rachunkowości jest plan kont.
Powinien być on założony
Zakładowy plan kont
zgodnie z obowiązującą ustawą o
rachunkowości, ale również
Wykład ostatni
powinien odzwierciedlać
działalność danej jednostki.
1
2
Wszelkie istotne zmiany (poza
rozbudowywaniem analityki)
W momencie rozpoczynania
dotyczące sposobu księgowania
działalności, lub też w momencie
powinny być dokonane na piśmie jako
wprowadzania księgowości, spółka
aneks do zatwierdzonego planu kont i
tworzy plan kont dopasowany do
podpisane przez osoby do tego
rodzaju swojej działalności.
uprawnione zgodnie z zapisami
statutu.
3
4
Do tego celu przedsiębiorstwa
Zakładowy plan kont jest formalnym
wykorzystują wzorcowe plany kont
dokumentem, będącym częścią
dla ich typu działalności,
systemu księgowego. Każdy podmiot
wprowadzając jedynie niewielkie
prowadzący pełną księgowość
zmiany. Również wykorzystanie
finansową zobowiązany jest do
konkretnego programu księgowego
posiadania i stosowania zakładowego
narzuca niekiedy pewne rozwiązania.
planu kont. Obowiązek ten nałożony
jest przez Ustawę o rachunkowości.
5
6
1
Zakładowy plan kont zawiera spis
wewnętrznych numerów kont
Plan kont musi spełniać formalne
przedsiębiorstwa i ustala zasady
wymogi ustalone w Ustawie o
księgowania na tych kontach
rachunkowości. Jest on zwykle
wszelkich operacji finansowych,
sporządzany przez głównego
które mogą wydarzyć się w
księgowego i zatwierdzany przez
wyniku działalności
kierownika jednostki.
przedsiębiorstwa.
7
8
W zakładowym planie kont należy przedstawić:
• wykaz kont syntetycznych (kont księgi głównej),
• zasady tworzenia i funkcjonowania kont
analitycznych (kont ksiąg pomocniczych),
Zakładowy plan kont składa się z księgi
• metodę ewidencji analitycznej, jaka będzie
stosowana dla wybranej grupy rzeczowych
głównej (konta syntetyczne) i kont
składników majątku obrotowego,
pomocniczych (analitycznych).
• zasady wyceny rzeczowego majątku
obrotowego,
• stosowane metody amortyzacji majątku
trwałego.
9
10
Konta syntetyczne w planie kont oznaczone są symbolami trzycyfrowymi. Pierwsza cyfra danego konta pochodzi od numeru zespołu, do którego należy dane konto. Konta
analityczne do tych kont rozpoczynałyby się od numeru
konta syntetycznego oraz posiadały dalsze numery
wyróżniające je spośród innych kont.
Na przykład konto środki trwałe może posiadać konta
analityczne 0111 - Grunty 0112 - Budynki i budowle itp.
plan kont syntetycznych dla
W wielu systemach księgowych wszystkie konta, bez
względu na to czy są kontami syntetycznymi czy
przedsiębiorstwa produkcyjnego.
analitycznymi, posiadają taką samą liczbę cyfr.
W takim wypadku numer konta syntetycznego „Środki
trwałe” może być wydłużony, aby dorównać liczbie cyfr
kont analitycznych. Aby je wydłużyć, na końcu numeru
dodaje się odpowiednią ilość zer.
11
12
2
010 Środki trwałe
Konta Pozabilansowe
020 Wartości niematerialne i prawne
090 Środki trwałe w likwidacji
030 Finansowy majątek trwały
091 Środki trwałe u leasingobiorcy
070 Umorzenie środków trwałych
092 Środki trwałe obce
072 Umorzenie wartości niematerialnych i
prawnych
080 Inwestycje
13
14
Zespół 1 Środki pieniężne
Zespół 2 Rozrachunki i Roszczenia
200 Rozrachunki z odbiorcami
100 Kasa
210 Rozrachunki z dostawcami
215 Zobowiązania wekslowe
130 Rachunek bieżący
220 Rozrachunki publicznoprawne
135 Kredyty bankowe długoterminowe
221 Rozrachunki z budżetami
223 Rozrachunki z tytułu VAT
136 Kredyty n bankowe krótkoterminowe
230 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
137 Kredyty bankowe przeterminowane
231 Rozliczenie wynagrodzeń
235 Rozliczenie niedoborów i szkód
139 Inne rachunki bankowe
236 Rozliczenie nadwyżek
237 Roszczenia sporne
141 Krótkoterminowe papiery wartościowe
238 Należności z tytułu niedoborów i szkód
149 Inne środki pieniężne
239 Pozostałe rozrachunki z pracownikami
240 Pozostałe rozrachunki
15
16
Zespół 3 Materiały i Towary
300 Rozliczenia zakupu
310 Materiały
320 Towary
Konto pozabilansowe
330 Opakowania
390 zapasy obce
340 Odchylenia od cen ewidencyjnych
materiałów
350 Odchylenia od cen ewidencyjnych
towarów
360 Odchylenia od cen ewidencyjnych
opakowań
17
18
3
Zespół 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie Zespół 5 Koszty według typów
400 Amortyzacja
działalności i ich rozliczanie
401 Zużycie materiałów i energia
402 Usługi transportowe
500 Koszty produkcji podstawowej
403 Usługi remontowe
501 Koszty wydziałowe
404 Usługi pozostałe
405 Wynagrodzenia
502 Koszty sprzedaży
406 Świadczenia na rzecz pracowników
503 Koszty zakupu
407 Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników
408 Podróże służbowe
510 Koszty handlowe
409 Podatki obciążające koszty
530 Koszty działalności pomocniczej
410 Pozostałe koszty
490 Rozliczenie kosztów
550 Koszty ogólne zarządu
580 Rozliczenie produkcji
19
20
Zespół 6 Produkty
Zespól 7 Przychody
600 Produkty gotowe
700 Przychody z e sprzedaży
610 Produkcja nie zakończona
701 Koszt własny sprzedaży
620 Odchylenia od cen ewidencyjnych
702 Wartość sprzedaży towarów według cen
zakupu
produktów
750 Przychody finansowe
640 Rozliczenia międzykresowe kosztów
751 Koszty finansowe
760 Pozostałe przychody operacyjne
761 Pozostałe koszty operacyjne
770 Zyski nadzwyczajne
771 Straty nadzwyczajne
21
22
Zespół 8 Fundusze i kapitały
800 Fundusz założycielski
801 Fundusz przedsiębiorstwa
802 Fundusz udziałowy
803 Fundusz zasobowy
804 Kapitał akcyjny
805 Kapitał zapasowy
806 Kapitał rezerwowy
Zakładowy plan kont w organizacji
807 Kapitał zakładowy
825 rozliczenie wyniku finansowego
840 Rezerwy i przychody przyszłych okresów
850 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
852 Pozostałe fundusze specjalne
860 Wynik finansowy
870 Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia
wyniku finansowego
23
24
4
Wykaz kont księgi głównej (syntetycznych) ustala się z uwzględnieniem:
• specyfiki działalności organizacji poprzez takie ujęcie Według zakładowego planu kont księguje
przychodów i kosztów, które z łatwością pozwoli na
się poszczególne operacje finansowe.
przypisanie ich do konkretnego sponsora;
• przyjętego sposobu wyceny;
Plan kont jest częścią składową systemu
• wymogów dotyczących dokonywania odpisów
rachunkowości. Należy traktować go jako
aktualizujących wartość aktywów z uwagi na utraconą
przez nie całość lub część wartości, po której figurują w niezbędne narzędzie dostarczające
księgach;
niezbędnych informacji do zarządzania
• ujęcia danych liczbowych w przekroju umożliwiającym
przejście od bieżącej ewidencji do sporządzenia
organizacją i dokonywania rozliczeń
sprawozdań finansowych: bilansu oraz rachunku zysków
i strat;
finansowych np. z darczyńcami.
• możliwości sporządzania sprawozdań m.in.
podatkowych i statystycznych (GUS),
25
26
• Jeżeli organizacja nie prowadzi
• Można przyjąć jeden spośród trzech sposobów
działalności gospodarczej, można
ujmowania i rozliczania kosztów działalności,
stosować minimalny układ kont, o
gromadząc je:
symbolice dwucyfrowej. Mimo to
• tylko według rodzajów – na kontach zespołu 4,
większość organizacji prowadzi konta w
• tylko według typów, rodzajów i odmian
technice trzycyfrowej.
działalności, tzn. według funkcji – na
• Choć obowiązek taki nie wynika z
odpowiednich kontach zespołu 5,
przepisów ustawy, celowe jest, aby w
• z ewentualnym dalszym ich podziałem w ramach
planie kont określić zasady ewidencji i
każdego konta – według rodzajów,
rozliczania kosztów. Rzutuje to bowiem na
• według rodzajów – na kontach zespołu 4 i
wykaz kont i przesądza o postaci
równocześnie według funkcji – na kontach
rachunku zysków
zespołu 5.
27
28
Układ planu kont powinien też umożliwiać sprawne przygotowanie Zespół 0 – majątek trwały
raportów dla darczyńców, z wykonania danego programu, jak też z ogólnej działalności organizacji. Niezwykle istotne w konstrukcji planu kont jest rozwinięcie analityki, czyli kont pomocniczych, na których zapisy księgowe będą dostarczały nam szczegółowych 010 – 015 – konta środków trwałych
informacji. Dla celów sprawozdawczych (określonych przez Ministra (ewidencja nieruchomości, maszyny, środki
Finansów w odpowiednim Rozporządzeniu), np. w rachunku zysków transportu)
i strat musimy podać poniesione koszty programowe (nazywane w dokumencie „statutowe”) w jednej kwocie oraz koszty
020 – 025 – konta wartości niematerialnych i prawnych administracyjne w rozbiciu na sześć podstawowych kategorii. Dla naszych potrzeb jako grantobiorcy, który przed darczyńcą musi (ewidencja praw autorskich, praw do patentów,
szczegółowo zdać sprawozdanie z wykorzystania jego środków, projektów, specjalistycznych programów
jedna kwota kosztów programowych nie wystarcza, musi być rozbita komputerowych)
na poszczególne programy i kategorie budżetowe. Przemyślana struktura kont kosztowych pozwoli nam na śledzenie kosztów z 070 – 075 – konta umorzeń środków trwałych i wartości podziałem np. na źródła finansowania czy prowadzone programy.
niematerialnych i prawnych
(odpisy umorzeniowe)
080 – 085 – konta inwestycji
(inwestycje związane z budową, montażem lub
zakupem środków trwałych
29
30
5
Zespół 2 – rozrachunki i roszczenia
100 – konto kasy
201 – konto rozrachunków z odbiorcami
(należności z tytułu np. udzielonych i nierozliczonych dotacji) (ewidencja gotówki w kasie)
202 – konto rozrachunków z dostawcami
130 – konto bieżącego rachunku bankowego
(zobowiązania z tytułu usług, dostaw itp.)
(ewidencja operacji na rachunku bankowym)
220 – konto rozrachunków z budżetem państwa
131 – konto pomocniczego rachunku bankowego
(zobowiązania z tyt. składek ZUS, zaliczek na PDOF, itp.,) (ewidencja operacji na rachunku bankowym, wydzielonym
230 – konto rozrachunków z pracownikami z tytułu wynagrodzeń do obsługi konkretnego programu)
(ewidencja rozrachunków z pracownikami otrzymującymi
wynagrodzenie)
135 – konto walutowe
232 – konto pozostałych rozrachunków z pracownikami (ewidencja operacji na koncie walutowym)
(ewidencja pozostałych rozrachunków np. zaliczek pobranych przez 137 – konto lokat bankowych
pracowników na zakup materiałów)
(ewidencja lokat na rachunkach bankowych)
235 – konto rozrachunków z wolontariuszami
(ewidencja i rozliczenie zaliczek pobranych przez wolontariuszy) 145 – konto środki pieniężne w drodze
240 – pozostałe rozrachunki
(ewidencja przepływu środków np. z kasy do banku, jeśli (ewidencja rozrachunków, niewymienionych wyżej)
przepływ ten trwa dłużej niż jeden dzień)
31
32
Zespół 5 – koszty
500 – konto kosztów programowych
Zespół 6 – rozliczenia międzyokresowe
(ewidencja kosztów dotyczących statutowej działalności programowej kosztów
organizacji z podziałem na działalność odpłatną i nieodpłatną) 550 – konto kosztów administracyjnych
(służy do ewidencji kosztów zakwalifikowanych jako administracyjne z 640 – konto rozliczeń międzyokresowych
podziałem na kategorie określone przez Ministra Finansów wg pozycji z rachunku zysków i strat)
czynnych (ewidencja kosztów
550 – 1 – zużycie materiałów i energii (koszty materiałów biurowych i zużycia energii)
poniesionych w okresie sprawozdawczym,
550 – 2 – usługi obce (koszty usług obcych, takich jak usługi pocztowe, bankowe, telekomunikacyjne, najmu i inne)
dotyczących późniejszego okresu)
550 – 3 – podatki i opłaty (koszty opłat skarbowych, podatku od nieruchomości i innych)
641 – konto rozliczeń międzyokresowych
550 – 4 – wynagrodzenia i świadczenia na rzecz pracowników (koszty wynagrodzeń, w tym etaty, zlecenia, umowy o dzieło oraz składki ZUS, biernych (ewidencja kosztów dotyczących
odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych i pozostałe świadczenia)
bieżącego okresu, ale jeszcze
550 – 5 – amortyzacja (ewidencja kosztów amortyzacji rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych i prawnych)
nieponiesionych)
550 – 6 – pozostałe koszty administracyjne (koszty, które nie kwalifikują się do powyższych kategorii)
33
34
Zespół 7 – przychody i koszty ich osiągnięcia
751 – konto przychodów finansowych (na koncie tym ujmowane są uzyskane odsetki bankowe, dodatnie różnice kursowe i inne 700 – konto przychodów statutowych
przychody finansowe)
752 – konto kosztów finansowych (służy do ewidencji odsetek od (służy do ewidencji przychodów statutowych,
pożyczek i kredytów oraz ujemnych różnic kursowych i pozostałych kosztów finansowych)
takich jak np. dotacje, darowizny i przychody z
761 – konto pozostałych przychodów operacyjnych (pozostałe przychody niezwiązane bezpośrednio z działalnością organizacji, odpłatnej działalności statutowej)
np. z likwidacji i sprzedaży środków trwałych)
Do konta utworzyć należy konta analityczne z
762 – konto pozostałych kosztów operacyjnych (pozostałe koszty niezwiązane bezpośrednio z działalnością organizacji)
podziałem na poszczególne źródła
771 – konto zysków nadzwyczajnych (na koncie ujmowane są zyski związane z losowymi zdarzeniami, niezakwalifikowane do finansowania, np. 700-1 osoby prywatne, 700-2
pozostałych przychodów)
organizacje pozarządowe, 700-3 firmy prywatne,
772 – konto strat nadzwyczajnych (na koncie ujmowane są straty dotyczące niepowtarzalnych zdarzeń, niezakwalifikowane do 700-4 źródła publiczne, itd.
pozostałych przychodów)
35
36
6
Zespół 8 – fundusze, rezerwy i wynik finansowy 800 – fundusz statutowy (stan tego konta przedstawia wysokość funduszu statutowego organizacji)
820 – konto rozliczenia wyniku finansowego (na koncie tym rozlicza się wynik finansowy organizacji za rok poprzedni, zgodnie z przyjętą uchwałą zarządu)
840 – konto rezerw (służy do ewidencji tworzonych rezerw, np. na należności)
845 – konto przychodów przyszłych okresów (ewidencjonuje przychody otrzymane w bieżącym okresie sprawozdawczym, a dotyczące realizacji kosztów w terminie późniejszym)
850 – konto Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (na tym koncie księgowane są zwiększenia (odpisy) i operacje dotyczące wykorzystania ZFŚS)
860 – konto wyniku finansowego (na konto wyniku przeksięgowuje się na koniec okresu sprawozdawczego wszystkie przychody i koszty; różnica pomiędzy przychodami i kosztami stanowi wynik finansowy organizacji za dany okres).
870 – konto podatku dochodowego od osób prawnych (ewidencja rozliczenia ewentualnego PDOP)
37
7