Wytyczne do projektu technicznego wykonawczego osnowy wysokościowej I klasy
Należy wykonać:
" dla obszaru około 50000-100000 km2 dla kraju o wysokim stopniu urbanizacji,
lub
" dla obszaru około 100000-200000 km2 dla kraju o niskim stopniu urbanizacji.
Projekt techniczny sieci I klasy powinien zawierać:
1. Szkic sieci wykonany na mapie w odpowiednio dobranej skali w zależności od zagęszczenia linii
niwelacyjnych, w tym:
" lokalizację istniejących i projektowanych punktów wiekowych. Lokalizacja punktów wiekowych musi
zapewniać równomierne rozmieszczenie i odpowiednią gęstość  1 punkt na około 20000 km2. Lokalizacja
musi uwzględniać również warunki geologiczne i mikrosejsmiczne aby zapewnić ich stabilną lokalizację,
" lokalizację punktów węzłowych (czyli punktów wspólnych dla min. trzech linii niwelacyjnych) i ewentualnie
punktów końcowych wspólnych dla dwóch linii niwelacyjnych. Lokalizacja tych punktów powinna zapewniać
równomiernie rozmieszczenie punktów na terenie obszaru objętego projektem. Punkty węzłowe mogą (nie
muszą) być przyjęte na punktach wiekowych pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej struktury sieci,
" lokalizację głównej stacji mareograficznej położonej przy linii brzegowej otwartej powierzchni morza (jeżeli
obszar  kraj objęty projektem ma dostęp do morza),
" lokalizację punktów przewiązań granicznych czyli punktów końcowych linii dogranicznych położonych tuż
przy granicy,
" zaznaczony na mapie przebieg linii niwelacyjnych (z rozróżnieniem linii istniejących i nowozakładanych).
Linie niwelacyjne należy projektować wzdłuż ciągów komunikacyjnych (główne drogi, szosy itp.). Długości linii
niwelacyjnych nie powinny przekraczać 35  70 km dla krajów o dużym stopniu urbanizacji terenu i 70  120 km
dla terenów o małym stopniu urbanizacji. Punkty wiekowe mogą (nie muszą) zostać włączone do linii
niwelacyjnej pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej struktury sieci. Główną stację mareograficzną
i pozostałe poza siecią repery wiekowe należy połączyć liniami niwelacyjnymi do dwóch najbliższych reperów
węzłowych,
" zaznaczone na mapie linie dograniczne wiążące wysokościową osnowę krajową z osnowami państw
sąsiednich. Linie te należy zaprojektować co ok. 100 km. Gdy nie ma możliwości ulokowania stacji
mareograficznej należy zwiększyć dwukrotnie gęstość sieci przewiązań do kraju w którym ulokowano główną
stację mareograficzną,
" zaznaczony przebieg zamkniętych i otwartych poligonów niwelacyjnych, których elementami są punkty
węzłowe, wspólne punkty końcowe dwóch linii niwelacyjnych i łączące je linie niwelacyjne. Długości poligonów
niwelacyjnych nie powinny przekroczyć 150  350 km dla krajów o dużym stopniu urbanizacji terenu
i 300  600 km dla terenów o małym stopniu urbanizacji,
2. Analizę wartości technicznej istniejących materiałów niwelacyjnych wraz z wnioskami odnośnie ich
wykorzystania (stabilizacja, pomiar, obliczenia) oraz wykazem punktów istniejących.
3. Opis projektu z wyszczególnieniem:
" charakterystyki geograficznej obszaru objętego projektem  podstawowe informacje geograficzne o położeniu,
sytuacji gospodarczej, demografii, rzez
bie terenu i wszystkich innych elementach istotnych dla projektu,
" charakterystyki istniejącej na obszarze projektu sieci niwelacyjnej,
" szczegółowej charakterystyki projektowanej i adoptowanej (istniejącej) osnowy wysokościowej z:
Ż# zestawieniem wykazu punktów wiekowych w tabeli zawierającej numer, nazwę (miejscowość),
położenie, współrzędne BL (z dokładnością do 1 ) oraz propozycję typu stabilizacji znaku,
Ż# zestawieniem wykazu punktów węzłowych w tabeli zawierającej numer, nazwę (miejscowość),
położenie, współrzędne BL (z dokładnością do 1 ) oraz propozycję typu stabilizacji znaku,
Ż# wskazaniem głównej stacji mareograficznej w osobnej tabeli zawierającej nazwę (miejscowość),
położenie, współrzędne BL (z dokładnością do 1 ),
Ż# zestawieniem wykazu punktów przewiązań granicznych w tabeli zawierającej numer, nazwę
(miejscowość), położenie, współrzędne BL (z dokładnością do 1 ) oraz propozycję typu stabilizacji
znaku,
Ż# zestawieniem linii niwelacyjnych w tabeli zawierającej kolejny numer linii, wskazanie reperu
początkowego i końcowego i długości linii wraz z podaniem statystycznych danych dotyczących linii
(np. długość min., max., średnia),
Ż# zestawieniem linii przewiązań dogranicznych w tabeli zawierającej kolejny numer linii, wskazanie reperu
początkowego i końcowego i długości linii wraz z podaniem statystycznych danych dotyczących linii
(np. długość min., max., średnia),
Ż# zestawieniami osobno dla zamkniętych i otwartych poligonów niwelacyjnych w tabeli zawierającej kolejny
numer poligonu, wyszczególnienie numerów linii wchodzących w skład poligonu, długość poligonu wraz
z podaniem statystycznych danych dotyczących poligonu (np. długość min., max., średnia).
4. Szczegółowy projekt lokalizacji znaków wysokościowych na poszczególnych liniach
niwelacyjnych. Szczegółowy projekt lokalizacji znaków wysokościowych I klasy należy sporządzić dla najkrótszej
linii niwelacyjnej. Przyjąć, że na tej linii przeprowadzono wywiad terenowy i stabilizację zgodnie w wytycznymi
technicznymi G-2.1 (z roku 1983) i G-1.11 (z roku 2001). Skrócony opis szczegółowego projektu, zgodnie
z rozdziałem III i IV wytycznych technicznych G-2.1 (z roku 1983) i G-1.11 (z roku 2001), powinien zawierać:
Ż# wykaz punktów wysokościowych na linii niwelacyjnej,
Ż# mapę projektu technicznego po stabilizacji,
Dodatkowe uwagi dotyczące sposobu numeracji:
" punktów - podstawą numeracji punktów są współrzędne geograficzne w taki sposób, że pierwsze dwie cyfry
oznaczają szerokość geograficzną w stopniach (np. 52o), a następne dwie długość geograficzną (np. 19o).
Zatem dla dowolnego punktu będą to cztery znaki xxxx (np. 5219),
Ż# punktów wiekowych, które należy oznaczać jako xxxx.uu (gdzie uu mogą przyjmować wartości
od 01 do 09),
Ż# punktów węzłowych oraz punktów końcowych linii niwelacyjnych, które należy oznaczyć jako xxxx.ww
(gdzie ww mogą przyjmować wartości od 10 do 99),
Ż# głównej stacji mareograficznej, którą należy oznaczyć jedynie nazwą miejscowości,
Ż# punktów przewiązań granicznych, które należy oznaczyć jako xxxx.yyy (gdzie yyy mogą przyjmować
wartości od 100 do 999),
Ż# punktów wysokościowych na liniach niwelacyjnych, które należy oznaczyć jako xxxx.zzzz (gdzie zzzz
mogą przyjmować wartości od 1000 do 9999).
Kolejność numerowania w/w punktów należy prowadzić od północno-zachodniego krańca w kierunku
równoleżnikowym,
" linii niwelacyjnych - kolejno od 01,
" poligonów niwelacyjnych  kolejno od 01.
Literatura obowiązkowa
Instrukcja techniczna G-2: Wysokościowa osnowa geodezyjna, GUGIK 1980.
Instrukcja techniczna G-2: Szczegółowa pozioma i wysokościowa osnowa geodezyjna i przeliczenia współrzędnych między
układami /z płytą CD-ROM/, GUGIK 2001.
Wytyczne techniczne G-2.1: Podstawowa osnowa wysokościowa. Projektowanie, pomiar i opracowanie wyników, GUGIK 1983
Wytyczne techniczne G-1.11: Podstawowa osnowa wysokościowa. Projektowanie, pomiar i opracowanie wyników,
GUGIK 2002.
Wytyczne techniczne G-1.9: Katalog znaków geodezyjnych oraz zasady stabilizacji punktów, GUGIK 2002.
Literatura pomocnicza
Praca zbiorowa: Niwelacja precyzyjna; PPWK, Warszawa 1993.
Margański S.; Pomiary niwelacyjne w podstawowych sieciach wysokościowych, Wyd. Politechniki Warszawskiej,
Warszawa 1989.
Opracowali:
dr inż. Stanisław Margański
mgr inż. Tomasz Olszak