Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
TEMAT II. BUDOWA I ZASADA DZIAA
ANIA BRONI
Zag. 5. Pistolet maszynowy PM-98
PRZEZNACZENIE
Jest samoczynną bronią indywidualną: służy do walki na krótkich odległościach
i do samoobrony.
WA
AŚCIWOŚCI BOJOWE
1. Strzela ogniem pojedynczym lub seryjnym.
2. Wyróżnia się dobrą celnością i skupieniem pocisków na odległość do 75 m.
3. Działa na zasadzie odrzutu swobodnego zamka.
4. Jest dostosowany do strzelania oburącz jak i z jednej ręki.
5. Charakteryzuje się małymi wymiarami i masą, dobrą manewrowością prowadzenia
ognia, szybkością użycia oraz wysokim stopniem bezpieczeństwa.
6. Posiada zabezpieczenie przed przypadkowym i przedwczesnym strzałem.
Bezpiecznik unieruchamia zespół uderzeniowy kurka w położeniu napiętym, jak
i zwolnionym, a także zamek w położeniu przednim oraz język spustowy. Pistolet jest
zabezpieczony, gdy zewnętrzny skrzydełkowy przełącznik znajduje się w pozycji  Z .
7. Mechanizm spustowo - uderzeniowy z przełącznikiem rodzaju ognia - umożliwia
prowadzenie ognia pojedynczego lub seryjnego.
8. Jest zasilany z magazynków pudełkowych dwurzędowych z bocznym podawaniem
naboi.
9. Po oddaniu ostatniego strzału zamek zatrzymuje się w tylnym położeniu sygnalizując
brak naboi w magazynku.
10. Posiada przyrządy celownicze nastawne na odległość 75 m (z celownikiem otwartym
lub przeziernikowym).
OGÓLNA BUDOWA
Składa się z następujących części i zespołów:
1. ZESPÓA
KOMORY ZAMKOWEJ - obejmujący:
- podzespół komory zamkowej,
- podzespół uchwytu przedniego (zespół łoża),
- podzespół kolby.
2. POKRYWA.
3. ZESPÓA
CHWYTU - obejmujący:
- korpus rękojeści,
- zespół komory spustowej.
4. MAGAZYNEK.
27
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
Zaznacz kolorami poszczególne części i zespoły pistoletu
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA CZ
ŚCI I ZESPOA
ÓW PISTOLETU
1. ZESPÓA
KOMORY ZAMKOWEJ  obejmujący:
1) podzespół komory zamkowej:
- w przedniej części umieszczona jest obsada lufy,
- w obsadę lufy wkręcona jest na gwint muszka,
- w części środkowej znajduje się wślizg, którego część stanowi tylną obejmę
lufy,
- lufa w obsadzie lufy mocowana jest nakrętką, której położenie ustala zatrzask
znajdujący się w gniez
dzie po prawej stronie obsady lufy,
- w tylnej części komory przymocowana jest ścianka tylna i podstawa celownika
oraz na osi dwuskrzydełkowy obrotowy celownik,
- wewnątrz zespołu komory umieszczony jest zamek,
- zamek składa się z dwuczęściowej iglicy, bijnika oraz sprężystego wyciągu,
- zamek podparty jest dwoma sprężynami powrotnymi osadzonymi na zespole
żerdzi,
2) podzespół uchwytu przedniego (zespół łoża):
- przymocowany od dołu do komory składa się z: łoża z zaślepką oraz płytki
mocującej,
- płytka mocująca oraz łoże z zaślepką wykonane są z tworzywa,
3) podzespół kolby:
- składa się z ramion kolby i trzewika oblanego gumą,
- umieszczony jest w obsadzie kolby i prowadzony w nakładkach.
2. ZESPÓA
CHWYTU  obejmujący:
1) korpus rękojeści:
- stanowi go ścianka chwytu i wkładka chwytu, połączone ze sobą
zgrzewaniem.
2) zespół komory spustowej:
- w przedniej jego części znajduje się kabłąk,
- w otworze kabłąka osadzony jest zatrzask magazynka,
- w przedniej części chwytu umieszczony jest na osi spust z obrotowo
zamocowaną szyną spustową i sprężyną unoszącą szynę do górnego
położenia,
- w górnej części chwytu, w komorze spustowej, wmontowane są na osi zaczep
kurka i zaczep spustu,
28
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
- obydwa zaczepy dociskane są do kurka sprężyną, której końce opierają się
o zaczepy, natomiast środkowa część, oparta o trzpień bezpiecznika ustala
jednocześnie bezpiecznik w położeniach: zabezpieczonym /ogień pojedynczy/
ogień seryjny,
- bezpiecznik blokuje kurek, zamek i język spustowy,
- z prawej strony znajduje się dz
wignia bezpiecznika (blokująca zamek podczas
zabezpieczenia pistoletu),
- z lewej strony chwytu w jego górnej części zamocowana jest uchylnie na osi
dz
wignia opóz
niacza,
- przy tylnej ściance rękojeści, w prowadnicach umieszczony jest bezwładnik
opóz
niacza,
- w zespole chwytu - z lewej strony, znajduje się dz
wignia oporowa ze sprężyną,
zatrzymująca zamek w tylnym położeniu po oddaniu ostatniego strzału,
- rękojeść chwytu osłonięta jest profilowaną okładką z tworzywa sztucznego.
3. MAGAZYNEK
- składa się z pudełka wewnątrz którego umieszczony jest donośnik podparty
sprężyną,
- do sprężyny zamocowana jest płytka oporowa, której wytłoczenie wchodzi w otwór
denka, ustalając jego położenie na prowadnicach pudełka.
ROZMIESZCZENIE CZ
ŚCI ZEWN
TRZNYCH PISTOLETU
1 - lufa 9 - przełącznik rodzaju ognia (bezpiecznik)
2 - nakrętka lufy 10 - dz
wignia zwalniania zamka
3 - napinacz zamka 11 - chwyt
4 - pokrywa 12 - magazynek
5 - zatrzask pokrywy 13 - zatrzask magazynka
6 - trzewik kolby 14 - język spustowy
7 - zatrzask kolby 15 - łoże
8 - kolba
29
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
PODSTAWOWE DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE
WYSZCZEGÓLNIENIE DANE
Kaliber 9 mm
Typ amunicji nabój 9x19 mm Parabellum
Prędkość początkowa pocisku 360 m/sek.
Szybkostrzelność teoretyczna 640 strz./min
Pojemność magazynków 15 i 25 naboi
Masa pistoletu z magazynkiem krótkim 2,53 kg
Gabaryty broni:
- długość pistoletu z kolba złożoną 405 mm
- długość pistoletu z kolbą,
605 mm
wysuniętą
- wysokość z magazynkiem
172 mm
krótkim
- wysokość z magazynkiem długim 220 mm
- szerokość 58 mm
- długość lufy 185 mm
Ilość bruzd w przewodzie lufy 6 szt.
Długość linii celowania 280 mm
Taktyczny zasięg rażenia ok. 150 m
Żywotność pistoletu 15000 ilość strzałów
Zasada działania odrzut zamka swobodnego
Mechanizm spustowo-uderzeniowy pojedynczego działania, kurkowy
Rodzaj ognia pojedynczy lub seryjny
Przełącznik rodzaju ognia zewnętrzny skrzydełkowy
zewnętrzny skrzydełkowy; blokuje kurek,
Bezpiecznik
zamek i język spustowy
Zasilanie magazynki pudełkowe proste, dwurzędowe
Przyrządy celownicze przerzutowe, nastawne na odległość 75 m
ZASADA DZIAA
ANIA PISTOLETU W CZASIE STRZELANIA
Działanie pistoletu maszynowego - polega na wykorzystaniu energii odrzutu zamka
swobodnego. Zamek nie jest ryglowany, a jedynie dociskany do wlotu lufy siłą dwóch
równoległych sprężyn powrotnych. Podczas strzału siła ciśnienia gazów prochowych
działa na czółko zamka poprzez dno łuski, powodując jego odrzut wraz z łuską.
Działanie pistoletu należy rozpatrzyć dla dwóch przypadków:
1) w czasie prowadzenia ognia pojedynczego,
2) w czasie prowadzenia ognia seryjnego (ciągłego).
Przed przystąpieniem do strzelania, należy:
1) przestawić skrzydełko bezpiecznika obrotowo z górnego położenia, oznaczonego  Z
w położenie pośrednie, oznaczone  P - dla ognia pojedynczego lub w położenie
dolne, oznaczone  C - dla ognia seryjnego. W czasie odbezpieczania, trzpień
bezpiecznika odchyla dz
wignię bezpiecznika (która w pozycji zabezpieczonej blokuje
zamek) i zezwala na przesunięcie zamka do tyłu;
30
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
2) przeładować pistolet - odciągnąć napinacz zamka w tylne położenie i zwolnić go w
przednie położenie. W czasie odciągania napinacza, zamek przesuwa się na taką
odległość, że dosyłacz zamka znajduje się za magazynkiem i po zwolnieniu
napinacza, zamek przesuwając się do przodu pod wpływem sił sprężyn powrotnych,
wysuwa nabój z magazynka i po wślizgu wprowadza do komory nabojowej w lufie.
Zamek powracając w skrajne, przednie położenie odchyla jednocześnie (wyzębia)
zaczep kurka. W czasie ruchu zamka do tyłu zostaje jednocześnie odchylony kurek
i ustawiony w położeniu bojowym na zaczepach.
Prowadzenia ognia pojedynczego
Skrzydełko bezpiecznika należy ustawić w położenie oznaczone literą  P
i ściągnąć spust do oporu. W tym czasie szyna spustowa cofając się do tyłu, odchyla
występem dolnym zaczep spustu. Jednocześnie szyna zostaje zepchnięta przez zamek do
dołu, opierając się tylnym końcem o trzpień bezpiecznika. Szyna pozostając w dolnym
położeniu umożliwia powrót zaczepu spustu w pierwotne położenie. Kurek zwolniony
z zaczepu pod działaniem siły sprężyny kurka, obracającego się na osi uderza w iglicę.
Iglica uzyskując energię od uderzenia kurka powoduje zbicie spłonki naboju.
Po odpaleniu na skutek działania siły gazów prochowych na łuskę, zamek zostaje
odrzucony do tyłu. W ruchu do tyłu, łuska utrzymywana przez wyciąg w czółku zamka,
w momencie zetknięcia się z wyrzutnikiem, zostaje wyrzucona na zewnątrz pistoletu,
a tylna część zamka napina kurek. W końcowej fazie ruchu zamka do tyłu zamek uderza w
przednią część dz
wigni opóz
niacza, powodując jej obrót do dołu. Dz
wignia po uderzeniu
przez zamek, uderza z kolei w bezwładnik. W tym czasie tylna część dz
wigni opóz
niacza
zostaje uniesiona do góry i zatrzymuje zamek w tylnym położeniu. Zamek w tym położeniu
pozostaje tak długo, aż bezwładnik opóz
niacza przejdzie w rękojeści do dołu i pod
działaniem sprężyny wróci do góry. W czasie ruchu bezwładnika do góry, uderza on od
dołu w przednią, część dz
wigni opóz
niacza powodując jej obrót do góry, a tym samym
tylna część dz
wigni, odchylając się do dołu, zwalnia zamek z tylnego położenia. Zamek
pod działaniem sił sprężyn powrotnych wraca w przednie położenie. W ruchu do przodu
zamek zabiera podany w międzyczasie następny nabój z magazynka, wprowadza go do
komory nabojowej w lufie i zwalnia zaczep kurka. Kurek pozostaje w pozycji napiętej,
utrzymywany przez zaczep spustu. Dla oddania następnego strzału, należy zwolnić spust
w przednie położenie i ponownie ściągnąć do tyłu.
Prowadzenie ognia seryjnego (ciągłego)
Skrzydełko bezpiecznika przestawić w dolne położenie oznaczone literą  C
i ściągnąć spust do oporu. W tym czasie szyna spustowa cofając się do tyłu, odchyla
występem górnym zaczep spustu, nie pozwalając na powrót zaczepu w przednie
położenie tak długo, jak długo będzie naciśnięty język spustowy. Cykl powtarzalności
automatyki będzie taki sam jak przy ogniu pojedynczym z tym, że kurek nie będzie
utrzymywany na zaczepie spustu, lecz wyłącznie na zaczepie kurka. Zaczep kurka
zwalniany zostaje samoczynnie przez zamek w końcowej fazie ruchu zamka do przodu, co
zapewnia automatyczne, samoczynne działanie pistoletu do momentu zwolnienia spustu
do przodu. Zatrzymanie zamka w tylnym położeniu po ostatnim strzale - gdy z magazynka
zostały wykorzystane wszystkie naboje zamek zatrzyma się w tylnym położeniu na dz
wigni
zatrzymywania zamka. Zwolnienie zamka w przednie położenie nastąpi w momencie
naciśnięcia do dołu profilowanego występu dz
wigni znajdującego się z lewej strony
pistoletu. Magazynek pusty można pozostawić w chwycie pistoletu lub wymienić na pełny.
Wówczas nabój zostanie wprowadzony do komory nabojowej i pistolet będzie gotowy do
oddania następnego strzału.
31
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
CZ
ŚCIOWE ROZKA
ADANIE I SKA
ADANIE PISTOLETU
Aby częściowo rozłożyć pistolet należy:
1) wyjąć magazynek z chwytu pistoletu,
2) sprawdzić czy w komorze nabojowej nie ma naboju (odciągnąć zamek),
3) przesunąć zatrzask pokrywy do przodu i zdjąć pokrywę komory zamkowej poprzez
odchylenie tylnej części do góry,
4) wyjąć zatrzask pokrywy razem ze sprężynami powrotnymi,
5) wyjąć zamek z komory zamkowej (poprzez przesunięcie zamka do tyłu i uniesienie
go do góry),
6) nacisnąć zatrzask nakrętki i odkręcić nakrętkę lufy,
7) wysunąć lufę z komory zamkowej,
8) wyjąć łącznik - trzpień rozprężny i tulejkę łącznika, łączącą zespół chwytu z komorą
zamkową,
9) odłączyć zespół chwytu.
Składanie pistoletu odbywa się w odwrotnej kolejności niż rozkładanie.
32
14. Kolba
15. Oś kolby
1. Lufa
16. A
ącznik i tuleja łącznika
17. Dz
wignia opóz
niacza
2. Nakrętka lufy
3. Muszka 18. Bezpiecznik  przełącznik rodzaju ognia
4. Napinacz zamka
19. Zaczep kurka
5. Zamek
20. Magazynek
6. Iglica
21. Zatrzask magazynka
7. Urządzenie powrotne
22. Szyna spustowa
8. Kurek
9. Pokrywa komory zamkowej
23. Język spustowy
10. Komora zamkowa
24. Oś spustu ze sprężyną
11. Zderzak
25. Komora spustowa z chwytem
12. Celownik
26. A
oże
13. Sprężyna celownika
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
33
Opracował: Tadeusz TANIEWSKI tel. [phone] - dla potrzeb kształcenia pracowników ochrony fizycznej osób i mienia
w Pomorskiej Niepublicznej Placówce Kształcenia Gustaw Securitas System w Szczecinie
9x19 mm naboju pistoletowego PARABELLUM
(inne oznaczenia naboju: 9 mm Para, 9 mm Luger, 9 mm NATO)
Jest to nabój centralnego zapłonu.
Składa się z:
1) łuski,
2) spłonki,
3) ładunku prochowego,
4) pocisku.
A
USKA - mosiężna mieści ładunek prochowy i ogranicza przestrzeń jego spalania.
A
ączy wszystkie części naboju oraz zabezpiecza ładunek prochowy i spłonkę przed
wpływem warunków zewnętrznych. Podczas strzału (wraz ze spłonką uszczelnia komorę
nabojowa od strony zamka uniemożliwiając w czasie strzelania ujście gazów prochowych
z przewodu lufy przez komorę nabojową. W dnie łuski znajduje się gniazdo: na spłonkę
z kowadełkiem i dwa kanaliki ogniowe, przez które płomień spłonki zapalającej
przedostaje się do ładunku prochowego. Z zewnątrz przy dnie łuska ma kryzę (obwodowe
podtoczenie), za którą, zaskakuje pazur wyciągu.
SPA
ONKA - składa się z mosiężnej miseczki, w którą wprasowany jest ładunek inicjujący,
zabezpieczony pokrywką z folii cynowej i lakierem szelakowego. Po nakłuciu spłonki przez
iglicę, ładunek inicjujący zapala ładunek prochowy naboju.
POCISK - składa się z rdzenia ołowianego wprasowanego w platerowany tombakiem
płaszcz stalowy. Jest on mocno i szczelnie osadzony w łusce.
PODSTAWOWE DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE
Wyszczególnienie Dane
Masa naboju 12 g
Masa pocisku 8 g
Długość łuski 19.15 mm
Długość naboju 29.7 mm
Ciśnienie maksymalne 260 MPa
1 - pocisk
2 - płaszcz
3 - rdzeń ołowiany
4 - ładunek prochowy
5 - łuska (mosiężna)
6 - spłonka
34