Zakres materiału obowiązującego do zaliczenia ćwiczenia 4
1. Definicja antybiotyku, chemioterapeutyku
2. Podział antybiotyków ze względu na:
a) naturalne, półsyntetyczne, syntetyczne
b) sposób działania (bakteriobójcze i bakteriostatyczne)
c) zakres działania (wąskie, szerokie spektrum)
d) mechanizm działania na komórkę bakteryjną
" blokowanie biosyntezy ściany komórkowej
" blokowanie syntezy białka
" blokowanie syntezy DNA
" uszkodzenie błony cytoplazmatycznej
3. Grupy antybiotyków i chemioterapeutyków ze względu na budowę chemiczną -
spektrum oraz zastosowanie kliniczne
a) beta-laktamy - penicyliny, cefalosporyny, monobactamy, karbapenemy
b) glikopeptydy
c) makrolidy, ketolidy, linkozamidy, streptograminy
d) oksazolidynony
e) aminoglikozydy
f) tetracykliny
g) chloramfenikol
h) rifampicyna
i) fluorochinolony
j) sulfonamidy i trimetoprim
k) nitroimidiazole
l) nitrofurany
4. Uboczne działanie antybiotyków (alergiczne, toksyczne, biologiczne)
5. Metody oznaczania wrażliwości na antybiotyki i chemioterapeutyki część 1
- metoda dyfuzyjno-krążkowa
Część praktyczna:
1. Wykonie antybiogramów metoda dyfuzyjno-krążkową dla S.aureus, H.influenzae,
E.coli, Streptococcus pneumoniae - (wg. tabel z zaleceniami)
2. Wykonanie testu cefinazowego dla S.aureus, H.influenzae
Zakres materiału obowiązującego do zaliczenia ćwiczenia 5
1. Oporność bakterii na antybiotyki
a. naturalna
b. nabyta
i. enzymatyczna hydroliza lub inaktywacja antybiotyku (np. b-laktamy,
aminoglikozydy)
ii. zmiany w miejscu docelowego wiÄ…zania antybiotyku (np. b-laktamy-
białka PBP)
iii. zmiany w podjednostkach rybosomu (np. makrolidy)
iv. zmiany w podjednostkach gyrazy DNA (chinolony)
v. zmniejszenia przepuszczalności ściany komórkowej bakterii bądz

zablokowanie transportu antybiotyku do wnętrza komórki (np. beta-
laktamy, chinolony)
vi. efflux
vii. zastÄ…pienia drogi metabolicznej hamowanej przez lek (np. sulfonamidy,
trimetoprim)
2. Charakterystyka mechanizmów oporności o istotnym znaczeniu epidemiologicznym
" gronkowce: MRSA, MRCNS, MLSB, VISA, VRSA,
" paciorkowce: MLSB, PRSP
" enterokoki: VRE, HLAR,
" pałeczki Gram ujemne: ESBL, AmpC, MBL, KPC
3. Metody oznaczania wrażliwości na antybiotyki i chemioterapeutyki część 2
a) metoda seryjnych rozcieńczeń w podłożu stałym lub płynnym
b) metoda przy użyciu pasków nasączonych antybiotykiem w gradiencie stężeń
(E-test)
c) metoda dodawania leku do podłoża (prątki gruz
licy)
4. Definicja i znaczenie w antybiotykoterapii: MIC, MBC
5. Zasady racjonalnej antybiotykoterapii
Część praktyczna:
1. Odczyt i interpretacja (wg. tabel) stref zahamowania wzrostu antybiogramów
wykonanych metodą dyfuzyjno-krążkową
2. Rozpoznawanie i interpretacja mechanizmów oporności u:
a. gronkowców (MRSA, MRCNS, MLSB, VISA),
b. enterokoków (VRE, HLAR),
c. pałeczek (ESBL, MBL)
3. Sformułowanie końcowego wyniku antybiogramu
4. Odczytywanie i interpretacja (wg.tabel) wartości MIC oznaczonych metodą E-testu
5. Odczytywanie i interpretacja wartości MIC i MBC metodą seryjnych rozcieńczeń w
podłożu płynnym
Zakres materiału obowiązującego do zaliczenia Ćwiczenia 6
1. Odporność swoista i nieswoista
2. Antygeny i hapteny (definicja, podział, rodzaje)
3. Budowa immunoglobulin
4. Kryteria podziału immunoglobulin na klasy i ich właściwości
5. Odpowiedz
immunologiczna pierwotna i wtórna i jej rola w odporności
6. Zasada reakcji antygen-przeciwciało, kompleksy immunologiczne
7. Odczyny serologiczne i ich zastosowanie w diagnostyce mikrobiologicznej
a. identyfikacja drobnoustrojów (wykrywanie swoistych antygenów)
b. wykrywanie przeciwciał w surowicy
c. wykrywanie antygenów w materiałach klinicznych
8. Zasada i zastosowanie odczynów:
a. aglutynacji
b. hemaglutynacji
c. immunoenzymatycznych
d. immunofluorescencyjnych
e. Western - blot
Część praktyczna:
1. Wykonanie identyfikacji szczepów E.coli za pomocą odczynu aglutynacji z surowicą
wzorcowÄ…
2. Identyfikacja S.pneumoniae- testem aglutynacji lateksowej
3. Test lateksowy do płynu m-rdz. - demonstracja
4. Odczytywanie miana i interpretacja odczynów aglutynacji i hemaglutynacji
probówkowej
5. Zasady odczytywania i interpretacji oznaczeń metodą ELISA
6. Oglądanie preparatów z oznaczeń metodą immunofluorescencyjną
a. bezpośrednia - wykrywanie antygenu
b. pośrednia - wykrywanie przeciwciał
7. Test Western-blot odczyt i interpretacja wyników
8. Prawidłowe skierowanie i interpretacja wyniku badania serologicznego w kierunku:
a. Boreliozy - przeciwciała ELISA, IF, Western -blot
b. Kiły - przeciwciała RPR, USR, VDRL, FTAbS
c. Chlamydia pneumoniae - wykrywanie przeciwciała metodą IF
d. Chlamydia trachomatis - wykrywanie antygenu metodÄ… IF
e. Mycoplasma pneumoniae- wykrywanie przeciwciała metodą IF
f. wykrywanie antygenu Legionella w moczu metodÄ… ELISA
g. wykrywanie antygenu Helicobacter pylori w kale metodÄ… ELISA
h. wykrywanie toksyny A/B Clostridium difficile w kale metodÄ… ELISA
Zakres materiału obowiązującego do zaliczenia Ćwiczenia 7
METODY DEKONTAMINACJI
1. Definicje
- sanityzacja
- dezynfekcja
- antyseptyka
- sterylizacja
- aseptyka
2. Dezynfekcja
- termiczna
- chemiczno termiczna
- chemiczna (zwiÄ…zki chemiczne wykorzystywane w dezynfekcji)
- ocena skuteczności chemicznych środków dezynfekcyjnych
3. Sterylizacja
- wysokotemperaturowa
- niskotemperaturowa
- radiacyjna
- kontrola skuteczności procesów sterylizacji (sprzętu i wsadu)
4. Kontrola mikrobiologiczna środowiska szpitalnego
- ocena mikrobiologicznej czystości powietrza (metoda sedymentacji, metoda
zderzeniowa)
- ocena czystości mikrobiologicznej powierzchni
5. Mycie i dezynfekcja rÄ…k
- kategorie mycia rąk (zwykłe, higieniczne, chirurgiczne)
- preparaty stosowane do dezynfekcji rÄ…k
- ocena mikrobiologicznej czystości rąk
6. Flora fizjologiczna organizmu człowieka i mikroflora środowiska
Część praktyczna:
1. Ocena mikrobiologicznej czystości powietrza (metoda sedymentacyjna)
2. Ocena mikrobiologicznej czystości powierzchni (stoły laboratoryjne przed i po dezynfekcji)
3. Ocena mikrobiologicznej czystości rąk (mycie higieniczne, mycie chirurgiczne z zastosowaniem środka
dezynfekujÄ…cego)
Ocena mikrobiologicznej czystości powietrza
Metoda sedymentacyjna
- 30 min. x 5 różnych miejsc pomieszczenia pożywka wzbogacona (agar z krwią) otwarte płytki Petriego
- 48 h inkubacji w 37°C lub 24 i 48 h 20°C, 37°C
- liczba drobnoustrojów w 1 m3 obliczmy z wzoru:
X = a x 100 x 100 / p x t x 1/5
X - liczba drobnoustrojów w 1 m3 powietrza
a  liczba kolonii na płytce (średnia arytmetyczna z 5 płytek)
p  powierzchnia płytki (Ąr2 - Ą=3,14 )
t  czas ekspozycji ( zalecany czas 30 min)
1/5 - stała
- określić klasę czystości pomieszczeń
I  do 70 cfu/m3
II  do 30 cfu/m3
III  do 700 cfu/m3
Ocena mikrobiologicznej czystości powierzchni
Metoda odciskowa
- przy użyciu płytek z meniskiem wypukłym (siła nacisku 25  500 g/cm3  czas 10 s aplikator)
- inkubacja 30°C/72 h policzyć wyrosÅ‚e kolonie i przeprowadzić identyfikacjÄ™
- zgodnie z zaleceniami HACCP należy ocenić stopień ryzyka związanego z budową powierzchni
" niski poziom ryzyka - do 10 cfu/100cm2
" średni poziom ryzyka - do 100 cfu/ 100cm2
" wysoki poziom ryzyka  < 1000 cfu/100cm2
- przeprowadzić dezynfekcję powierzchni, a następnie ocenę skuteczności procesu przy użyciu płytek z
inhibitorami środka dezynfekującego  ocena wyżej podanego schematu
Ocena mikrobiologicznej czystości rąk
- ręce przed umyciem (opuszki trzech środkowych palców przykładamy do powierzchni agaru zwykłego - ok.
10s)
- myjemy ręce mydłem w płynie pod bieżącą wodą 30s osuszamy jałowym gazikiem i wykonujemy odcisk jak
wyżej
- mycie rąk z użyciem środka dezynfekującego ok. 5 ml, spłukujemy jałową wodą destylowaną (można
zrezygnować, jeśli używamy pożywek z inhibitorami środka dezynfekującego) osuszamy jałowym wacikiem i
wykonujemy odcisk jak wyżej).
Ćwiczenie 8  seminarium zaliczeniowe obejmujące ćwiczenia: 1-7