historia jagiełło

1370–83 – panowanie Ludwika Andegaweńskiego(Węgierski)(bezpotomna 1370–83 – panowanie Ludwika Andegaweńskiego(Węgierski)(bezpotomna 1370–83 – panowanie Ludwika Andegaweńskiego(Węgierski)(bezpotomna 1370–83 – panowanie Ludwika Andegaweńskiego(Węgierski)(bezpotomna śmierć Kazimierza Wielkiego).

śmierć Kazimierza Wielkiego).

Główną jego troską było zapewnienie tronu córce.

1374 – przywilej koszycki – wystawiony za zgodę na objęcie tronu przez córkę; 1374 – przywilej koszycki – wystawiony za zgodę na objęcie tronu przez córkę; 1374 – przywilej koszycki – wystawiony za zgodę na objęcie tronu przez córkę; 1374 – przywilej koszycki – wystawiony za zgodę na objęcie tronu przez córkę; pierwszy przywilej generalny dla szlachty; ograniczał podatki szlacheckie(poradlne pierwszy przywilej generalny dla szlachty; ograniczał podatki pierwszy przywilej generalny dla szlachty; ograniczał podatki

pierwszy przywilej generalny dla szlachty; ograniczał podatki

– zmniejszone z 12 na 2 grosze z łana ziemi) oraz król zobowiązał się do szlacheckie(poradlne – zmniejszone z 12 na 2 grosze z łana ziemi) oraz król szlacheckie(poradlne – zmniejszone z 12 na 2 grosze z łana ziemi) oraz król szlacheckie(poradlne – zmniejszone z 12 na 2 grosze z łana ziemi) oraz król obsadzenia stanowisk polskich Polakami, wykupu z niewoli polskiej szlachty, zobowiązał się do obsadzenia stanowisk polskich Polakami, wykupu z niewoli zobowiązał się do obsadzenia stanowisk polskich Polakami, wykupu z niewoli zobowiązał się do obsadzenia stanowisk polskich Polakami, wykupu z niewoli finansu remontu i budowy fortyfikacji na granicach państwa.

polskiej szlachty, finansu remontu i budowy fortyfikacji na granicach państwa.

1382-84 – bezkrólewie w Polsce, rządzili możni.

1384 – koronacja Jadwigi na króla Polski – tron polski stał się elekcyjny.

Korona Państwa Polskiego – termin określający nową formę monarchii, pojawił

Korona Państwa Polskiego – termin określający nową formę monarchii, Korona Państwa Polskiego – termin określający nową formę monarchii, Korona Państwa Polskiego – termin określający nową formę monarchii, się w latach 70. XIV w. W jej skład wchodziły aktualne ziemie króla oraz poza pojawił się w latach 70. XIV w. W jej skład wchodziły aktualne ziemie króla pojawił się w latach 70. XIV w. W jej skład wchodziły aktualne ziemie króla pojawił się w latach 70. XIV w. W jej skład wchodziły aktualne ziemie króla granicami kraju (Pomorze, Śląski). Król i państwo nie są już jenością, królowie się oraz poza granicami kraju (Pomorze, Śląski). Król i państwo nie są już jenością, oraz poza granicami kraju (Pomorze, Śląski). Król i państwo nie są już jenością, oraz poza granicami kraju (Pomorze, Śląski). Król i państwo nie są już jenością, zmieniają, korona nigdy nie przeminie.

królowie się zmieniają, korona nigdy nie przeminie.

1835 - unia polsko-litewska w Krewie, Jagiełło w zamian za zgodę Polaków na 1835 - unia polsko-litewska w Krewie, Jagiełło w zamian za zgodę Polaków na 1835 - unia polsko-litewska w Krewie, Jagiełło w zamian za zgodę Polaków na 1835 - unia polsko-litewska w Krewie, Jagiełło w zamian za zgodę Polaków na ślub z Jadwigą i koronę polską obiecał przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i ślub z Jadwigą i koronę polską obiecał przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i ślub z Jadwigą i koronę polską obiecał przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i ślub z Jadwigą i koronę polską obiecał przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę i przyłączyć ją do Polski.

przyłączyć ją do Polski.

Polacy uważali że unia oznacza inkorporację(przyłączenie) Litwy do Polski.

Litwini uważali, że jest to unia personalna(połączona tylko osobą władcy).

1386 – chrzest i koronacja Władysława Jagiełły.

1401 – unia w Wilnie i Radomiu

1413 – unia w Horodle, gwarantowała Litwie niezależność po śmierci Witolda (był 1413 – unia w Horodle, gwarantowała Litwie niezależność po śmierci Witolda 1413 – unia w Horodle, gwarantowała Litwie niezależność po śmierci Witolda 1413 – unia w Horodle, gwarantowała Litwie niezależność po śmierci Witolda on przywódcą buntowników, został dożywotnim księciem Litwy).

(był on przywódcą buntowników, został dożywotnim księciem Litwy).

1432 - W Grodnie odnowiono unię polsko-litewską.

1440 – zerwanie unii pl-lit, Litwini wybrali na Wielkiego Księcia Kazimierza 1440 – zerwanie unii pl-lit, Litwini wybrali na Wielkiego Księcia Kazimierza 1440 – zerwanie unii pl-lit, Litwini wybrali na Wielkiego Księcia Kazimierza 1440 – zerwanie unii pl-lit, Litwini wybrali na Wielkiego Księcia Kazimierza Jagiellończyka; na tronie Węgier zasiadł Władysław Jagiellończyk.

Jagiellończyka; na tronie Węgier zasiadł Władysław Jagiellończyk.

Unia Polski z Węgrami.

1444 – bitwa pod Warną, śmierć Władysława Jagiellończyka

1447 – odnowienie unii, koronacja Kazimierza Jagiellończyka na króla Polski.

1447 – odnowienie unii, koronacja Kazimierza Jagiellończyka na króla 1447 – odnowienie unii, koronacja Kazimierza Jagiellończyka na króla 1447 – odnowienie unii, koronacja Kazimierza Jagiellończyka na króla 1492 – Jan Olbracht królem Polski

Polski.

1409-11 – wielka wojna z Krzyżakami

1492 – Jan Olbracht królem Polski

1409 – powstanie przeciwko Zakonowi na Żmudzi.

1409-11 – wielka wojna z Krzyżakami

15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem, zwycięstwo połączonych wojsk polsko-1409 – powstanie przeciwko Zakonowi na Żmudzi.

1409 – powstanie przeciwko Zakonowi na Żmudzi.

litewsko-rusko-tatarskich nad Krzyżakami złamało ich potęgę i okazało że zakon 15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem, zwycięstwo połączonych wojsk 15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem, zwycięstwo połączonych wojsk 15 lipca 1410 – bitwa pod Grunwaldem, zwycięstwo połączonych wojsk jest do pokonania.

polsko-litewsko-rusko-tatarskich nad Krzyżakami złamało ich potęgę i okazało polsko-litewsko-rusko-tatarskich nad Krzyżakami złamało ich potęgę i okazało polsko-litewsko-rusko-tatarskich nad Krzyżakami złamało ich potęgę i okazało 1411 – 1. pokój w Toruniu, Polska odzyskała Ziemię Dobrzańską, a Litwa Żmudź.

że zakon jest do pokonania.

Krzyżacy musieli oddać jeńców i zapłacić wysokie odszkodowania.

1411 – 1. pokój w Toruniu, Polska odzyskała Ziemię Dobrzańską, a Litwa 1411 – 1. pokój w Toruniu, Polska odzyskała Ziemię Dobrzańską, a Litwa 1411 – 1. pokój w Toruniu, Polska odzyskała Ziemię Dobrzańską, a Litwa 1454-66 – wojna trzynastoletnia, Kazimierz Jagiellończyk zajął tereny Pomorza Żmudź. Krzyżacy musieli oddać jeńców i zapłacić wysokie odszkodowania.

Żmudź. Krzyżacy musieli oddać jeńców i zapłacić wysokie odszkodowania.

Gdańskiego i przyłączył je do Polski

1454-66 – wojna trzynastoletnia, Kazimierz Jagiellończyk zajął tereny 1454-66 – wojna trzynastoletnia, Kazimierz Jagiellończyk zajął tereny 1454-66 – wojna trzynastoletnia, Kazimierz Jagiellończyk zajął tereny wrzesień 1454 – klęska Polaków pod Chojnicami nad Brdą.

Pomorza Gdańskiego i przyłączył je do Polski

1466 – 2. pokój w Toruniu, Polska zyskała Prusy Królewskie, Ziemię Chełmińską, wrzesień 1454 – klęska Polaków pod Chojnicami nad Brdą.

wrzesień 1454 – klęska Polaków pod Chojnicami nad Brdą.

Michałowską i Warmię. Pozostałe tereny Zakonu miały stać się lennem Polski.

1466 – 2. pokój w Toruniu, Polska zyskała Prusy Królewskie, Ziemię 1466 – 2. pokój w Toruniu, Polska zyskała Prusy Królewskie, Ziemię 1466 – 2. pokój w Toruniu, Polska zyskała Prusy Królewskie, Ziemię 1519-12 – ostatnia wojna z Krzyżakami, za panowania Zygmunta Starego Chełmińską, Michałowską i Warmię. Pozostałe tereny Zakonu miały stać się Chełmińską, Michałowską i Warmię. Pozostałe tereny Zakonu miały stać się Chełmińską, Michałowską i Warmię. Pozostałe tereny Zakonu miały stać się Krzyżacy nie mieli pomocy z zewnątrz.

lennem Polski.

1525 – pokój w Krk, hołd pruski, Albrecht Hohenzollen ostatni mistrz Zakonu 1519-12 – ostatnia wojna z Krzyżakami, za panowania Zygmunta Starego 1519-12 – ostatnia wojna z Krzyżakami, za panowania Zygmunta Starego 1519-12 – ostatnia wojna z Krzyżakami, za panowania Zygmunta Starego Krzyżackiego złożył hołd królowi Polski na rynku w Krakowie. Zamknął p. Krzyż., Krzyżacy nie mieli pomocy z zewnątrz.

Krzyżacy nie mieli pomocy z zewnątrz.

na jego terenie powstało Księstwo Pruskie. Każdy jego następny władca musiał

1525 – pokój w Krk, hołd pruski, Albrecht Hohenzollen ostatni mistrz Zakonu 1525 – pokój w Krk, hołd pruski, Albrecht Hohenzollen ostatni mistrz Zakonu 1525 – pokój w Krk, hołd pruski, Albrecht Hohenzollen ostatni mistrz Zakonu złożyć hołd królowi Polski.

Krzyżackiego złożył hołd królowi Polski na rynku w Krakowie. Zamknął p.

Społeczeństwo:

Krzyż., na jego terenie powstało Księstwo Pruskie. Każdy jego następny władca Krzyż., na jego terenie powstało Księstwo Pruskie. Każdy jego następny władca Krzyż., na jego terenie powstało Księstwo Pruskie. Każdy jego następny władca 1.

stan szlachecki

musiał złożyć hołd królowi Polski.

Powstała z dawnego rycerstwa, wynosiła ok 10% społecz. Szlachcic posiadał

Społeczeństwo:

folwark – własną ziemię. Przejmowała majątek sołtysa. Początkowo stan otwarty, 5.

stan szlachecki

13.

stan szlachecki

każdy mogł do niego wejść przez nobilitację (nadanie), zakup ziemi, czy testament. Powstała z dawnego rycerstwa, wynosiła ok 10% społecz. Szlachcic posiadał

Powstała z dawnego rycerstwa, wynosiła ok 10% społecz. Szlachcic posiadał

Został zamknięty gdy szlachta zaczęła otrzymywać przywileje.

folwark – własną ziemię. Przejmowała majątek sołtysa. Początkowo stan

duchowieństwo

otwarty, każdy mogł do niego wejść przez nobilitację (nadanie), zakup ziemi, otwarty, każdy mogł do niego wejść przez nobilitację (nadanie), zakup ziemi, otwarty, każdy mogł do niego wejść przez nobilitację (nadanie), zakup ziemi, Biskupi byli dostojnikami państwowymi – wchodzili w radę królewską. Podczas czy testament. Został zamknięty gdy szlachta zaczęła otrzymywać przywileje.

czy testament. Został zamknięty gdy szlachta zaczęła otrzymywać przywileje.

bezkrólewia prymas pełnił rolę władcy. Byli kanclerzami – posiadali sądownictwo 6.

duchowieństwo

10.

duchowieństwo

14.

duchowieństwo

kościelne. Kościół miał przywileje majątkowe, mógł brać dziesięcinę od ludności.

Biskupi byli dostojnikami państwowymi – wchodzili w radę królewską. Podczas Biskupi byli dostojnikami państwowymi – wchodzili w radę królewską. Podczas Biskupi byli dostojnikami państwowymi – wchodzili w radę królewską. Podczas Byli zwolnieni z podatków (nie z poradlnego), uważało że wyższe godności bezkrólewia prymas pełnił rolę władcy. Byli kanclerzami – posiadali

bezkrólewia prymas pełnił rolę władcy. Byli kanclerzami – posiadali

kościelne może objąć tylko szlachcic.

sądownictwo kościelne. Kościół miał przywileje majątkowe, mógł brać

mieszczaństwo

dziesięcinę od ludności. Byli zwolnieni z podatków (nie z poradlnego), uważało dziesięcinę od ludności. Byli zwolnieni z podatków (nie z poradlnego), uważało dziesięcinę od ludności. Byli zwolnieni z podatków (nie z poradlnego), uważało ok. 20 % społecz., zajmowali się rzemiosłem, kupiectwem i rolnictwem,

że wyższe godności kościelne może objąć tylko szlachcic.

konkurowali ze sobą o przywileje u króla.

mieszczaństwo

11.

mieszczaństwo

15.

mieszczaństwo

chłopi (st. kmieci)

ok. 20 % społecz., zajmowali się rzemiosłem, kupiectwem i rolnictwem,

ok. 65% społecz., mieli wolność osobistą i prawo do ziemi. Ich sytuacja zaczęła się konkurowali ze sobą o przywileje u króla.

konkurowali ze sobą o przywileje u króla.

pogarszać przez rozwój folwarków. W XVI w. rozwój gosp. folwarycznej wymusił

chłopi (st. kmieci)

12.

chłopi (st. kmieci)

16.

chłopi (st. kmieci)

zwiększenie pańszczyzny – ograniczono wolność chłopów, zakazano i opuszczać ok. 65% społecz., mieli wolność osobistą i prawo do ziemi. Ich sytuacja zaczęła ok. 65% społecz., mieli wolność osobistą i prawo do ziemi. Ich sytuacja zaczęła ok. 65% społecz., mieli wolność osobistą i prawo do ziemi. Ich sytuacja zaczęła wieś.

się pogarszać przez rozwój folwarków. W XVI w. rozwój gosp. folwarycznej się pogarszać przez rozwój folwarków. W XVI w. rozwój gosp. folwarycznej się pogarszać przez rozwój folwarków. W XVI w. rozwój gosp. folwarycznej PRZYWILEJE SZLACHECKIE:

wymusił zwiększenie pańszczyzny – ograniczono wolność chłopów, zakazano i wymusił zwiększenie pańszczyzny – ograniczono wolność chłopów, zakazano i wymusił zwiększenie pańszczyzny – ograniczono wolność chłopów, zakazano i

–

1374, Koszyce

opuszczać wieś.

–

1388, Piotrków

PRZYWILEJE SZLACHECKIE:

Władysław Jagiełło zatwierdził dotychczasowe przywileje, zniósł urząd oprawcy

–

1374, Koszyce

–

1374, Koszyce

–

1374, Koszyce

–

1422, Czerwińsk

–

1388, Piotrków

–

1388, Piotrków

–

1388, Piotrków

Jagiełło zagwarantował rycerstwu nietykalność majątkową; konfiskata majątku Władysław Jagiełło zatwierdził dotychczasowe przywileje, zniósł urząd oprawcy Władysław Jagiełło zatwierdził dotychczasowe przywileje, zniósł urząd oprawcy Władysław Jagiełło zatwierdził dotychczasowe przywileje, zniósł urząd oprawcy tylko po wyroku sądowym; król mógł bić monetę tylko za zgodą rady królewskiej.

–

1422, Czerwińsk

–

1422, Czerwińsk

–

1422, Czerwińsk

–

1423, Warta

Jagiełło zagwarantował rycerstwu nietykalność majątkową; konfiskata majątku Jagiełło zagwarantował rycerstwu nietykalność majątkową; konfiskata majątku Jagiełło zagwarantował rycerstwu nietykalność majątkową; konfiskata majątku Jagiełło dał prawo usunięcia ze wsi sołtysa przez wykupienie sołectwa.

tylko po wyroku sądowym; król mógł bić monetę tylko za zgodą rady

–

1430 i 33, Jedlnia, Kraków

królewskiej.

zagwarantował rycerstwu nietykalność osobistą, uwięzienie tylko po wyroku.

–

1423, Warta

–

1423, Warta

–

1423, Warta

–

1454, Nieszawa

Jagiełło dał prawo usunięcia ze wsi sołtysa przez wykupienie sołectwa.

Kazimierz Jagiellończyk zobowiązał się zwoływać pospolite ruszenie, stanowić

–

1430 i 33, Jedlnia, Kraków

–

1430 i 33, Jedlnia, Kraków

–

1430 i 33, Jedlnia, Kraków

nowe prawa i nakładać podatki tylko za zgodą sejmików ziemskich.

zagwarantował rycerstwu nietykalność osobistą, uwięzienie tylko po wyroku.

–

1496, Piotrków

–

1454, Nieszawa

–

1454, Nieszawa

–

1454, Nieszawa

Jan Olbracht zwolnił rycerstwo z cła, ograniczył możliwość opuszczenie wsi przez Kazimierz Jagiellończyk zobowiązał się zwoływać pospolite ruszenie, stanowić Kazimierz Jagiellończyk zobowiązał się zwoływać pospolite ruszenie, stanowić Kazimierz Jagiellończyk zobowiązał się zwoływać pospolite ruszenie, stanowić chłopów, wprowadził taksy wojewodzińskie na towary miejskie, zakazał

nowe prawa i nakładać podatki tylko za zgodą sejmików ziemskich.

mieszczanom kupować ziemie poza miastem.

–

1496, Piotrków

–

1496, Piotrków

–

1496, Piotrków

1493 – początek polskiego parlamentaryzmu.

Jan Olbracht zwolnił rycerstwo z cła, ograniczył możliwość opuszczenie wsi Jan Olbracht zwolnił rycerstwo z cła, ograniczył możliwość opuszczenie wsi Jan Olbracht zwolnił rycerstwo z cła, ograniczył możliwość opuszczenie wsi 1506-48 – panowanie Zygmunta I Starego

przez chłopów, wprowadził taksy wojewodzińskie na towary miejskie, zakazał

1548-72 – panowanie Zygmunta II Augusta

mieszczanom kupować ziemie poza miastem.

ruch egzekucyjny – domagał on przestrzegania praw dotyczących rozdawania 1493 – początek polskiego parlamentaryzmu.

1493 – początek polskiego parlamentaryzmu.

praw królewskich oraz nominacji na najważniejsze urzędy. Szlachta żądała 1506-48 – panowanie Zygmunta I Starego

1506-48 – panowanie Zygmunta I Starego

stosowania zasady niełączenia godności urzędów przez te same osoby w celu 1548-72 – panowanie Zygmunta II Augusta

1548-72 – panowanie Zygmunta II Augusta

zmniejszenia wpływów możnowładztwa. Opór szlachty skłonił króla do

ruch egzekucyjny – domagał on przestrzegania praw dotyczących rozdawania ruch egzekucyjny – domagał on przestrzegania praw dotyczących rozdawania ruch egzekucyjny – domagał on przestrzegania praw dotyczących rozdawania odpowiedzenia się po stronie ruchu egzekucyjnego. Doprowadziło to do realizacji praw królewskich oraz nominacji na najważniejsze urzędy. Szlachta żądała praw królewskich oraz nominacji na najważniejsze urzędy. Szlachta żądała praw królewskich oraz nominacji na najważniejsze urzędy. Szlachta żądała znacznej części zgłaszanych przez szlachtę postulatów (przeglądu rozdanych dóbr i stosowania zasady niełączenia godności urzędów przez te same osoby w celu stosowania zasady niełączenia godności urzędów przez te same osoby w celu stosowania zasady niełączenia godności urzędów przez te same osoby w celu zwrotu niektórych królowi. Część dochodów przeznaczono na utrzymanie stałego zmniejszenia wpływów możnowładztwa. Opór szlachty skłonił króla do

zmniejszenia wpływów możnowładztwa. Opór szlachty skłonił króla do

wojska.

odpowiedzenia się po stronie ruchu egzekucyjnego. Doprowadziło to do

egzekucja dóbr – jeden z gł. postulatów szlacheckiego ruchu politycznego w XVI realizacji znacznej części zgłaszanych przez szlachtę postulatów (przeglądu realizacji znacznej części zgłaszanych przez szlachtę postulatów (przeglądu realizacji znacznej części zgłaszanych przez szlachtę postulatów (przeglądu w. Dotyczył odzyskania królewszczyzn zostawionych i rozdanych możnowładztwu rozdanych dóbr i zwrotu niektórych królowi. Część dochodów przeznaczono na rozdanych dóbr i zwrotu niektórych królowi. Część dochodów przeznaczono na rozdanych dóbr i zwrotu niektórych królowi. Część dochodów przeznaczono na lub bezprawnie przez nie zgarnięte.

utrzymanie stałego wojska.

Wojsko kwarciane – stałe, wojsko zaciężne. Przeznaczone do obrony granic.

egzekucja dóbr – jeden z gł. postulatów szlacheckiego ruchu politycznego w egzekucja dóbr – jeden z gł. postulatów szlacheckiego ruchu politycznego w egzekucja dóbr – jeden z gł. postulatów szlacheckiego ruchu politycznego w Utrzymywano je z dochodów z dóbr królewskich.

XVI w. Dotyczył odzyskania królewszczyzn zostawionych i rozdanych

1505 – konstytucja nihil novi (nic nowego) zasada zgodnie, z którą nowe decyzje możnowładztwu lub bezprawnie przez nie zgarnięte.

możnowładztwu lub bezprawnie przez nie zgarnięte.

dotyczące państwa miały być podejmowane za zgodą króla, izby poselskiej i senatu. Wojsko kwarciane – stałe, wojsko zaciężne. Przeznaczone do obrony granic.

Wojsko kwarciane – stałe, wojsko zaciężne. Przeznaczone do obrony granic.

RZECZPOSPOLITA OBOJGA MARODÓW

Utrzymywano je z dochodów z dóbr królewskich.

1569 – unia polsko-litewska w Lublinie

1505 – konstytucja nihil novi (nic nowego) zasada zgodnie, z którą nowe 1505 – konstytucja nihil novi (nic nowego) zasada zgodnie, z którą nowe 1505 – konstytucja nihil novi (nic nowego) zasada zgodnie, z którą nowe Unia realna między Polską a Litwą ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, decyzje dotyczące państwa miały być podejmowane za zgodą króla, izby

decyzje dotyczące państwa miały być podejmowane za zgodą króla, izby

walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko poselskiej i senatu.

poselskiej i senatu.

i sądownictwo.

RZECZPOSPOLITA OBOJGA MARODÓW

Przyczyny: bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta, obawa Litwinów przed 1569 – unia polsko-litewska w Lublinie

1569 – unia polsko-litewska w Lublinie

konfrontacją z szybko rosnącym w siłę państwem moskiewskim, chęć powiększenia Unia realna między Polską a Litwą ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, Unia realna między Polską a Litwą ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, Unia realna między Polską a Litwą ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, terytorium, zdobycia większej ilości ziem pod uprawę zboża. Szlachta litewska walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, pragnęła przywilejów szlachty polskiej.

wojsko i sądownictwo.

1572 – bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta – koniec dynastii Jagiellonów w Przyczyny: bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta, obawa Litwinów przed Przyczyny: bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta, obawa Litwinów przed Przyczyny: bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta, obawa Litwinów przed Polsce.

konfrontacją z szybko rosnącym w siłę państwem moskiewskim, chęć

elekcja viritim – szlachcic ma prawo wyboru władcy, może nim także zostać powiększenia terytorium, zdobycia większej ilości ziem pod uprawę zboża.

powiększenia terytorium, zdobycia większej ilości ziem pod uprawę zboża.

wybranym.

Szlachta litewska pragnęła przywilejów szlachty polskiej.

sejm konwokacyjny – pierwszy sejm bezkrólewia – uchwalano wszystkie reguły i 1572 – bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta – koniec dynastii Jagiellonów 1572 – bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta – koniec dynastii Jagiellonów 1572 – bezpotomna śmierć Zygmunta Augusta – koniec dynastii Jagiellonów zasady (1-szy w historii – 1573)

w Polsce.

interrex – osoba rządząca państwem podczas bezkrólewia (1-szy interrex – prymas elekcja viritim – szlachcic ma prawo wyboru władcy, może nim także zostać elekcja viritim – szlachcic ma prawo wyboru władcy, może nim także zostać elekcja viritim – szlachcic ma prawo wyboru władcy, może nim także zostać Jakub Uchański)

wybranym.

1573 – pierwsza wolna elekcja

sejm konwokacyjny – pierwszy sejm bezkrólewia – uchwalano wszystkie sejm konwokacyjny – pierwszy sejm bezkrólewia – uchwalano wszystkie sejm konwokacyjny – pierwszy sejm bezkrólewia – uchwalano wszystkie uchwalono akt konfederacji warszawskiej – tolerancji religijnej dla szlachty.

reguły i zasady (1-szy w historii – 1573)

1 – szy władca elekcyjny: Henryk Walezy (1573-74)

interrex – osoba rządząca państwem podczas bezkrólewia (1-szy interrex –

Król przed koronacją musiał zaprzysiąc:

prymas Jakub Uchański)

Artykuły henrykowskie

1573 – pierwsza wolna elekcja

gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów, określały zasady ustroju i prawa uchwalono akt konfederacji warszawskiej – tolerancji religijnej dla szlachty.

uchwalono akt konfederacji warszawskiej – tolerancji religijnej dla szlachty.

Rzeczypospolitej, nakazywały królowi zwoływanie sejmu walnego co dwa lata na 1 – szy władca elekcyjny: Henryk Walezy (1573-74)

1 – szy władca elekcyjny: Henryk Walezy (1573-74)

okres 6 tygodni, król na stałe miał przy swoim boku radę doradczą złożoną z Król przed koronacją musiał zaprzysiąc:

Król przed koronacją musiał zaprzysiąc:

szesnastu senatorów (tak zwanych senatorów rezydentów), nie pozwalały na 1)

Artykuły henrykowskie

używanie tytułu dziedzicznego; król miał być wybierany tylko poprzez wolną gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów, określały zasady ustroju i gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów, określały zasady ustroju i gwarantowały szlachcie zachowanie przywilejów, określały zasady ustroju i elekcję, politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawały kontroli sejmu, zabraniały prawa Rzeczypospolitej, nakazywały królowi zwoływanie sejmu walnego co prawa Rzeczypospolitej, nakazywały królowi zwoływanie sejmu walnego co prawa Rzeczypospolitej, nakazywały królowi zwoływanie sejmu walnego co królowi podejmowania istotnych decyzji politycznych bez zgody senatorów dwa lata na okres 6 tygodni, król na stałe miał przy swoim boku radę doradczą dwa lata na okres 6 tygodni, król na stałe miał przy swoim boku radę doradczą dwa lata na okres 6 tygodni, król na stałe miał przy swoim boku radę doradczą przebywających na dworze królewskim, narzucały zależność monarchy od praw złożoną z szesnastu senatorów (tak zwanych senatorów rezydentów), nie

złożoną z szesnastu senatorów (tak zwanych senatorów rezydentów), nie

Rzeczypospolitej, czyli od szlachty, która te prawa sporządzała, obywatele mieli pozwalały na używanie tytułu dziedzicznego; król miał być wybierany tylko pozwalały na używanie tytułu dziedzicznego; król miał być wybierany tylko pozwalały na używanie tytułu dziedzicznego; król miał być wybierany tylko prawo do wolności wyznania (przysięga na przestrzeganie postanowień

poprzez wolną elekcję, politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawały kontroli poprzez wolną elekcję, politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawały kontroli poprzez wolną elekcję, politykę wewnętrzną i zagraniczną poddawały kontroli konfederacji warszawskiej) zezwalały na wypowiedzenie królowi posłuszeństwa sejmu, zabraniały królowi podejmowania istotnych decyzji politycznych bez sejmu, zabraniały królowi podejmowania istotnych decyzji politycznych bez sejmu, zabraniały królowi podejmowania istotnych decyzji politycznych bez (rokosz), w wypadku łamania przez niego przywilejów szlacheckich.

zgody senatorów przebywających na dworze królewskim, narzucały zależność zgody senatorów przebywających na dworze królewskim, narzucały zależność zgody senatorów przebywających na dworze królewskim, narzucały zależność 2)

Pacta conventa

monarchy od praw Rzeczypospolitej, czyli od szlachty, która te prawa

osobiste obietnice króla.

sporządzała, obywatele mieli prawo do wolności wyznania (przysięga na

1570 – zgoda sandomierska, zawarte w Sandomierzu porozumienie działających przestrzeganie postanowień konfederacji warszawskiej) zezwalały na

przestrzeganie postanowień konfederacji warszawskiej) zezwalały na

w Polsce odłamów protestanckich - kalwinów, luteran i braci czeskich - w celu wypowiedzenie królowi posłuszeństwa (rokosz), w wypadku łamania przez

wypowiedzenie królowi posłuszeństwa (rokosz), w wypadku łamania przez

skutecznej obrony przed kontrreformacją i przeciwstawienia się braciom polskim.

niego przywilejów szlacheckich.

Przewidywało m.in. organizowanie wspólnych synodów, wzajemne uznanie

Pacta conventa

sakramentów i urzędu kaznodziejskiego.

osobiste obietnice króla.

Unia brzeska – połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w 1570 – zgoda sandomierska, zawarte w Sandomierzu porozumienie

1570 – zgoda sandomierska, zawarte w Sandomierzu porozumienie

Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596 roku działających w Polsce odłamów protestanckich - kalwinów, luteran i braci działających w Polsce odłamów protestanckich - kalwinów, luteran i braci działających w Polsce odłamów protestanckich - kalwinów, luteran i braci 3 stany sejmujące w Polsce:

czeskich - w celu skutecznej obrony przed kontrreformacją i przeciwstawienia czeskich - w celu skutecznej obrony przed kontrreformacją i przeciwstawienia czeskich - w celu skutecznej obrony przed kontrreformacją i przeciwstawienia król, senat, izba poselska

się braciom polskim. Przewidywało m.in. organizowanie wspólnych synodów, się braciom polskim. Przewidywało m.in. organizowanie wspólnych synodów, się braciom polskim. Przewidywało m.in. organizowanie wspólnych synodów, wzajemne uznanie sakramentów i urzędu kaznodziejskiego.

wzajemne uznanie sakramentów i urzędu kaznodziejskiego.

Unia brzeska – połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Unia brzeska – połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Unia brzeska – połączenie Cerkwi prawosławnej z Kościołem łacińskim w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596

Rzeczypospolitej Obojga Narodów, dokonane w Brześciu Litewskim w 1596

roku

3 stany sejmujące w Polsce:

król, senat, izba poselska