Warszawa 2006-11-09
MINISTER
EDUKACJI NARODOWEJ
BA/O/69/2006
Pan
Stanisław TROCIUK
Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich
Szanowny Panie Ministrze,
w odpowiedzi na Pana Pismo RPO-540372-X/2006/PM z dnia 13
paz
dziernika 2006 r. dotyczące problemu przeludnienia klas szkolnych
uprzejmie informuję, że:
Zgodnie z art. 34 a ust.1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty ( Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z póz
niejszymi zmianami) nadzór
nad działalnością szkoły lub placówki w zakresie spraw administracyjnych
i finansowych sprawuje organ prowadzący. Nadzorowi temu podlega
w szczególności m.in. przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów.
Rozporządzanie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września
1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczy
wszystkich, w tym szkół. Wydane jest na podstawie ustawy kodeks pracy, ale
jednocześnie ta sama ustawa w Rozdziale XII  Obowiązki organów
sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami oraz innymi jednostkami
organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi nakłada na organ
prowadzący szkołę obowiązek dokonywania co najmniej raz do roku oceny
stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym pracy ucznia, oraz określania
kierunków poprawy tego stanu".
W zakresie spraw technicznych dotyczących funkcjonowania budynku
zagadnienia reguluje ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane ( tekst
jednolity Dz. U. Nr 156 z 2006 r. poz. 1118 ), która kwalifikuje budynki m. in.
oświaty do kategorii IX. Określone wymogi dla budynków przeznaczonych na
pobyt dzieci oraz budynków użyteczności publicznej zawiera rozporządzenie
Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ( Dz. U.
Nr 75, poz. 690 z póz
niejszymi zmianami).
Opracowanie z 1983 roku, o którym Pan Rzecznik wspomina w piśmie to
wytyczne programowo-funkcjonalne do projektowania przedszkoli, internatów,
szkolnych terenowych urządzeń kultury fizycznej oraz założenia programowe
budynków szkolnych szkół podstawowych. Wytyczne wydane zostały w formie
broszur i wprowadzone zarządzeniem z dnia 25 paz
dziernika 1979 roku
w sprawie wprowadzenia wytycznych programowo-funkcjonalnych
projektowania obiektów oświaty i wychowania na podstawie rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 1972 r. w sprawie szczegółowego zakresu
działania MOiW ( Dz. U. Nr 24, poz. 171 ), uchwały Nr 126 Rady Ministrów
z dnia 13 maja 1966 r. w sprawie dalszego rozwoju typizacji w budownictwie
( Mon. Poi. Nr 30, poz. 157 ) oraz zarządzenia Nr 2 Prezesa Rady Ministrów
z dnia 3 stycznia 1977 r. w sprawie usprawnienia organizacji oraz systemu
nadzoru i zarządzania szkołami zawodowymi innymi placówkami oświatowo-
wychowawczymi prowadzonymi poza resortem oświaty i wychowania.
Założenia były uzgodnione z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej oraz
Państwową Inspekcją Pracy.
W 1990 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej przekazało
do Kuratoriów Oświaty oraz Wojewódzkich Dyrekcji Inwestycji opracowanie
na temat wymagań użytkowo - funkcjonalnych budynków szkolnych szkół
podstawowych, które zostało uzgodnione z Głównym Inspektorem Sanitarnym.
Nowelizacja prawa budowlanego w 1996 roku spowodowała, że ww.
opracowania straciły moc prawną. Podkreślić należy jednak, że były
to wytyczne do projektowania obiektów oświaty, a nie wytyczne dla
użytkownika. Obecne zapisy prawa budowlanego nie zawierają delegacji dla
Ministra Edukacji Narodowej do osobnych regulacji w zakresie budynków
będących w użytkowaniu szkół i placówek oświatowych.
Zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki,
wychowania i opieki podlega również nadzorowi pedagogicznemu, który jest
sprawowany przez właściwego terytorialnie Kuratora Oświaty.
Na podstawie art. 95a ww. ustawy Minister Edukacji Narodowej i Sportu
wydał rozporządzenie z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
( Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 ). Powyższe rozporządzenie nakłada na
dyrektora szkoły obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pobytu w szkole lub placówce.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r.
w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół
(Dz. U. Nr 61, poz. 624 ) mówi, że statut szkoły określa warunki
administracyjnego funkcjonowania szkoły, w tym zapewniające uczniom
bezpieczne i higieniczne warunki nauczania, wychowania i opieki.
Określone zapisy dotyczące podziału klas na grupy w procesie nauczania
zawiera ż 6 rozporządzenia MENiS z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie
ramowych planów nauczania w szkołach publicznych ( Dz. U. Nr. 15, poz. 142
z póz
niejszymi zmianami ).
Szczegółowe zasady bezpieczeństwa, opracowane na podstawie
obowiązujących aktów prawnych, powinny znalez
ć odzwierciedlenie
w opracowaniu wewnętrznych instrukcji dotyczących funkcjonowania szkoły,
jak również w zapisach statutu szkoły.
Dbałość o poziom kształcenia dzieci i młodzieży jest jednym
z priorytetowych zadań resortu edukacji. Bezspornie ogromy wpływ na jakość
usług edukacyjnych świadczonych w szkołach ma także stan bezpieczeństwa
i higieny pracy, w tym pracy uczniów i nauczycieli. Ministerstwo również
otrzymywało sygnały mówiące o nadmiernej liczebności klas w szkołach
i placówkach na terenie niektórych gmin i powiatów. Powyższy problem
sygnalizowano już Kuratorom Oświaty. Jednakże podjęcie działań ze strony
Ministra Edukacji Narodowej jest ograniczone obecnie obowiązującymi
regulacjami prawnymi, które umiejscawiają prawa i obowiązki w tym zakresie
przede wszystkim w kompetencjach jednostek samorządu terytorialnego oraz
jednostek administracji rządowej na szczeblu wojewódzkim.
Niemniej Ministerstwo Edukacji Narodowej, dostrzegając wagę
problemu, ponownie podejmie działania mające na celu szczególne zwrócenie
uwagi Kuratorów Oświaty na ten aspekt funkcjonowania szkół na terenie
poszczególnych województw .
Z poważaniem
wz. MINISTRA
p.o. DYREKTORA GENERALNEGO
/-/ Andrzej Maśnica