrzną. Podobnie jest, gdy ścianę
murowaną ociepla się wełną mineralną i wykańcza oblicówką winylową. Wtedy izolację cieplną
układa się między łatami drewnianymi przymocowanymi do muru. Tak jak w domu
drewnianym, izolację cieplną chroni się wiatroizolacją przed zawilgoceniem i przewiewaniem.
Folię mocuje się zszywkami do rusztu.
Układanie wiatroizolacji.
Elewację należy wykonać w czasie określonym przez producenta folii. Zwykle są to 3-4
miesiące od zamocowania folii na ścianach. Folię rozwija się wokół domu, rozpoczynając od
dołu ścian budynku. Na narożniku folię wywija się na około 30-centymetrowy zakład na
sąsiednią ścianę. Kolejne arkusze folii mocuje się (najlepiej ocynkowanymi zszywkami,
używając specjalnego zszywacza - takera), układając je z zakładem 10-15 cm na poziomych
i pionowych połączeniach. Niektórzy producenci oferują specjalne taśmy montażowe do
sklejania połączeń.
Folią owija się całe powierzchnie ścian - zasłaniając otwory okienne i drzwiowe. Jest to
łatwiejsze, gdy folia ma szerokość 2,8 m, bo taka zwykle jest wysokość kondygnacji.
Rys.11. Układanie wiatroizolacji [10].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Rys.12. Układanie wiatroizolacji w otworze okiennym [10].
Po ułożeniu folię rozcina się w otworach okiennych i drzwiowych po przekątnych i luz
ne
kawałki wywija do wnętrza domu, po czym mocuje zszywkami do drewnianych elementów
szkieletu. Pozostałe fragmenty ościeży, które nie są zakryte, trzeba zakleić specjalną taśmą
uszczelniającą, tak by całe ościeże było osłonięte.
Folię powinny układać przynajmniej dwie osoby: gdy jedna rozwija folię, druga mocuje ją do
ściany zszywkami. Elewację należy wykonać w czasie określonym przez producenta folii.
Zwykle są to 3-4 miesiące od zamocowania folii na ścianach. Po tym czasie folia nie powinna
już być wystawiona na działanie promieni ultrafioletowych - pod ich długotrwałym wpływem
może stracić swoje właściwości.
Rys.13. Układanie wiatroizolacji [10].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.6.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są najczęściej stosowane materiały paroizolacyjne?
2. Gdzie stosowane są folie paroizolacyjne?
3. Jak inaczej nazywamy folie paroizolacyjne?
4. Gdzie stosujemy folie wiatroizolacyjne?
5. W jaki sposób mocujemy folie wiatroizolacyjne?
6. W jakim czasie po ułożeniu foli należy wykonać elewację?
7. Od którego miejsca rozpoczynamy układanie wiatroizolacji?
8. Jaki jest efekt gromadzenia się wilgoci pod płytami gipsowo-kartonowym?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na wskazanym stanowisku pracy (fragment poddasza o długości 3 m), wykonaj warstwę
ochronną z folii paroizlacyjnej. Ćwiczenie wykonuj w zespołach dwuosobowych. W trakcie
wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać z magazynu narzędzia i sprzęt,
5) wykonać obmiar,
6) obliczyć ilość potrzebnego materiału,
7) pobrać z magazynu potrzebne materiały,
8) wykonać warstwę ochronną z folii paroizlacyjnej,
9) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
10) zagospodarować odpady,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia paroizolacyjna,
- styropian,
- taker,
- taśma klejąca,
- nożyczki,
- nożyk,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Ćwiczenie 2
Na wskazanym fragmencie ściany (powierzchnia wysoka na 2,5 m a szeroka na 4 m
z otworem okiennym pośrodku) ułóż wiatroizolację. Ćwiczenie wykonuj w zespołach
dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać z magazynu narzędzia i sprzęt,
5) obliczyć ilość potrzebnego materiału,
6) pobrać z magazynu potrzebne materiały,
7) wykonać warstwę ochronną z wiatroizolacji,
8) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
9) zagospodarować odpady,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia wiatroizolacyjna,
- taker,
- taśma klejąca,
- nożyczki,
- nożyk,
- literatura.
Ćwiczenie 3
Na wskazanym fragmencie ściany (powierzchnia wysoka na 2,5 m i szeroka na 4 m
z otworem okiennym pośrodku) zdemontuj zniszczoną wiatroizolację. Ćwiczenie wykonuj
w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać z magazynu narzędzia i sprzęt,
5) zdemontuj zniszczona wiatroizolację,
6) odnieść do magazynu narzędzia i sprzęt,
7) zagospodarować odpady,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia wiatroizolacyjna,
- taker,
- taśma klejąca,
- nożyczki,
- literatura.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać paroizolację? � �
2) wykonać wiatroizolację? � �
3) ocenić jakość wykonanej pracy? � �
4) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
6) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
7) zdemontować zniszczoną wiatroizolację? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.7. Wykonywanie drenażu
4.7.1. Materiał nauczania
Obecność wody w gruncie, w otoczeniu budynku, jest ściśle związana z przepuszczalnością
warstw gruntu przylegającego bezpośrednio do podziemnych elementów budynku. Żwir i piasek
to grunty o bardzo dużej przepuszczalności i dlatego woda opadowa przesącza się przez nie
szybko i w dużych ilościach. Natomiast glina i ił tylko w niewielkim stopniu są dla wody
przepuszczalne. Rzadko można spotkać w terenie grunt tylko jednego rodzaju, najczęściej mamy
do czynienia z warstwami wielu rodzajów gruntów o zróżnicowanych właściwościach.
Płaszczyzny rozgraniczające poszczególne rodzaje gruntów nazywane są poziomami lub
horyzontami gruntowymi. Woda opadowa przesiąkająca przez grunt w kierunku pionowym jest
zatrzymywana na warstwie gliny. Ścieka następnie po tej warstwie w kierunku budynku
i przesącza się przez grunt, którym budynek został obsypany po budowie aż do spodu wykopu.
Ponieważ woda nie może przesączyć się przez glinę pod budynkiem, to gromadzi się i spiętrza,
wywierając nacisk hydrostatyczny na ściany piwnicy. Jeśli izolacja przeciwwodna budynku nie
jest szczelna, to woda dostanie się do wnętrza budynku. Spiętrzania wody można uniknąć
stosując drenaż opaskowy wokół budynku.
Drenaż to sieć instalacji ułożona wokół budynku, która zbiera wodę gromadzącą się
w otoczeniu piwnicy i odprowadza ją na bezpieczną odległość.
Warto go zrobić, jeśli chce się na stałe obniżyć poziom wody w gruncie lub odprowadzić
wodę opadową przesączającą się przy ścianach budynku, jak również tę przepływającą przez
warstwy piasku występujące w gruntach spoistych. W ten sposób odciąża się izolację ścian
piwnic. Ułożenie drenażu ma sens tylko wtedy, gdy można z niego odprowadzić wodę do rowu
melioracyjnego, rzeki, kanalizacji lub gdy dodatkowo wykona się studnie chłonne albo zastosuje
metodę rozkroplenia.
Drenaż może przyjąć formę tzw. filtra mieszanego. Filtr mieszany to specjalnie dobrany
zestaw żwirów o odpowiednich granulacjach, dający stabilne właściwości filtracyjne. W złożu
filtracyjnym umieszczona jest rura drenująca, odprowadzająca wodę poza odwadniany obszar.
Warstwy drenujące są używane do ochrony przed wodą:
- stropów pokrytych ziemią
- ścian obsypanych gruntem
- podłóg na gruncie.
Drenaż opaskowy (zwany również otokowym lub pierścieniowym)
Głównymi elementami drenażu są rury drenarskie. Dzięki otworom na całej długości, rury
zbierają wodę z całego terenu. Dodatkowo, by dziurki się nie zatykały, rury otoczone są
specjalną otuliną. Materiał, z którego jest wykonana zależy od rodzaju gruntu, na którym będzie
kładziony drenaż. Na piaszczystym podłożu najlepiej sprawdzi się otulina z włókien
syntetycznych. W przypadku gliny  lepsza będzie wykonana z włókien naturalnych  na
przykład kokosowych. Rury drenarskie umieszcza się na wysokości ławy fundamentowej
(najlepiej na jej środku). Dno wykopu wypełnia się obsypką filtracyjną i na niej kładzie się rurę,
którą następnie zasypuje się żwirem. Całość należy zabezpieczyć materiałem filtracyjnym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Rys.14 . Wykonywanie drenażu opaskowego [10].
Drenażem opaskowym otacza się fundamenty całego domu. Miejsce, z którego będzie
prowadzona instalacja powinno być jej najwyższym punktem. Wyznacza się je po dokładnym
określeniu spływu wody podziemnej. Po przeciwległej stronie najwyższego punktu powinien
znalez
ć się punkt położony najniżej. W tym miejscu, w studzience rewizyjnej, zbiera się woda,
która póz
niej odprowadzana jest do kanalizacji lub innego zbiornika. Przy każdy rogu budynku
montuje się studzienki rewizyjne. Wszystkie rury instalacji powinny być ułożone ze spadkiem
w kierunku przyłącza kanalizacyjnego (między 1 a 3 procent).
Wokół ścian budynku układa się opaskę żwirową  tak, by woda deszczowa mogła łatwo
spływać do drenażu. Przy fundamencie, zabezpieczonym od zewnątrz izolacją
przeciwwilgociową lub przeciwwodną, warto wykonać także pionową warstwę filtracyjną, która
ułatwi spływanie wody wzdłuż ścian i dodatkowo ich osuszanie. Warto zabezpieczyć ją
geowłókniną.
Drenaż wokół domu warto wykonać jeśli:
- w podłożu są warstwy nieprzepuszczalne (gliny, iły),
- poziom wód gruntowych jest wysoki,
- poziom wód gruntowych okresowo się podwyższa.
WAŻNE
- rury należy układać ze spadkiem co najmniej 3 proc.,
- rur nie należy kłaść głębiej, niż znajduje się ława fundamentowa,
- drenaż należy układać na głębokości większej niż głębokość przemarzania gruntu;
w przeciwnym razie woda może zamarznąć,
- stosowanie rur drenarskich w oplocie i geowłókniny nie zawsze jest konieczne  zależy to
od rodzaju gruntu,
- ściana budynku musi być zabezpieczona od zewnątrz izolacją przeciwwilgociową lub
przeciwwodną,
- co kilka lat należy płukać drenaż wodą pod ciśnieniem,
- raz w roku należy czyścić studzienki kontrolne.
Odwodnienia powierzchni odprowadzają wodę deszczową z powierzchni terenu. Warto je
stosować:
- na działkach niewielkich lub znajdujących się w zabudowie szeregowej - nieutwardzona
powierzchnia może okazać się zbyt mała, żeby cała woda deszczowa mogła w nią wsiąknąć,
- na działkach, na których dominuje utwardzona powierzchnia,
- gdy ziemia jest nieprzepuszczalna lub słabo przepuszczalna  iły, glina.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
 Najczęściej spotykane są odwodnienia liniowe. Można kupić gotowe systemy, składające się
z korytek i rusztów tworzących tak zwane ciągi odwadniające, studzienek zbiorczych, wpustów
podwórzowych, wycieraczek, wpustów podrynnowych i innych elementów. Odwodnienia
liniowe produkowane są w wersjach przystosowanych dla różnych obciążeń. W domach
jednorodzinnych wykorzystywane są korytka klasy A15. Wytrzymują one obciążenia do 1,5
tony. Można przez nie przejeżdżać średniej wielkości samochodem osobowym bez obawy, że
zostaną uszkodzone. W miejscach, gdzie mogą przejeżdżać większe i cięższe samochody (do
12,5 tony), a także przy wjez
dzie na posesję  warto jest zastosować korytka klasy B. Systemy
odwodnienia liniowego to uniwersalne elementy (pokryte rusztami rynny i studzienki), które
mogą być łączone w różne kombinacje w zależności od potrzeb.
Rys.15. Odwodnienie liniowe [10].
Porównując system liniowego odwodnienia terenu ze stosowanym dotychczas powszechnie
w Polsce odwodnieniem punktowym dostrzeżemy wiele zalet proponowanego przez nas
rozwiązania:
- znaczne obniżenie kosztów uzbrojenia terenu,
- kilkukrotne skrócenie czasu robót montażowych,
- możliwość instalacji bez niszczenia wykonanej wcześniej powierzchni,
- możliwość polepszenia wydajności kanalizacji deszczowej już istniejącej bez konieczności
jej przebudowy
- do toru rynien prowadzą dwie proste powierzchnie spływu, co obniża koszt wykonania
powierzchni i poprawia efekt wizualny,
- łatwy dostęp do kanalików odpływowych w przypadku konieczności oczyszczenia
instalacji,
- prawie błyskawiczne uzyskanie odwodnienia terenu.
Drugą możliwością odprowadzenia wody jest zastosowanie systemu odwodnień
punktowych. Przeznaczony jest on do terenów płaskich, lub o niewielkich różnicach wysokości.
Zbudowany jest z sieci studzienek, do których spływa woda po specjalnie ukształtowanej
powierzchni terenu, z czterech stron nachylonej w kierunku umieszczonej centralnie studzienki.
System ten stosowany jest rzadko, gdyż jego wykonanie jest pochłania dużo czasu, a w czasie
dużych deszczów może okazać się mało wydajny.
Korytka montuje się z odpowiednim spadkiem, podanym przez producenta danego systemu.
Umieszcza się je w wykopie na takiej głębokości, żeby ich brzeg znajdował się 2-5 mm poniżej
powierzchni nawierzchni. Wysokość korytek wynosi 11-15 cm, dzięki czemu nie ma potrzeby
robienia głębokich wykopów. Układa się je na warstwie betonowej klasy min. B15. Montaż
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
rozpoczyna się od najniższego punktu, czyli od studzienki. Korytka umieszcza się na świeżym
betonie, tak by nie były obetonowane na całej wysokości. Między krawędzią korytek i betonem
należy zostawić odstęp o grubości równej materiałowo, będącego nawierzchnią terenu. Gdy
stwardnieje beton można montować ruszty.
Zebrana przez drenaż lub odwodnienia woda odprowadzana może być do kanalizacji
deszczowej lub ogólnospławnej. Jeśli nie ma takiej możliwości odbiornikiem może być rów
melioracyjny, drenaż rozsączający, studzienka chłonna lub zbiornik retencyjny.
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. W jakim celu wykonujemy drenaż?
2. Kiedy warto wykonać drenaż wokół domu?
3. W jaki sposób wykonujemy drenaż opaskowy?
4. Co to jest odwodnienie liniowe?
5. Czy różni się odwodnienie liniowe od punktowego?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W wskazanym miejscu wykonaj fragment (około 3 metrów) drenażu opaskowego.
Ćwiczenie wykonuj w zespołach dwuosobowych. W trakcie wykonywania pracy przestrzegaj
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać z magazynu odpowiednie narzędzia i sprzęt,
5) sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
6) pobrać z magazynu potrzebne materiały,
7) wykonać odpowiedni wykop,
8) wykonać drenaż,
9) odnieść narzędzia i sprzęt do magazynu,
10) zagospodarować odpadki,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- łopata sztychówka,
- łopata piaskowa,
- kilof,
- sznurek murarski,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
- geowóknina,
- przewody drenażowe,
- żwir o uziarnieniu co najmniej 0,2 m,
- poziomnica,
- taśma miernicza,
- literatura.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać drenaż opaskowy? � �
2) ocenić jakość wykonanej pracy? � �
3) dobrać odpowiednią odzież ochronną do wykonywanego
ćwiczenia? � �
4) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
5) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
4.8. Dokumentacja techniczna stosowana podczas wykonywania
izolacji wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw
wodoszczelnych
4.8.1. Materiał nauczania
Projekt domu powinien zawierać rysunki pokazujące, w jaki sposób mają być zaizolowane
ściany fundamentowe. Do dokumentacji projektowej musi być dołączony opis techniczny, który
jest dopełnieniem informacji zawartych na rysunkach. Zawiera on wykaz potrzebnych
materiałów oraz wskazówki dla wykonawcy. Dowiemy się z niego między innymi:
- z czego ma być wykonana izolacja przeciwwilgociowa - z opisu dowiemy się, w którym
miejscu zastosować jaki rodzaj materiału hydroizolacyjnego. Podane też będzie, ile warstw
powinniśmy ułożyć, czym je połączyć, jakiej szerokości zakłady wykonać. Jeśli do
izolowania powinniśmy użyć na przykład tynku z dodatkiem uszczelniającym, jego nazwa
też znajdzie się w opisie.
Przed przystąpieniem do zaprojektowania budynku inwestor jest zobowiązany do
wykonania badań gruntowych. Określą one nie tylko rodzaj gruntów znajdujących się na danym
terenie. Najistotniejsze jest określenie nośności gruntu w poziomie posadowienia budynku
(poziom ław fundamentowych) oraz poziomu wód gruntowych. Dane te są niezbędne do
prawidłowego zaprojektowania ław fundamentowych oraz przyjęcia odpowiedniego rodzaju
izolacji przeciwwodnej. Badania gruntowe są również niezbędne do prac związanych
z ewentualnym odwodnieniem terenu wokół budynku. Prace związane z projektem odwodnienia
należy powierzyć uprawnionemu projektantowi.
Decyzję dotyczącą poziomu i sposobu posadowienia domu powinien podjąć projektant. Ma to
bowiem bezpośredni wpływ na zagłębienie części piwnicznej oraz sposób i rodzaj izolacji
wodochronnych. Bardzo często, na terenach o wysokim poziomie wód gruntowych, wykonuje
się budynki z częścią piwniczną wyniesioną ponad teren.
Warto wykonać badania geotechniczne.
Wykonanie badań jest szczególnie istotne, zwłaszcza w przypadku, gdy projektowane jest
podpiwniczenie budynku. Geotechnik określa poziom wody gruntowej i ocenia wahania tego
poziomu. W niekorzystnych warunkach gruntowych możliwe jest występowanie w piwnicach
wody po zakończeniu budowy na obszarze, na którym woda nie występowała. Doświadczony
geotechnik informuje o możliwości pojawienia się wody na takim terenie. W przypadku budowy
domu bez piwnic badania gruntowe pozwolą określić, czy w obszarze projektowanej budowy
występują grunty nośne, czyli przydatne dla projektowanej budowy. Zazwyczaj nośność podłoża
jest wystarczająca dla potrzeb domu jednorodzinnego, ale w przypadku gruntów organicznych
(torfy, namuły) lub nasypowych ułożonych bez zagęszczenia, budowanie na takim podłożu
spowoduje osiadanie budynku lub jego części.
Drenaż opaskowy
Co prawda, drenaż wymaga zamówienia odrębnego projektu wykonanego przez inżyniera
budownictwa wodnego, specjalistę od melioracji lub geotechnika, ale za to nie wpływa na
zasadniczy projekt domu (układ warstw w przegrodach budowlanych pozostaje praktycznie bez
zmian). W dokumentacji muszą być określone następujące dane:
- materiał, z jakiego należy wykonać rury drenarskie i ich średnica;
- układ rur drenarskich z zaznaczonymi spadkami i poziomem posadowienia;
- liczba oraz wielkość (średnica, głębokość) studzienek kontrolnych;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
- rodzaj materiału, jakiego należy użyć do obsypki filtracyjnej (zwykle płukany żwir
o odpowiedniej frakcji);
- rodzaj materiału, z którego będzie wykonana zasypka wykopu (piasek, żwir, pospółka, czy
grunt z wykopu);
- rodzaj materiału filtracyjnego, który będzie układany wzdłuż ścian (żwir, płyty drenujące,
folia wytłaczana z geowłókniną i tym podobne);
- sposób odprowadzenia i zagospodarowania wody z drenażu (kanalizacja deszczowa, rzeka,
rów melioracyjny, studnia chłonna i tym podobne).
Wykonanie przedmiaru.
Izolacje przeciwwilgociowe i przeciwwodne oblicza się w metrach kwadratowych
izolowanej powierzchni. Wymiary powierzchni przyjmuje się w świetle surowych ścian murów.
Z obliczonych powierzchni potrąca się powierzchnię otworów, słupów, pilastrów i tym
podobne, większych od 1 m�. Izolacje szczelin dylatacyjnych oblicza się w metrach bieżących.
Izolacje na powierzchniach krzywych oblicza się w metrach kwadratowych w rozwinięciu.
Jeżeli prawidłowo wykonamy przedmiar bez problemu możemy wyliczyć ilość materiału
niezbędnego do wykonania potrzebnych prac. Prawidłowo wykonany przedmiar pozwala nam
również wyliczyć jakie wynagrodzenie otrzymamy za wykonaną pracę. Oczywiście bardzo
istotne jest jaką izolacje wykonujemy czy to jest tynk wodoszczelny, czy układanie folii.
Wszystkie współczynniki do prawidłowego wyliczenia robocizny są podane w katalogu
nakładów rzeczowych.
4.8.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Po co wykonywane są badania gruntowe?
2. Kto powinien podjąć decyzję dotyczącą poziomu i sposobu posadowienia domu?
3. Jaka dokumentacja musi być określona przy wykonywaniu drenażu?
4. W jaki sposób wykonujemy przedmiar w pracach izolacyjnych?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W budynku, który wskaże Ci nauczyciel, wykonaj obmiar robót izolacyjnych. Oblicz ilości
potrzebnych Ci materiałów, które będą Ci potrzebne do wykonania izolacji
przeciwwilgociowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać to ćwiczenie powinieneś :
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) pobrać z narzędziowni przymiar taśmowy oraz odpowiednią drabinę,
5) wykonać obmiaru ścian,
6) obliczyć powierzchnię ścian przeznaczonych do wykonania izolacji,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
 Wyposażenie stanowiska pracy:
- przymiar taśmowy,
- drabina,
- literatura.
Ćwiczenie 2
Na podstawie projektu domu jednorodzinnego wykonaj przedmiar robót izolacyjnych
przewidzianych w projekcie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać to ćwiczenie powinieneś :
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z projektem domu jednorodzinnego,
5) wykonać przedmiar,
6) wyliczyć powierzchnię ścian przeznaczonych do wykonania izolacji,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przybory kreślarskie,
- literatura.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) wykonać przedmiar robót izolacyjnych? � �
2) wykonać obmiar robót izolacyjnych? � �
3) sporządzić zapotrzebowanie materiałowe? � �
4) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywanych prac? � �
5) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
6) odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do
wykonywania zadania? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
4.9. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót
4.9.1. Materiał nauczania
Izolacje wodochronne powinny stanowić ciągły i szczelny układ jednowarstwowy lub
wielowarstwowy oddzielający budowlę lub jej część od wody lub pary wodnej .
Powierzchnia podkładu pod izolację przyklejane lub izolacje powłokowe powinna być
sucha, równa (bez żadnych wgłębień oraz pęknięć),odpylona, czysta i odtłuszczona. Pod izolacje
z mas i folii z tworzyw sztucznych powinna być oczyszczona z wszelkich okruchów, oraz
powinna być gładka.
Podkład pod izolację powinien być trwały, nieodkształcalny i przenosić wszystkie działające
nań obciążenia.
Naroża powierzchni izolowanych powinny być zaokrąglone (wyoblone) promieniem nie
mniejszym niż 3 centymetry, bądz
sfazowane pod kątem 45�C. Spadki warstwy podkładowej
w balkonach i tarasach powinny wynosić co najmniej 1% (zalecane jest 2%).
Izolacje wodochronne powinny być układane:
- podczas bezdeszczowej pogody,
- po wykonaniu wszelkich robót poprzedzających główne prace izolacyjne,
- po uszczelnieniu dylatacji i osadzeniu wpustów,
- przy temperaturze powyżej 5 �C, z tym że dla określonego rodzaju izolacji mogą być podane
przez producenta odrębne wymagania (na przykład powłoki żywiczne zaleca układać się
w temperaturze 18 �C).
Izolacje powinny ściśle przylegać do izolowanego podkładu, bez spękań i bez lokalnych
wgłębień lub wybrzuszeń.
Miejsce przechodzenia przez warstwy izolacyjne wszelkich przewodów instalacyjnych
i elementów konstrukcyjnych powinny być szczególnie starannie uszczelnione w sposób
wykluczający przeciekanie wody między tymi przewodami lub elementami a izolacją.
W trakcie prowadzenia prac izolacyjnych i po ich wykonaniu należy chronić warstwy
izolacji przed uszkodzeniami mechanicznymi. Szczególnie izolacje poziome są narażone na
uszkodzenia przy transporcie materiałów, układaniu następnej warstwy, spadaniu narzędzi
i różnych przedmiotów, od ustawiania rusztowania i tym podobne.
Roboty izolacyjne należą do etapu robót zakrytych, dlatego ważny jest ich odbiór po
wykonaniu prac. Podczas odbioru konieczne są dokumenty określające technologię wykonania
dla konkretnych materiałów które zostały użyte. Każdy producent podaje szczegółowe
informacje, należy ich bezwzględnie przestrzegać.
4.9.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. Jaka powinna być powierzchnia pod izolacje wodochronna?
2. Jaki powinien być podkład pod izolację?
3. Jakie warunki muszą być spełnione aby można było układać izolację wodochronną?
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na wskazanych podłożach (co najmniej dwóch) oceń przygotowanie pod wykonanie
izolacji. Przedstaw swoje notatki nauczycielowi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) zapoznać się z przedstawionymi podłożami,
5) ocenić przygotowanie podłoża,
6) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
7) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny pracy,
10) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- zeszyt do ćwiczeń,
- literatura.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Tak Nie
Czy potrafisz:
1) ocenić przygotowane podłoże? � �
2) sprawdzić warunki jakie musza zostać zachowane aby wykonać
izolacje? � �
3) wykonać prace z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy? � �
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
A. INSTRUKCJA OGÓLNA
- Przeczytaj uważnie instrukcję.
- Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
- Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
- Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.
B. INSTRUKCJA SZCZEGÓA
OWA
- Zestaw zadań testowych składa się z zadań:
a) wielokrotnego wyboru.
- Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
Prawidłową odpowiedz
należy zakreślić we właściwym miejscu na karcie odpowiedzi.
- W przypadku pomyłki błędną odpowiedz
należy ująć w kółko i ponownie zakreślić
odpowiedz
prawidłową.
- Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdz
do
zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić póz
niej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Zestaw zadań testowych
1) Na łączenie izolacji przeciwwilgociowej poziomej podłogi na gruncie wystarczy zakład
o szerokości
a) 5 cm.
b) 20 cm.
c) 30 cm.
d) 50 cm.
2) Nie powinno się stosować folii polietylenowych cieńszych niż
a) 0,20 mm.
b) 0,40 mm.
c) 0,50 mm.
d) 0,80 mm.
3) Folie wiatroizolacyjne stosuje się przede wszystkim
a) podłodze na gruncie.
b) ławach fundamentowych.
c) w pomieszczeniach mokrych.
d) w ścianach zewnętrznych budynku o konstrukcji szkieletowej drewnianej lub stalowej.
4) Izolacje przeciwwilgociowe z mas izolacyjnych układa się na całej powierzchni
z wywinięciem tych materiałów, na ścianę do wysokości
a) 0,5 do 0,40 m.
b) 0,10 do 0,70 m.
c) 0,20 do 0,60 m
d) 0,15 do 0,30 m.
5) Do pomieszczeń mokrych zalicza się
a) pokój.
b) łazienkę.
c) sypialnię.
d) przedpokój.
6) Folia paroizolacyjna jest niezbędna na
a) podłodze na gruncie.
b) ocieplonym poddaszu.
c) pomieszczeniu mokrym.
d) ścianach fundamentowych.
7) Naroża powierzchni izolowanych powinny być zaokrąglone promieniem nie mniejszym niż
a) 3 cm.
b) 8 cm.
c) 10 cm.
d) 15 cm.
8) Drenaż należy płukać wodą pod ciśnieniem co
a) 1 rok.
b) 5 miesięcy.
c) 6 miesięcy.
d) kilka lat.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
9) Izolacja wodochronna powinna być układana w temperaturze
a) 0�C.
b) 5�C.
c) 10�C.
d) 15 �C
10) Studzienki kontrolne należy czyścić co
a) 1 rok.
b) kilka lat.
c) 6 miesięcy.
d) 2 miesiące.
11) Po ułożeniu wiatroizolacji elewacje należy wykonać w określonym czasie to jest
a) po 1 roku.
b) po 3-4 miesiącach.
c) po 5-6 miesiącach.
d) po 6-7 miesiącach.
12) Folie tłoczone są zwykle
b) fioletowe i żółte.
c) czarne i brązowe.
d) zielone i czerwone.
e) niebieskie i pomarańczowe.
13) Mineralne powłoki uszczelniające nanosimy na podłoże za pomocą
a) kielni.
b) pędzla.
c) szpachli.
d) natrysku.
14) Do pionowych izolacji murów fundamentowych i piwnicznych można używać zapraw
cementowo-glinianych bardzo tłustych, o proporcji składników (cement: zawiesina gliniana :
piasek)
a) 3: 2: 1.
b) 1: 1: 1.
c) 2: 2: 1.
d) 1: 1: 3.
15) Folie hydroizolacyjne są zazwyczaj w kolorze
a) czarne lub szare.
b) białe lub fioletowe.
c) zielone lub czerwone.
d) pomarańczowe lub granatowe.
16) Konstrukcja płyty balkonowej powinna mieć wyprofilowany spadek poprzeczny
a) 1-2%.
b) 5-6%.
c) 10-15%.
d) 15 -20%.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
17) Najczęściej stosowanymi materiałami paroizolacyjnymi są
a) geowóknina.
b) rury drenażowe.
c) opóz
niacze pary.
d) wpusty podrynnowe.
18) Przyjmuje się że ściany są suche gdy wilgotność ścian murowanych nie jest większa niż
a) 4 %.
b) 8 %.
c) 12 %.
d) 2,5 %.
19) Wykonując przedmiar izolacji przeciwwilgociowych obliczamy powierzchnię w
a) metrach.
b) kilometrach.
c) milimetrach.
d) centymetrach.
20) Badając wilgotność murów należy na jedną ścinane lub pomieszczenie wykonać co najmniej
a) 1 odwiert.
b) 4 odwierty.
c) 2 odwierty.
d) 6 odwiertów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Wykonywanie izolacji wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw
wodoszczelnych w budynkach
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
6. LITERATURA
1. Adamiec T., Mirski J.Z.: Utrzymanie zasobów budowlanych, WSiP, Warszawa 1999
2. Kisielewicz B., Królak E., Pieniążek Z.: Izolacje wodochronne w budownictwie, pomoc
dydaktyczna. Politechnika Krakowska, Kraków 1999
3. Korycki O. (red.): Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, część C:
Zabezpieczenia i izolacje, zeszyt 4: Izolacje wodochronne tarasów. ITB, Warszawa 2004
4. Korycki O. (red.): Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych, część C:
Zabezpieczenia i izolacje, zeszyt 6: Zabezpieczenia wodochronne pomieszczeń  mokrych .
ITB, Warszawa 2004
5. Mirski J.Z., A
ącki K., Budownictwo z technologią 2, WSiP, Warszawa 1998
6. Panasa J. (red): Nowy Poradnik majstra budowlanego, Arkady, Warszawa 2003, 2004, 2005.
7. Szymański E. :Materiały budowlane, WsiP, Warszawa 2003
8. Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo, WsiP, Warszawa 1995
9. Czasopisma:  Murator ,  Chemia budowlana ,  A
adny Dom
10. www.e-izolacje.pl, www.muratorplus.pl, www.muratordom.pl
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57