9. HENRYK SIENKIEWICZ: Borkowska.
Rówieśnik Prusa i Orzeszkowej: przerósł ich jednak sławą i zaszczytami.
1872- debiut: powieśd Na marne: historia studenta zakochanego w półobłąkanej wdowie i
młodej hrabiance, chłopak z trudem wychodzi z tej miłosnej przygody.
Humoreski -zbiór dwóch opowiadao objętych jednym tytułem.
1. Nikt nie jest prorokiem miedzy swymi- historia młodego człowieka, który obejmuje wielki majątek, ponieważ
chce uczyd racjonalnej gospodarki swych poddanych i sąsiadów. Niefortunnie lokuje swe uczuci i ginie w
pojedynku.
czy oznacza to klęskę pozytywisty, przegraną idei pracy u podstaw?  Nie, bo powodem jego klęski jest
kobieta.
2. Dwie drogi.- Maciej Iwaszkiewicz: jego reformatorskie zapędy kooczą się dobrze bo kobieta godzi się byd jego
żoną.
Szkice z natury i życia  cykl trzech nowel nazwanych póz
niej  małą trylogią . Odwołują c się do
wzorców gawędy szlacheckiej, Sienkiewicz opowiedział historię dwu młodzieoców walczących o rękę
dziewczyny. Pisarz oddał świetnie atmosferę dworku szlacheckiego.
Szkice węglem: obszerne opowiadanie (nie nowela), mówiące o nieszczęśliwej wieśniaczce, która
na wszelkie sposoby broniła męża przed wcieleniem do wojska. Sienkiewicz posłużył się typem narracji
satyrycznej.
Za chlebem, Janko muzykant, Latarnik  utwory przesiąknięte ckliwym sentymentalizmem,
Sienkiewicz nie szczędził swoim bohaterom nieszczęśd.
W ciągu dziesięcioleci Sienkiewicz- nowelista wypróbował różne konwencje narracyjno- stylistyczne.
Odwoływał się do istniejących wzorców: gawęda szlachecka, narracja tendencyjna, opowiadanie. W każdej z
tych konwencji pisał z łatwością.
Największą swobodę dała mu proza stylizowana. Pozostał przy niej i napisał& . Trylogię
(tadadam!Å»ð): Ogniem i mieczem, Potop, Pan WoÅ‚odyjowski.
TRYLOGIA:
1. autor trzymał się z
ródeł, brał z nich jednak koloryt epoki, a nie fakty historyczne.
2. krytyka wytykała Sienkiewiczowi że nie trzymał się faktów.
3. Trylogia to arcydzieło literatury popularnej, podróżniczo- przygodowej.
4. Sienkiewicz to wirtuoz pióra, nie ideolog, co za tym idzie: jego powieści były przede wszystkim
powieściami rozrywkowymi. Mimo to, publicznośd polska nie była przyzwyczajona do literatury
rozrywkowej na tak wysokim poziomie.
5. Autor Trylogii nie miał za sobą żadnej idei, pisał tylko żeby wywrzed wrażenie.
Sienkiewicz jeszcze wielokrotnie sięgał po temat historyczny: Quo vadis przyniosła mu Nobla: 1905!
Zasłonę milczenia- mówi Borkowska- należałoby spuścid na jego ostatnie powieści historyczne: Na
polu chwały i Legiony . Były one świadectwem wyczerpania się weny twórczej. Autor zdaje się parodiowad
siebie smego.
Sienkiewicz napisał kilka utworów współczesnych, np. powieśd- dziennik Bez dogmatu. Kolejny
sukces: interesujący portret arystokraty., który boi się zawierzyd prostym uczuciom i nie potrafi znalez
d
wielkiej idei. Jest to powieśd erotyczna, zamykająca się morałem  szczęście prawdziwe może dad mężczyz
nie
tylko cnotliwa kobieta.
Rodzina Połanieckich nie była już takim sukcesem, zarzucono mu obniżenie ideałów. Uczynienie z
dorobkiewicza bohatera schyłku wieku dziwiło.
Wiry są przez Świętochowskiego nazwane samobójstwem pisarza. Uważa się je za powieśd
polityczną, ale kręci się ona wokół spraw erotycznych.
Kwestia kobieca u Sienkiewicza: twórca był niesłychanym tradycjonalistą: jego ulubiony schemat
erotyczny to starszy, doświadczony mężczyzna i młodziutka kobieta. Wszystkim jego bohaterom wolno
posiadad wiele kobiet, by w koocu w majestacie prawa poślubid dziewicę (ciekawe skąd mu się nabierze tyle
tych dziewic). Zaletą mężczyzn u Sienkiewicza jest doświadczenie erotyczne, kobiet- jego brak.
Zarzucano mu konserwowanie najgorszych instynktów, nierozumienie mechanizmów historycznych
dawnej Polski, zastępowanie wiedzy- bajką i kłamstwem. Pisarzowi narodowemu tego robid nie wolno, ale
formuła  wielkiego czytadła i powieści rozrywkowej zdejmuje zasadnośd tej krytyki.
Czyli nie wiadomo generalnie po co on tego Nobla dostał , pisał tylko powieści do poduszki dla motłochu.