Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2009
Rudolf Michałek, Maciej Kuboń
Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
POZIOM INFRASTRUKTURY LOGISTYCZNEJ
A WYNIKI PRODUKCYJNE W WYBRANYCH GOSPODARSTWACH
POLSKI POA
UDNIOWEJ
Streszczenie
Przedstawiono poziom infrastruktury logistycznej i wyniki pro-
dukcyjne w wybranych gospodarstwach Polski południowej.
Określono aktualną wartość infrastruktury logistycznej oraz
wielkość i strukturę produkcji. Zależność pomiędzy poziomem
infrastruktury a wynikami produkcyjnymi przedstawiono w po-
staci wskaz
nika inwestycyjności i aktywności logistycznej.
Stwierdzono, że najwyższy wskaz
nik inwestycyjności logistycz-
nej występował w gospodarstwach o produkcji mieszanej 
11,89 tys. zÅ‚·JZ-1, a wskaz
nik aktywności logistycznej w gospo-
darstwach nastawionych na produkcjÄ™ roÅ›linnÄ…  0,4 JZ·tys. zÅ‚-1.
SÅ‚owa kluczowe: infrastruktura logistyczna, produkcja, po-
ziom, wskaz
nik
Wprowadzenie
Infrastruktura procesów logistycznych, umożliwiając realizację podstawo-
wych zadań logistyki, wywiera jednocześnie wielostronny wpływ na przebieg
tych procesów, zwłaszcza ich sprawność i niezawodność, a także wielkość
kosztów. Szczególnie ważny jest aspekt kosztów. Przy doborze środków
infrastruktury logistycznej należy uwzględniać zarówno nakłady kapitałowe
i ich efektywność, jak i koszty bieżącej eksploatacji wpływające na ogólny
wynik działalności przedsiębiorstwa [Nowicka-Skowron 1999; Skowronek,
Sariusz-Wolski 2008]. W procesach logistycznych zaangażowany jest
znaczny majątek trwały oraz zasoby osobowe. Wyższy poziom mechanizacji
i automatyzacji procesów transportowych, manipulacyjnych, czy też maga-
zynowych umożliwi wzrost wydajności pracy oraz redukcję zatrudnienia
w rolnictwie. Z tego też powodu wynika konieczność rozpatrywania infra-
struktury procesów logistycznych jako systemu techniczno-organizacyjnego,
którego podstawowym kryterium optymalizacyjnym powinna być minimaliza-
cja kosztów logistyki przy zapewnieniu sprawności i niezawodności proce-
sów logistycznych [Kapusta 2006]. Zagadnienie znaczenia infrastruktury dla
funkcjonowania i rozwoju podmiotów gospodarczych występuje w licznych
33
Rudolf Michałek, Maciej Kuboń
opracowaniach naukowych. Niestety żadne z nich nie objęło przedsiębiorstw
z branży rolniczej i w żadnym z nich nie podjęto próby wyrażenia liczbowo
wpływu infrastruktury logistycznej na wyniki produkcyjne gospodarstw rolni-
czych. Na ogół ograniczano się do stwierdzenia, że jest ono duże i że wyso-
ki stan infrastruktury ma wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Celem pracy było określenie, na przykładzie 30 losowo wybranych gospo-
darstw rolniczych z rejonu Polski południowej, aktualnego poziomu infra-
struktury logistycznej oraz wpływu jej na wyniki produkcyjne. Opierając się
na kryterium nadwyżki bezpośredniej, badane obiekty podzielono na trzy
główne typy gospodarstw, tj. nastawionych na produkcję roślinną (gr. A),
zwierzęcą (gr. B) i mieszaną (gr. C).
Zakres i metodyka pracy
Dla przyjętych typów gospodarstw określono:
- wielkość i strukturÄ™ produkcji towarowej (JZ·ha-1) i (zÅ‚·ha-1),
- wartość odtworzeniowÄ… infrastruktury logistycznej (tys. zÅ‚ ·ha-1),
- wskaz
nik aktywnoÅ›ci logistycznej (JZ·tys. zÅ‚-1).
- wskaz
nik inwestycyjnoÅ›ci logistycznej (tys.zÅ‚·JZ-1).
Wyniki badań
Badaniami objęto gospodarstwa zróżnicowane pod względem obszarowym,
jak również produkcyjnym. Najwyższą średnią powierzchnią użytków rolnych
(UR) charakteryzowały się obiekty z grupy A  29,6 ha. W grupie tej odno-
towano najniższÄ… obsadÄ™ zwierzÄ…t (10 SD·100ha-1) oraz najwiÄ™kszÄ… wartość
mocy zainstalowanej w technicznych Å›rodkach produkcji (16,1 kW·ha-1). Na-
tomiast najniższą średnią powierzchni UR charakteryzowały się obiekty
nastawione na produkcję zwierzęcą  14,8 ha. Gospodarstwa te odznaczały
siÄ™ najwyższÄ… obsadÄ… zwierzÄ…t - 14 SD·100ha-1 i najniższym wskaz
nikiem
mocy zainstalowanej - 6,9 kW·ha-1.
W tabeli 1 przedstawiono ogólną charakterystykę badanych obiektów.
Tabela 1. Charakterystyka badanych obiektów
Table 1. Characteristics of surveyed objects
Powierzchnia
Obsada Moc zain-
Użytków Gruntów Trwałe użytki
Typ zwierzÄ…t stalowana
rolnych ornych zielone
gospodarstwa
ha SD·100ha-1 kW·ha-1
Grupa A 29,6 29,1 0,5 10 16,1
Grupa B 14,8 11,1 3,7 14 6,9
Grupa C 17,5 15,3 2,2 11 10,0
34
Poziom infrastruktury logistycznej...
W tabeli 2 oraz na rysunku 1 przedstawiono wielkość i strukturę produkcji
wyrażoną w umownych jednostkach zbożowych (JZ) w przeliczeniu na hek-
tar użytków rolnych oraz ujęciu wartościowym. Przeprowadzona analiza po-
zwala stwierdzić, że najwyższy poziom produkcji występował w gospodar-
stwach prowadzÄ…cych produkcjÄ™ zwierzÄ™cÄ… (79,5 JZ·ha-1) a najniższy pro-
dukcjÄ™ roÅ›linnÄ… (50,1 JZ·ha-1). Natomiast w ujÄ™ciu wartoÅ›ciowym najwyższÄ…
produkcjÄ™ odnotowano w obiektach z grupy A (6,9 tys. zÅ‚·ha-1), a najniższÄ…
w grupie C (4,9 tys. zÅ‚·ha-1).
Tabela 2. Wielkość i struktura produkcji w badanych obiektach
Table 2. Value and structure of the production in surveyed objects
Produkcja
Typ
roślinna zwierzęca ogółem
gospodarstwa
JZ·ha-1 tys. zÅ‚·ha-1 JZ·ha-1 tys. zÅ‚·ha-1 JZ·ha-1 tys. zÅ‚·ha-1
Grupa A 49,3 6,8 0,8 0,06 50,1 6,9
Grupa B 44,7 3,4 34,8 2,8 79,5 6,2
Grupa C 41,1 3,1 28,1 1,37 69,2 4,5
Wielkość produkcji roślinnej w badanych grupach gospodarstw była mało
zróżnicowana i ksztaÅ‚towaÅ‚a siÄ™ na poziomie 41,1-49,3 JZ·ha-1. Duże zróżni-
cowanie występowało natomiast w produkcji zwierzęcej, gdzie w grupie A
osiÄ…gniÄ™to produkcjÄ™ na poziomie 0,8 JZ·ha-1, a grupie B na poziomie 34,8
JZ·ha-1. W strukturze produkcji we wszystkich badanych grupach przeważa
produkcja roślinna (rys. 1). Największy udział odnotowano w grupie A, a naj-
mniejszy w grupie B.
1,6
100%
40,6
43,8
80%
60%
98,4
40%
59,4
56,2
20%
0%
Grupa A Grupa B Grupa C
Produkcja roślinna Produkcja zwierzęca
Rys. 1. Struktura produkcji w badanych obiektów
Fig. 1. Production structure in surveyed objects
35
Rudolf Michałek, Maciej Kuboń
W każdym przedsiębiorstwie z branży przemysłowej czy też rolniczej, pro-
wadzącym działalność produkcyjną lub usługową, w celu realizacji podsta-
wowych procesów gospodarczych konieczne jest posiadanie odpowiedniej
infrastruktury, określanej ogólnie infrastrukturą logistyczną. W tabeli 3
przedstawiono wartość odtworzeniową infrastruktury logistycznej badanych
gospodarstw.
Tabela 3. Wartość odtworzeniowa infrastruktury logistycznej (tys. zÅ‚· ha-1)
Table 3. Reproduction value of logistic infrastructure (thousand PLN per ha)
Budynki
Åšrodki Åšrodki
Typ produkcyjne
i urządzenia teleinfor- Opakowania Ogółem
gospodarstwa i budowle
transportowe macyjne
magazynowe
Grupa A 7,5 9,4 0,11 0,05 17,1
Grupa B 13,6 14,5 0,16 0,06 28,3
Grupa C 14,9 18,3 0,15 0,05 33,4
Wartość odtworzeniowa odzwierciedla aktualną wartość rynkową poszcze-
gólnych elementów infrastruktury logistycznej. Najwyższą wartość odtwo-
rzeniowÄ… odnotowano w gospodarstwach prowadzÄ…cych produkcjÄ™ miesza-
nÄ… - 33,4 tys. zÅ‚· ha-1, a najniższÄ… produkcjÄ™ roÅ›linnÄ… - 17,1 tys. zÅ‚· ha-1.
W obiektach nastawionych na produkcję zwierzęcą wartość odtworzeniowa
infrastruktury w porównaniu z grupą C była o 18% niższa.
W strukturze wartości odtworzeniowej we wszystkich badanych obiektach
decydujący udział miały środki i urządzenia transportowe (51,2-55,1%) oraz
budynki produkcyjne i budowle magazynowe (44-48%). Pozostałą cześć
stanowiły środki teleinformacyjne i opakowania (0,6-0,9%).
W celu ukazania wpływu  oddziaływania infrastruktury logistycznej na wyni-
ki produkcyjne posłużono się dwoma wskaz
nikami [Kuboń 2008]: wskaz
ni-
kiem aktywności logistycznej, obrazującym stosunek wielkości produkcji to-
warowej do wartości odtworzeniowej oraz wskaz
nikiem inwestycyjności logi-
stycznej, jako stosunek wartości odtworzeniowej infrastruktury logistycznej
do wielkości produkcji towarowej.
Na rysunkach 2 i 3 przedstawiono w postaci graficznej ww. wskaz
niki dla
badanych grup gospodarstw. Najwyższy wskaz
nik aktywności logistycznej
odnotowano w obiektach prowadzÄ…cych produkcjÄ™ roÅ›linnÄ…  0,4 JZ·tys. zÅ‚-1,
a najniższy w obiektach z produkcjÄ… mieszanÄ…  0,08 JZ·tys. zÅ‚-1. Odwrotna
sytuacja występuje w przypadku wskaz
nika inwestycyjności logistycznej,
gdzie najwyższy wskaz
nik odnotowano w grupie C - 11,89 tys.zÅ‚·JZ-1, a naj-
niższy w grupie A - 2,53 tys.zÅ‚·JZ-1. Przedstawiona wartość wskaz
ników oraz
duże zróżnicowanie pomiędzy grupami świadczy o bardzo dużym wpływie
infrastruktury logistycznej na osiÄ…gane wyniki produkcyjne.
36
Poziom infrastruktury logistycznej...
0,40
0,40
0,35
0,30
0,25
0,20
0,15
0,10 0,12
0,08
0,05
0,00
Grupa A Grupa B Grupa C
Rys. 2. Wskaz
nik aktywnoÅ›ci logistycznej (JZ·tys. zÅ‚-1)
Fig. 2. Logistic activity index (CU per 1 thousand PLN)
12,00
11,89
10,00
8,00
8,38
6,00
4,00
2,53
2,00
0,00
Grupa A Grupa B Grupa C
Rys. 3. Wskaz
nik inwestycyjnoÅ›ci logistycznej (tys.zÅ‚·JZ-1)
Fig. 3. Index of logistic investment (thousand PLN per CU)
Stwierdzenia i wnioski
1. Najwyższą wartość odtworzeniową infrastruktury logistycznej odnotowano
w gospodarstwach prowadzÄ…cych produkcjÄ™ mieszanÄ…  33,4 tys. zÅ‚·ha-1,
a najniższÄ… w obiektach z produkcjÄ… roÅ›linnÄ…  17,1 tys. zÅ‚·ha-1.
2. Najwyższy wskaz
nik aktywności logistycznej odnotowano w obiektach
z grupy A 0,4 JZ·tys. zÅ‚-1. Oznacza to, że 1 tys. zÅ‚ zainwestowany w infra-
strukturę logistyczną pozwolił na wytworzenia 0,4 JZ produkcji towarowej.
3. Najwyższy wskaz
nik inwestycyjności odnotowano w grupie C - 11,89,
a najniższy w grupie A - 2,53. Oznacza to, że w przypadku gospodarstw
z grupy A na wytworzenie 1 JZ produkcji towarowej należy zainwestować
w infrastrukturę logistyczną 2,53 tys. zł, a z grupy C 11,89 tys. zł.
37
Rudolf Michałek, Maciej Kuboń
Bibliografia
Kapusta F. 2006. Zarządzanie działaniami logistycznymi. Wyższa Szkoła
Zarządzania i Bankowości w Poznaniu
Kuboń M. 2008. Koszty infrastruktury logistycznej w przedsiębiorstwach rol-
niczych. Inżynieria Rolnicza, Nr 10(108), Kraków
Nowicka-Skowron M. 1999. Koszty logistyczne a zarządzanie przedsiębior-
stwem. Ekonomika i organizacja transportu, Nr 7
Skowronek Cz., Sariusz-Wolski Z. 2008. Logistyka w przedsiębiorstwie.
Wyd. IV. PWE, Warszawa
38