WYKŁAD III. Modele polityki społecznej – Związek model - doktryny

Opracowanie: dr hab. Katarzyna Zamorska Typologie Titmussa i Esping-Andersena nawiązują bezpośrednio do trzech głównych orientacji ideologicznych, które współzawodniczą ze sobą w krajach wysoko kapitalistycznych.

DO

D KTR

T YN

Y A

N

DO

D KTR

T YN

Y A

N LI

L BE

B RALN

L A

N

DO

D KTR

T YN

Y A

N KONS

N ERWA

W TY

T W

Y NA

N

SOCJ

C A

J LD

L E

D MOKRATY

T C

Y Z

C NA

N

Główne założenie:

Główne założenie:

Główne założenie:

Decydująca rola wolnego rynku Dopuszcza możliwość Zasadnicze źródło problemów

w procesie zaspokajania ludzkich stosunkowo znacznej ingerencji socjalnych

to

struktura

potrzeb.

państwa w sprawy socjalne.

społeczno-gospodarcza danego Przyjmują,

ze

problemy Warunek:

społeczeństwa.

społeczne są spowodowane przed Nie może to naruszać

wszystkim przyczynami natury podstawowych zasad gospodarki

jednostkowej.

rynkowej, tj.:

- swobodnej gry sił

ekonomicznych,

- wolności

jednostki,

- inicjatywy

prywatnej itp.

Stosunek do ps.:

Stosunek do ps.:

Stosunek do ps.:

Negatywny. Główne zadanie ps. Socjalliberałowie dostrzegają, że Główna rola przypada polityce to łagodzenie biedy.

wolny rynek nie zawsze jest społecznej.

najlepszym sposobem produkcji i Zadanie ps. – to stworzenie

podziału oraz że w pewnych systemu, w

którym

dzięki

okolicznościach udział władz solidarnej współpracy

publicznych w produkcji dóbr i wszystkich potrzeby każdego

usług czy też modyfikowanie członka wspólnoty

zostaną

podziału rynkowego za pomocą zaspokojone na odpowiednim

instrumentów

polityki poziomie.

Uwaga:

społecznej

może

być

skrajni

liberałowie

praw uzasadnione.

Uwaga:

naturalnych

(np.

Nozick)

Nie wszyscy socjaliści mieli

występują w obronie wolnego

podobny pozytywny stosunek

rynku ze względów etycznych,

do polityki społecznej. Np.

programowo

odrzucając

marksiści uważają państwo

jakąkolwiek

ingerencje

opiekuńcze za narzędzie

państwa w procesy podziału;

kontroli społecznej. W takim

skrajni

liberałowie

praw

ujęciu głównym celem PS jest

empirycznych

(np.

Hayek,

zachowanie kapitalistycznego

Friedman)

dopuszczają

sposobu produkcji, stąd jej

ograniczoną

ingerencję

antypostępowy charakter.

państwa w sprawy socjalne,

jeżeli

jej

celem

jest,

przykładowo,

łagodzenie

problemu ubóstwa.

1

WYKŁAD III. Modele polityki społecznej – Związek model - doktryny

Opracowanie: dr hab. Katarzyna Zamorska

MODEL MARGINALNY

MODEL MOTYWACYJNY

MODEL INSTYTUCJONALNO-

(LIBERALNY)

(KORPORACYJNY, SŁUŻEBNY)

REDYSTRYBUCYJNY

naturalne kanały, dzięki

dopuszcza się możliwość

nie wyznacza się granic

którym zaspokajane są

ingerencji państwa w sprawy

zaangażowania państwa w

potrzeby, to: rynek prywatny i socjalne; działalność socjalną;

rodzina;

jest jednak wyraźna granica

odpowiedzialność za

państwo ingeruje w

tej interwencji, tzn. – programy dobrobyt i bezpieczeństwo

ostateczności;

socjalne powinny jak najmniej

socjalne każdej jednostki

rozbudowa państwowej

zakłócać mechanizmy

ponosi przede wszystkim

polityki społecznej nie jest

funkcjonowania gospodarki

społeczeństwo;

potrzebna: niesie za sobą

rynkowej i w możliwie

ani rodzina, ani rynek

same negatywne skutki, np.

największym stopniu służyć

prywatny nie są w stanie

brak motywacji do pracy;

rozwojowi gospodarczemu;

zagwarantować każdemu

ps., jeśli jest, składa się z

potrzeby ludzkie powinny

zaspokojenia potrzeb na

działań o charakterze

być zaspokajane zgodnie z

dostatecznym poziomie;

selektywnym, a świadczenia

kryterium stażu pracy, zasług i

dlatego mechanizmy

socjalne maja charakter

wydajności;

rynkowe musza być zastąpione

fakultatywny, tzn. że są

najważniejsza cecha systemu

przez planowe działanie

zależne od sytuacji danej

ps. to uzależnienie prawa do

państwa;

osoby;

pomocy i wysokości świadczeń ps. powinna objąć

prywatny system świadczeń i

od statusu danej osoby na rynku wszystkich obywateli, bo

usług.

pracy;

każdy ma prawo do godziwego

świadczenia przysługują

standardu życia – bez

głównie osobom

dyskryminujących warunków

ubezpieczonym, a same

wstępnych;

ubezpieczenia są obowiązkowe ps. zajmuje się redystrybucja (dla wszystkich pracujących).

dochodów i gwarantuje dostęp

do świadczeń i usług oparty na

kryterium potrzeb niezależnie

od funkcjonowania rynku i

wkładu jednostki.

2