Przedmiot: Uzdatnianie wody
Temat ćwiczenia: Odgazowanie wody
WPROWADZENIE
W naturalnych wodach powierzchniowych dwutlenek węgla pochodzi głównie z atmosfery lub procesów
mineralizacji substancji organicznych, w wodach podziemnych natomiast z procesów geochemicznych. Pochłanianie
dwutlenku węgla z atmosfery obserwuje się przede wszystkim w morzach, a bardzo rzadko w wodach
powierzchniowych rzecznych, które zawierają dwutlenek węgla zwykle w większych ilościach, ni\
wymaga tego
stan równowagi w atmosferze. Dlatego w wodach rzecznych obserwuje się na ogól proces odwrotny - wydzielanie
dwutlenku węgla do atmosfery. Na zmniejszanie zawartości dwutlenku węgla w wodach naturalnych mają ponadto
wpływ równie\
procesy, w których dwutlenek węgla wchodzi w reakcje chemiczne (np. rozpuszczanie skal
węglanowych) lub zu\
ywany jest w procesie fotosyntezy przez roślinność wodną. Zawartość dwutlenku węgla w
wodach naturalnych zmienia się w bardzo szerokich granicach - od kilku mg/1 (rzeki i jeziora) do kilkuset, a nawet
kilku tysięcy mg/1 (wody mineralne).
Gazowy dwutlenek węgla rozpuszczony w wodzie, nazywany wolnym dwutlenkiem węgla, tylko w niewielkim
stopniu reaguje z wodą, tworząc zdysocjowany kwas węglowy. Sumaryczna zawartość wolnego dwutlenku węgla
oraz związanego dwutlenku węgla stanowi ogólny dwutlenek węgla. Związany dwutlenek węgla znajduje się w
wodzie pod postacią wodorowęglanów HCO3- i węglanów CO2. Postać, w jakiej dwutlenek węgla występuje w
wodach naturalnych, zale\
y od ich odczynu. Ilustrują to dane zamieszczone w tabeli 1.
Praktycznie mo\
na przyjąć, \
e przy pH < 4 dwutlenek węgla w wodzie występuje całkowicie w postaci
gazowej, a przy wzroście pH > 8,3 zanika wolny CO2 i pojawia się CO2 związany w postaci wodorowęglanowej i
węglanowej.
Tabela 1 Występowanie ró\
nych form dwutlenku węgla w zale\
ności od pH wody
Odczyn roztworu [pH]
4 5 6 7 8 8,3 9 10 11
Wolny 99,5 95,4 67,7 17,3 2,0 1,0 0,2 - -
Wodorowęglanu wy 0,5 4,6 32,2 82,7 97,4 97,8 94,1 62,5 14,3
Węglanowy - - - - 0,6 1,2 5,7 37,5 85,7
Cześć wolnego dwutlenku węgla, niezbędna do utrzymania w roztworze rozpuszczonego wodorowęglanu
wapniowego w myśl równania
Ca(HCO3)2 CaCO3 + H2O + CO2



nazywa się dwutlenkiem węgla równowagi węglanowo-wapniowej lub po prostu przynale\
nym dwutlenkiem węgla.
W miarę zwiększania się w wodzie stę\
enia wodorowęglanów (twardości węglanowej) ilość niezbędnego dwutlenku
węgla przynale\
nego wzrasta. Część wolnego dwutlenku węgla, która stanowi nadmiar w stosunku do dwutlenku
węgla przynale\
nego, nazywa się agresywnym dwutlenkiem węgla i ten dwutlenek węgla wykazuje agresywne
działanie w stosunku do betonu i metali. Z tych względów obecność tego nadmiaru dwutlenku węgla w wodach
naturalnych jest niepo\
ądana. Z higienicznego punktu widzenia dwutlenek węgla nie ma większego znaczenia w
ocenie wód podziemnych, natomiast je\
eli chodzi o wody powierzchniowe, daje niekiedy pewne wskazówki co do
stopnia zanieczyszczenia wody substancjami organicznymi oraz procesów w niej zachodzących.
Zasadowość wody jest to zdolność wody do zobojętniania kwasów mineralnych. Właściwość tę nadają wodzie
obecne w niej wodorowęglany, węglany, wodorotlenki oraz występujące w niewielkich ilościach krzemiany, borany
i fosforany.
1
Stabilność, korozyjność i agresywność wody
Stabilność i korozyjność wody to wskaz
niki wa\
ne przy ocenie przydatności wody do celów
przemysłowych, jak równie\
przy dystrybucji wody do picia i potrzeb gospodarczych. Woda naturalna odznacza się
często niekorzystnymi własnościami agresywnymi i korozyjnymi. Własności te powodowane są przede wszystkim
obecnością jonów i związków nieorganicznych występujących w ró\
nych stosunkach ilościowych uzale\
nionych od
charakteru i pochodzenia hydrogeochemicznego wody. W procesach uzdatniania wód naturalnych metodami
chemicznymi (np. przez koagulację, wymianę jonową, chlorowanie) obserwuje się często potęgowanie
agresywności i korozyjności, związane z wprowadzeniem czynników zmieniających skład wody i naruszających
stan równowagi węglanowo-wapniowej lub zwiększających zawartości szkodliwie oddziałujących jonów.
Niszczące działanie wody sprowadza się do agresywnego wpływu na beton oraz korozyjnego oddziaływania na
metale, głównie \
elazo i stal. Agresywność w stosunku do betonu polega przede wszystkim na reakcjach
zachodzących między tzw. agresywnym dwutlenkiem węgla oraz węglanem wapnia i węglanem magnezu, w
rezultacie których następuje związanie CO2 i utworzenie rozpuszczalnych wodorowęglanów, naruszających
strukturę i własności mechaniczne atakowanego tworzywa. Korozyjne działanie na metale obejmuje zło\
one
procesy elektrochemiczne. śaden ze składników wody nie pozostaje obojętny w stosunku do metalu i mo\
e
przyspieszać lub opóz
niać jego korozję. Nawet woda destylowana, szczególnie w wysokich temperaturach,
powoduje korozją i to w tym większym stopniu, im wy\
sza jest temperatura, albowiem pH wody maleje ze
wzrostem temperatury, jak to widać na wykresie zale\
ności pH wody od temperatury (rys. 1). Spadek pH wody ze
wzrostem temperatury jest szczególnie znaczny w zakresie temperatur od 0�C
do 100�C. Od 100� do 200�C pH spada ju\
nieznacznie, a powy\
ej 200�
praktycznie ju\
się dalej nie zmienia.O szybkości korozji decyduje wzajemny
stosunek zawartych w wodzie składników ochronnych i korozyjnych. Wpływ
składu wody na szybkość korozji metali według Chandlera przestawiono w
tabeli 2.
Coraz częściej zwraca się uwagę na zwiększone własności korozyjne wód
zanieczyszczonych. Jest to związane z wy\
szą od przeciętnych zawartością soli
mineralnych, których ilość ulega dodatkowo podwy\
szeniu w wyniku
uzdatniania wody znacznymi dawkami koagulantów. Jednocześnie następuje
zwykle obni\
enie odczynu wody i indeksu nasycenia oraz wzrost zawartości
Rys. 1. Zale\
ność pH wody
wolnego, a nawet pojawienie się agresywnego dwutlenku węgla. Z innych
destylowanej od
czynników wpływających na intensywność procesów korozji wymienić mo\
na:
a. Szybkość przepływu - wzrost szybkości do pewnej wartości powoduje przyspieszenie korozji w związku
ze zwiększeniem dostępu tlenu do metalu. Dalsze zwiększenie szybkości przepływu mo\
e zmniejszyć
korozję ze względu na pasywację metalu i tworzenie się warstw tlenków w przypadku intensywnego
dopływu tlenu. Du\
a szybkość przepływu powoduje ponownie wzrost intensywności korozji wskutek
mechanicznego uszkadzania strumieniami wody warstw ochronnych.
Tabela 2. Wpływ składu wody na szybkość korozji metali według Chandlera
Składnik lub
charakterystyka Wpływ na szybkość korozji
wody
Dla większości wód naturalnych odczyn pH nie ma wpływu na szybkość korozji. W
Odczyn pH
zakresie pH 4,5 -9,0 szybkość korozji jest prawie stała.
Rozpuszczone gazy:
Tlen jest efektywnym depołaryzatorem katodowym i w związku z tym szybkość korozji
-tlen
wzrasta wraz ze wzrostem jego stę\
enia (typowe zawartości 2-10 mg/1). Przy wysokich
stę\
eniach mo\
e wystąpić pasywujące działanie tlenu, chocia\
działanie to uniemo\
liwiają
rozpuszczone sole, a w szczególności jony chlorkowe. Działanie tlenu jest uzale\
nione od
wielu innych czynników, a mianowicie: temperatury, przepływu i składu chemicznego
wody. W przypadku nierównomiernego wprowadzenia tlenu mogą się tworzyć ogniwa
stę\
eniowe.
- dwutlenek węgla
Dwutlenek węgla mo\
e wpływać bezpośrednio (co wynika z jego kwaśnego charakteru),
stanowiąc z
ródło jonów wodorowych dla reakcji katodowej i pośrednio ograniczając
2
 tworzenie się węglanu wapniowego.
Rozpuszczone sole: -
jony agresywne
Jony siarczanowe i chlorkowe są zawsze agresywne, gdy\
utrudniają tworzenie się warstw
ochronnych. Jony chlorkowe mogą niszczyć stan pasywny, co prowadzi do korozji
w\
erowej.
Jony niektórych metali (np. miedzi) mogą powodować tworzenie lokalnych ogniw
-jony metali
bimetalicznych wskutek redukcji i wydzielania się na powierzchniach stalowych i tym
samym mogą przyspieszać korozję lokalną.
-jony nieagresywne
Jony takie jak wapń, magnez, kwaśne węglany - mają własności inhibitujące.
- całkowita ilość
Wielkość zasolenia wody ma wpływ głównie na szybkość korozji układów bimetalicznych.
substancji
Jest potrzebna przy badaniu przydatności ochrony katodowej.
rozpuszczonej
b. Temperaturę wody - wpływa ona bardzo istotnie na szybkość reakcji chemicznych, a tym samym na
intensywność procesów korozji. Wzrost temperatury zwiększa ponadto szybkość dyfuzji tlenu do
powierzchni metalu, z drugiej jednak strony zmniejsza jego rozpuszczalność.
c. Na powstawanie zjawiska korozji wpływają równie\
zbyt wysokie wartości pH. Przedstawiony na rys. 2.
wykres wskazuje, \
e ju\
w temperaturze pokojowej 23oC zdolność do korozji zwiększa się ze wzrostem
pH powy\
ej 11,5. Optymalny zakres pH, jak to widać na rysunku, znajduje się w przedziale 8,7�11,5.
Według najnowszych poglądów dolna granica nie powinna spadać poni\
ej 8,5.
W Polsce przeprowadza się wstępną jakościową ocenę
korozyjnego działania zimnych wód, stosowanych do picia i potrzeb
gospodarczych, na przewody z \
eliwa, stali zwykłej lub ocynkowanej
według normy. Norma ta określa dopuszczalne wielkości parametrów
wody, przy których woda ma osłabione własności korozyjne. Przy
ocenie własności korozyjnych wody interpretacji poddaje się
następujące parametry: indeks nasycenia, zawartość agresywnego
dwutlenku węgla, zasadowość ogólną wody, twardość wapniową,
właściwe przewodnictwo elektryczne, chemiczne zapotrzebowanie
tlenu, zawartość tlenu rozpuszczonego, zawartość siarczanów,
chlorków, azotanów, jonów amonowych, miedzi oraz siarkowodoru.
Rys. 2. Zale\
ność skłonności do korozji od
pH wody
Rola O2 i CO2 w zjawiskach korozji
Szczególną rolę, w procesie korozji odgrywa C02 i O2 powodując charakterystyczne w\
ery i wgłębienia na
\
elaznych częściach aparatury, kotłów, rur itp. .
;
Dwutlenek węgla jest gazem dobrze rozpuszczalnym w wodzie (w 20�C pod normalnym ciśnieniem litr wody
rozpuszcza ok. 1,7 g CO2) i występuje w niej pod ró\
nymi postaciami: jako C02 związany całkowicie (w węglanach
obojętnych), częściowo (w wodorowęglanach) oraz jako wolny CO2. Część wolnego, niezwiązanego CO2 pozostaje
w równowadze z wodorowęglanami obecnymi w wodzie. Reszta wolnego CO2 stanowi tzw. agresywny dwutlenek
węgla, który atakując \
elazo daje Fe(HCO3)2. Ustala się równowaga między atakowanym \
elazem a rozpuszczonym
wodorowęglanem \
elaza (II), która mogłaby zahamować dalsze rozpuszczanie się \
elaza, gdyby nie obecność tlenu.
Tlen powoduje natychmiast dalszy bieg reakcji, utleniając Fe(HCO3)2 zgodnie z równaniem reakcji:
3
2 Fe(HCO3)2 +H2O + 0,5O2 2 Fe(OH)3 + 4 CO2ę!
ę!
ę!
ę!
Produkt utleniania - wodorotlenek \
elaza (III)  jest trudno rozpuszczalny, wobec czego wypada z roztworu, co
pociąga za sobą zakłócenie równowagi. Dalsze ilości \
elaza z tworzywa \
elaznego przechodzą do roztworu w postaci
wodorowęglanu, a ten utlenia się na trudno rozpuszczalny Fe(OH)3.
Środki zaradcze
Działanie czynników korodujących zwiększa się ze wzrostem temperatury i ciśnienia. Aby zapobiec korozji usuwa
się z wody drogą specjalnych procesów C02, O2 i inne gazy wywołujące korozję.
Inny sposób przeciwdziałania korozji polega na utrzymywaniu w wodzie pewnego stopnia alkaliczności. Wody
słabo alkaliczne są mniej korozyjne ni\
wody obojętne. Pozostaje to w związku z tworzeniem się na powierzchni \
elaza
warstewki ochronnej, gdy zasadowość wody znajduje się w granicach 0,3 � 0,8 g NaOH/1. Wody o większej
zasadowości są szkodliwe - silniej korodują. Przyczyną jest zapewne reakcja Fe(OH)2 z NaOH, co prowadzi do
powstawania, łatwo rozpuszczalnych \
elazinów.
Poza tym mo\
na przeciwdziałać korozji, dodając do wody tzw. i n h i b i t o r y , tj. substancje chemiczne
hamujące przebieg korozji. Do substancji tego typu nale\
ą np. sole chromowe, azotany i inne, które powodują tworzenie
się ochronnej warstewki, najczęściej tlenku metalu.
Inną grupę inhibitorów, stosowaną zwłaszcza dla przeciwdziałania korozji w instalacjach pracujących z
kondensatem, stanowią amoniak i aminy: hydrazyna N2H4, morfolina O(C2H4)2NH, cykloheksyloamina CfiH11NH2 -
skuteczne w temperaturach poni\
ej 370� i mające za zadanie utrzymywanie podwy\
szonego pH. Szczególnie skuteczne są
zwłaszcza pierwszorzędowe aminy alifatyczne o długich łańcuchach węglowych liczących 10-18 atomów węgla w
cząsteczce. Te aminy mają zdolność wytwarzania warstewek ochronnych na powierzchni metalu. Podobne działanie
mają krzemiany (np. krzemian sodowy lub krzemiany mieszane, tzw. silenole).
Do unieszkodliwiania ujemnego działania zanieczyszczeń występujących w wodzie kotłowej stosuje się niekiedy
substancje kompleksujące  np. wersenian sodowy i sześciometafosforan sodowy. Ich rola sprowadza się do wiązania w
trwałe kompleksy jonów ró\
nych metali  np. wapnia, magnezu itp.
Do innych sposobów nale\
y pokrywanie powierzchni łatwo korodującej warstewką metalu odpornego na korozję.
Ogólnie trzeba powiedzieć, \
e zwalczanie korozji jest bardzo trudne. Całkowite zabezpieczenie przed nią jest w
warunkach przemysłowych praktycznie niemo\
liwe. Zwykle stosowane środki zapobiegawcze, opracowane dla danych
warunków, jedynie zmniejszają proces korozji w mniejszym lub większym stopniu. Walka z korozją jest w przemyśle
zagadnieniem bardzo wa\
nym i stale aktualnym, któremu poświęca się liczne prace badawcze.
4
Ogazowanie wody  podstawy teoretyczne
Rozpuszczalność gazów w cieczach mo\
na w zasadzie określić jako absorpcję, podczas gdy ich wypieranie z
rozpuszczalnika -jako desorpcję. Wyjątek stanowią przypadki, gdy cząsteczki gazu tworzą z cząsteczkami
rozpuszczalnika mniej lub bardziej trwałe połączenia chemiczne, np.:
CO2 + H2O �!
�! H2CO3
�!
�!
Rozpuszczalnosć gazu w cieczy określają następujące czynniki:
" powinowactwo rozpuszczanego gazu do danego rozpuszczalnika,
" temperatura - ze wzrostem temperatury zmniejsza się rozpuszczalność gazu,
" ciśnienie - ze wzrostem ciśnienia zwiększa się rozpuszczalność,podczas gdy ze spadkiem następuje jej obni\
enie i
zachodzi desorpcja,
" oddziaływanie obecnych w roztworze współtowarzyszących substancji.
Ilościowo wielkość absorpcji gazów określa prawo Henry 'ego, Stę\
enie rozpuszczonego w cieczy gazu m jest
proporcjonalne do jego ciśnienia w fazie gazowej, tzn. do jego ciśnienia cząstkowego p :
m = k " p (dla stałej temperatury).
Wielkość k jest współczynnikiem proporcjonalności, który zale\
y od rodzaju gazu i rozpuszczalnika oraz
temperatury.
Odgazowanie wody mo\
na przeprowadzić metodami fizycznymi lub chemicznymi. W metodach fizycznych
dą\
y się do tego, aby znajdująca się w kontakcie z wodą faza gazowa zawierała mniejszą ilość gazu, ni\
to wynika ze
stanu równowagi. W wyniku przebiegającego procesu zakłócony stan równowagi ulega przywróceniu, a rozpuszczony w
wodzie gaz przechodzi do fazy gazowej.
Ilościowy przebieg zjawiska określają odpowiednie współczynniki rozdziału gazu. Ustalenie warunków rozdziału gazu
zachodzi w wyniku dwóch procesów:
" tworzenia się pęcherzyków gazu i ich konwekcji z roztworu do fazy gazowej
" dyfuzji gazu przez graniczne powierzchnie faz
Pęcherzyki gazu mogą się tworzyć wtedy, gdy suma ciśnień cząstkowych wszystkich rozpuszczonych gazów i pary
wodnej jest większa od ciśnienia zewnętrznego. Przez obni\
enie ciśnienia albo podwy\
szenie temperatury wody mo\
na
zatem zawsze doprowadzić do wytwarzania pęcherzyków.
Z prawa Ficka wynika, \
e szybkość dyfuzji jest zale\
na od rodzaju substancji, przy czym jest ona tym wy\
sza, im
większa jest powierzchnia styku i im większa jest ró\
nica stę\
eń pomiędzy oddziaływującymi czynnikami. Wzrost
temperatury i ciśnienia oddziaływa na szybkość dyfuzji.
Odgazowanie mechaniczne
Sposoby mechaniczne polegają na odpędzeniu rozpuszczonych gazów, czemu sprzyja rozwinięcie powierzchni
przez: a) rozpylanie wody, b) intensywne mieszanie, c) przedmuchiwanie powietrzem (wyłącznie do usuwania CO2 i
H2S).
Odpowiednie urządzenia, celowo jest umieszczać po podgrzewaczu, kiedy woda ma ju\
wy\
szą temperaturę,
co jak wiadomo wpływa na zmniejszenie rozpuszczalności gazu. Tym sposobem usuwa się CO2, i H2S, których
ciśnienie cząstkowe w powietrzu jest małe, -nie mo\
na natomiast usunąć O2.
5
Odgazowanie termiczne
Rozpuszczalność gazu maleje ze wzrostem temperatury i spadkiem ciśnienia. Zale\
ność tę pokazuje rys. 3 na
którym przedstawiono krzywe zale\
ności ciśnienia cząstkowego oraz rozpuszczalności O2, N2, H2O (pary) i powietrza
od temperatury. Jak widać, całkowite odpędzenie tlenu wymaga temperatury 100 oC.
Rys. 3 Zale\
nośó rozpuszczalności gazów oraz ciśnienia cząstkowego od temperatury a - krzywa rozpuszczalności O2, b  krzywa
rozpuszczalności N2 , c - krzywa ciśnienia cząstkowego O2, d - krzywa ciśnienia cząstkowego N2, e - krzywa ciśnienia cząstkowego
powietrza, f -krzywa ciśnienia cząstkowego pary wodnej
Urządzenia do odgazowania termicznego pracują przy zastosowaniu podciśnienia lub nadciśnienia.
Podciśnienie bywa rzadko stosowane. poniewa\
wymaga, wielkiej ostro\
ności i bardzo szczelnej aparatury. Drobne
nieszczelności mogą powodować zasysanie z zewnątrz powietrza i zniweczenie zabiegów.
Jako z
ródło wody odgazowanej słu\
ą równie\
kondensaty, otrzymywane z kondensatorów pary zu\
ytej, w
których mo\
liwe jest odgazowanie do wartości poni\
ej 0,1 mg/dm3 gazu.
Odgazowanie chemiczne
Usuwanie 02
Metodami chemicznymi usuwa się prawie wyłącznie tlen, którego dopuszczalna zawartość w wodzie do kotłów
zwykłych wynosi 0,5 mg/l, a do wysokoprę\
nych  0,05 mg/l. Wszystkie metody chemiczne polegają na wprowadzeniu
reduktorów, które utleniają się tlenem obecnym w wodzie. Stosuje się najczęściej siarczyn sodowy Na2SO3, dwutlenek
siarki SO2 lub hydrazynę NH2NH2  rzadziej podsiarczyn sodowy Na2S2O4, fosforyn sodowy Na2PO3, lub chlorek
\
elazowy (II) FeCl2. Dobre wyniki daje te\
filtrowanie wody przez wiórki \
elazne i miedziane, które reagują z tlenem
oraz agresywnym dwutlenkiem węgla z wody na zasadzie korozji.
Mechanizm działania poszczególnych czynników jest następujący:
1. 2 Na2SO3 + O2
2 Na2SO4


Stosuje się nadmiar od 50 do 100% siarczynu sodowego w stosunku do zapotrzebowania teoretycznego i
podwy\
szoną temperaturę ok. 80oC, która skraca czas reakcji.
6
2. SO2 + H2O
H2SO3


H2SO3 + 0,5 O2
H2SO4


Proces przyśpiesza dodatek katalizatora, którym jest CuSO4.
Dwutlenek siarki ma tę wy\
szość nad siarczynem, \
e w przeciwieństwie do niego nie zwiększa zawartości soli
w wodzie kotłowej. U\
ywa się go z reguły do usuwania tlenu w wodzie zasilającej kotły wysokoprę\
ne.
3. NH2-NH2 + O2
N2 + 2 H2O


Ta reakcja jest dogodna, poniewa\
hydrazyna reaguje z tlenem bardzo szybko. Ponadto produkty reakcji nie
zmieniają jakości wody. Powy\
ej temperatury 80oC proces odtleniania wody przebiega szybko; w ni\
szych
temperaturach działanie hydrazyny jest skuteczne przy większym jej nadmiarze i przy pH wody większym od
9. Do odtleniania wody oprócz hydrazyny (N2H4�H2O) mo\
e być stosowany siarczan hydrazyny (N2H4�H2SO4).
4. Filtrowanie przez wiórki \
elazne lub miedziane
Korzystne jest filtrowanie przez materiał mieszany  np. wiórki \
elazne + koks itp. W tych warunkach proces
chemicznego wiązania tlenu z utworzeniem tlenków i wodorotlenków tych metali przyśpieszają procesy
elektrochemiczne, dzięki powstawaniu licznych ogniwek lokalnych. Na katodach tych ogniwek wywiązuje się
wodór, który reaguje z tlenem rozpuszczonym w wodzie.
Usuwanie CO2
Odgazowanie polegające na chemicznym wiązaniu CO2 nazywa się często odkwaszaniem.
Z najczęściej stosowanych sposobów mo\
na wymienić:
1. Filtrowanie przez rozkruszony marmur  na zasadzie reakcji, w wyniku której powstaje twardość węglanowa:
CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2



2. Filtrowanie przez filtr z masą  Magno , którą otrzymuje się przez wypalenie dolomitu w temp. 700�725oC,
kiedy rozkłada się MgCO3MgO, natomiast CaCO3 pozostaje nierozło\
ony.
Na filtrze zachodzi reakcja:
MgO + 2 CO2 + H2O
Mg(HCO3)2


W tym wypadku równie\
następuje przyrost twardości węglanowej magnezowej.
Skuteczność odkwaszania, a tym samym usuwania korozyjnych właściwości wody, uzale\
niona jest od wielu
czynników. Największe znaczenie posiada jakość stosowanych mas, ich granulacja oraz prędkość filtracji wody.
3. Wiązanie CO2 za pomocą wody wapiennej:
Ca(OH)2 + CO2
CaCO3 + H2O


Literatura:
1. Kowal A.L. Świderska-Bró\
M., Oczyszczanie wody, PWN, Warszawa-Wrocław, 1997.
2. Prejzner J., Laboratorium technologii wody, Gdańsk 1978.
3. Justatowa J., Technologia wody i ścieków, PWN, Warszawa-A
ódz
1980.
4. Doilido J., Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.
5. Doilido J., Chemia wody, Arkady, Warszawa 1987.
7
WYKONANIE ĆWICZENIA
Ćwiczenie ma na celu wykazania mo\
liwości zastosowania trzech wybranych metod do odgazowania wody.
1. Metoda termiczna
W próbce poddawanej odgazowaniu wody nale\
y oznaczyć zawartość tlenu i wolnego dwutlenku węgla
przed i po procesie odgazowania.
Do kolby sto\
kowej o pojemności 1 dm3 przelewarować 0,5 dm3 wody, ogrzać do wrzenia i utrzymywać
stan wrzenia przez 5 min. Po oziębieniu ostro\
nie przelewarować ilości wody potrzebne do oznaczenia
rozpuszczonego tlenu i dwutlenku węgla.
2. Metoda pró\
niowa
W próbce poddawanej odgazowaniu wody nale\
y oznaczyć zawartość tlenu i wolnego dwutlenku węgla
przed i po procesie odgazowania.
Do kolby sto\
kowej o pojemności 1 dm3 przelewarować 0,5 dm3 wody. Kolbę szczelnie zamknąć i
podłączyć do pompy pró\
niowej na okres 30 minut, wstrząsając zawartością kolby co 5 min. Po upływie
czasu oznaczyć w odgazowanej wodzie pozostały tlen i dwutlenek węgla.
3. Metoda chemiczna
W próbce poddawanej odgazowaniu wody nale\
y oznaczyć zawartość tlenu przed i po procesie
odgazowania.
W metodzie chemicznej jako reduktor stosujemy siarczan hydrazyny. Przygotować roztwór siarcznu
hydrazyny o stę\
eniu 0,025M. Do 3 kolbek do oznaczenia zawartości tlenu przelewarować do pełna badaną
wode, a następnie wprowadzać pod powierzchnie cieczy następujące objętości reduktora: 5, 10 oraz 50 ml.
Po wprowadzeniu reduktora, butelki szczelnie zamknąć, wstrząsnąć i pozostawić na 8 min. Po tym czasie
oznaczyć w poszczególnych próbkach zawartość tlenu.
W sprawozdaniu oprócz przedstawionych wyników oraz dyskusji błędów, proszę dokonać porównania
efektywności, pod względem odgazowania wody, u\
ytych metod.
8