Na podstawie: m. in. I. A Mielczuk, From
meaning to text: Semantic Representation
in the Meaning  Text Linguistic Theory
Model  sens <=> tekst
and a New Type of Monolingual
Dictionary, Work Paper 1987, vol. 31.
Summer Institute of Linguistics, Grand
Forks, ND; University of North Dakota
(wszystkie ilustracje i schematy pochodzÄ…
z tego tekstu)
Twórcy:
I. Postulaty teoretyczne i
Moskiewska Szkoła Lingwistyczna:
definicje
" Apresjan,
" Melczuk,
" Żołkowski
I. Postulaty teoretyczne i I. Postulaty teoretyczne i
definicje definicje
" sens  treść przekazywana za pomocą " przekształcanie (mapowanie) 
środków językowych; sens to jest to, co odpowiedniość między znaczeniem i
jest wspólne tekstom równoznacznym tekstem
" tekst  złożony sygnał lub sygnały, " możliwość operowania w kierunku
wykorzystywane dla komunikacji treści kodowania (sens => tekst) i dekodowania
(tekst => sens)
1
I. Postulaty teoretyczne i I. Postulaty teoretyczne i
definicje definicje
" Sens jest modelowany jako Reprezentacja W przekształcaniu - reprezentacje
Semantyczna (RS) pośrednie:
" Tekst jest modelowany jako " Głęboka struktura syntaktyczna (GSS)
Reprezentacja Fonologiczna (RP)
" Powierzchniowa struktura syntaktyczna
" Jeden sens może być przekształcony na (PSS)
wiele różnych tekstów
" Głęboka struktura morfologiczna (GSM)
" Jeden tekst może być wynikiem
" Powierzchniowa struktura morfologiczna
przekształcenia różnych sensów
(PSM)
I. Postulaty teoretyczne i
RS
definicje
GSS GSS GSS
Różne GSS z tej samej RS:
PSS PSS
Jan dał Pawłowi książkę w prezencie,
Jan sprezentował Pawłowi książkę,
GSM GSM
Paweł dostał/otrzymał książkę w prezencie
PSM PSM od Pawła
Książka była prezentem dla Pawła od Jana
RF
I. Postulaty teoretyczne i
definicje
II. Reprezentacje sensu:
Różne PSS z tej samej GSS:
Jan sprezentował Pawłowi książkę
Książka została sprezentowana Janowi
przez Pawła
2
Jak donosi zachodnioniemiecka gazeta,
czterej radzieccy żołnierze, którzy zgubili
się na manewrach w Czechosłowacji,
przehandlowali swój czołg właścicielowi
knajpy za dwie skrzynki wódki i znaleziono
ich w lesie, gdy odsypiali wypity alkohol,
dwa dni póz
niej.
3
III. Funkcje leksykalne --
przykłady
" Syn  synonim
III. Funkcje leksykalne
" Anti  antonim
" Convij  konwers, np. zawierać i wchodzić
w skład, reputacja i opinia
Funkcja f przyporzÄ…dkowuje
leksemowi x leksem y
" Gener  pojęcie ogólniejsze
III. Funkcje leksykalne -- III. Funkcje leksykalne --
przykłady przykłady
S, A, Adv, V, -- rzeczownikowe, Sinstr, S , S , Sloc Sres -- standardowa
mod med
przymiotnikowe, przysłówkowe i nazwa narzędzie, środka, sposobu,
czasownikowe nazwy sytuacji, np. miejsca i rezultatu sytuacji, np. Sinstr
strzelanina, strzelecki, strzelać, (strzelać) = broń palna, S (strzelać) =
med
amunicja, Sres (strzelać) = wystrzał
S (strzelać) strzelanina
A (strzelać) strzelecki
V (strzelanie) strzelać
III. Funkcje leksykalne -- III. Funkcje leksykalne --
przykłady przykłady
" Sing  element zbioru, np. Sing (piasek) = " Center  kuliminacja, np. Center (las) =
ziarenko gęstwina (leśna)
" Mult  nazwa zbioru, np. Mult (statek) = " Ablei  zdolny do, np. Able1 (płakać) =
flota płaczliwy, Able2 (wątpić) = wątpliwy
" Cap  nazwa zarzÄ…dzajÄ…cego, np. Cap " Magn  bardzo, np. Magn (deszcz) =
(uniwersytet) = rektor ulewny; Magn (mróz) = trzaskający
" Equip  nazwa personelu, np. Equip " Instr, Loc -- wyrażenia przyimkowe, o
(statek) = załoga, Equip (szkoła) = grono odpowiednim znaczeniu; Loc (las) = w
pedagogiczne lesie; Instr (pistolet) = z pistoletu
4
III. Funkcje leksykalne -- III. Funkcje leksykalne --
przykłady przykłady
" Copul  standardowy orzecznik, np.Copul " Funci  Å‚Ä…czy nazwÄ™ sytuacji z nazwÄ… i-
(przykład) = być, służyć kowego uczestnika, np. Func1 (strach) =
zdjąć, Func2 (propozycja ) = pochodzić od
" Operi  funkcja Å‚Ä…czÄ…ca nazwÄ™ i-kowego
aktanta jako podmiot a nazwÄ™ sytuacji jako " Laborij -- Å‚Ä…czy i-kowego uczestnika
drugiego aktanta, np. Oper1 (łzy) = ronić, sytuacji (jako podmiot) z nazwą j-towego
Oper2 (łzy) = wyciskać; Oper1 (opór) = uczestnika, np. Labor12 (przesłuchanie) =
stawiać, Oper2 (opór ) = napotykać poddać kogoś przesłuchaniu; Labor32
(dzierżawa) = oddawać coś w dzierżawę
III. Funkcje leksykalne --
IV. Role semantyczne aktantów
przykłady
" (por. głębokie przypadki Fillmore a)
Sub : subiekt, np. PociÄ…g ßð jedzie; pomoc
X-a
Contra : kontragens, np. kupować od
kogoś; bronić się przed spanielem;
wiekszy od morza
Cap :  głowa , np. wina wobec
(względem, w stosunku do) zespołu;
prośba do kolektywu
IV. Role semantyczne aktantów IV. Role semantyczne aktantów
Recip : odbiorca, np. dawać dzieciom;
Obj : obiekt, np. gładzić rękę; strzelać darować ludziom
do tarczy
Via : pośrednik, np. przekazywać przez
Content : treść, np. wiedzieć o
sekretarza
odjez
dzie; uważać że praca jest
Is : z
ródło, np. brać z kasy
potrzebna; obmyślać zagadnienie;
zapomogowo-pożyczkowej
uważać że praca jest potrzebna;
myÅ›leć o tym; Panu to ßð siÄ™ wydawaÅ‚o
Loc : miejsce, np. znajdować się w
Adr : adresat, np. zawiadamiać lesie; mieszkać tam
zebranych; informować prezydenta
Ab : punkt początkowy, np. iść stąd;
wyprowadzać się z A
5
IV. Role semantyczne aktantów IV. Role semantyczne aktantów
Ad : punkt końcowy, np. iść tam; wiez
ć
Mod : sposób, np. traktować z
le;
do miasta
odnosić się z szacunkiem;
Itin : trasa, np. iść drogą; płynąć
pojmować jako należne
przez ocean; wodzić przed oczami
Cond : warunek, np. zgadzać się jeśli
Med : środek, np. przybijać
P; kompromis na tych warunkach
gwoz
dziami; kleić klejem; smażyć
Motiv : umotywowanie, np. nagradzać
na oleju
za odwagę; chwalić za pojętność
Instr : narzędzie, np. kroić nożem;
Caus : przyczyna, np. cieszyć się z
strzelać z karabinu; pisać na
podarunku; wynikać z braku informacji
maszynie
IV. Role semantyczne aktantów IV. Role semantyczne aktantów
Result : rezultat, np. malować na
Period : termin, np. urlop na dwa
czerwono; zamieniać w wodę
miesiące; dzierżawić na rok
Dest : cel, np. dążyć do powszechnego
Temp : czas, np. zaczynać się o
szczęścia; targnąć się na życie
północy; urodzić się drugiego maja;
Asp : aspekt, wzgląd, np. większy na
spotkanie (randka) o ósmej.
szerokość; przewyższać jakością
Quant : ilość, np. przekraczać o 40%;
zwiększać się trzy razy; większy o
metr; o wadze 10 kg
6