W przypadku pytań
lub wątpliwości skontaktuj
Ściany szczelinowe,
się z najbliższym specjalistą
BHP lub wejdz
na:
13.2
www.skanska.pl/bhp,
ścianki szczelne
one.skanska/bhp
Standard pracy
Standard ten:
Standard ten zawiera minimum wymagań, jakie należy spełnić dla zapewnienia
bezpieczeństwa w odniesieniu do technologii prowadzenia robót związanych
" zawiera wymagania
wynikające z prawa
z wykonywaniem ścian szczelinowych oraz ścianek szczelnych.
i norm polskich
oraz wewnętrznych
Ściana szczelinowa to ściana wykonana z betonu lub żelbetu, formowana w szczelinie
uregulowań Skanska S.A.
wykopanej w gruncie.
" jest obligatoryjny dla
Ścianka szczelna to lekka konstrukcja oporowa złożona z podłużnych elementów
wszystkich jednostek
Skanska S.A.
drewnianych, stalowych, żelbetowych lub PVC, zagłębianych w grunt, ściśle jeden obok
drugiego, tak by całość stanowiła szczelną płytę obciążoną siłami poziomymi, a niekiedy
" pomaga zapewnić
bezpieczne i skuteczne również siłami pionowymi.
praktyki podczas prac.
Wykonywanie ścianek szczelnych oraz ścian szczelinowych należy do
wysokospecjalistycznych robót geotechnicznych, które wymagają od wykonawcy
zaawansowanej wiedzy i dużego doświadczenia.
Ze względu na potrzebę wykorzystania specjalistycznych maszyn (żurawi, koparek
chwytakowych, pomp do transportu zaprawy betonowej, agregatów o dużej wydajności,
wytwórni zawiesiny bentonitowej, ciężkiego sprzętu transportowego), skomplikowaną
technologię prowadzenia robót, głębokość prowadzonych wykopów, stosowane elementy
rozdzielcze, szkielet zbrojenia i rurę wlewową (w przypadku ścian szczelinowych), a także
wykorzystanie do montażu elementów o dużych gabarytach oraz ciężarze (brusy przy
ścianach szczelnych) roboty takie zaliczane są do prac szczególnie niebezpiecznych.
A. Wstęp 6. Prace związane z używaniem mieszanek
betonowych oraz zbrojeniem konstrukcji
1. Prace przy wykonywaniu ścian należy prowadzić wykorzystując informacje
szczelinowych i ścianek szczelnych mogą zawarte w standardzie szczegółowym
być prowadzone wyłącznie na podstawie  12.3 Roboty betoniarskie i zbrojarskie .
Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania 7. Do wykonywania ścianek szczelnych i ścian
Robót (IBWR) oraz na polecenie pisemne. szczelinowych użyteczne są informacje
2. Wymagania dotyczące prac szczególnie zawarte w standardzie głównym  11. Prace
niebezpiecznych są opisane w standardzie montażowe i standardach szczegółowych
głównym  1. Prace szczególnie  12.2 Roboty ciesielskie i stolarskie ,
niebezpieczne .  13.6 Cięcie i spawanie metali , z uwagi na
3. Prace szczególnie niebezpieczne należy konieczność prowadzenia takich prac.
prowadzić w minimum dwuosobowej 8. Pracowników zatrudnionych w warunkach
obsadzie. zagrożeń wynikających z Oceny Ryzyka dla
4. Pracownicy zatrudnieni do wykonywania Zadania należy wyposażyć w odpowiednią
ścian szczelinowych i ścianek szczelnych odzież, obuwie i sprzęt ochronny,
powinni posiadać potwierdzone zgodnie ze standardami szczegółowymi:
predyspozycje zdrowotne, być przeszkoleni  20.5 Odzież i obuwie i  20.4 Osobiste 
w zakresie BHP stosownie do prowadzonych sprzęt i ochrony indywidualne .
prac oraz zapoznani z Oceną Ryzyka dla 9. Pracowników należy zapoznać z zasadami
Zadania. stosowania sprzętu ochrony osobistej.
5. W przypadku wykonywania robót na 10. Stosowane urządzenia transportu
wysokości, w tym podczas obsługi wytwórni bliskiego powinny spełniać wymagania
zawiesiny bentonitowej, odkopywania, standardów szczegółowych:  11.3 Żurawie,
wzmacniania czy oczyszczania ścian, żurawiki, dz
wigi, windy, suwnice oraz
należy postępować zgodnie ze standardem  11.4 Montażowy sprzęt pomocniczy: haki,
głównym  2. Prace na wysokości . zawiesia, trawersy, stężenia montażowe .
Wersja 1.0
Standard 13.2 1
11. Roboty w bezpośrednim sąsiedztwie linii betonowanych (np. w kształcie litery T lub L),
energetycznych należy prowadzić zgodnie wykonywany w celu przenoszenia obciążeń
z wytycznymi zawartymi w standardzie pionowych i/lub poziomych.
szczegółowym  4.4 Praca w sąsiedztwie 6. Barety ze względu na łatwiejsze i szybsze
linii elektroenergetycznych (Rys. 1, 2). wykonanie stosowane są często zamiast pali
12. Wykonywanie prac nad wodą, na wodzie wielkośrednicowych.
i z wody należy prowadzić uwzględniając
informacje zawarte w standardzie C. Wykonywanie ścian szczelinowych
szczegółowym  13.5 Roboty na wodzie,
w wodzie oraz w kesonach . 1. Ściany szczelinowe są wykonywane jako:
13. Obszar prowadzenia prac przy " wspornikowe
budowaniu ścian szczelnych czy ścianek " rozpierane
szczelinowych należy wygrodzić, " kotwione.
oznakować i zabezpieczyć przed 2. W ramach prac przygotowawczych do
dostępem osób postronnych w sposób wykonania ściany szczelinowej należy:
opisany w Instrukcji Bezpiecznego " skonstruować stabilną platformę
Wykonywania Robót (IBWR), zgodnie ze roboczą usytuowaną powyżej poziomu
standardem szczegółowym  9.2 Dostęp wód gruntowych
i zabezpieczanie budów . " zbudować żelbetowe murki po jej obu
14. W przypadku, gdy wykonywanie ścianek stronach  betonowane bezpośrednio
szczelnych na budowie powoduje na gruncie lub prefabrykowane
zagrożenie dla otoczenia przez zakłócenia " dokonać podziału na sekcje, ustalając
komunikacji pieszej czy pojazdów, ich długość, odstępy między nimi oraz
Rys. 1 Bezpieczne
niezbędne jest prowadzenie prac zgodnie kolejność ich wykonywania.
odległości pracy żurawia
od napowietrznych linii ze standardem głównym  5. Prace pod 3. Podczas wykonywania wykopów
energetycznych
ruchem . wąskoprzestrzennych osoby współpracujące
15. Na stanowiskach pracy przy budowaniu z operatorem mogą znajdować się
ścian szczelinowych czy ścianek szczelnych wyłącznie w zabezpieczonej części wykopu
nie należy przechowywać więcej (Rys. 4).
materiałów, surowców i odpadów, niż
wynika to z potrzeby utrzymania ciągłości
pracy w czasie jednej zmiany roboczej, przy
czym urobek i inne odpady powinny być
sukcesywnie usuwane.
16. Przed wyjazdem z terenu budowy
należy umieścić myjnie dla pojazdów
opuszczających jej teren, ponieważ
charakter prowadzonych robót w wysokim
stopniu uprawdopodabnia, że sprzęt ten
będzie z zewnątrz pokryty materiałem
z podłoża, urobku czy używanych
materiałów (szczególnie koła, podwozie
i skrzynia ładunkowa) (Rys. 3).
Rys. 2 Bezpieczne
B. Ściany szczelinowe
odległości pracy koparki
od napowietrznych linii
energetycznych
1. Ściany szczelinowe wykonywane są w
drążonych uprzednio specjalnie w tym celu
szczelinach gruntowych o głębokości nawet
do 25  30 m, a stateczność konstrukcji
w trakcie głębienia zapewnia zawiesina
Rys. 4 Prace w wykopach wąskoprzestrzennych
bentonitowa.
2. Najczęściej stosowane grubości ścian
szczelinowych wynoszą 60 lub 80 cm 4. Głębienie szczeliny powinno przebiegać bez
(wyjątkowo stosuje się ściany o innej zbędnych przerw i przestojów.
grubości np. 50, 100, a nawet 150 cm). 5. W miarę wydobywania urobku, w celu
Rys. 3 Myjnia dla pojazdów 3. Ściany szczelinowe pełnią rolę głębokich zabezpieczenia stateczności szczeliny, do
budowy
fundamentów pośrednich, a także czasu wypełnienia jej zaprawą betonową
konstrukcji oporowych zabezpieczających należy uzupełniać stabilizującą zawiesinę
wykopy fundamentowe, skarpy itp., przy iłową (bentonit) tak, aby jej poziom nie
czym niejednokrotnie spełniają te funkcje obniżył się poza dozwoloną granicę.
łącznie. 6. W przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia
4. W trakcie budowy podziemia ściana używanej zawiesiny usuwa się ją z dna szczeliny
może pracować jako wspornik lub  przy np. pompą zatapialną i dolewa zawiesiny
znacznej głębokości wykopu  może być właściwej.
zabezpieczona kotwami gruntowymi lub 7. Kolejne czynności wykonywania ściany
rozporami stalowymi. szczelinowej to wstawianie:
5. Bareta to odcinek ściany szczelinowej  " elementów rozdzielczych
zwykle krótki lub utworzony przez kilka " koszy (szkieletów) zbrojeniowych
przecinających się odcinków, jednocześnie " rur wlewowych do betonowania.
2
8. Czynności określone w punktach: C2 oraz prefabrykowane żelbetowe lub
C7 należy prowadzić przy zachowaniu sprężone o przekroju prostokątnym,
szczególnej ostrożności, by nie narazić wprowadzane w grunt za pomocą
pracujących na zagrożenie, wykorzystując kafarów
pomoc sygnalisty/hakowego i pamiętając, " z tworzyw sztucznych  posiadają
że minimalna odległość pomiędzy dużą odporność na czynniki korozyjne
zewnętrznymi elementami montowanej i atmosferyczne, są lekkie, bezpieczne
konstrukcji a skrajnią żurawia nie może być dla środowiska, elastyczne (co zwiększa
mniejsza niż 0,75 m. ich odporność na uderzenia udarowe
9. W zbrojeniu należy umieścić elementy np. podczas cumowania statków)
niezbędne do póz
niejszej instalacji i estetyczne dzięki dowolnej, trwałej
kotew gruntowych, rozpór lub stropów kolorystyce.
podziemnych kondygnacji (pręty startowe 2. Ścianki szczelne stosuje się w:
odginane po odkopaniu ściany), a także " budowlach oporowych, gdy ścianka
elementy dystansowe zapewniające utrzymuje grunt naziomu, czyli grunt
projektowaną otulinę zbrojenia. przylegający do bocznej powierzchni
10. Betonowanie sekcji ściany szczelinowej ścianki szczelnej
należy prowadzić w oparciu o instrukcje " budowlach piętrzących, w których
technologiczne oraz Instrukcję ścianka szczelna stanowi przeponę
Bezpiecznego Wykonywania Robót (IBWR), zapobiegającą przenikaniu wody
opisujące szczegółowo realizację całego " budowlach miejskich, w których
procesu. ścianka szczelna stanowi istotny
11. Po zabetonowaniu i usunięciu elementów element oporowy zapobiegający
rozdzielczych uzyskuje się w gruncie wypłukiwaniu gruntu spod fundamentu,
gotową sekcję ściany szczelinowej. przeciwstawiając się utracie przez niego
12. Powtarzając powyższe fazy realizacji robót, stateczności
formuje się pełną obudowę wykopu. " konstrukcjach spełniających funkcje
13. Po odkopaniu ściany szczelinowej mającej ochronne, np.: falochrony
funkcjonować jako konstrukcja podziemna " konstrukcjach przyczółków mostowych
budynku następuje jej oczyszczenie oraz " konstrukcjach tymczasowych
ewentualne wyrównanie w razie takiej wykorzystywanych jako elementy
konieczności  przy wykonywaniu tych innych technologii prowadzenia robót
czynności wskazane jest korzystanie np. drążeniu tuneli metodą przecisków
z informacji zawartych w standardzie wielkowymiarowych jako studnie
głównym  14. Maszyny i urządzenia . startowe czy przejściowe.
14. Aby ściana szczelinowa spełniała rolę 3. Stalowe ścianki szczelne wykonywane są
pionowej przegrody przeciwfiltracyjnej, z profili stalowych:
zabezpieczającej wykop budowlany przed " płaskich
napływem wody gruntowej, wykonuje się ją " korytkowych
zwykle z betonu wodoszczelnego. " skrzydełkowych
15. Zalety ścian szczelinowych w kontekście " zetowych.
bezpieczeństwa pracy są następujące: 4. Profile stalowe są zakończone zamkami
" skrócenie czasu realizacji oraz gwarantującymi odpowiednią szczelność
optymalizacja kosztów inwestycji oraz łatwość montażu i demontażu.
poprzez zastosowanie jednej konstrukcji 5. Do zalet ścianek szczelnych w kontekście
spełniającej funkcje: docelowego bezpieczeństwa pracy należy zaliczyć:
elementu budynku, zabezpieczenia " łatwość i szybkość w montażu
stateczności wykopu budowlanego i demontażu
i przeciwfiltracyjnej przegrody pionowej " niezależność od występujących
" możliwość wykonywania warunków gruntowych, możliwość
w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących montażu na terenie bagnistym,
budowli (ok. 30 cm od lica istniejących podmokłym lub w wodzie
obiektów), co eliminuje zastosowanie " szczelność
innych technologii niemożliwych " estetyczność.
w takich warunkach do wykonania lub
stwarzających dodatkowe zagrożenia E. Wykonywanie ścianek szczelnych
" mała uciążliwość wykonywanych robót
dla otoczenia  niski poziom hałasu oraz 1. Wytyczne do składowanie i przenoszenia:
brak wstrząsów przy wykonywaniu. " zaleca się stosowanie specjalnych
wskazań dotyczących przenoszenia
D. Ścianki szczelne i składowania, określonych przez
producentów oraz w instrukcjach
1. Ścianki szczelne dzielimy na: technologicznych, a także w IBWR
" drewniane  stosowane bardzo rzadko " składowanie brusów powinno
i tylko jako konstrukcje tymczasowe dla umożliwiać łatwe przenoszenie
podrzędnych budowli w kolejności ich wykorzystania oraz
" stalowe  stosowane najszerzej we zabezpieczać przed zniekształceniem
wszystkich rodzajach gruntu, zarówno profili
jako konstrukcje tymczasowe, jak i stałe " należy stosować przekładki między
" żelbetowe  wykonywane jako pale składowanymi brusami oraz
Wersja 1.1
Standard 13.2 3
wyrównywać teren, na którym są " przy konstrukcjach wyższych można
składowane stosować kilka poziomów kotwienia
" do podnoszenia i pozycjonowania " kotwienie odbywa się na poziomie
zaleca się używanie szakli, wody gruntowej lub na poziomie wody
przyspawanych haków i podobnych w basenie
zaczepów w celu uniknięcia zniszczenia " zakotwienie ścianki może odbywać się
grodzic, a w szczególności ich zamków. przy pomocy: bloków i cięgien, płyt, pali
2. Spawanie grodzic: kozłowych, ścianek szczelnych, kotwi,
" wykonuje się w celu zwielokrotnienia ich kotwi iniekcyjnych i kotwi gruntowych
długości przez złącza dodatkowe oraz " przy wykorzystaniu brusów korytkowych
tworzenie spoiny uszczelniającej do budowy studni, w celu zapewnienia
" przy złączu doczołowym spoina ich stateczności na całym obwodzie
powinna być wykonywana przez całą wykonuje się opaski z kleszczy
szerokość grodzicy z wyjątkiem zamków " przy zastosowaniu jako ścian
" zwielokrotnienie długości grodzicy oporowych traconych (grodzice
przez spawanie z nakładkami wymaga nie są usuwane, lecz pozostawiane
spawania wzdłuż pełnego obwodu w ziemi), np.: do zabezpieczania
nakładki skarp wykonuje się spinający oczep
" przy tworzeniu spoiny uszczelniającej żelbetowy, zapobiegający zmianie
przy głowicy i podstawie grodzicy położenia w pionie ( klawiszowaniu )
należy wykonywać spoinę labiryntową, poszczególnych elementów ścianki
natomiast na całej długości zamka szczelnej.
spoinę doczołową. 5. Niwelowanie terenu za ścianą oraz
3. Wprowadzanie brusów w grunt: wybranie gruntu sprzed ściany należy
" konstrukcje stałe wykonywane ze realizować zgodnie z informacjami ze
ścianek szczelnych wymagają bardzo standardu szczegółowego  14.1 Maszyny
starannego, osiowego prowadzenia do robót ziemnych .
w gruncie, dlatego niezbędne jest
korzystanie z prowadnic F. Wykonywania ścianek szczelnych
" zagłębianie grodzic w grunt z wykorzystaniem wibromłota
może odbywać się dynamicznie
 przy zastosowaniu wbijania lub 1. Podczas wykonywania ścianek szczelnych
wwibrowywania lub statycznie poprzez na terenie bagnistym, podmokłym lub
wciskanie w wodzie maszynę roboczą umieszcza się
" najbardziej popularną, efektywną na stabilnych i trwale połączonych ze sobą
i najczęściej stosowaną jest metoda podkładach (Rys. 5).
wwibrowywania z wykorzystaniem
młotów hydraulicznych, elektrycznych
lub spalinowych o dużej energii udaru
" w przypadku braku skuteczności
prowadzenia tej metody wykorzystuje
się metody wspomagające (zmniejszenie
tarcia przez smarowanie zamka,
pokrywanie mieszanką cementową
lub bentonitową zamka, wpłukiwanie
nisko i wysokociśnieniowe, wiercenie
wstępne, wysadzanie)
" w przypadku konieczności ograniczenia
drgań lub hałasu satysfakcjonującym
rozwiązaniem jest zastosowanie metody
wciskania
" w sytuacji występowania w podłożu
przeszkód wskazane jest wzmocnienie
głowicy i ostrza
" stosowane metody zagłębiania to
ustawianie i zagłębianie (głowica brusa
podnoszona ponad powierzchnię gruntu
na wysokość brusa, wprowadzana
ręcznie w zamek grodzicy uprzednio
zagłębionej  istnieje ryzyko rozejścia się
zamków oraz odchyleń od wymaganego
położenia), metoda panelowa,
Rys. 5 Stabilizacja maszyny na podłożu podmokłym i bagnistym
etapowa (pozwala na lepszą kontrolę
oraz minimalizuje niebezpieczeństwo
rozejścia się zamków, jednak wymaga 2. Podczas wbijania pali na terenie, o którym
podniesienia grodzicy na wysokość mowa powyżej, operatora maszyn
podwójnej jej długości). roboczych wyposaża się w środki ochrony
4. Kotwienie lub rozpieranie: indywidualnej chroniące przed utonięciem,
" ścianki szczelne kotwione są na ogół na a na pomostach umieszcza się koła
jednym poziomie ratunkowe z linką.
4
3. Podczas wbijania pali należy sprawdzać: i autoryzowanych przedstawicieli, przy
" czy zachowane zostały dopuszczalne absolutnym zachowaniu wszystkich
parametry obciążenia pomostu instrukcji bezpieczeństwa i harmonogramu
określone w dokumentacji techniczno- serwisowego.
ruchowej maszyny roboczej 11. Prace przy układzie elektrycznym lub
" równomierność obciążenia pomostu maszynie mogą być prowadzone tylko przez
roboczego wykwalifikowanych elektryków.
" stan podmycia jarzm podtrzymujących 12. Przed rozpoczęciem pracy należy zawsze
pomosty robocze zapewnić odpowiednie zawieszenie
" stan techniczny pomostu roboczego wibromłota oraz stan elementu łączącego
po opadach i wyładowaniach z hakiem.
atmosferycznych. 13. Należy dbać o dobrą widoczność wibratora
4. Siły generowane przez uderzenie lub i obszaru roboczego.
wibracje są tak duże, że brak odpowiedniej 14. Należy dbać o ciągłość komunikacji między
konserwacji i fachowej obsługi maszyn operatorem dz
wigu i innymi operatorami.
uznaje się za działanie autodestrukcyjne 15. Wszystkie prace konserwacyjne
i niebezpieczne. są zastrzeżone wyłącznie dla
5. Nigdy nie wolno przekraczać wartości wykwalifikowanego i upoważnionego
maksymalnego obciążenia młota podanej personelu.
w jego danych technicznych. 16. Oprócz kontroli wzrokowych wszystkie
6. Personel obsługujący maszyny do zabijania prace konserwacyjne należy wykonywać
ścianek szczelnych powinien być właściwie przy wyłączonym silniku, ustawiając
przeszkolony i zgrany, posiadać uprawnienia wibromłot w stabilny sposób na płaskim
do obsługi młota oraz zasilającego go i równym podłożu.
agregatu. 17. Należy dopilnować, aby awaryjny wyłącznik
7. Do obowiązków operatora młota i agregatu zasilania był widocznie oznakowany.
należy znajomość treści instrukcji obsługi
i dokładne jej przestrzeganie, a oprócz tego: G. Zabrania się:
" noszenie okularów, rękawic ochronnych,
hełmu ochronnego, obuwia roboczego 1. Jednoczesnego prowadzenia innych robót
i ochrony słuchu stosownej do poziomu w miejscu wykonywania wykopów.
hałasu przy wykonywanej pracy 2. Przebywania osób w odległości mniejszej
" obserwowanie młota podczas pracy niż 10 m od miejsca wbijania w czasie
" zwracanie uwagi na przypadkowe lub wbijania grodzi.
nietypowe dz
więki i sprawdzanie, skąd 3. Przebywania osób w promieniu równym
pochodzą długości brusa powiększonym o 5 m
" wyłączenie młota przed rozpoczęciem w czasie wyrywania grodzi.
konserwacji lub naprawy i zaczekanie, 4. Pracowania młotem w pozycji poziomej.
aż ostygnie 5. Przebywania w pobliżu pracującego
" ostrzeganie współpracowników, kiedy wibromłota, jeśli nie jest to konieczne.
zaniepokoi go nietypowy sposób 6. Kontynuowania pracy w sytuacji, kiedy
działania młota wiadomo, że jedno z zabezpieczeń nie
" usuwanie wszystkich innych narzędzi działa lub działa nieprawidłowo.
i przewodów elektrycznych znajdujących 7. Kontynuowania pracy, jeśli minął termin
się w pobliżu młota czy agregatu przed przeglądu serwisowego wibromłota lub
jego uruchomieniem wymagana jest jego naprawa.
" używanie łańcucha bezpieczeństwa, 8. Prowadzenia regulacji i napraw, kiedy młot
pamiętając jednak, że łańcuch ten pracuje.
stanowi jedynie zabezpieczenie 9. Zbliżania się do ruchomych lub wirujących
" niewykorzystywanie łańcucha części.
bezpieczeństwa do podnoszenia lub 10. Samodzielnego zmieniania ustawienia
wyciągania grodzic zaworów w układzie  mogą je regulować
" używanie łańcucha bezpieczeństwa tylko pracownicy serwisu.
zawsze podczas wbijania lub wyciągania 11. Kierowania strumienia wody na części
grodzic elektryczne.
" sprawdzanie, czy zainstalowano 12. Noszenia obrączek, zegarków, biżuterii oraz
wszystkie zabezpieczenia instalacji luz
nej odzieży, która mogłaby dostać się
elektrycznej (jeśli występują), pomiędzy ruchome lub wirujące części.
gwarantujące odpowiednią ochronę 13. Usuwania lub zasłaniania i pozbawiania
przed wilgocią i wodą. czytelności jakichkolwiek wskazówek
8. Należy chronić układ hydrauliczny przed dotyczących bezpieczeństwa, ostrzeżeń czy
dostaniem się do jego wnętrza wody. instrukcji umieszczonych na maszynie.
9. Należy zapobiegać wewnętrznej 14. Używania wyłącznika awaryjnego do
kondensacji powodowanej przez szybkie zwykłego wyłączania.
zmiany temperatury. 15. Przekraczania dopuszczalnych ograniczeń
10. Prace serwisowe i konserwacyjne warunków roboczych, podanych
mogą być prowadzone tylko przez w instrukcji obsługi lub innej dokumentacji
wykwalifikowany personel producenta techniczno-ruchowej urządzenia.
lub jednego z wyznaczonych przez niego
Wersja 1.1
Standard 13.2 5