Konferencja
 Energia odnawialna szans rozwoju Województwa Podlaskiego
Bia ystok, 30-31 stycznia 2012 r.
Rozwój odnawialnych róde
energii w Polsce
- podej cie regionalne i prosumenckie
Grzegorz Wi niewski
Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO)
Warszawa
Odnawialne i nieodnawialne zasoby energii
vs. wiatowe zu ycie energii
Roczny strumie energii
promieniowania
onecznego docieraj ca
do powierzchni Ziemi
(1,76 x 1017) przekracza 30
tys. razy wiatowe, roczne
zapotrzebowanie na
energi
www.ieo.pl
Zestawienie skumulowanych krajowych zasobów z ó
surowców energetycznych kopalnych w Polsce
ród o: Pa stwowy Instytut Geologiczny (PIG) (dane za 2010 r.), opracowanie Instytut Energetyki
Odnawialnej (IEO). Pa stwowy Instytut Geologiczny: Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych
w Polsce. Warszawa 2011 r.
zasoby ogó em/ wystarczalno
zasoby zasoby
potencja przemys owe/rea
wykorzystanie/ w stos do
lny potencja
teoretyczny pozyskanie w zasobów
przemys owych
techniczny 2010 r.
[PJ] [PJ] [PJ] [lata]
Kopaliny RAZEM
1 152 123 107 190 2 202 49
gaz ziemny
4 989 3 119 189 17
ropa naftowa
1 068 719 28 25
w giel brunatny
173 217 11 458 494 23
w giel kamienny
972 850 91 894 1 491 62
www.ieo.pl
Roczny potencja odnawialnych
zasobów energii i jego wykorzystanie w
2010 roku
ród o: IEO oraz GUS (wykorzystanie zasobów w 2010 roku)

zasoby ogó em/ zasoby zasoby Stopie

potencja przemys owe/r wykorzystanie/ wykorzystania

teoretyczny ealny potencja pozyskanie w odnawialnych
techniczny 2010 r. zasobów

(przemys owych)
energii w Polsce
[PJ] [PJ] [PJ] %
RAZEM/ REDNIA 42 523 3 896 288 7,4%
Biomasa 2 709 602 269 44,7%
Woda 31 18 11 61,2%
3
Geotermia 870 313 1 0,2%
8 2
Wiatr 725 582 6 0,2%
27
S o ce 188 381 1 0,3%
www.ieo.pl
Zu ycie energii elektrycznej w
regionach w podziale na sektory
gospodarki w 2010 r.
Problem:
Rosn ce koszty zaopatrzenia w energi
elektryczn gospodarstw rolnych
Wzrost zu ycia energii
elektrycznej per capita w
latach 2000-2007
72% wzrost wydatków na energi elektryczn w
gospodarstwach rolnych w latach 2004-2009, w porównaniu
z 34% rednim wzrostem we wszystkich gospodarstwach
domowych (sta y trend szybszego ni rednia wzrostu
kosztów dla gosp. rolnych w ci gu 3-4 ostatnich lat)
Moc zainstalowana OZE w
województwach na koniec 2011 r.
Pod wzgl dem produkcji energii z OZE dominuje woj. kujawsko-pomorskie, jednak e
energia ta w wi kszo ci produkowana jest w elektrowni wodnej we W oc awku. Z kolei w
woj. skim dominuje energia elektryczna pochodz ca ze wspó spalania.
Struktura wytwarzania energii elektrycznej i
ciep a z OZE w 2020 roku, wg KPD
100%
7,65%
12,40%
90%
80%
Biogaz
31,48%
70%
Biomasa sta a
Ma el. wiatrowe
60%
E. wiatrowa morska
1,70%
78,30%
4,63%
50%
En. wiatrowa dowa
Energia oneczna
40%
Energia wodna
Pompy ciep a
30%
40,62%
Energia geotermalna
20%
2,50%
10% 8,55%
3,01%
9,16%
0%
Energia elektryczna Ciep o
Nak ady inwestycyjne na
zielon energi elektryczn i zielone ciep o
wg nowych (przyrostów) mocy przewidzianych w KPD do 2020 r.
Obroty na rynku OZE w 2010 roku : 1870 mln Ź
Suma inwestycji w OZE do 2020 r. 25 mld Ź
Suma inwestycji w ma e i mikro ród a 7 mld Ź
redni jednostkowy koszt
inwestycji w latach 2010-2020
w mlnŹ /MW wg KE
(aktualizacja IEO dla PV)
Wprowadzanie odnawialnych róde
energii na rynek: prze amywanie barier
w systemie pomocy publicznej
 B DNE KO O TECHNOLOGII OZE
Obszar
wspó pracy z
Dyrektywy UE i
przemys em i
fundusze
rodkami
strukturalne
naukowymi
Stymulowanie rynku
poprzez dotacje i
MA A SKALA WYSOKIE Badania i rozwój
instrumenty prawne
technologii OZE
PRODUKCJI KOSZTY
Obszar
Programy ramowe
wspó pracy z
badawcze UE i
samorz dami
programy na rzecz
terytorialnymi
innowacyjno ci
w realizacji
inwestycji
(PPP)
Alokacja rodków UE na OZE w
ramach RPO na lata 2007-2013
Wnioskowana kwota dotacji we wnioskach
onych do RPO w stosunku do alokacji
bud etu w % (na koniec 2011)
Struktura technologiczna wniosków
oraz etapy i wyniki oceny
Stan na dzie 30.11. 2011 r.
Struktura beneficjentów
ród prawie 1100 potencjalnych
beneficjentów, którzy dotychczas z yli wnioski,
ówne kategorie stanowi : jednostki samorz du
terytorialnego (JST)-460, w tym gmin-357 oraz
przedsi biorstwa-385, w tym 358 to ma e i
rednie przedsi biorstwa (M P)
Ocena planowanych do
zainstalowania mocy cieplnych i
elektrycznych
czne nowe moce do zainstalowania w ramach ju podpisanych umów
dotacyjnych RPO (40% ca ej alokacji) to prawie 330 MW. Wydatkowanie
ca kowitej kwoty rodków przewidzianej w RPO przy podobnej strukturze
inwestycji prowadzi oby do uzyskania mocy zainstalowanej rz du 900 MW,
a wi c mocy przewy szaj cej najnowszy i najwi kszy blok energetyczny w
Polsce, w Elektrowni Be chatów o mocy 858 MW.
Moc cieplna
Moc elektryczna
Potencja energetyki wiatrowej
Du a energetyka wiatrowa Ma a energetyka
wiatrowa > 100 kV
Województwa " Zachodniopomorskie, " Ma opolskie,
o dobrej " Pomorskie, " Mazowieckie,
lokalizacji " Wielkopolskie, " Podkarpackie,
elektrowni " Kujawsko-pomorskie " Lubelskie
wiatrowych " Podlaskie
52%
78%
53%
49%
40%
Udzia obszarów, na
których lokalizacja
45%
51%
47%
elektrowni wiatrowych na
38% powierzchni gruntów
46%
rolnych województwa
39%
39%
73%
mo e by utrudniona
36%
42%
Poziom mo liwych
ogranicze i utrudnie
57%
lokalizacyjnych 70%
elektrowni wiatrowych
Przeci tny
Wysoki
Bardzo wysoki
Potencja energetyki s onecznej
Ciep a  Combi Klimatyzacja Ch odzenie
woda (c.w.u. + c.o.)
ytkowa
" Wska nik 33 10 2 70
wykorzystania
potencja u
technicznego (%)
" Energia ko cowa 14 000 4 700 3,7
(TJ)
" Powierzchnia 12 mln 2,6 mln 2 tys.
kolektorów
onecznych (m2)
Regionalne zró nicowanie potencja u rynkowego energetyki s onecznej
nie jest du e.
Sprzeda kolektorów s onecznych w
Polsce w latach 2008-2010 w podziale
na województwa i wp yw RPO
Niespotykany wcze niej
ponad trzykrotny przyrost
powierzchni zainstalowanej w
2010 r. w woj. lubelskim oraz
proporcjonalnie drugi co do
www.ieo.pl
skali wzrostu wynik w kraju
(je li chodzi o tempo wzrostu)
w woj. ódzkim t umaczy
mo na rozstrzygni ciem w
tych województwach
pierwszych konkursów RPO, w
kategorii interwencji  energia
Sprzeda kolektorów
w latach 2008-2010 oneczna .
w m2
0 - 10000
2008
10000 - 20000
2009
20000 - 30000
30000 - 50000 2010
50000 - 60000
Przyrost mocy zainstalowanej w
elektrowniach PV w wariantach
ON-GRID i OFF-GRID od 2003 roku.
" Ponad 2,3 MWp zainstalowane w elektrowniach PV.
" Instalacje przy czone do sieci:
- 1,35 MWp mocy zainstalowanej w 9 elektrowniach ON-GRID,
- Najwi ksza elektrownia PV: 1 MWp, Wierzchos awice.
" Instalacje nie przy czone do sieci:
- 2  2,5 MWp mocy zainstalowanej w elektrowniach OFF-GRID,
Moce zainstalowane w fotowoltaice
i alokacja rodków RPO na OZE
9.00
118.80
25 mln PL
2.00
16 mln PL
3.00
52.71
13 mln PL
226.00
1.00
2 mln PL
3.20
2.00
11 mln PL
82.34
8.00
11.00
90.70
5.00
9 mln PL 108.81
3 mln PL
21.12 19 mln PL
18.00
846.33
17 mln PL
7.00
35.02
35 mln PL
3.00
0 mln PL
140.78
1.00
8 mln PL
3.00 0.72
6 mln PL 14.00
58.80
502.38
19.00
14 mln PL
1088.75
7.00
43.13
27 mln PL
24 mln PL
Liczba instalacji PV w województwie
Moc instalacji PV w województwie, kW
mln PL Alokacja rodków na energi s oneczn w RPO
Potencja biomasy i s omy
Potencja Biomasa oma
ekonomiczny
Najwi kszy Lubelskie, Mazowieckie, Lubelskie, Wielkopolskie,
Podkarpackie Kujawsko-pomorskie,
Pomorskie oraz Opolskie
Najmniejszy Opolskie, Lubuskie Podlaskie, Ma opolskie,
Lubuskie oraz Warmi sko-
Mazurskie
Potencja biogazu rolniczego
W efekcie wykonanych analiz, najwi kszy udzia w realizacji przyj tych za
mog posiada województwa: wielkopolskie 216 MW, warmi sko-mazurskie 106 MW
oraz mazowieckie  103 MW. Zgodnie z analiz powoli wyczerpie si natomiast
potencja dotychczasowego lidera inwestycji biogazowych  woj. pomorskiego
Bud et polityki spójno ci UE
2007-2014  za enia KE
Koncentracja wsparcia na najbiedniejszych krajach i regionach
Struktura bud etu polityki spójno ci 2014-2020 (336 mld euro):
1. Regiony celu konwergencji  162,6 mld euro (48,4%)
2. Regiony przej ciowe  39 mld euro
3. Regiony celu konkurencyjno ci  53,1 mld euro
4. Wspó praca terytorialna  11,7 mld euro
5. Fundusz Spójno ci  68,7 mld euro
6. Regiony ultraperyferyjne i o niskiej g sto ci zaludnienia  0,9 mld euro
Zró nicowany poziom wspó finansowania, w zale no ci od poziomu rozwoju
Priorytety inwestycji w ramach funduszy
strukturalnych UE 2014-2020
ród o: propozycja KE z czerwca 2011
Wsparcie tylko dla odnawialnych róde energii (OZE) i efektywno ci energetycznej (EE) oraz dla
MSP z wy czeniem du ych przedsi biorstw (za wyj tkiem infrastruktury przesy owej)
Regiony beneficjentami pomocy w obszarze energia: minimalne kwoty na OZE i EE w portfelach
funduszy regionów to 6-12% rednio w ramach polityki spójno ci ok 10%)
Prognozowana alokacja rodków
na OZE dla RPO wg IEO (12 2011)
" Inna konstrukcja
perspektywy finansowej UE
16.69
102.57
na lata 2014-2020
15.73
95.85
19.00
" Szybki rozwój województw
102.90
15.00
79.80
" szybkim rozwojem
10.93
136.92
technologii OZE
26.78
" Zmiany strukturalne na rynku
8.23
314.36
135.43
2.70
energii
65.78
27.37
165.49
35.83
137.51
" Oszacowanie na podstawie
16.74
156.04
bud etu polityki spójno ci
10.88
73.89
UE na lata 2014-2020 
6.25
16.06
63.57
311.32
hipotetyczna alokacja
17.60 9.23
rodków (2,3 mld euro)  9
215.66 130.61
Alokacja rodków na OZE
razy wi ksza kwota, 14%
mln Eur
nak adów na inwestycje z
2007-2013
hipotetyczna alokacja 2014-2020 KPD
Dokumenty i strategie OZE
przygotowywane w województwach
" Dokumenty dotycz ce OZE przygotowywane w
województwach nie wynikaj wprost z obowi zków
prawnych i wychodz zazwyczaj swoim zakresem lub
typem poza te bezwzgl dne wymogi prawne.
" Dokumenty strategiczne zosta y opracowane z regu y w
latach 2005-2007, tylko niektóre w latach 2010-2011 (du
aktywno w ostatnich dwóch latach wykaza y woj.
zachodniopomorskie, wielkopolskie, opolskie ma opolskie,
podkarpackie oraz pomorskie).
" Brakuje jednak w nich:
 szerszej analizy kosztów
 przynajmniej wst pnej próby optymalizacji ekonomicznej
tworzenia przysz ego miksu energetycznego
Wzgl dna atrakcyjno inwestycyjna
w OZE w regionach
Zachodniopomorskie
Wielkopolskie
ódzkie
Dolno skie

Pomorskie
Mazowieckie
Kujawsko-Pomorskie
skie
Podlaskie

Lubelskie
Lubuskie
Warmi sko-Mazurskie
Ma opolskie
Opolskie
Badane
?
Podkarpackie
przeprowadzone w
wi tokrzyskie
2009 r.
Prognozowana alokacja lokacja cz ciowo pokrywa si z
atrakcyjno ci inwestycyjn województw w zakresie OZE. Ranking
uwzgl dnia m.in. potencja OZE w województwach, uwarunkowania
infrastrukturalne i ekonomiczne oraz promocj OZE w województwie
poprzez przyj te dokumenty, informacje dla inwestorów i
podejmowane inicjatywy (od tych elementów silnie zale y wzgl dne
tempo i kierunki rozwoju)
 Storylines  metoda tworzenia
regionalnych scenariuszy energetycznych
Positive public attitude
Positive public attitude
High environmental focus in population and business.
High environmental focus in population and business.
Reduced energy consumption and demand
Reduced energy consumption and demand
for environmentally friendly products
for environmentally friendly products
Positive future for high RES integration, Positive future for high RES
integration. Both market pull and
but too low technology development
technology push existing.
rate. Mainly decentralized
development
Slow tech development
Slow tech development
Yellow Green
Yellow Green
No major technology Fast tech development
No major technology Fast tech development
break-throughs; gradual Major break-throughs
break-throughs; gradual Major break-throughs
development of several technologies,
development of several technologies,
current technologies RES, grids, demand side
current technologies RES, grids, demand side
Red Blue
Red Blue
Difficult future for high RES integration.
New technologies are available, but
Few new technologies are available,
low interest to invest and use. Mainly
and low interest to invest. Mainly
centralized development, but with
centralized development with
new technologies.
traditional technologies
Indifferent public attitude
Indifferent public attitude
Low environmental focus in population and business.
Low environmental focus in population and business.
Higher energy consumption and no demand
Higher energy consumption and no demand
for environmentally friendly products or services
for environmentally friendly products or services
Rozwój OZE wymaga odpowiednego otoczenia
oraz wspó pracy i wsparcia wielu instytucji
PROMOCJA
BADANIA I ROZWÓJ
I INFORMACJA
SZKO Y, MEDIA
BADANIA PODSTAWOWE
PUNKTY
BADANIA STOSOWANE
INFORMACYJNE
Pomys techniczny
Informacje ogólne
INNOWCYJNE FIRMY
KONSULTANCI
Model matematyczny
Informacje szczegó owe
PRODUCENCI PROJEKTANCI
Model techniczny
Studia wykonalno ci
INSTALATORZY
Prototyp rynkowy
Projekt techniczny
Produkt
Inwestycje
Servis
Inwestor
Integracja dzia alno ci w
LIDERZY LOKALNI Lokalne uwarunkowania inwestycyjne
obszarach :
KONSULTANCI/Agencje energetyczne Plany energetyczne
Badania i wdro enia
SAMORZ D TERYTORIALNY Programy rozwoju
demonstracyjne
RZ D
Polityka
Polityka i strategie
PARLAMENT
Prawo
regionalne
Promocja i informacja POLITYKA
I PROGRAMY ROZWOJOWE
www.ieo.pl
Nowe elementy systemu wsparcia w
projekcie ustawy o OZE
" Zró nicowanie technologiczne wysoko ci wsparcia i
uzale nienie od wielko ci instalacji (mocy) oraz typu
inwestora (u ytkownika)- wprowadzenie taryf typu FiT
" Ograniczanie wsparcia dla du ych technologii OZE:
wspó spalanie, du a (zamortyzowana energetyka
wodna)
" Wzmocnienie wsparcia dla mikroinstalacji i
energetyki typu prosumenckiego
" Ograniczenie barier administracyjnych
" Instrumenty zapobiegania nadpoda y wiadectw
pochodzenia i ryzyka inwestycyjnego
www.ieo.pl
Mikroinstalacje, ma e instalacje OZE
w wietle projektu ustawy o OZE
Mikroinstalacja  odnawialne
ród o OZE
ród o energii, o cznej mocy
Kolektory s oneczne
zainstalowanej elektrycznej nie
wi kszej ni 40 kW lub o
Systemy fotowoltaiczne
cznej mocy zainstalowanej
Kot y na biomas cieplnej nie wi kszej ni 70
kW;
Ma e elektrownie wiatrowe
Prosument - osoba fizyczna,
Geotermalne pomy ciep a
prawna lub jednostka
organizacyjna nieposiadaj ca
Mikrobiogazownie i systemy
mikroCHP na biop yny osobowo ci prawnej,
wytwarzaj ca energi
elektryczn , ciep o lub ch ód w
Ma e elektrownie wodne,
mikroinstalacji;
Propozycji wsparcia dla mikro- i ma ych
instalacji OZE-E w projekcie ustawy o OZE
www.ieo.pl
Mikroinstalacje i ma e instalacje
OZE w 2012 r.
ród o: szacunki IEO, 2013 r.
Liczba ma ych Liczba
czna moc rednia
Ma e i mikroinstalacje OZE w 2012 r. i mikro- mikroinstalacji
[MW] moc [kW]
instalacji (szacunek)
Ma ej kot y na biomas (dedykowane) 91000 1820 20 90 000
Pompy ciep a (geotermlane) 10000 1000 10 10 000
Kolektory s oneczne 100000 700 7 95 000
Systemy fotowoltaiczne (on i off grid) 81 3 38 79
Biogazownie rolnicze (µCHP na biop yny) 32 32 1006 2
Ma e elektrownie wiatrowe 3200 8 3 3 000
Ma e elektrownie wodne 573 147 257 249
RAZEM/SREDNIA 204 886 3 710 18 198 330
Prosumenci w
2012 r
www.ieo.pl
Inwentaryzacja mikroinstalacji i ma ych instalacji OZE-E
-do wytwarzania energii elektrycznej, 2010r w Polsce i
w Niemczech
ród o: szacunki IEO, 2013 r.
Polska  1697instalacji 2012 r. (257µ-instalacji w 2010)
Niemcy 4 mln instalacji 2010 r.;
ciciele: osoby fizyczne i rolnicy
www.ieo.pl
Za enia ZP FEO do wizji rozwoju mikroinstalacji
prosumenckich w UE do 2020r. [mln] i rola Polski
ród o danych dla UE: Micorpower Europe, 2011 r.
Cel dla Polski 2x2020: 2 mln mikroinstalacji OZE/prosumentów na 2020r?
=> wzrost z 0,2 mln w 2012 r. do 2 mln w 2020 r.
UE 2020 - 500 mln mieszka ców; Polska 2020 - 36 mln mieszka ców
UE 2020  50 mln prosumentów; Polska 2020- 2 mln prosumentów?
www.ieo.pl
Dzi kuj za uwag
[e-mail]
Instytut Energetyk Odnawialnej
ul. Mokotowska 4/6,
00-641 Warszawa
tel/fax. [phone]
www.ieo.pl