Zagubienie we wspólnocie Kościoła Dariusz Piórkowski SJ (fot. Adam Foster/flickr.com)  Jak wam się zdaje? Jeśli kto posiada sto
owiec i zabłąka się jedna z nich: czy nie zostawi dziewięćdziesięciu dziewięciu na górach i nie pójdzie szukać tej, która się zabłąkała?
A jeśli mu się uda ją odnalez
ć, zaprawdę powiadam wam: cieszy się nią bardziej niż dziewięćdziesięciu dziewięciu tymi, które się nie
zabłąkały (Mt 18, 12-13). Ta krótka przypowieść pojawia się w 18. rozdziale Ewangelii św. Mateusza, gdzie Jezus mówi o relacji
między jednostką a wspólnotą w Kościele, zwłaszcza o wpływie złego postępowania na pozostałych wierzących. Najpierw Chrystus
przestrzega przed zgorszeniem i wzywa do unikania okazji do grzechu (słynny obraz odcięcia nogi lub ręki). Następnie opowiada o
zaginionej owcy i jej szukaniu przez pasterza, by przejść do kwestii upomnienia bliz
niego, który wykracza przeciwko wspólnocie. Na
samym końcu, Jezus opowiada przypowieść o nielitościwym słudze, który doświadczywszy ogromnego miłosierdzia, nie potrafi
darować małej sumy pieniędzy swemu dłużnikowi. Ten kontekst jest bardzo zastanawiający. Wprawdzie Chrystus nie wspomina ani
słowem o przyczynach zabłąkania się owcy, można je jednak wyczytać pomiędzy wierszami. Jeśli Jezus tak zdecydowanie dotyka
problemu zgorszenia, konfliktów i grzechów, które uderzają we wspólnotę, z pewnością nie zwraca się do Marsjan lub nieżyjących już
faryzeuszów, lecz myśli o swoich własnych uczniach, co wyraz
nie zaznacza św. Mateusz (Mt 18, 1). Co więcej, przez umieszczenie
przypowieści o zagubionej owcy w tym kontekście, Ewangelista pragnie podkreślić, że Chrystusowi zależy na każdym członku
wspólnoty, który odłączył się i zagubił. Skoro więc przypowieść o zagubionej owcy dotyczy wzajemnych interakcji w łonie wspólnoty,
należy się zapytać, na ile zgorszenia, grzechy i brak przebaczenia w Kościele powodują, że niektórzy jego członkowie gubią się i
odchodzą. Najłatwiej jest obarczyć winą poszczególną jednostkę, znajdując naprędce  przekonujący motyw: zabrakło jej wiary, nie
powinna się była gorszyć, nie miała powołania itd. Ale to jest postawa Piłata, który myje sobie ręce, żeby mieć święty spokój. Chyba
nie tego oczekuje Jezus od chrześcijan. Nieświadomość gorszenia innych wypływa z pewnej moralnej niewrażliwości, okrytej
nierzadko płaszczem samousprawiedliwienia się.  Właściwie nic strasznego się nie stało lub  Inni robią to samo . Z kolei, brak
dobrze pojętego upominania w różnego rodzaju wspólnotach może być objawem fałszywej pokory:  Dlaczego mam zwracać mu
uwagę, skoro sam nie jestem lepszy? lub znakiem obojętności:  Co mnie to obchodzi . Przypowieść o zagubionej owcy jest aluzją do
34. rozdziału z księgi proroka Ezechiela. Słuchacze Jezusa wiedzieli o co chodzi. Właśnie w tej księdze Jahwe kieruje mowę
oskarżycielską przeciwko pasterzom Izraela, mając na myśli ówczesnych królów. Prorok zarzuca im, że zamiast troszczyć się o
owce,  pasą samych siebie ; wykorzystują  ich mleko i wełnę , ale ich los jest im zupełnie obojętny:  Słabej nie wzmacnialiście, o
zdrowie chorej nie dbaliście, skaleczonej nie opatrywaliście, zabłąkanej nie sprowadzaliście z powrotem, zagubionej nie
odszukiwaliście, a z przemocą i okrucieństwem obchodziliście się z nimi (Ez 34,4). Prorok w zaniedbaniach pasterzy upatruje główny
powód  rozproszenia owiec po wszystkich górach i wszelkim pagórku , i wydania ich na pastwę  dzikiego zwierza (Ez 34, 5.8).
Jeśliby zastosować proroctwo Ezechiela i Chrystusową przypowieść do Kościoła, w którym dzisiaj żyjemy, wszyscy powinniśmy
uderzyć się w pierś. Każdy członek Ciała Chrystusa bez wyjątku dz
wiga odpowiedzialność za innych w Kościele, bo jesteśmy ze sobą
wzajemnie powiązani. Mam wrażenie, że ta świadomość została nieco zamazana, zwłaszcza w rozumieniu grzechu, który postrzega
się coraz częściej jako  prywatną sprawę między wierzącym i Bogiem. Ilu katolików zdaje sobie sprawę z tego, że spowiedz
jedna
wierzącego nie tylko z Bogiem, lecz także ze wspólnotą Kościoła? Ponadto, w świetle wypowiedzi Chrystusa i proroka Ezechiela
przyczyn zagubienia owcy należy szukać także w uchybieniach wspólnoty Kościoła. Czyż nie zdarza się, że owca zrywa żywą więz
z
Kościołem, ponieważ dotknęła ją niemoc, chwile smutku, depresji, ale nikt nie miał ochoty lub czasu, aby wysłuchać jej opowieść? A
może nie nadążała za grupą, bo spotkała się z nierealistycznymi wymaganiami, moralizowaniem, brakiem wyrozumiałości? A może
owca padła zraniona gorszącym zachowaniem księdza, zakonnika, lub jakiejkolwiek innej osoby wierzącej. Może stała się ofiarą
pogardy, niesłusznej krytyki, arogancji lub rozmaitych form wykorzystania, i kiedy domagała się przeprosin pod pozorem ochrony
instytucji uczyniono ją dwakroć bardziej winną niż ten, kto wyrządził jej krzywdę? A może zamiast  wód, gdzie można odpocząć ,
owca znajduje często w Kościele formalizm, rytualizm i porady zupełnie oderwane od życia? Kiedyś rozmawiałem z młodym
człowiekiem, który odszedł z Kościoła do pewnej neoprotestanckiej grupy. Zwrócił się do mnie w takich słowach:  Jak to jest, proszę
księdza, że ludzie chodzą do kościoła, a po wyjściu z niego, ci sami ludzie postępują tak, jakby ich wiara nie miała żadnego
znaczenia w ich życiu. Kłócą się, oszukują, piją, potępiają innych. Całe chrześcijaństwo opiera się na pozorach pobożności . Nie
wiedziałem, co mu odpowiedzieć, bo miał sporo racji, chociaż dostrzegał tylko jedną stronę medalu. Nie chciałem jednak uciekać się
do taniego pocieszania. Ale równocześnie zrozumiałem, że nie mogę za szybko rozgrzeszyć się z odpowiedzialności za to, że
Kościół okazał się dla niego zaprzeczeniem chrześcijaństwa. W przypowieści pasterz podąża za owcą po jej śladach, niejako o krok
za nią. Bóg udaje się dokładnie w te miejsca i sytuacje, w których człowiek tkwi w swoim zagubieniu. Często chciałby wrócić, ale nie
wie, jak to zrobić. Faryzeuszom nie mieściło się w głowie, aby Chrystus mógł wchodzić do domu prostytutek, grzeszników i celników.
Nie obawiał się jeść posiłku razem z nimi. I spędzał tam sporo czasu, a nierzadko sam się wpraszał w gościnę, jak do Zacheusza.
Jednakże poszukiwanie człowieka przez Boga nie zawsze kończy się sukcesem, jak zdaje się sugerować dzisiejsza Ewangelia.
Jezus mówi, że  jeśli pasterzowi uda się odnalez
ć owcę, wówczas doznaje radości z jej odnalezienia . Tak jak przyczyniamy się do
 zagubienia niejednej owcy w Kościele, podobnie możemy pomóc Chrystusowi w jej odnalezieniu. Chociażby przez okazanie
zrozumienia, przez przebaczenie, wysłuchanie, delikatne upomnienie. Inaczej Pasterz może jej nigdy nie przynieść z powrotem na
swych ramionach.