Cykl snu i czuwania jest przykładem rytmu (1) _________________, ponieważ generowany jest
samoistnie przez organizm. Steruje nim zegar biologiczny, z który uznaje się (2) _________________
zlokalizowane w (3) _________________. Naturalny rytm generowany przez tę strukturę trwa około
(4) _________________. Jego długość może być jednak modyfikowana przez czynniki zewnętrzne, które
określa się mianem (5) _________________. W sytuacji, gdy żaden z takich czynników nie działa, mamy do
czynienia z tzw. (6) _________________. Jednym z najbardziej znanych czynników zewnętrznych
modyfikujących rytmy okołodobowe jest (7) _________________, które wpływa na poziom białek
(8) _________________ i (9) _________________. Ich naturalne stężenie rano jest (10) _________________,
natomiast wieczorem (11) _________________. Ma to związek z subiektywnym uczuciem senności – im
(12) _________________ poziom białek, tym człowiek czuje się bardziej senny. Dlatego zmiana ich stężenia
pod wpływem światła rozregulowuje rytm, np. światło działające wczesną nocną (13) _________________
senność i powoduje (14) _________________ rytmu. Światło działające późną nocą również
(15) _________________ senność, ale powoduje (16) _________________ rytmu. Informacja o ilości światła
przekazywana jest do SCN szlakiem (17) _________________.
Rytm snu i czuwania regulowany jest również poprzez (18) _________________, czyli gruczoł
dokrewny produkujący (19) _________________. Jej poziom (20) _________________ zwykle 2-3 godziny
przed snem, co (21) _________________ senność. Ludzie mogą regulować swój rytm i czuwania,
przyjmując tę substancję w postaci tabletek. Metoda ta często wykorzystywana jest podczas radzenia sobie
z (22) _________________ lub (23) _________________. Zażycie takiej tabletki po południu zwykle
powoduje (24) _________________ wskazówek zegara biologicznego – człowiek (25) _________________
zasypia i (26) _________________ budzi się.
Rytm snu i czuwania może zostać zaburzony w wyniku zmiany stref czasowych, przy czym podróż w
kierunku zachodnim jest zwykle (27) _________________ dotkliwa niż podróż na wschód, ponieważ jest
zgodna z naturalną tendencją człowieka do (28) _________________ rytmu. Dzieje się tak dlatego, że czas
lokalny na zachodzie jest (29) _________________ niż na wschodzie, dlatego przy podróży na zachód nasz
wewnętrzny zegar go (30) _________________. Dostosowywanie się do zmian stref czasowych prowadzi do
stresu, przez co może podwyższać poziom (31) _________________. To zaś może negatywnie wpływać na
procesy (32) _________________.
EEG to urządzenie służące do rejestracji (33) _________________ komórek nerwowych. Metoda ta
charakteryzuje się (34) _________________rozdzielczością przestrzenną, ale (35) _________________
rozdzielczością czasową. Kiedy zapis EEG przedstawia fale o niskiej amplitudzie i wysokiej częstotliwości,
mózg pracuje w sposób (36) _________________. Kiedy amplituda rośnie, a częstotliwość maleje, oznacza
to, że aktywność komórek mózgu ulega (37) _________________. Pierwszy z tych zapisów jest
charakterystyczny dla (38) _________________, natomiast drugi dla (39) _________________, z wyjątkiem
fazy (40) _________________.
1
Jeden cykl snu trwa około (41) _________________ i powtarza się (42) _________________ w ciągu
jednej nocy. W trakcie snu nREM w zapisie EEG obserwujemy (43) _________________ i
(44) _________________, typowe dla II fazy oraz fale (45) _________________ typowe dla fazy III i IV. W
fazie (46) _________________ w zapisie EEG można zaobserwować tzw. iglice PGO. Fale te inicjowane są
w (47) _________________. Faza ta nazywana jest inaczej snem (48) _________________, ponieważ mimo
desynchronizacji pracy mózgu, mięśnie są (49) _________________. Za odkrywcę tej sprzeczności uznaje
się (50) _________________.
Uważa się, że podczas snu REM człowiek ma marzenia senne. Jest to zgodne zarówno z hipotezą
(51) _________________, jak i hipotezą (52) _________________. Zgodnie z nimi aktywność
pierwszorzędowej kory wzrokowej i somatosensorycznej jest (53) _________________, co sprawia, że
powstają (54) _________________. Zwykle są one nieracjonalne, a nawet bezsensowne, ponieważ
stłumieniu ulega aktywność kory (55) _________________, oraz zabarwione emocjonalnie, ponieważ
aktywne pozostają struktury (56) _________________. Funkcjonowaniem mózgu w trakcie snu REM, kierują
następujące neuroprzekaźniki: (57) _________________ i (58) _________________ (skracając lub blokując
wystąpienie REM) oraz (59) _________________ (przedłużając lub wywołując REM).
Neuroprzekaźniki wydzielane przez struktury (60) _________________ sterują także pobudzeniem
kory mózgowej. Pobudzające działanie maja m.in. (61) _________________ i (62) _________________
wydzielane
przez
układ
śródmózgowiowo-mostowy,
noradrenalina
wydzielana
przez
(63) _________________ czy histamina. Komórki przodomózgowia podstawnego wydzielają zarówno
neuroprzekaźniki (64) _________________, np. acetylocholinę, jak i (65) _________________, np.
(66) _________________. Pobudzające działanie części podstawnej przodomózgowia może być
zahamowane przez nagromadzenie (67) _________________, która kumulując się w ciągu dnia wywołuje
senność. Duże nagromadzenie tej substancji prowadzi do wystąpienia tzw. (68) _________________.
Nasennie działają też (69) _________________, których stężenie narasta podczas pobudzenia układu
odpornościowego.
W literaturze opisuje się wiele różnych zaburzeń snu. Jednym z nich jest bezsenność, która może
przyjmować
jedną
z
trzech
form:
(70)
_________________,
(71)
_________________
lub
(72) _________________. Innym zaburzeniem jest (73) _________________, czyli częste i niespodziewane
ataki silnej senności w ciągu dnia. Pozostałe, choć nie zawsze występujące, objawy tego zaburzenia to
(74) _________________, (75) _________________ oraz (76) _________________. U ludzi cierpiących na to
zaburzenie w podwzgórzu nie ma komórek nerwowych syntetyzujących i wydzielających
(77) _________________.
Sen pełni ważne funkcje biologiczne. Pozwala na regenerację i (78) _________________. Szczególna
rola przypisywana jest fazie REM, ponieważ w podczas jej trwania odbywa się prawdopodobnie
(79) _________________.
2