100
fi rmy, l udzi e, produkty
Dwustopniowe ograniczniki
przepięć Etitec Went klasy l i ll
Roman KÅ‚opocki
Dwustopniowe ograniczniki przepiÍĘ Etitec Went oferowane przez firmÍ Eti-Polam charakte-
ryzujÄ„ siÍ innowacyjnym rozwiÄ„zaniem uke"adu warystorowo-iskiernikowego. Pozwala on na
zapewnienie dwustopniowej ochrony przepiÍciowej kl. I i II (B + C) w obiekcie budowlanym.
bowiĄzujĄce obecnie w Polsce
przepisy i normy, szczegÛlnie wy-
Orałone w normach europejskich
IEC, nake"adajĄ obowiĄzek stosowania apa-
ratÛw ochrony przeciwprzepiÍciowej
w obiektach budowlanych. ZalecajÄ„ rÛw-
nieł stosowanie w nich wielostopniowych
uke"adÛw ochronnych.
Dwustopniowy uke"ad ochrony polega
na jednoczesnym pode"Ä„czeniu do chronio-
nej instalacji ogranicznikÛw klasy I (B)
i ogranicznikÛw klasy II (C). SzczegÛlnie,
Rys. 1. Ogranicznik przepiÍĘ Etitec Went Rys. 2. Budowa ogranicznika Etitec Å„ Went:
jeÅ‚eli ochronÄ„ majÄ„ byĘ objÍte instalacje
1 Å„ iskiernik, 2 Å„ warystor
i urzĄdzenia o wytrzymae"ości udarowej
izolacji na poziomie 1,5 Å„ 2,5 kV pracujÄ„- waĘ pomiÍdzy nimi element poÅ›redniczÄ„- stopniowÄ„ ochronÍ przed przepiÍciami
ce w obiektach wyposaÅ‚onych w ze- cy Å„ cewkÍ indukcyjnÄ„ (odprzÍgajÄ„cÄ„). bez koniecznoÅ›ci stosowania cewek in-
wnÍtrznÄ„ instalacjÍ odgromowÄ„ lub szcze- dukcyjnych poÅ›redniczÄ„cych. RozwiÄ„za-
gÛlnie naraÅ‚onych na wye"adowania atmos- Zespolony ogranicznik przepiÍĘ nie to nie posiada wad zwiÄ„zanych ze sto-
feryczne. Wielostopniowy uke"ad ochron- Etitec Å„ Went sowaniem cewek indukcyjnych, takich
ny powinien byĘ rÛwnieÅ‚ stosowany jak ograniczenie prÄ„du obciÄ„Å‚enia insta-
w obiekcie bez zewnÍtrznej ochrony od- Prezentowany w niniejszym artykule lacji (do 63 A) oraz dodatkowych elemen-
gromowej, ale zasilanym liniÄ„ napowietrz- czteromodue"owy zespolony ogranicznik tÛw modue"owych, co powoduje rozsze-
nÄ„, lub gdy pracujÄ„ w nim urzÄ„dzenia o ni- przepiÍĘ Etitec Å„ Went zapewnia dwu- rzenie zestawu.
skiej wytrzymae"ości udarowej izolacji
ń poniłej 1,5 kV.
Koordynacja pracy
ogranicznikÛw
W przypadku stosowania wielostopnio-
wego uke"adu ochrony przepiÍciowej wy-
magana jest wzajemna koordynacja wspÛe"-
pracy pomiÍdzy ogranicznikami kla-
sy I a ogranicznikami klasy II lub III. Pra-
wide"owa wspÛe"praca pomiÍdzy rozdzielo-
nymi ogranicznikami klasy I i II jest za-
pewniona, jełeli aparaty te dzieli odcinek
przewodu czynnej instalacji o de"ugości co
najmniej 10 m. W przypadku gdy nie ma
technicznej mołliwości zachowania wy-
maganej odlege"oÅ›ci, a ogranicznikami rÛÅ‚-
nych klas muszĄ byĘ instalowane rozdziel-
Rys. 3. Schemat zastÍpczy uke"adu sieci po dotarciu fali przepiÍciowej do miejsca zainstalowania
nicy obok siebie, wÛwczas naleÅ‚y zastoso- ogranicznika
100 kwiecieÒ 2006
101
fi rmy, l udzi e, produkty
cie na zaciskach warystora jego granicznej
Tabela 1. Parametry techniczne ogranicznikÛw Etitec Å„ Went
wartości przewodzenia. Sytuacja taka na-
stÍpuje po dotarciu fali przepiÍciowej do
Etitec-Went TNC-S TNC TT IT
miejsca zainstalowania ogranicznika.
NawiÍksze napiÍcie robocze Uc 320 V/50 Hz Schemat zastÍpczy uke"adu sieci przyjmuje
wtedy postaĘ pokazanĄ na rysunku 3.
Klasa ochrony B i C
Po zadziae"aniu i przepuszczeniu prĄdu
wye"adowczego ogranicznik w bardzo krÛt-
Piorunowy prĄd udarowy (10/350)
Iimp (kA) 12,5/50 2,5/37,5 12,5/50 12,5/50 kim czasie (kilkadziesiĄt nanosekund) po-
na 1bieg./cae"kowity
wraca do stanu izolacyjnego nie dopusz-
czajÄ„c do pe"yniÍcia prÄ„du nastÍpczego.
Poziom ochrony przy Iimp Up d" 1 kV
Czas zadziae"ania tA d" 25 ns
Wykonania
Dopuszczalny zakres temp. pracy T -40oC Å„ 80oC
Wszystkie ograniczniki Etitec-Went wy-
konane sĄ w wersji czterobiegunowej dla
Montał szyna TH 35
trÛjfazowych uke"adÛw sieci Å„ TNC-S,
TNC, TT, IT oraz w wersji dwubieguno-
StopieÒ ochrony IP 20
wej dla sieci jednofazowych. Kałdy ogra-
4 modue"y
nicznik na swojej obudowie posiada na-
SzerokośĘ modue"owa
(70 mm )
drukowany szczegÛe"owy uke"ad poe"Ä„czeÒ
do sieci jedno- lub trÛjfazowej.
Wytrzymae"ośĘ zwarciowa 50 kA
Na przedstawionych schematach
PojemnośĘ zaciskÛw 25 mm2
(rys. 4ń7) e"atwo zauwałyĘ, łe do zrealizo-
wania dwustopniowej ochrony obiektu
w sieci trÛjfazowej potrzebny jest jeden
ogranicznik o szerokości czterech modu-
e"Ûw (cztery modue"y x 17,5 mm = 70 mm).
W dotychczasowym rozwiĄzaniu wyko-
rzystywane bye"y:
ogranicznik klasy I ń szerokośĘ dwa mo-
ï
due"y,
cewka sprzÍgajÄ„ca Å„ szerokośĘ dwa mo-
ï
due"y,
Rys. 5. Uke"ad poe"Ä„czeÒ w sieci TNC
Rys. 4. Uke"ad poe"Ä„czeÒ w sieci TNC-S
ogranicznik klasy II ń szerokośĘ jeden
ï
modue".
Razem dla ue"adu TNC-S: piÍĘ modue"Ûw
x cztery fazy = 20 modue"Ûw x 17,5 mm
= 350 mm. DziÍki zastosowaniu ogranicz-
nikÛw zespolonych Etitec-Went moÅ‚na
uzyskaĘ nawet piÍciokrotne oszczÍdnoÅ›ci
miejsca, co przeke"ada siÍ na niÅ‚szy koszt
ochrony przeciwprzepiÍciowej.
Parametry techniczne ogranicznikÛw
Etitec Å„ Went zawiera tabela 1.
Rys. 6. Uke"ad poe"Ä„czeÒ w sieci TT Rys. 7. Uke"ad poe"Ä„czeÒ w sieci IT
Roman Ke"opocki
Ograniczniki Etitec Å„ Went a zwe"aszcza Dziae"anie ogranicznikÛw Autor jest pracownikiem
aparat przeznaczony do uke"adu sieci TT, firmy ETI-Polam
posiadajÄ„ wewnÍtrznÄ„ strukturÍ warysto- W czasie normalnej pracy ograniczni-
rowo Å„ iskiernikowÄ„ (rys. 2). Iskiernik jest kÛw ich elementy warystorowe pozostajÄ„
cae"kowicie zamkniÍty, dziÍki czemu ze- stale pod napiÍciem trwae"ej pracy Uc sieci.
ETI-Polam Sp. z o.o.
staw pracuje bez wydmuchu e"uku elek- DziÍki ich duÅ‚ej rezystancji (rzÍdu 1 G&!)
06-100 Pue"tusk
trycznego i nie ma potrzeby izolowania go prĄd przepe"ywajĄcy przez te warystory jest
ul. Jana Pawe"a ll 18
od innych urzÄ„dzeÒ. UrzÄ„dzenie instaluje bardzo mae"y i z regue"y nie przekracza 0,3
tel. [phone]
siÍ w ze"Ä„czu za ge"Ûwnym zabezpieczeniem Å„ 0,5 mA.
fax [phone]
i jak najbliÅ‚ej ge"Ûwnej szyny wyrÛwnaw- Dziae"anie ochronne takiego elementu
e-mail: [e-mail]
czej budynku oraz przed zabezpieczeniem polega na przewodzeniu prĄdu wye"adow-
www.etipolam.com.pl
rÛÅ‚nicowo-prÄ„dowym. czego do ziemi po osiÄ„gniÍciu przez napiÍ-
101