HI-END
HI-END
HI-END - Zespoły głośnikowe
HI-END
HI-END
Wielbicielom Dynaudio, czy choćby znawcom głośnikowego świata, wygląd Special Twenty-Five mówi w zasadzie
wszystko. To jest to, za co duńską firmę ceni się bardziej niż inne - wierność wypracowanemu kanonowi. Jest on
tak prosty, a zarazem okazał się tak charakterystyczny i skuteczny, że dla uczczenia 25-lecia Dynaudio nie musiało
odkrywać Ameryki, a jedynie dać najlepszą kwintesencję własnego stylu.
ą piękne, ale taką urodę można
zaakceptować tylko w wykona-
niu Dynaudio. W innym przy-
S
S
Spadku bardzo byśmy się dziwili,
S
S
jak niewielkie pojęcie o współczesnych
trendach i estetycznych wymaganiach
klientów miał konstruktor tego bezpre-
tensjonalnego monitora. Już sama wiel-
kość wydaje się archaiczna. Zdjęcia
niewiele mówią (poza zdjęciem porów-
nawczym z Nautilusem 805 Signature
na wstępie), bowiem odruchowo biorąc
za układ odniesienia front głośnika wy-
sokotonowego, i utożsamiając go z ty-
powym kalibrem dla kopułek Dynaudio,
niegdyś oszacowałem wielkość głośni-
ka nisko-średniotonowego na 17 cm, i
wydawało mi się, że Twenty-Five to coś
bliz
niaczego do Contour 1.3. Błąd, bo-
wiem głośnik wysokotonowy ma znacz-
nie większy front niż zwykle, a nisko-
średniotonowy to prawdziwa  20 . Kto
ostatnio widział konstrukcje podstawko-
we z głośnikiem takiego kalibru? Gdzieś
tam się znajdą jakieś zabytki staroan-
gielskie, ale kto ostatnio zaprojektował
coś podobnego? Dla Dynaudio to nic
nowego, były już bowiem podstawkowe
Confidence 3 z takim właśnie systemem
głośników, może nawet w większej obu-
dowie. Tyle że nawet dawne Confiden-
ce (nie mówiąc o współczesnych) miały
znacznie nowocześniejszą linię. Twórca
Special Twenty-Five czerpał natchnie-
nie najwyraz
niej z serii Contour, i słusz-
nie, bo słynne klasyczne  Kontury
najlepiej oddają ducha
duńskiej firmy. I jestem
przekonany, że za następ-
ne 25 lat kolejna jubileu-
szowa konstrukcja będzie
kultywować tę tradycję.
2/2003
114
TWENTY-FIVE
Dynaudio SPECIAL
 Front głośnika wysokotonowego Esotarem do kwadratu. Pozostała oczy- zrezygnowałem, sądząc, że śruby były
wpuszczono w wyfrezowanie przedniej wiście 28-mm kopułka jedwabna (zresz- tylko dla picu albo że wzmocniły łącze-
ścianki, ale gruba przecież obręcz głoś- tą wspólna dla wszystkich stosowanych nie podczas klejenia, kiedy znienacka
nika nisko-średniotonowego pozostaje obecnie tweeterów Dynaudio), nato- zsunęła się cienka aluminiowa płyta,
na zewnątrz. Takie wykonanie nazwali- miast neodymowy układ magnetyczny, przykrywająca całą tylną ściankę - jedy-
byśmy w innym przypadku niedorób- choć ma mniejszą średnicę niż ferrytowy nie ona była trzymana przez śruby, a
ką, ale Dynaudio ma swoje prawa - to w dawnym Esotarze, wcale nie należy pod nią ukazała się nie tylko normalna
szczegół charakterystyczny właśnie dla do miniaturowych. Można się spodzie- ścianka z 2-cm MDF-u, ale też i kolejne,
serii Contour, podobnie jak widoczna wać, że i nowy Esotar wyróżnia się nad- wcześniej zakryte śruby. Ich odkręcenie
 ramka ścianek bocznych, dolnej i gór- zwyczajną efektywnością, chociaż z z kolei, już zgodnie z oczekiwaniami, po-
nej, utworzona wokół przedniej ścian- pewnością nie będzie ona w pełni wyko- zwoliło wyjąć duży aluminiowy panel,
ki, wynikająca z klasycznego, prostego rzystana w konstrukcjach typu monito- będący fragmentem tylnej ściany i jed-
sposobu składania obudowy. Dynaudio rowego. Jednak z siłą układu magne- nocześnie bazą dla płytki drukowanej ze
dysponuje narzędziami zdolnymi przy- tycznego wiążą się i inne zalety - np. zwrotnicą. Wszystkie kondensatory są po-
gotować znacznie bardziej fantazyjne szybka odpowiedz
impulsowa. lipropylenowe, a cewki powietrzne, zwraca
kształty (patrz nowa seria Confidence), Tylna ścianka wygląda intrygująco, szczególną uwagę jedna z nich - bardzo
ale w przypadku Special Twenty-Five zo- bowiem dookoła widać dzięsięć śrub. duża, ale nawinięta cienkim drutem. Ja-
stały one odłożone na bok, a z preme- Czyżby była ona przykręcana? Z czymś ki zamysł się za tym kryje, nie ustaliłem,
dytacją użyto metod najbardziej kon- takim spotykamy się niezmierne rzadko, a dywagacji nie będę tym razem sprze-
wencjonalnych. kojarzy się to już nie z audiofilską serią dawał. Rezystory zainstalowane są z dru-
Głośnik nisko-średniotonowy, podob- Contour, ale z jeszcze starszym sposo- giej strony i oddają ciepło do aluminio-
nie jak w przypadku Nautilusa 805 Sig- bem budowania zespołów głośnikowych wej płyty. Natomiast konfiguracja ele-
nature, nie jest konstrukcją stworzoną hi-fi lub konstrukcjami profesjonalnymi. mentów wskazuje, że Dynaudio zasto-
od podstaw - tę charakterystyczną dla Jestem przekonany, że takie właśnie sowało wraz z filtrami pierwszego rzę-
Dynaudio formę kosza, obejmującą żeb- skojarzenia chciał wywołać projektant, du specjalny filtr kory-
rami układ magnetyczny, znamy od daw- ponieważ... po odkręceniu śrub złapa- gujący charakte-
na. Również membrana nie jest niczym łem za tunel bass-reflex, i próbowałem rystykę fazo-
nowym - wykonana w jednym kawałku wyjąć tylną ściankę - ani drgnęła. Już wą głoś-
ze specjalnej, sztywnej odmiany poli- nika
propylenu, opracowanej i stosowanej
20-cm nisko-średniotonowy
przez Dynaudio wiele lat temu, dużą wy-
wygląda, jak każdy przetwornik
pukłą częścią centralną zdradza ukry-
Dynaudio, bardzo apetycznie,
wającą się pod nią cewkę o nadzwyczaj-
a małą średnicą układu mag-
nie dużej średnicy - 75 mm. Nowością
jest natomiast neodymowy układ magne- netycznego nie należy się
tyczny, bardzo rzadko stosowany w głoś-
przejmować, bowiem
nikach nisko-średniotonowych. Powo-
jest on neodymowy
dem tej nowinki nie jest przecież dąże-
- co jest niezwyk-
nie do zmniejszenia wymiarów głośnika
le rzadko spo-
- te są narzucone przez wielkość memb-
rany, ani również samoekranowanie tykane poza
(bowiem ferrytowe układy magnetyczne
głośnikami
głośników nisko-średniotonowych Dy-
wysokoto-
naudio mają standardowo ekranowanie,
nowymi...
ze względu na niekonwencjonalną bu-
dowę), lecz lepsze parametry strumie-
nia magnetycznego i niższe zniekształ-
cenia, wytwarzane przez magnes neo-
dymowy.
Dlatego również głośnik wysokotono-
wy został wyposażony w magnes neo-
dymowy, choć jego zewnętrze wymiary
wcale tego nie podpowiadają. Dynau-
dio przywołuje w tym przypadku
imię Esotar - swojego najlepsze-
go tweetera sprzed lat. I wy-
sokotonowy w Special
Twenty-Five też ma być
Esotarem, tyle że naj-
nowszej generacji,
...W tej
sytuacji
wysokotonowego, a także ze-
materiału tego
wnętrzny względem filtrów obwód linea-
nie zabrakło i
ryzujący impedancję całego zespołu.
w tweeterze,
który jako
Esotar^2 ma
być kontynua-
torem legendy
wspaniałego
tweetera
poprzedniej
dekady.
2/2003
115
115
HI-END
HI-END
HI-END - Zespoły głośnikowe
HI-END
HI-END
Na tylnej ściance jest oczywiście
gniazdo przyłączeniowe, i oczywiście jest
ono pojedyncze - tym bardziej w produk-
cie jubileuszowym Dynaudio nie zmieni-
ło poglądów na ten temat. W zamian
jednak podłączamy się do najlepszych
 Wubetów . Patrząc na Special od tyłu,
na pewno nie przegapimy też otworu
bass-reflex. Rura jest długa (25 cm), o
dużej średnicy (7 cm w świetle) i z szer-
oko wyprofilowanymi wylotami. Dla jej
pewnej instalacji chyba nie wystarczyło
zwykłe osadzenie  na wcisk , więc przy-
kręcono kołnierz sześcioma wkrętami.
Chyba kupili sklep ze śrubami i wkrętami.
Przepustowość tak szerokiego otwo-
ru jest bardzo duża, wystarczy dla współ-
pracy z 20-cm głośnikiem nisko-średnio-
tonowym bez zagrożenia zbyt dużymi
prędkościami przepływu powietrza.
Obudowa jest bardzo mocno i dokład-
nie wytłumiona, na wszystkich ściankach
położono grubą gąbkę, starannie doci- Pierwszego rzędu, ale z dodatkowym filtrem regulującym charakterystykę
nając odpowiednie jej fragmenty, w po-
fazową głośnika wysokotonowego, i obwodem korekcji impedancji. Rezysto-
bliżu głośnika nisko-średniotonowego w
ry znajdują się po drugiej stronie płytki drukowanej, i stykając się z alumi-
elementach pokrywających boczne ścian-
niową płytą zewnętrzną, oddają do niej ciepło. Natomiast gniazda przyłą-
ki wycięto łuki, aby nie zasłaniać swo-
czeniowe przekazują sygnał bezpośrednio do ścieżek płytki drukowanej.
bodnego przepływu powietrza od tylnej
strony membrany. Wszędzie widać moc-
ne postanowienie, żeby w ramach usta-
lonej konwencji nie zaniedbać niczego,
co się w niej mieści. Jednak w konwen-
cji słuchania audiofilskiego nie mieści
się słuchanie z maskownicą, więc jest
ona prosta do bólu, nie ma żadnych
ścięć krawędzi wewnętrznych, które co-
kolwiek ratowałyby sytuację, na pewno
należy ją w ważnych chwilach zdjąć.
Również Dynaudio ma propozycję
dla tych, którzy opowiednich podstawek
nie mają - dostarcza własny produkt.
Jeszcze masywniejsze od podstawek
B&W, na dwóch nogach, które trzeba
wypełnić balastem, z podwójnymi płyta-
mi, są prawdopodobnie bardzo dobre
akustycznie, i odpowiednie dla Special
Twenty-Five, jednak tutaj nie mogę się
oprzeć wrażeniu, że bardziej w stylu
szlachetnych kanciastych monitorów
byłyby równie klasyczne stojaki. Te są
zbyt nowoczesne.
Dynaudio żąda za Special Twenty-
Five wysokiej ceny, ale i samo jest hoj-
ne nie tylko dostarczając produkt wy-
muskany, lecz również obdarzony 25-
letnią gwarancją. Znajomi słysząc to, nie
żałowali sceptycznych uwag, w rodzaju
 ja też dostałem 10 lat gwarancji na
dachówkę, a firma już nie istnieje (na
szczęście dachówka wciąż się trzyma) ,
jednak przecież Dynaudio nie jest firmą,
która dopiero przebija się na rynek taki-
mi sposobami. A przede wszystkim nie
robi dachówek, lecz głośniki, gdzie w
razie awarii zawsze można powiedzieć,
że winę ponosi użytkownik... No nie,
oczywiście Danes don't lie, jak mówi fir-
mowe hasło, co pozwalam sobie inter-
pretować w sposób rozszerzony, że nie
robią nikogo w konia, tak jak i ich dystry-
butorzy.
Andrzej Kisiel
Andrzej Kisiel
Andrzej Kisiel
Andrzej Kisiel
Andrzej Kisiel
Komentarze i pytania:
e-mail: [e-mail]
Jest na czym oko zatrzymać
- potężny bass-reflex, pojedyncze,
ale kosztowne zaciski WBT, podpis
szefa, dużo śrub i wkrętów...
profesjonalnie i uroczyście zarazem.
2/2003
2/2003
116
HI-END
HI-END
HI-END - Zespoły głośnikowe
HI-END
HI-END
Laboratorium
Special Twenty-Five mają obudowę
blisko dobroci 0,5, dającej najlepsze od- ny i systematyczny sposób. Kontrola
z otworem, ale na wyposażeniu jest za-
powiedzi impulsowe. Jednocześnie jest charakterystyk w płaszczyz
nie poziomej
tyczka - sprawdziliśmy więc również jej
to dobra prognoza i dla impulsu z bass- jest doskonała. Zbliżenie się trzech krzy-
rys. 1
działanie. Jak wskazuje rys. 1 na któ-
rys. 1,
rys. 1
rys. 1
refleksu, a dlaczego i co ma jedno do wych przy 2,5kHz ujawnia niską częstot-
rym pokazano dwie charakterystyki im-
drugiego, ci, którzy powinni, na pewno liwość podziału, wyższa nie byłaby jed-
pedancji (faktycznie różnią się one poni-
wiedzą. nak korzystna przy 20-cm głośniku nis-
żej 100Hz), zatyczka skutecznie zamyka
rys. 3a
Na rys. 3a
rys. 3a pooglądamy sobie charak- ko-średniotonowym, a jeden z najlep-
rys. 3a
rys. 3a
obudowę. Dla bass-refleksu widzimy dwa
terystyki z zakresu średnio-wysokotono- szych tweeterów powinien dać sobie z
wierzchołki z minimum przy ok. 40Hz
wego. Oglądamy i podziwiamy, bowiem tym radę, choć zwrotnica 1. rzędu pod-
(częstotliwość rezonansowa obudowy),
wiemy, że zastosowano zwrotnice 1. nosi poprzeczkę wymagań wytrzymałoś-
dla wersji zamkniętej tylko jeden wierz-
rzędu, a także głośnik nisko-średnioto- ciowych.
chołek przy ok. 65Hz (częstotliwość re-
nowy o dużej średnicy. Dla fachowców z Dynaudio odpuściło za to temat mas-
zonansowa głośnika w obudowie). W za-
Dynaudio to jednak nie są wielkie prob- konicy - wyraz
nie zakłóca ona charakte-
kresie średnio-wysokotonowym charak-
lemy. Najładniej wygląda charakterysty- rystykę w zakresie 3-6kHz (rys. 3b).
O
O
O
terystyka tylko lekko faluje. Co do naj- O
rys. 4
rys. 4 dla Nautilusa 805
rys. 4
rys. 4
ka z osi 15O, do 17kHz utrzymujemy się Porównując rys. 4
ważniejszego - nie mamy wątpliwości,
w granicach +/- 1,5dB. Jak można się w i Special Twenty-Five (wersja bass-re-
i nie miał ich producent, podając 4&!; do-
związku z tym spodziewać, na osi głów- fleksowa), widzimy, że przy dobrej rów-
kładnie taka jest wartość przy 150Hz,
nej mamy lekko podniesiony poziom wy- nowadze obydwu, B&W wzmocniło tro-
i ani o ułamek oma nie niższa również w
sokich tonów, ale i tak możemy określić chę tony wysokie, a Dynaudio niskie, gdzie
O
O
O
całym pasmie. Special Twenty-Five nie O
tolerancję +/- 2,5dB. A na osi 30O nastę- jednocześnie zakres powyżej 200Hz przy-
są więc specjalnie trudnym obciążeniem,
puje oczekiwany spadek dla częstotli- gotowany został niemal perfekcyjnie.
jednocześnie mogą pochwalić się wyso-
wości wysokich, przebiegający w łagod-
ką, jak na podstawkowca, efektywnością
88dB (ponownie zgodnie z danymi pro-
ducenta).
Rys. 2 wygląda trochę nietypowo,
Rys. 2
Rys. 2
Rys. 2
Rys. 2
gdyż poza triadą charakterystyk dla wer-
sji bass-reflex (głośnik - otwór - wypad-
kowa), mamy jeszcze dodatkową czwar-
tą, dla wersji zamkniętej.
Charakterystyki dla działającego
bass-refleksu wyglądają bardzo podobnie
jak w przypadku Nautilusa 805. Taka sa-
ma częstotliwość rezonansowa (40Hz)
jeszcze niewiele znaczy, może dawać
zupełnie różne efekty z różnymi głośni-
kami, ale tym razem wszystko wskzuje
rys. 1. Charakterystyka modułu impedancji.
na to, że konstruktorzy mieli do dyspozy- rys. 2. y
ródła niskich częstotliwości, pomiar w polu bliskim.
cji tak różne pod wieloma względami, ale
w parametrach T-S niemal bliz
niacze
głośniki, i zastosowali takie same meto-
dy strojenia. Znowu mamy więc począt-
kowo łagodny spadek, w okolicach częs-
totliwości rezonansowej obudowy osią-
gający -6dB. Tym razem Dynaudio tro-
chę się minęło z prawdą, podając pasmo
przenoszenia od 35Hz (do 25kHz), przy
35Hz mamy bowiem spadek -9dB. Ale
ponieważ producent nie podał, jaki spa-
dek odnosi się do podawanych częstotli-
wości granicznych, więc trudno powie-
dzieć, że skłamał. Duńczycy nie kłamią,
tak brzmi od kilku lat hasło reklamowe
Dynaudio, dokończmy kwestię polską rys. 3a. Zakres 200Hz - 20kHz, na osi głównej i pod kątami rys. 3b. Wpływ maskownicy na charakterystykę
+/-15O i 30O w płaszczyz
nie pionowej, pomiar metodą MLS przetwarzania.
piosenką -  ale nie wszystko (jej) powie .
z odległości 1,5 m.
To drobiazgi, najważniejsze, że sięgnię-
cie 40Hz ze spadkiem -6dB to bardzo
95
dobry wynik.
Nie ma co natomiast liczyć na silny
i głęboki bas w wersji z otworem za- 90
mkniętym. Spadek -6dB pojawia się przy
60Hz, ale zaletą tego rozwiązania jest
85
niewielka stromość charakterystyki, kon-
tynuowana aż do nieskończenie niskich
80
częstotliwości, co przy ustawieniu blisko
ścian może dawać lepsze wyniki, tym
75
bardziej że charakterystyka impulsowa
obudowy zamkniętej jest zwykle jej naj-
większym atutem. Tutaj co do tego nie
70
ma żadnych wątpliwości, ponieważ przy
65Hz (częstotliwość rezonansowa) ma-
65
my spadek -6dB, a więc znajdujemy się
60
Impedancja znamionowa [&!]4
Efektywność (2,83V/1m) [dB] 88
55
*
Moc znamionowa* 200
* [W]
*
*
10 100 1000 10000
Wymiary (WxSxG)[cm] 42,5x22x35
Częstotliwość w Hz
* wg danych producenta
*
*
*
*
rys. 4. Charakterystyka przetwarzania w całym pasmie akustycznym, złożona z pomiarów sinusoidą i MLS.
2/2003
117
Ci
ś
nienie w dB
Special Twenty-Five, produkt i soczyste, tym razem nigdy zbyt jas-
prestiżowy i referencyjny model ne czy nawet śladowo natarczywe.
podstawkowy Dynaudio, stworzo- Twórcy tych supermonitorów chyba
ny dla uczczenia 25-lecia istnienia fir- podobnie wyobrażają sobie ideał re-
my, to konstrukcja trochę większa od produkcji dz
więku i - każdy na swój
B&W Nautilus 805 Signature. O tym, sposób - usiłują wcielić go w życie. W
że firma Dynaudio potrafi robić dobre B&W wyeksponowanie szybkości i pre-
kolumny, przekonaliśmy się już wielo- cyzji artykulacji zostało w dość natural-
krotnie. Jednak Special Twenty-Five ny sposób sprzęgnięte z lekką skłon-
mają pokazywać najwyższy poziom nością do rozjaśnienia - jednak kiedy
umiejętności, ba, nawet artyzm... Mają pojawia się materiał muzyczny, który
pokazywać... i pokazują. Właściwie na tym rozjaśnieniu by ucierpiał, w cu-
trudno jest pisać o tych kolumnach bez downy sposób znika ono ze sceny. W
popadania w banalne stwierdzenia o Dynaudio fenomen polega na całkowi-
doskonałości barwy instrumentów, tym usunięciu tej tendencji, bez żad-
szybkości, prawidłowym zrównoważe- nego uszczerbku dla dokładności od-
niu częstotliwościowym, doskonałym tworzenia. Nigdy nie pojawia się naj-
basie itd. Rzeczywiście, wszystkie wy- mniejszy niepokój o to, czy brzmienie
mienione przeze mnie cechy opisują nie zostało może o cokolwiek niepo-
brzmienie Twenty-Five, jednak to, co trzebnie wzbogacone, czy w jakiejkol-
odróżnia je od innych kolumn, to trud- wiek perspektywie przerysowane.
na do precyzyjnego opisu i bardzo rza- Gwarancja na 25 lat nie jest tutaj
dko spotykana zgodność... wszystkie- przesadą - posiadając je, nie chciał-
go ze wszystkim. To mętne określenie bym się z nimi chyba nigdy rozstać.
J.A.
można interpretować jako umiejętność J.A.
J.A.
J.A.
J.A.
wytworzenia wrażenia bycia w sali na-
graniowej. Warto zauważyć, że cecha
SPECIAL
ta to coś więcej niż umiejętność wytwo-
rzenia prawidłowej sceny dz
więkowej.
TWENTY-FIVE
Wrażenie realizmu kreowane przez
 Speciale jest klasą samo dla siebie.
Cena (za parę) [zł] 16000,-
Wracając do konkretów: fortepian Piot-
Dystrybutor: HI-FI SOUND STUDIO
ra Anderszewskiego miał bardzo pra-
widłowe zestrojenie rejestrów - nie był WYKONANIE i KOMPONENTY: Klasyczny design,
ani za ciężki, ani za lekki. Również bar- przetworniki też jakby znane... jednak jeszcze
doskonalsze, perfekcja wykonania.
dzo dobra szybkość tych kolumn bez
wątpienia była odpowiedzialna za wy-
tworzenie wrażenia rzeczywistej gra- LABORATORIUM: Wysoka efektywność,
doskonałe zrównoważenie.
dacji dynamicznej instrumentu. Balans
brzmieniowy Twenty-Five opisać moż-
na podobnie jak u konkurenta: brzmie- BRZMIENIE: Na 25 lat. Może nawet na całe
życie.
nie jednocześnie zwięzłe, również obfi-
te, szybkie i wyrównane, ale pełne
Polipropylen i jedwab - i w Dynaudio nie ma mowy o niczym innym. Taka
sytuacja trwa prawie od początku istnienia firmy, i nadal da się wytłumaczyć
doskonałym brzmieniem.
2/2003 2/2003
118