Współczesna Onkologia (2001) vol. 5; 5 (226 228)
W
s
p
ó
ł
c
z
e
s
n
a
O
n
k
o
l
o
g
i
a
(
2
0
0
1
)
v
o
l
.
5
;
5
(
2
2
6
2
2
8
)
Zaproponowano indeks morfologicz-
ny, polegający na ocenie 6 elemen-
Ultrasonograficzny indeks
tów guza jajnika uwidocznionych me-
todą badania ultrasonograficznego.
morfologiczny w ocenie
Oceniano objętoSć guza, strukturę to-
rebki oraz jej gruboSć, strukturę prze-
grody, echogennoSć oraz obecnoSć
złoSliwoSci guzów jajnika
płynu w jamie brzusznej. Analizie
poddano grupę 188 kobiet. Jako war-
Ultrasonographical morphology index in prediction of ovarian
toSć graniczną ultrasonograficznego
indeksu morfologicznego przyjęto
tumors malignancy
7 punktów. CzułoSć tak stworzonego
wskaxnika morfologicznego wynosi-
ła 93,6 proc. Negatywna wartoSć pre-
dykcji i swoistoSci wynosiły odpo-
wiednio 97,4 i 80,1 proc. WartoSć po-
zytywnej predykcji wynosiła 61,1
proc., a dokładnoSć metody 83,5
Dariusz Szpurek, Rafał Moszyński, Paweł Uchman, Stefan Sajdak
proc. WartoSci te są wysokie w po-
równaniu z innymi znanymi skalami
Klinika Ginekologii Operacyjnej Katedry Ginekologii i Położnictwa Akademii Medycznej w Poznaniu
morfologicznej oceny guza. Zastoso-
wanie takiego indeksu morfologicz-
WSTĘP MATERIAŁ I METODYKA
nego pozwala na precyzyjną ocenę
charakteru złoSliwoSci guza jajnika,
Nowotwory narządów płciowych kobiety Badaniami objęto grupę 188 chorych,
a także umożliwia trafne podejmowa- stanowią istotny problem współczesnej on- diagnozowanych i leczonych operacyjnie
nie właSciwych decyzji dotyczących
kologii. Nowotwory złoSliwe jajnika występu- z powodu guza jajnika w Klinice Ginekolo-
gii Operacyjnej Katedry Ginekologii i Położ-
sposobu leczenia operacyjnego. ją w 6,2 proc. przypadków i zajmują pod
tym względem czwarte miejsce [7,12]. No- nictwa Akademii Medycznej im. Karola Mar-
cinkowskiego w Poznaniu od 1.05.1994 r.
Słowa kluczowe: ultrasonografia, in- wotwory złoSliwe jajnika stanowią ok. 24
do 31.10.1999 r. Badania histopatologiczne
deks morfologiczny, choroby przydat- proc. nowotworów narządów płciowych lecz
wykonano w Pracowni Patomorfologicznej
SmiertelnoSć spowodowana nimi dotyczy nie-
ków, guzy jajnika, różnicowanie.
Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Kli-
malże połowy tych chorych. Znacznie prze-
nicznego SPZOZ w Poznaniu.
wyższa ona liczbę zgonów spowodowaną
A morphology index based on six
Ocenę ultrasonograficzną wykonywano
częSciej występującym rakiem błony Sluzo-
morphologic characteristics of ova-
aparatem Aloka 5500, wykorzystując głowi-
wej trzonu macicy [4]. Istotne znaczenie dla
rian tumors was developed using
cę dopochwową o częstotliwoSci 5,0 MHz.
odsetka 5-letnich przeżyć ma stopień za-
transvaginal ultrasonography. Tumor
Analizowano następujące parametry zmian
awansowania choroby w momencie rozpo-
volume, wall structure, wall thickness,
rozrostowych jajnika:
znania i rozpoczęcia leczenia. Istnieje rów-
septal structure, echogenicity and
rozmiary i objętoSć guza,
nież spora liczba zmian patologicznych do-
ascites were analyzed. Examinations
jego morfologię,
tyczących jajnika o charakterze niezłoSliwym.
of 188 patients undergoing laparoto-
stwierdzenie obecnoSci płynu w jamie
Odróżnienie ich od procesów złoSliwych sta-
my for ovarian masses were evalu-
otrzewnej.
nowi ważny aspekt postępowania diagno-
ated using this index. The border va-
stycznego i terapeutycznego.
lue of the index was 7 points in distin- ObjętoSć guza wyliczano, stosując wzór
guishing malignant from benign V=0.524 x długoSć x szerokoSć x głębo-
Trudna niejednokrotnie terapia, a także
koSć, przy czym podstawiane wymiary by-
ovarian tumors. Morphological index
znaczące miejsca poSród przyczyn zgonów
ły trzema największymi wymiarami mierzo-
created in this way was useful with
sprawiają, że onkologia ginekologiczna wy-
nymi w prostopadłych płaszczyznach. Za
a specificity of 93.6%, negative and
maga ciągłych badań i wnikliwej analizy
nieprawidłową objętoSć jajnika przyjęto za
positive predictive values of 97.4%
uzyskanych informacji.
grupą Campbella u kobiet przed menopau-
and 61.1% respectively. It has a sen-
zą objętoSć e"20 cm3 (>2SD), a u kobiet po
sitivity of 80.1% and accuracy of
Ultrasonografia z użyciem sondy dopo-
menopauzie e"10 cm3 (>2SD) [2].
83.5%. These values, comparing to
chwowej zajmuje obecnie najważniejsze
Na podstawie analizowanych parame-
similar in other known morphological
miejsce wSród metod wczesnego wykrywa-
trów opracowano indeks morfologiczny, po-
indices, are high. Using this morpho-
nia zmian patologicznych w obrębie jajnika.
legający na ocenie 6 elementów badania
logical index allows a precision eva-
Dwuwymiarowe badania w skali szaroSci,
ultrasonograficznego u chorych z guzami
luation of ovarian tumor malignancy.
oceniające morfologię guza, uzupełniane są
jajnika (tab. 1.).
It also makes possible taking proper
obecnie oceną przepływu krwi w naczyniach
decisions concerning ways of surgi- przy wykorzystaniu techniki dopplerowskiej
WartoSć ultrasonograficznego indeksu
cal treatment of ovarian tumors. oraz badaniami trójwymiarowymi [1,11].
morfologicznego guza jajnika równą 7 punk-
tów uznano jako wartoSć graniczną między
Ultrasonograficzna ocena morfologii zmie-
Key words: ultrasonography, morpho-
nowotworem niezłoSliwym i złoSliwym jajnika.
nionego w guz jajnika może być bardzo su-
logy index, adnexal diseases, ovarian PrzydatnoSć ultrasonograficznego indek-
biektywna, a wyniki otrzymane przez różnych
neoplasm, differential. su morfologicznego guza jajnika w aspek-
badających trudne do porównania i zwery- cie oceny charakteru jego złoSliwoSci okre-
fikowania. Celem pracy było wyodrębnienie
Slono przy pomocy następujących wskaxni-
kryteriów morfologicznych, które byłyby istot- ków prognostycznych: czułoSci, swoistoSci,
ne dla przedoperacyjnego zróżnicowania negatywnej i pozytywnej wartoSci predykcji
charakteru złoSliwoSci guza jajnika. oraz dokładnoSci. Każdemu elementowi oce-
Ultrasonograficzny indeks morfologiczny w ocenie złoSliwoSci guzów jajnika
227
Tab. 1. Indeks morfologiczny badania ultrasonograficznego u chorych z guzami jajnika, wykorzystywany w diagnostyce charakteru złoSliwoSci nowotworu
Punkty ObjętoSć jajnika Budowa Sciany GruboSć Budowa EchogennoSć Płyn w jamie
P
u
n
k
t
y
O
b
j
ę
t
o
S
ć
j
a
j
n
i
k
a
B
u
d
o
w
a
S
c
i
a
n
y
G
r
u
b
o
S
ć
B
u
d
o
w
a
E
c
h
o
g
e
n
n
o
S
ć
P
ł
y
n
w
j
a
m
i
e
wewnętrznej Sciany przegród otrzewnej (Ascite)
w
e
w
n
ę
t
r
z
n
e
j
S
c
i
a
n
y
p
r
z
e
g
r
ó
d
o
t
r
z
e
w
n
e
j
(
A
s
c
i
t
e
)
<10 cm3 po brak
0 menopauzie gładka d"3 mm przegród brak echa brak
lub <20 cm3
przed menopauzą
10 50 cm3 po
1 menopauzie nieregularna >3 mm d"3 mm niska echogennoSć obecny
20 50 cm3 przed d"3 mm niska echogennoSć
menopauzą
niska echogennoSć obecny
2 >50 200 cm3 wyroSla nie dotyczy + centralne podwyższona
brodawkowate zmiana >3 mm ogniska echogennoSć
>3 mm głównie lita hiperechogenne
3 >200 500 cm3 nie dotyczy mieszana
zmiana głównie lita echogennoSć
4 >500 cm3 wysoka
echogennoSć
ny przypisano odpowiednią liczbę punktów, były w okresie pomenopauzalnym. Rrednia proc.). WartoSć ultrasonograficznego indek-
które sumowano uzyskując ostateczną licz- wieku w tej grupie wynosiła 54,8 lat (43 76 su morfologicznego e"7 punktów wykazano
bę punktów odpowiadającą iloSciowemu
lat). U 47 pacjentek ostateczne rozpoznanie u 44 chorych (93,6 proc.) z guzem złoSli-
wskaxnikowi morfologicznemu.
histopatologiczne po operacji potwierdziło wym jajnika. Najwyższe wartoSci Sredniej
obecnoSć nowotworu złoSliwego, natomiast ultrasonograficznego indeksu morfologicz-
WYNIKI
u 141 chorych stwierdzono guz niezłoSliwy jaj- nego zaobserwowano u pacjentki z rozpo-
nika. Porównania wartoSci ultrasonograficzne- znaniem pooperacyjnym dysgerminoma
188 chorych, u których zdiagnozowano
go indeksu morfologicznego guza jajnika (13,0ą0) oraz u 2 chorych z przerzutami
guz jajnika, poddano kompleksowemu bada-
z ostateczną pooperacyjną oceną histopato- do jajnika raka przewodu pokarmowego
niu ultrasonograficznemu przy użyciu głowicy
logiczną przedstawiono w tab. 2. (13,0ą0,5). W grupie pierwotnych raków jaj-
dopochwowej. W badanej grupie 188 kobiet
nika wartoSć Sredniej ultrasonograficznego
było 125 pacjentek w okresie premenopauzal-
nym, Srednia wieku w tej grupie badanych wy- W grupie nowotworów złoSliwych stwier- indeksu morfologicznego guza wynosiła
nosiła 36,7 lat (16 48 lat) Pozostałe 63 chore dzono 41 pierwotnych raków jajnika (87,2 11,64ą5,32.
Tab. 2. Porównanie wartoSci ultrasonograficznego indeksu morfologicznego guza jajnika z ostateczną pooperacyjną oceną histopatologiczną
Rozpoznanie histopatologiczne N Indeks morfologiczny Rrednia indeksu
R
o
z
p
o
z
n
a
n
i
e
h
i
s
t
o
p
a
t
o
l
o
g
i
c
z
n
e
N
I
n
d
e
k
s
m
o
r
f
o
l
o
g
i
c
z
n
y
R
r
e
d
n
i
a
i
n
d
e
k
s
u
morfologicznego ąSD
m
o
r
f
o
l
o
g
i
c
z
n
e
g
o
ą
S
D
Nowotwory złoSliwe N=47
N
o
w
o
t
w
o
r
y
z
ł
o
S
l
i
w
e
N
=
4
7
pierwotny rak jajnika 41 2 39 11,64ą5,32
przerzuty do jajnika raka z przewodu 2 0 2 13,0ą0,5
pokarmowego guz Krukenberga
ziarniszczak 2 1 1 7,0ą0,5
rozrodczak 1 0 1 13,0ą0
potworniak niedojrzały 1 0 1 8,0ą0
Guzy niezłoSliwe N=141
G
u
z
y
n
i
e
z
ł
o
S
l
i
w
e
N
=
1
4
1
torbielogruczolak surowiczy 28 24 4 4,73ą2,12
torbielogruczolak Sluzowy 2 2 0 5,12ą1,74
torbiel endometrialna 24 18 65,42ą3,86
otoczkowiak 2 2 0 4,5ą0,5
potworniak dojrzały 31 20 11 5,69ą4,28
torbiel prosta 21 21 0 4,48ą3,26
torbiel krwotoczna 5 4 1 4,88ą3,20
ciałko żółte 7 5 2 5,36ą3,63
torbiel okołojajnikowa 5 5 0 4,20ą1,58
wodniak jajowodu 7 61 4,94ą3,32
ropień jajnikowo-jajowodowa 5 3 2 6,53ą3,46
Współczesna Onkologia
228
Tab. 3. WartoSć prognostyczna ultrasonograficznego indeksu morfologicznego w ocenie charakteru złoSliwoSci guza jajnika
Ocena
O
c
e
n
a
WartoSć predykcji
W
a
r
t
o
S
ć
p
r
e
d
y
k
c
j
i
ultrasonograficznego
u
l
t
r
a
s
o
n
o
g
r
a
f
i
c
z
n
e
g
o
Rozpoznanie indeksu CzułoSć SwoistoSć DokładnoSć
R
o
z
p
o
z
n
a
n
i
e
i
n
d
e
k
s
u
C
z
u
ł
o
S
ć
S
w
o
i
s
t
o
S
ć
D
o
k
ł
a
d
n
o
S
ć
negatywna pozytywna
n
e
g
a
t
y
w
n
a
p
o
z
y
t
y
w
n
a
histopatologiczne morfologicznego
h
i
s
t
o
p
a
t
o
l
o
g
i
c
z
n
e
m
o
r
f
o
l
o
g
i
c
z
n
e
g
o
guza
g
u
z
a
<7 e"7
proc. proc. proc. proc. proc.
punktów punktów
Guz niezłoSliwy
(N=141) 113 28
93,680,1 97,4 61,1 83,5
Nowotwór złoSliwy 3 44
(N=47)
U dwóch pacjentek z rozpoznaniem pier- Przedstawione wyniki badań w porówna- precyzyjną ocenę charakteru jego złoSli-
wotnego raka jajnika stwierdzono wartoSć niu z podobnymi pracami innych autorów woSci, o czym Swiadczą wysokie warto-
ultrasonograficznego indeksu morfologiczne- charakteryzują się wysoką czułoScią i swo- Sci prognostyczne tego badania.
istoScią [5, 6, 9]. Badania Sassone donoszą
go poniżej 7 punktów. W tych sytuacjach Wyodrębnione ultrasonograficzne kryteria
wprawdzie o nieco wyższej czułoSci 100
klinicznych u pierwszej chorej rozpoznano morfologii guza umożliwiają trafne podej-
proc. i swoistoSci 83 proc., są jednak nie- mowanie właSciwej decyzji dotyczącej
granicznego gruczolakoraka surowiczego,
u drugiej natomiast gruczolakoraka surowi- zadowalające pod względem pozytywnej war- techniki leczenia operacyjnego.
toSci predykcji 37 proc. [9]. Uzupełnienie
czego w stopniu Ia klinicznego zaawanso-
danych o informacje dotyczące objętoSci gu-
wania. Również u jednej pacjentki z rozpo-
PIRMIENNICTWO
za oraz obecnoSci wolnego płynu w jamie
znaniem pooperacyjnym ziarniszczaka
1. Benacerraf BR, Finkler NJ, Wojciechowski C, Knapp
otrzewnej pozwoliło autorom na znaczne pod-
stwierdzono wartoSć ultrasonograficznego in-
RC. Sonographic accuracy in the diagnosis of ovarian
niesienie wskaxnika pozytywnej wartoSci pro-
deksu morfologicznego poniżej 7 punktów.
masses. J Reprod Med 1990 May; 35 (5): 491-5.
gnostycznej do 61,1 proc. Istnieją poglądy,
W grupie chorych ze zmianami niezłoSli-
2. Campbell S, Goessens L, Goswamy R, White-
że wprowadzenie do analizy parametru wiel-
head M. Real-time ultrasonography for determi-
wymi jajnika (N=141) najwięcej stwierdzono
koSci guza zmniejsza specyficznoSć metody nation of ovarian morphology and volume. A po-
potworniaków dojrzałych 31, gruczolako-
ssible early screening test for ovarian cancer?
ze względu na częste występowanie dużych,
torbielaków surowiczych 28 oraz torbieli
Lancet 1982; 1: 425-6.
niezłoSliwych torbieli jajnika [9]. Nie potwier-
endometrialnych 24. Najwięcej wyników fał-
3. Caruso A, Caforio L, Testa AC, Ciampelli M,
dziły tego przedstawione wyniki badań. Licz-
szywie pozytywnych (wartoSć ultrasonogra-
Panici PB, Mancuso S. Transvaginal color Dop-
ni autorzy zgodnie twierdzą, że nowotwory
pler ultrasonography in the presurgical characte-
ficznego indeksu morfologicznego powyżej
złoSliwe w momencie rozpoznania rzadko
rization of adnexal masses. Gynecol Oncol 1996
7 punktów) zaobserwowano w grupie pa-
mają niewielkie rozmiary, a ich objętoSć naj- Nov; 63 (2): 184-91.
cjentek z potworniakiem dojrzałym 11 (35,5
4. Centrum Onkologii w Warszawie. Cancer morta-
częSciej jest większa niż 10 20 cm3 [5, 9, 8].
proc.) oraz torbielą endometrialną 6 (25,0
lity in Poland. Portal internetowy 1995.
Udoskonalenie przedoperacyjnej oceny
proc.). Natomiast największy odsetek wyni-
5. DePriest PD, Shenson D, Fried A, Hunter JE,
złoSliwoSci guza zwiększa możliwoSci wy-
Andrews SJ, Gallion HH, Pavlik EJ, Kryscio RJ,
ków fałszywie pozytywnych stwierdzono
boru najwłaSciwszej metody postępowania
van Nagell JR. A morphology index based on
u chorych z obecnoScią ropni jajnikowo-ja-
terapeutycznego. Pozwala również na prze- sonographic findings in ovarian cancer. Gynecol
jowodowych 40 proc. Wykładnikiem tego
Oncol 1993 Oct; 51 (1): 7-11.
prowadzenie leczenia laparoskopowego
była największa wartoSć Sredniej ultrasono-
6. Ferrazzi E, Zanetta G, Dordoni D, Berlanda N,
w przypadku zmian o niskim wskaxniku
graficznego indeksu morfologicznego Mezzopane R, Lissoni AA, Lissoni G. Transva-
morfologicznym [10].
ginal ultrasonographic characterization of ovarian
6,53ą3,46 w tej grupie badanych. WartoSć
Uzyskane w trakcie badań fałszywie dodat-
masses: comparison of five scoring systems in
prognostyczną ultrasonograficznego indeksu
nie wartoSci indeksu morfologicznego w przy- a multicenter study. Ultrasound Obstet Gynecol
morfologicznego w ocenie charakteru złoSli-
1997 Sep; 10 (3): 192-7.
padku potworniaków dojrzałych potwierdzają
woSci guza jajnika przedstawiono w tab. 3.
7. Informator Statystyczny. Opieka zdrowotna
również inni autorzy [9]. Charakterystyczny ob-
w liczbach 1998, 1999. Centrum Organizacji
raz ultrasonograficzny tych zmian pozwala jed-
i Ekonomiki Ochrony Zdrowia oraz WHO Stati-
CzułoSć analizowanego w pracy ultraso-
nak precyzyjnie rozpoznać je w badaniu
stical Database, 1999.
nograficznego indeksu morfologicznego wy-
przedoperacyjnym i ustrzec się błędu fałszy-
8. Levine D, Gosink BB, Wolf SI, Feldesman MR,
nosiła 93,6 proc. w predykcji guza o charak-
wego rozpoznania. Guzy o charakterze ropni Pretorius DH. Simple adnexal cysts: the natural
terze złoSliwym. Stwierdzono również wysoką
history in postmenopausal women. Radiology
jajnikowo-jajowodowych, przypominające pod
wartoSć negatywnej predykcji i swoistoSci od- 1992 Sep; 184 (3): 653-9.
względem wskaxnika morfologicznego nowo-
9. Sassone AM, Timor-Tritsch IE, Artner A, We-
powiednio 97,4 proc. i 80,1 proc. WartoSć
twory złoSliwe wymagają wnikliwej analizy po-
sthoff C, Warren WB. Transvaginal sonographic
pozytywnej predykcji była niższa i wynosiła
zostałych objawów oraz wyników badań do-
characterization of ovarian disease: evaluation of
61,1 proc. Zaobserwowano również wysoką
datkowych [6]. Potwierdza to fakt komplemen- a new scoring system to predict ovarian mali-
dokładnoSć metody w predykcji charakteru
gnancy. Obstet Gynecol 1991 Jul; 78 (1): 70-6.
tarnoSci oceny morfologicznej guza z rodzajem
złoSliwoSci nowotworu jajnika 83,5 proc. 10. Tsypurdeeva AA, Urmancheeva AF, Zel dovich DR.
przepływu w obrębie zmiany oraz wykładnika-
Role of laparoscopy in the diagnosis and treatment
mi biochemicznymi nowotworów złoSliwych.
of ovarian cancer. Vopr Onkol 2000; 46 (1): 76-80.
DYSKUSJA
DostępnoSć aparatów do badań ultraso-
11. Zarcone R, Bellini P, Carfora E, Monarca M,
nograficznych z wykorzystaniem sondy do- Longo M, Cardone A. Role of ultrasonography
Diagnostyka ultrasonograficzna zajmuje
pochwowej ma istotne znaczenie w prze- in the early diagnosis of ovarian cancer. Eur J
niekwestionowane miejsce wSród sposobów
Gynaecol Oncol 1997; 18 (5): 418-9.
siewowych badaniach skierowanych na
wczesnego rozpoznawania guzów jajnika.
12. Zatoński W, Tyczyński J. Nowotwory złoSliwe
wczesne wykrywanie złoSliwych nowotwo-
Umożliwia ona różnicowanie zmian złoSli-
w Polsce w 1990 r. Wyd. Centrum Onkologii 1993.
rów jajnika. Popularyzacja precyzyjnych in-
wych i niezłoSliwych, choć swoistoSć tej
deksów morfologicznej oceny guza popra-
metody jest znacznie niższa niż jej czułoSć
wia parametry prognostyczne tego badania.
ADRES DO KORESPONDENCJI
[1, 3, 5]. Działania diagnostyczne wymaga-
D
a
r
i
u
s
z
S
z
p
u
r
e
k
dr n. med. Dariusz Szpurek
ją obiektywizacji i możliwoSci iloSciowego
WNIOSKI Klinika Ginekologii Operacyjnej
wyrażenia ich wyniku. Istnieje potrzeba roz-
ul. Polna 33
powszechnienia precyzyjnych wskaxników Analiza ultrasonograficznego indeksu mor-
60-535 Poznań
morfologicznej oceny guzów jajnika [5, 9]. fologicznego guza jajnika pozwala na e-mail: kgo@ gpsk.am.poznan.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
indeksautorow dolindeks005 wykaz symboli indeksowych pojazdow i maszynDiagnostyka ultrasonograficzna ostrych stanów w ginekologiiziarnica zlosliwaindeksautorow dolmodel ekonometryczny 9 indeks giełdowy (9 stron)Indeks chodzenia po urazie rdzenia kręgowegoRak szyjki macicy i rak jajnikaIndeks nazwiskUltrasn0w ver 0 9Deschner Karlheinz Krzyż Pański z Kościołem indeks osóbindeksy agregatoweIndeks osób starożytnych i postaci mitycznychwięcej podobnych podstron